علائم و درمان گزش پشه، به خصوص در کودکان اهمیت زیادی دارد. چون پشه ها در بین حشرات بیشترین تعداد گزش را ایجاد می کنند که اغلب ممکن است ناقل بیماری های مختلف باشند و سلامتی افراد را به خطر می اندازند. بیماری های منتقله از پشه در حدود 700 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد و در هر سال در هر 17 نفر جان یک نفر را می گیرد. عوامل مختلفی مانند دی اکسید کربن، گرما، رطوبت، اسید لاکتیک و استروژن برای جذب پشه ها موثر شناخته شده است.
پشه ها چگونه نیش می زنند؟
پشه های ماده یا پروبوسیس به طور کلی علت گزش برای تغذیه از خون می شوند. هنگام تماس پشه با رگ های خونی، پشه بزاقی را به داخل زخم ترشح می کند که از لخته شدن خون جلوگیری می شود. وقتی این تماس بیش از 6 ثانیه طول بکشد، بدن به بزاق واکنش نشان می دهد و باعث التهاب موضعی، قرمزی و خارش می شود.
علل گزش پشه ها چیست؟
گزش از تغذیه پشه ماده از خون ناشی می شود. برخی از عواملی که باعث افزایش گزش پشه می شوند، عبارتند از:
- طلوع یا غروب خورشید. پشه ها بین غروب تا طلوع آفتاب بیشترین فعالیت را دارند.
- آب و هوای گرم. تعریق به دلیل گرمای بیشتر افراد را در معرض گزش پشه قرار می دهد.
- ورزش. هنگام ورزش تمایل به ترشح اسید لاکتیک، عرق و گرما باعث جذب پشه ها می شود.
- اجسام شناور روی آب. از آنجا که پشه ها در آب راکد مانند دریاچه ها و حوضچه ها تولید مثل می کنند، گذراندن زمان در کنار این برکه های آبی می تواند احتمال گاز گرفتن توسط پشه را افزایش دهد.
- عدم محافظت. پا گذاشتن در فضای باز بدون استفاده از مواد ضد دافع پشه یا پوشیدن لباس هایی با پوشش کامل می تواند شما را در معرض گزش پشه ها قرار دهد.
گزش پشه ها منجر به بروز چه علائمی می شود؟
نیش پشه ممکن است منجر به بروز علائم زیر شود:
- تاول
- التهاب در اطراف چشم
- لکه های تیره شبیه کبودی
- برآمدگی سفت، قهوه ای مایل به قرمز و خارش دار بعد از یک روز گزش
- برآمدگی پف کرده و مایل به قرمز در پوست که در عرض چند دقیقه از گزش ظاهر می شود.
علاوه بر این، اگر به اختلال سیستم ایمنی مبتلا هستید، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- کندوها
- سردرد
- تب درجه پایین
- التهاب غدد لنفاوی
- ناحیه وسیعی از قرمزی و تورم
درمان پزشکی برای گزش پشه کدامند؟
هدف از درمان های استاندارد پزشکی برای گزش پشه، تسکین خارش ناشی از آن است. پزشک می تواند برای درمان جای گزش درمان های زیر را تجویز کند:
- داروها. در صورت واکنش شدید به گزش پشه، مصرف آنتی هیستامین می تواند در تسکین علائم موثر باشد.
- داروهای OTC. شما می توانید داروهای تسکین دهنده خارش زیر را از داروخانه محلی خود بدون تجویز پزشک خریداری کنید.
- ایبوپروفن یا هیدروکورتیزون. این داروها به کاهش التهاب کمک می کنند. هیدروکورتیزون نیز باعث بهبود خارش می شود.
- کرم های استروئیدی. برای تسکین خارش از کرم هیدروکورتیزون 1٪ مانند کورتیدا سه بار در روز استفاده کنید. روش دیگر، می توانید یک خمیر جوش شیرین بزنید.
- اپی نفرین. اپی نفرین تنها در صورتی لازم است که نیش پشه باعث اختلال تنفسی شود. مشورت با پزشک برای نحوه صحیح و زمان استفاده از تزریق اپی پن یا اپی نفرین امری حیاتی است.
- کالامین (کالادریل). حاوی اکسید روی و آهن است که به بهبود خارش پوست کمک می کند. کالادریل همچنین به عنوان یک مسکن موضعی خفیف برای تسکین درد کاربرد دارد. لوسیون کالامین به عنوان یک محصول OTC موجود است.
- آنتی هیستامین. این ترکیبات از اتصال هیستامین به گیرنده ها برای تسکین خارش و عادی سازی رگ های خونی جلوگیری می کنند. آنتی هیستامین ها بیشتر برای مهار خارش ناشی از پاسخ آلرژیک استفاده می شوند و به صورت کرم یا ژل موضعی و قرص های خوراکی مانند بنادریل در دسترس هستند.
گزش پشه چگونه تشخیص داده می شود؟
گزش پشه را می توان از نظر بصری به راحتی تشخیص داد. در صورت بروز حساسیت به گزش پشه، پزشک ممکن است قرمزی، تورم و خارش پس از گزش را ارزیابی کند. از آنجا که پشه ها بیماری های مختلفی را منتقل می کنند، پزشک ممکن است آزمایش ادرار یا خون را برای تشخیص وجود عوامل بیماری زا یا آنتی بادی های بیماریزا در خون شما را پیشنهاد دهد.
بیماری های قابل انتقال از پشه ها کدامند؟
پشه ها به عنوان ناقل باکتری ها، ویروس ها و انگلی های مختلف عمل می کنند و در هنگام گزیدن عوامل بیماری زا را از طریق بزاق به بدن منتقل می کنند.
بیماری های ناشی یا منتقل شده توسط پشه ها شامل موارد زیر است:
انسفالیت سنت لوئیس: پشه ها به عنوان ناقل برای انتقال این بیماری از پرنده به انسان و سایر پستانداران عمل می کنند.
تب زرد: تب زرد در مناطق نیمه گرمسیری آمریکای جنوبی و آفریقا رایج است، تب زرد باعث تورم در نخاع و مغز می شود.
مالاریا: این بیماری در اثر انگل های پلاسمودیوم ایجاد شده و از طریق گزش پشه ماده Anopheles منتقل می شود. مالاریا می تواند منجر به تب مکرر همراه با لرز و سردرد شود.
تب نیل غربی: این بیماری با علائم شبیه آنفولانزا و مشکلات سیستم عصبی مشخص می شود. بین سالهای 1999 و 2010، حدود 2.5 میلیون نفر تحت تأثیر این بیماری قرار گرفتند.
ویروس زیکا: این بیماری باعث تب، بثورات دردی و درد مفاصل می شود که در عرض یک هفته بهبود می یابد. با این حال، زیکا می تواند در بارداری های بعدی در زنان عوارضی ایجاد کند. زیکا با افزایش خطر میکروسفالی همراه است. توصیه می شود هنگام آلوده شدن به Zika استراحت مناسب داشته باشید و بدن را هیدراته نگه دارید. برای کاهش تب بهتر است استامینوفن مصرف کنید.
دنگ: این بیماری بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری شیوع دارد. علائم آن شامل بثورات پوستی، تب شدید، درد عضلات و درد مفاصل است. در موارد شدید، ممکن است منجر به خونریزی شدید، شوک و مرگ شود. دنگ با 3.5 میلیارد نفر در معرض خطر عفونت، 50-100 میلیون مورد جدید و 20،000 مورد مرگ در سال شایعترین بیماری ویروسی منتقل شده توسط پشه است.
Chikungunya: این بیماری باعث سردرد، بثورات پوستی، درد مفاصل و تب می شود و برای درمان به استراحت مناسب در بستر و مایعات نیاز دارد. بهتر است با اقدامات پیشگیرانه مانند کنترل حشرات در کشورهای بومی از عفونت جلوگیری شود.
انسفالیت اسب شرقی: ویروس مسبب آن در پرندگان و پشه های گزنده پرندگان دیده می شود. عفونت منجر به سفتی گردن، تب، سردرد و بی حالی می شود. در بعضی موارد، ممکن است باعث انسفالیت و التهاب مغزی نیز شده که می تواند کشنده باشد.
چه عواملی خطر گزش پشه ها را افزایش می دهد؟
عواملی که احتمال گزش پشه را افزایش می دهند، عبارتند از:
- تعریق
- دمای بدن گرمتر
- ورزش در فضای باز
- شامپوها و صابون های معطر
- جنسیت، احتمال گزش پشه ها در مردان بیشتر است.
گزش پشه ها منجر به چه عوارضی می شود؟
در موارد بسیار نادر، نیش پشه ممکن است مشکلات زیر را ایجاد کند:
- حساسیت بیش از حد: این واکنش های پوستی شدید، همراه با علائمی مانند نکروز پوست و تب مشخص می شود.
- آنافیلاکسی: یک واکنش آلرژیک شدید به بزاق پشه می تواند منجر به ایجاد علائم خطرناک شود. این به عنوان سندرم اسكیتر شناخته می شود و در افراد جوان یا مبتلا به نقص سیستم ایمنی شایع است.
در گزش پشه چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز علائم زیر پس از گزش پشه، به پزشک مراجعه کنید:
- تب
- بیماری
- بدن درد
- خستگی
- چرک کردن محل گزش
- انتشار قرمزی، به خصوص اگر 2 روز از گزش گذشته باشد.
- خارش شدید که با استفاده از کرم های استروئیدی از بین نمی رود.
اگر اخیراً به منطقه ای پر خطر سفر کرده و تب کرده اید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. همچنین توصیه می شود قبل از سفر به خارج از کشور با پزشک مشورت کنید تا آیا به داروهای پیشگیری کننده برای بیماری های منتقل شده توسط پشه ها احتیاج دارید یا ندارید.
چگونه گزش حشرات را در خانه درمان کنیم؟
استفاده از راهکارهای زیر می توانند به تسکین خارش و التهاب ناشی از گزش پشه کمک کنند:
کیسه های یخ
استفاده از کیسه های یخ پوست را بی حس می کند و باعث می شود موقتاً از التهاب و تحریک رهایی یابد. با این حال، برای جلوگیری از آسیب بیشتر از 5 دقیقه از قرار دادن یخ به طور مستقیم روی پوست خودداری کنید.
آب و صابون
شستن ناحیه آسیب دیده با آب و صابون در از بین بردن مواد تحریک کننده از گزش کمک کرده و از عفونت جلوگیری می کند.
فندق جادوگر
فندق جادوگر دارای خواص ضد باکتری و قابض است و کاربرد موضعی آن می تواند التهاب را تسکین دهد. چند قطره فندق جادوگر را روی یک پنبه بریزید و روی محل گزش بکشید.
روغن های گیاهی
گیاهان و روغن های اساسی بسته به شخص و گونه پشه می توانند تا حدی به کاهش خارش کمک کنند. روغن های اساسی لیمو، سیترونلا و اکالیپتوس به عنوان داروهای موضعی دفع پشه برای استفاده انسان توسط سازمان حفاظت از محیط زیست (EPA) ثبت و تأیید می شوند یک مطالعه نشان داد که روغن اساسی میخک مخلوط با روغن نارگیل یا روغن زیتون به ترتیب تا 96 و 76.5 دقیقه در برابر پشه Aedes aegypti فعالیت دافع دارد. اسانس اسطوخودوس دارای اثرات ضد التهابی است که می تواند به بهبود نیش پشه ها کمک کند. یک پنبه را به روغن ضروری آغشته کرده و روی ناحیه آسیب دیده بمالید.
سیر
در حالی که شناخته شده است که استفاده خوراکی از سیر به تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود گردش پوست کمک می کند، از مدت ها قبل نیز در پوست استفاده می شود. استفاده موضعی از آن می تواند به کاهش التهاب کمک کند. چند حبه سیر را پوست گرفته و برش داده و روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید؛ اما اگر مصرف سیر باعث تحریک یا ناراحتی می شود، از استفاده از آن خودداری کنید.
عسل
عسل دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری است که می تواند به بهبود علائم گزش پشه کمک کند. یک قطره عسل روی گزش پشه خارش دار بزنید.
ژل آلوئه ورا
خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی ژل آلوئه ورا می تواند به کاهش درد، التهاب و خارش مرتبط با گزش پشه ها کمک کند. ژل آلوئه ورا را به آرامی روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید.
جوش شیرین
جوش شیرین را در مقداری آب مخلوط کنید تا به صورت خمیر درآید و روی محل گزش بزنید. در صورت بروز هرگونه تحریک، استفاده از آن را قطع کنید.
چرا گزش پشه ها در برخی افراد بیشتر است؟
پشه ها جذب اسیدهای چرب فرار منتشر شده از بدن می شوند. این اسیدهای چرب بین زن و مرد و حتی با توجه به غذاهایی که مصرف کرده اید تفاوت دارند. بنابراین، تفاوت در اسیدهای چرب منتشر شده توسط بدن هر فرد باعث می شود که پشه ها به برخی از افراد نسبت با دیگران بیشتر حمله کنند.
حرف آخر
گزش پشه منبع مشترک ناراحتی و خارش است و به خصوص پس از خراشیدن، قرمز و متورم می شود. در بعضی موارد، گزش پشه ممکن است با بروز عفونت همراه باشد. بهتر است با حذف هرگونه آب راکدی که در گلدان ها، حمام، لاستیک های قدیمی، ناودان ها و غیره جمع می شود، از گزش پشه جلوگیری کنید.
آخرین دیدگاه‌ها