علت خارش پوست سر چیست؟

علت خارش پوست سر بسیار زیاد هستند. از طرفی هم خارش پوست سر یک مشکل شایع است. این عارضه در برخی موارد علائمی مانند شوره یا پوسته پوسته شدن پوست کف سر را به همراه دارد. اگرچه ممکن است علائمی از بیماری نباشد؛ اما مشکلات مو و پوست سر می تواند باعث ناراحتی و خجالت در فرد شود.

خارش پوست سر چقدر شایع است؟

تقریباً 50 میلیون نفر در سراسر جهان به مشکلاتی مانند شوره سر و به دنبال آن خارش پوست سر مبتلا هستند. این مساله باعث افزایش استفاده از محصولات ضد شوره شده است. آلودگی به شپش سر یکی دیگر از دلایل عمده خارش پوست سر محسوب می شود. این وضعیت در بین کودکان 3 تا 11 سال شیوع بیشتری دارد. میزان شیوع خارش پوست سر در میان افراد، بین 13 تا 45 درصد است.

شایع علت خارش پوست سر چیست؟

خارش پوست سر می تواند از شرایط و عوامل مختلفی ناشی شود، اما به طور کلی شوره سر و درماتیت سبورئیک از شایع ترین دلایل ابتلا به این عارضه هستند.

شوره سر. شوره سر می تواند به دلیل خشکی، تولید بیش از حد چربی پوست و سایر بیماری های پوستی رخ دهد.

درماتیت سبورتیک. این بیماری التهابی پوستی معمولا ناشی از تغییرات فصلی، استرس، عدم تعادل هورمونی یا ابتلا به عفونت های قارچی است. این عارضه در حدود 16٪ از جمعیت بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می دهد.

سایر علت های خارش پوست سر، عبارتند از:

• آلرژی به محصولاتی مانند رنگ مو
• ابتلا به عفونت های قارچی مانند کرم حلقوی و کچلی
• فولیکولیت که به عنوان عفونت ساقه مو شناخته می شود.
• شپش سر که تزریق بزاق حشره در زمان تغذیه باعث تحریک پوست می شود.
• لنفوم، نوعی سرطان که اغلب با خارش و قرمزی گردن یا پوست سر همراه است.
• کثیفی و عرق ناشی از آلودگی، آب و هوا یا عدم استفاده منظم از شامپو و سایر شوینده ها.
• آلوپسی یا التهاب زخمی که باعث آسیب به فولیکول مو شده و در نتیجه باعث ریزش مو می شود.
• لیکن پلان یا خزه پوستی یک بیماری التهابی پوستی است که باعث ریزش مو و خارش می شود.
• بیماری پوستی پسوریازیس که ایجاد لکه های پوستی قرمز و فلس دار در کف سر از مشخصه های اصلی آن است.
• آلوپسی آره آتا، یک مشکل پوستی خود ایمنی است که باعث ایجاد لکه های کچلی و یا نواحی گرد طاس بر روی سر می شود.
• اضطراب یا استرس که به خصوص در افراد مبتلا به شوره سر می تواند باعث تشدید خارش و پوسته پوسته شدن کف سر شود.
• گال، یک عفونت خفیف است که 300 میلیون نفر در سراسر جهان، بدون در نظر گرفتن سن و طبقه اجتماعی، به آن مبتلا می شوند.
• آفتاب سوختگی ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب یا اشعه ماورا بنفش، باعث قرمز شدن پوست بدن می شود.
• خشکی پوست سر خشک که ممکن است به دلیل استفاده نادرست مرطوب کننده ها، بیماری های پوستی یا پیری پوست ایجاد شود.
• هرپس زوستر که به زونا نیز معروف است، یک بیماری ویروسی است که به خصوص در افراد مسن باعث ایجاد تاول و بثورات پوستی در سر می شود.
• اگزما یا درماتیت آتوپیک که باعث قرمزی، تحریک، خارش و خشکی پوست سر می شود. این عارضه معمولا در اثر اختلالات ایمنی یا آلرژی در بدن رخ می دهد.

علائم و نشانه های خارش پوست سر چیست؟

احساس گزگز و دردناک بودن پوست سر که غالباً با درد و ناراحتی همراه باشد، نشانه اصلی خارش پوست سر است.

علائم دیگری که ممکن است با خارش پوست سر همراه باشند، عبارتند از:

• تورم
• قرمزی
• تب خفیف
• زخم های چرکی
• طاسی ناحیه ای
• خراش پوست سر
• خشکی پوست سر
• زخم یا لکه های پوستی روی سر

خارش پوست سر چگونه تشخیص داده می شود؟

برای درمان مناسب قبل از هر اقدامی، شناسایی دلیل خارش پوست سر ضروری است. برای انجام این کار شرح حال پزشکی دقیق و معاینه فیزیکی لازم است.

اگر پزشک مشکوک به بیماری خاصی برای خارش پوست سر باشد، ممکن است آزمایشات زیر را تجویز کند:

• آزمایش خون
• تست سواب
• نمونه برداری از پوست

درماتیت سبورئیک یکی از دلایل عمده خارش پوست سر است. ممکن است پزشک در هنگام معاینه به دنبال لکه های قرمز و فلس مانند بر روی پوست سر باشد. از آنجا که این علائم با پسوریازیس و درماتیت آتوپیک مشترک است، پزشک ممکن است آزمایش های دیگری را برای رد یا تایید این عارضه تجویز کند.

خارش پوست سر چگونه درمان می شود؟

اولین خط درمان خارش پوست سر استفاده از داروهای موضعی است که شامل موارد زیر است:

• دیترانول
• ویتامین دی
• تاکرولیموس
• اسید سالیسیلیک
• استفاده از پمادها و شامپوهای تهیه شده از قطران زغال سنگ
• کورتیکواستروئیدها (این داروها در چهار سطح خفیف، متوسط، زیاد و بسیار زیاد دسته بندی می شوند).

استفاده از این روش ها به دلیل وجود مو بر روی کف سر ممکن است تا حدودی دشوار باشد؛ اما به طور کلی همه این درمان ها موثر و بی خطر هستند.

درمان خانگی برای خارش پوست سر چیست؟

بهترین روش برای کنترل خارش پوست سر انجام اقدامات پیشگیرانه از جمله حمام های منظم و استفاده از مرطوب کننده های مناسب است. گاهی در کنار استفاده از این روش ها ممکن است به درمان با داروهای مختلف پزشکی هم نیاز داشته باشید.

استفاده از برخی محصولات طبیعی می تواند به درمان بیماری های مختلفی که باعث خارش پوست سر می شوند کمک کند، از جمله:

روغن های اساسی

روغن های اساسی مانند روغن نارگیل، رزماری یا جوجوبا از محصولات خوب مراقبت از مو محسوب می شوند. این محصولات دارای خواص ضد میکروبی و آبرسانی هستند که می توانند به پاکسازی و مرطوب سازی پوست سر کمک کنند. در عین حال ماساژ ملایم کف سر با روغن های اساسی می تواند جریان خون را در این ناحیه تحریک کرده و باعث تغذیه بهتر پوست سر شود.

برای انجام این کار می توانید انواع روغن های اساسی از جمله روغن اسطوخودوس، رزماری، آویشن و چوب درخت سرو را با روغن های دیگری مانند روغن جوجوبا و یا روغن انگور مخلوط کنید. سپس ترکیب حاصل را به صورت دایره وار بر روی پوست سر ماساژ دهید تا خارش ناشی از شپش، خشکی و سایر مشکلات از بین برود.

استفاده از روغن درخت چای می تواند در مدت 30 دقیقه تمام شپش ها را از بین ببرد. علاوه بر این روغن اوکالیپتوس هم به دلیل کارایی و سهولت استفاده در درمان شپش سر بسیار موثر است.

به طور کلی ماساژ سر با روغن های اساسی رقیق شده یکی از ساده ترین راه ها برای کاهش تحریک یا خارش پوست سر است.

آلوئه ورا

عصاره یا ژل آلوئه ورا خشکی پوست سر را رفع می کند. این گیاه به دلیل داشتن خواص ضد عفونی کنندگی می تواند به حفظ رطوبت پوست کمک کند. در عین حال از بین بردن رشد باکتری ها، قارچ ها و سایر میکروب ها یکی دیگر از ویژگی های مهم گیاه آلوورا است.

استفاده از ژل آلوئه ورا در پوست سر به مدت دو بار در هفته می تواند به بهبود رشد مو و تسکین علائم پوستی کمک کند. علاوه بر این، ژل آلوئه ورا به بهبود رطوبت پوست کمک کرده و از ایجاد زخم در بدن پیشگیری می کند. آلوئه ورا همچنین به عنوان یک عامل ضد باکتری و ضد قارچ عمل می کند که در پیشگیری از شوره سر و همچنین بیماری آلوپسی بسیار موثر است.

محصولات حاوی فندق

فندق دارای خواص قابض و ضد التهابی است که هر دو می توانند به کاهش خارش پوست سر و رفع حساسیت پوست کمک کنند. از شامپوها و لوسیون های حاوی فندق معمولاً برای پیشگیری از التهاب و قرمزی پوست سر استفاده می شود. انواع شامپو ها و محصولات موی مبتنی بر فندق وجود دارد که می توانید استفاده از آنها را در برنامه روزانه خود قرار دهید.

سرکه سیب

سرکه یکی از پرکاربردترین داروهای سنتی برای رفع انواع مشکلات بهداشتی از جمله خارش پوست سر است. این مایع اسیدی ملایم می تواند به کاهش PH پوست سر، ریزش شوره سر، کاهش التهاب پوست سر و مقابله با عفونت های باکتریایی یا قارچی به شما کمک کند.

 برای انجام این کار چند قاشق غذاخوری سرکه را در آب گرم اضافه کنید. بعد از شستشوی مو سر با شامپو این مخلوط رقیق شده را روی مو و پوست سر خود بریزید. در صورت احساس کوچکترین تحریک و ناراحتی، بلافاصله استفاده از آن را قطع کنید.

شما می توانید از انواع سرکه که به راحتی در فروشگاه های مختلف قابل تهیه است، استفاده کنید. با این حال هرگز نباید از سرکه غلیظ استفاده شود، زیرا باعث تحریک یا سوختن پوست سر می شود.

روغن زیتون

ماساژ سر با روغن زیتون یکی دیگر از روش های سنتی رفع خارش پوست سر است که نتایج خوبی را برای بسیاری از بیماران به ارمغان آورده است.

ماساژ ملایم پوست سر باعث بهبود گردش خون در این ناحیه می شود. همچنین ماساژ جذب بهتر روغن را تسهیل می کند. پوسته پوسته های ناشی از شوره سر یا اگزما را نرم کرده و یا از بین می برد. استفاده از روغن زیتون پوست را کاملاً آبرسانی و تغذیه کرده و باعث رفع خارش و تحریک پوست سر می شود.

برای انجام این کار با استفاده از انگشتان خود روغن را بر روی پوست سر ماساژ دهید. اجازه دهید روغن در حدود یک ساعت بر روی پوست سر بماند و سپس سر و موها را آبکشی کنید.

آیا خارش پوست سر مسری است؟

خارش پوست سر مسری نیست، اما برخی از شرایطی که باعث خارش پوست سر می شود ممکن است عفونی باشد. به عنوان مثال کرم حلقوی پوست می تواند به راحتی در کودکان 2-10 ساله انتشار یابد.

چه موقع برای خارش پوست سر به پزشک مراجعه کنیم؟

خارش پوست سر معمولاً به دلیل خشکی یا مشکل خفیف پوستی رخ می دهد. این عارضه به راحتی قابل درمان است. با این حال، در موارد نادر ممکن است ناشی از سرطان یا بیماری جدی باشد. بر همین اساس بهتر است در شرایط زیر به پزشک مراجعه کنید:

• موثر نبودن درمان های ضد شوره
• ایجاد قرمزی یا تورم در پوست سر
• طول کشیدن این عارضه در مدتی بیش از 7 روز
• پوسته پوسته شدن و قرمزی و التهاب در سایر قسمت های بدن
• شدید شدن خارش، به خصوص اگر در فعالیت های روزمره یا خواب شما تداخل ایجاد کند.

 سخن آخر

خارش پوست سر یک مشکل شایع است. اگرچه خاراندن پوست باعث تسکین لحظه ای می شود، اما می تواند باعث بدتر شدن عارضه شده و یا درد ایجاد کند. باکتری ها غالباً در اثر ایجاد شکاف در پوست، می تواند وارد بدن و باعث ایجاد عفونت شود.

آبرسانی کافی به پوست برای پیشگیری از خارش بسیار ضروری است. علاوه بر این، برای کمک به مدیریت بیماری و بهبود هر چه سریع تر عارضه تا حد امکان از استرس روزانه خودداری کنید.