بهبود هوش هیجانی

همان اندازه که توانایی فکری شما در خوشبختی و موفقیت تان تاثیر و اهمیت دارد، هوش هیجانی هم می تواند در زندگی شما تاثیر گذار و مهم باشد. پس بهتر است راهکارهای بهبود هوش هیجانی خود را یاد بگیرید و آن ها را تقویت کنید.

هوش هیجانی یا EQ، ترکیبی از غریزه و عقل است. ما با احساسات و غریزه های مختلفی متولد می شویم که آن ها در کنار هوش طبیعی رشد می کنند. شرایطی که ذهن و بدن را در مقابل هم قرار می دهند و می توانند در بروز احساسات و تصمیم گیری ما تاثیر بگذارند، هوش هیجانی را مختل می کنند. اما از آنجا که EQ محصول یادگیری و احساسات و غرایز است هرگز از بین نمی رود و شما می توانید آن را تقویت کنید. با این وجود هوش هیجانی را نمی توان با کتاب خواندن و یا روش های آموزشی دیگر تقویت کرد. اما با راه کارهای مناسب بهبود هوش هیجانی می توانید زندگی سالم تر، رضایت بخش تر و معنی دار تری داشته باشید.

ویژگی های هوش هیجانی

هوش هیجانی که به عنوان هوش عاطفی یا EQ شناخته می شود، توانایی درک، استفاده و مدیریت از احساسات شخصی با استفاده از راه های مثبت برای کاهش استرس، برقراری ارتباط موثر، همدلی با دیگران، غلبه بر چالش ها و خنثی کردن درگیری ها می باشد. هوش هیجانی به شما کمک می کند تا روابط محکم تری برقرار کنید، در محل کار و تحصیل موفق شوید و به اهداف شغلی و شخصی خود برسید. علاوه بر آن با بهبود هوش هیجانی خود می توانید با احساسات خود ارتباط برقرار کنید، افکار خود را عملی کرده و تصمیمات آگاهانه بگیرید.

ویژگی های هوش هیجانی، عبارتند از:

خود مدیریتی

با خود مدیرتی شما قادر هستید:

• با شرایط اطراف تان سازگار شوید.
• احساسات و رفتارهای تکانشی خودتان را کنترل کنید.
• احساسات خود را به روش های سالم تری بروز دهید.
• ابتکار عمل به خرج دهید، تعهدات خود را دنبال کنید.

خود آگاهی

با خود آگاهی شما می توانید:

• احساسات خودتان را تشخیص دهید.
• تاثیر آن ها را بر افکار و رفتار خودتان ارزیابی کنید.
• نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنید و اعتماد به نفس خود را نشان دهید.

آگاهی اجتماعی

• با یادگیری آگاهی اجتماعی، شما می توانید با دیگران احساس همدلی کنید.
• احساسات، نیازها و نگرانی های سایر افراد را درک کرده و از نظر اجتماعی احساس راحتی کنید.

مدیریت روابط

در مدیریت روابط، شما یاد می گیرید:

• روابط خوب را توسعه داده و آن ها را حفظ کنید.
• با دیگران به راحتی ارتباط برقرار کنید و در کارهای تیمی شرکت کرده و شرایط را مدیریت کنید.

اهمیت هوش هیجانی

همانطور که می دانیم باهوش ترین افراد، موفق ترین نیستند.

شما احتمالاً افرادی را می شناسید که در دانشگاه از نظر درس و علم عالی، ولی در عین حال از نظر اجتماعی یا در کار و روابط شخصی ناموفق هستند. توانایی فکری یا ضریب هوشی شما به تنهایی برای دستیابی به موفقیت در زندگی کافی نیست. بلکه، ضریب هوشی می تواند برای ورود به دانشگاه به شما کمک کند، اما هوش هیجانی در مدیریت استرس و احساسات هنگام مواجهه با امتحانات نهایی به شما کمک می کند. ضریب هوشی و هوش هیجانی در کنار هم قرار دارند و با همکاری یکدیگر مؤثر و تاثیر گذار می باشند.

بهبود هوش هیجانی می تواند در موارد زیر به شما کمک کند:

بهبود عملکرد در تحصیل یا محل کار

هوش هیجانی بالا می تواند به شما کمک کند طبق قوانین اجتماعی محیط کار حرکت کرده، دیگران را هدایت کنید و به آن ها انگیزه دهید و در حرفه خود عالی باشید. در واقع، وقتی صحبت از انتخاب بهترین افراد برای شغل های مختلف و استخدام می شود، بسیاری از شرکت ها هوش هیجانی را به عنوان توانایی فنی ارزیابی می کنند و از آزمایش EQ برای استخدام بهره می گیرند.

سلامت جسمی

اگر قادر به کنترل احساسات خود نباشید، احتمالاً نمی توانید استرس خود را مدیریت کنید. استرس می تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود. استرس کنترل نشده، فشار خون را بالا می برد، سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کند، خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش داده و ناباروری و روند سالمندی را تحت تاثیر قرار می دهد.

اولین قدم برای بهبود هوش هیجانی، یادگیری نحوه مدیریت استرس است.

سلامت روان

احساسات و استرس کنترل نشده نیز می تواند بر سلامت روان تأثیر بگذارد و شما را در معرض اضطراب و افسردگی قرار دهد. اگر نتوانید احساسات خود را درک و آن ها را مدیریت کنید ممکن است در برقراری روابط اجتماعی با دیگران با مشکل روبرو شوید. عدم برقراری روابط اجتماعی باعث ایجاد احساس تنهایی و انزوا می شود و هرگونه مشکلات سلامت روان را تشدید می کند.

برقراری روابط

با درک احساسات و چگونگی کنترل آن ها، بهتر می توانید احساس خود را بیان کرده و درک کنید که دیگران چه احساسی دارند. درک احساسات دیگران به شما این امکان را می دهد تا ارتباط مؤثر تری برقرار کنید. حتی روابط قوی تر را هم در محل کار و هم در زندگی شخصی خود داشته باشید.

هوش اجتماعی

هماهنگ بودن با احساسات، باعث بهبود هوش اجتماعی می شود و شما را به افراد دیگر و دنیای اطراف تان ارتباط می دهد. هوش اجتماعی به شما این امکان را می دهد تا دوست خود را از دشمن بشناسید، علاقه های اطرافیان خودتان را بسنجید، استرس را کاهش دهید، سیستم عصبی خود را از طریق برقراری روابط اجتماعی تقویت کرده و احساس دوست داشتن و خوشبختی کنید.

راهکارهای بهبود هوش هیجانی

مهارت هایی که باعث ایجاد و بهبود هوش هیجانی می شوند را می توانید در هر زمانی یاد بگیرند. اما، به یاد داشته باشید که یادگیری ساده در مورد EQ با یادگیری دانش و چگونگی استفاده آن در زندگی فرق دارد. برای یادگیری و استفاده از این راهکارها باید یاد بگیرید که چگونه در “لحظه” باشید و در روابط خود بر استرس غلبه کنید تا از لحاظ عاطفی هوشیار و آگاه باشید.

مهارت های اصلی برای ساخت و بهبود هوش هیجانی شما در مدیریت احساسات و ارتباط با دیگران عبارتند از:

• خود مدیریتی
• خودآگاهی
• آگاهی اجتماعی
• مدیریت روابط

اولین مهارت در بهبود هوش هیجانی:

شناخت اجتماعی

برای اینکه بتوانید EQ خود را تقویت کنید، باید بتوانید از احساسات خود برای تصمیم گیری های درست و سازنده استفاده کنید. هنگامی که بیش از حد استرس دارید، امکان دارد کنترل احساسات و قدرت تصمیم گیری خود را از دست بدهید. احساسات بخش مهمی از اطلاعات در مورد خودتان و دیگران هستند. اما در مواجهه با استرس احتمال دارد کنترل خودتان را از دست بدهید. با داشتن توانایی مدیریت استرس و کنترل احساسات، می توانید یاد بگیرید که اطلاعات ناراحت کننده را دریافت کنید. اما اجازه ندهید این اطلاعات ناراحت کننده روی افکار و کنترل شما تاثیر بگذارند. در عوض گزینه هایی را انتخاب کنید که به شما امکان می دهد احساسات و رفتارهای تکانشی را کنترل و به روش های سالم مدیریت کنید. حتی ابتکار عمل به خرج داده و وظایف و کارهای روزمره خود را دنبال کنید تا شرایط تغییر کنند.

دومین مهارت در بهبود هوش هیجانی:

خودآگاهی

مدیریت استرس تنها اولین قدم برای ایجاد هوش هیجانی است. تحقیقات نشان می دهد که تجربه عاطفی فعلی شما احتمالاً بازتاب تجربه اولیه زندگی شما می باشد. توانایی شما در مدیریت احساسات اصلی مانند عصبانیت، غم، ترس و شادی به کیفیت و تجربیات احساسی دوران کودکی شما بستگی دارد. اگر والدین، احساسات شما را به عنوان یک کودک درک کرده و برای آن ارزش قائل شده باشند، به احتمال زیاد احساسات شما به دارایی های ارزشمندی در بزرگسالی تبدیل می شود. اما اگر تجربیات عاطفی شما در دوران کودک درک نشده باشند، این احتمال وجود دارد شما از احساسات خود فاصله بگیرید و در بروز آن ها با مشکل روبرو شوید.

برای بهبود هوش هیجانی و اینکه از لحاظ عاطفی سالم شوید باید به احساسات اصلی خودتان وصل شوید، آن ها را بپذیرید و به راحتی احساسات خود را بروز دهید. شما می توانید از طریق تمرین ذهن آگاهی به این هدف برسید.

ذهن آگاهی، عملی است که توجه تان را به لحظه الان و فعلی شما معطوف می کند. پرورش ذهن آگاهی ریشه در بودیسم دارد، اما در بیشتر ادیان شامل نوعی از تکنیک های مراقبه هستند. ذهن آگاهی، به شما آرامش می دهد و می توانید راحت تر تمرکز کنید و باعث خودآگاهی بیشتری می شود.

شناخت عواطف

مهم است که شما یاد بگیرید که چگونه ابتدا استرس را مدیریت کرده و احساس راحتی بیشتری کنید. تا بتوانید به احساسات قوی یا ناخوشایند خود متصل شوید. حتی نحوه بروز و پاسخ به احساسات خود را تغییر دهید. شما می توانید شناخت عواطف خود را با تمرین مراقبه ذهن آگاهی توسعه دهید.

سومین مهارت در بهبود هوش هیجانی:

شناخت اجتماعی

شناخت اجتماعی به شما این توانایی را می دهد که رفتار و نشانه های غیرکلامی دیگران را بشناسید و تفسیر کنید. این نشانه ها به شما یاد می دهند که بفهمید دیگران واقعاً چه احساسی دارند، چگونه وضعیت عاطفی آن ها تغییر می کند و واقعاً برای آن ها چه چیزی اهمیت دارد. با شناخت اجتماعی شما می توانید احساسات دیگران را درک کنید. به طور خلاصه، شما همدل و از نظر اجتماعی قوی تر می شوید. شناخت اجتماعی، نیازمند برقراری روابط اجتماعی و حضور شما در زمان حال است.  تمرکز روی تعامل و برقراری روابط با دیگران، اهداف اجتماعی شما را بیشتر می کند. توجه به دیگران باعث کاهش توجه شخصی شما نمی شود. با وقت گذاشتن و تلاش برای کمک به دیگران، در واقع تجربه بیشتری در مورد وضعیت عاطفی، ارزش ها و باورهای خودتان به دست می آورید.

چهارمین مهارت در بهبود هوش هیجانی:

مدیریت روابط

بروز عواطف و توانایی درک دیگران می تواند باعث افزایش هوش هیجانی در محیط کار و همکاری خوب شما با دیگران شود. شما با بروز عواطف می توانید مهارت های اجتماعی – عاطفی دیگری ایجاد کنید که روابط شما را مؤثرتر، مثمر ثمرتر و پایدارتر می سازد.

برقراری روابط غیرکلامی

در روابط اجتماعی از ارتباطات غیر کلامی استفاده کنید. بسیاری از ماهیچه های صورت، به ویژه عضلات اطراف چشم، بینی، دهان و پیشانی، به شما کمک می کنند تا احساسات خود را منتقل کنید و همچنین احساسات دیگران را متوجه شوید. شناخت پیام های غیر کلامی و حرکات بدن می توانند نقش به سزایی در بهبود روابط شما داشته باشند.

شوخ طبعی

برای رفع استرس از شوخ طبعی استفاده کنید. شوخ طبع، خنده و تفریح پادزهرهای طبیعی استرس هستند. آن ها فشارهای عصبی شما را کمتر کرده و به شما کمک می کنند همه چیز را در کنترل نگه دارید. خنده، سیستم عصبی را به تعادل می رساند، استرس را کاهش می دهد، شما را آرام تر و همدل تر و ذهن را متمرکزتر می کند.

دو نفر احتمالاً نمی توانند نیازها، نظرات و انتظارات یکسانی داشته باشند، بنابراین درگیری و اختلاف نظرها در روابط انسانی همیشه وجود دارند. با این حال، اختلاف نظر و درگیری چیز بدی نیست حل و فصل اختلافات به روش های سالم و سازنده می تواند اعتماد بین افراد را تقویت کند. یاد بگیرید که بروز اختلافات را فرصتی برای نزدیک شدن به دیگران بدانید.