عوارض آنتی هیستامین ها

مصرف داروهایی که اثرات هیستامین را کاهش داده و یا مسدود می کنند،باعث بروز عوارض محدودی می گردد. در این مقاله عوارض داروهای آنتی هیستامین بررسی می گردد.  هیستامین، ماده ای شیمیایی است که بدن در پاسخ به عوامل حساسیت زا تولید می کند. در صورت ابتلا فرد به انواع حساسیت ها ،مانند آلرژی فصلی، آلرژی های داخلی، آلرژی حیوان خانگی، آلرژی غذایی، یا یک حساسیت شیمیایی، بدن او می تواند یک واکنش آلرژیک را بروز دهد، علائم واکنش آلرژیک می تواند متعدد باشند، از جمله:

• سرفه
• گلو درد
• عطسه
• آبریزش بینی
• سوزش گوش
• بثورات پوستی
• قرمزی، خارش چشم

در صورت استفاده صحیح از داروهای ضد حساسیت، آلرژی درمان می شود و علائم آن به سرعت تسکین می یابد، اما مصرف بیش از حد آنتی هیستامین، می تواند خطرناک باشد، بنابراین بهتر است برای جلوگیری از مسمومیت با داروهای آنتی هیستامین، انواع و دوز مناسب آن ها را بشناسید.

انواع آنتی هیستامین ها

آنتی هیستامین ها شامل داروهای نسل اول محسوب می شوند که خاصیت آرام بخش دارند و نسل جدید این داروها فاقد این داروها هستند. نمونه هایی از آنتی هیستامین های آرام بخش عبارتند از:

• فنیرامین
• doxylamine
• سیپروهپتادین
• دیفن هیدرامین
• دگزکلورفنیرامین
• brompheniramine

نمونه هایی از آنتی هیستامین های غیر آرام بخش شامل لوراتادین ، cetirizine و fexofenadine  می باشند.

آنتی هیستامین های نسل اول

آنتی هیستامین های خوراکی OTC نسل اول شامل دیفن هیدرامین و کلروفنیرامین هستند. این دارو ها خاصیت آرام بخشی را دارند که احتمالاً مصرف آن ها باعث خواب آلودگی می شود. آنتی هیستامین های خوارکی نسل اول در سیستم بدن دوام زیادی ندارند، بنابراین هنگام استفاده از آن ها فرد مجبور است دوزهای زیادی از آن ها را مصرف کند.

بنادریل

بنادریل یک آنتی هیستامین حاوی دیفن هیدرامین است که به تسکین آبریزش بینی، عطسه، خارش یا آبکی بودن چشم و خارش بینی یا گلو کمک می کند. این علائم ممکن است ناشی از تب یونجه، سایر آلرژی های تنفسی فوقانی یا سرماخوردگی باشند. از بنادریل همچنین می توان برای درمان کهیر و کاهش قرمزی و خارش استفاده کرد. بنادریل می تواند به صورت قرص جویدنی و یا  کپسول تجویز شود. اشکال موضعی بنادریل به صورت کرم ها، ژل ها و اسپری ها برای درمان شرایط آلرژیک پوستی مانند کهیر وجود دارند.

کلرتری متون

کلر فنیرامین ماده اصلی فعال در کلر تری متون است و به تسکین آبریزش بینی، عطسه، خارش یا آبکی بودن چشم و خارش بینی و گلو ناشی از تب یونجه و سایر آلرژی های تنفسی کمک می کند.

عوارض جانبی آنتی هیستامین های نسل اول

برخی از عوارض شایع آنتی هیستامین های نسل اول می تواند، شامل موارد زیر باشد:

• سردرد
• خواب آلودگی
• خشکی دهان، بینی و گلو

برخی از عوارض جانبی که به ندرت بروز می کنند، عبارتند از:

• یبوست
• استفراغ
• سرگیجه
• حالت تهوع
• عصبی بودن
• احتقان سینه
• ضعف عضلانی
• از دست دادن اشتها
• بیش فعالی، به ویژه در کودکان

آنتی هیستامین های نسل اول در برخی موارد منجر به عوارض جدی تر مانند مشکلات بینایی، مشکل در ادرار یا درد هنگام ادرار کردن می شوند که این عوارض جانبی در سالمندان شایع تر است.

مواد منع مصرف آنتی هیستامین های نسل اول

مصرف آنتی هیستامین های نسل اول در مردانی که پروستات بزرگ شده و در ادرار کردن مشکل دارند، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک صورت بگیرد. این داروها می توانند مشکل ادرار بیمار را بدتر کنند.

مبتلایان به بیماری های زیر باید قبل از استفاده از آنتی هیستامین های نسل اول با پزشک خود مشورت کنند:

• صرع
• گلوکوم
• فشار خون بالا
• مشکلات تیروئید
• بیماری های قلبی
• آمفیزم یا برونشیت مزمن
• مصرف کنندگان داروهای آرام بخش دیگر

همچنین افراد باید از نوشیدن الکل همراه با هر نوع آنتی هیستامین دیگر خودداری کنند زیرا این امر می تواند اثر جانبی خواب آلودگی را افزایش دهد.

آنتی هیستامین خوراکی OTC نسل دوم و سوم

نسل جدید آنتی هیستامین ها بر روی گیرنده های خاص تر تاثیر می گذارند و عوارض جانبی کمتری دارند.  این داروها در بدن طول عمر طولانی تر و ماندگاری بیشتری را دارند برای همین پزشک دوز کمتری را برای مصرف این داروها تجویز می کند.

زیرتک

ستیریزین ماده اصلی فعال زیتریک است و به تسکین آبریزش بینی، عطسه، خارش و آبکی بودنچشم و خارش بینی یا گلو ناشی از تب یونجه و سایر آلرژی های تنفسی فوقانی کمک می کند. Zyrtec همچنین برای رفع قرمزی و خارش ناشی از کهیر کاربرد دارد. Zyrtec در اشکال مختلف قرص، کپسول و یا شربت در دسترس بیماران قرار دارد.

عوارض  Zyrtec

برخی از عوارض رایج Zyrtec می تواند شامل خواب آلودگی، سردرد و دل درد باشد. در موارد شدید تر می تواند باعث بروز عوارض جانبی جدی تر مانند اختلال در تنفس یا بلع شود.

دستورالعمل استفاده از  Zyrtec

• در مورد استفاده از تئوفیلین برونکودیلاتور همراه با تجویز Zyrtec حتما با پزشک مشورت کنید. Zyrtec می تواند با این دارو تداخل ایجاد کند و منجر به بروز عوارض جانبی زیادی شود.
• از مصرف Zyrtec همراه با الکل جدا خودداری کنید. اگرچه ستیریزین نسبت به آنتی هیستامین نسل اول باعث خواب آلودگی کمتری می شود، اما هنوز هم این اثربخشی را دارد و نوشیدن الکل در حین مصرف Zyrtec می تواند خواب آلودگی را افزایش دهد.
• اگر مبتلا به بیماری کبد یا کلیه هستید، قبل از استفاده از Zyrtec با پزشک خود مشورت کنید. بیماری کبد و کلیه هر دو می توانند بر نحوه پردازش و اثرگذاری سیریزین تأثیر بگذارند.

در صورت ابتلا به آسم، باید قبل از استفاده از زیرتک با پزشک مشورت شود. در موارد نادر، نشان داده شده است که سترییرین باعث برونکوسپاسم می شود.

کلاریتین

لوراتادین ماده اصلی فعال کلاریتین است و به تسکین آبریزش بینی، عطسه، خارش، آبکی بودن چشم و خارش بینی یا گلو ناشی از تب یونجه و سایر آلرژی های تنفسی فوقانی کمک می کند. از کلاریتین نیز می توان برای درمان کهیر استفاده کرد و به صورت قرص، کپسول و شربت در دسترس است. لوراتادین همچنین ماده اصلی فعال در برخی دارو های دیگر مانند کلاریتین- دی، آلاورت، Alavert-D و والتین می باشد.

عوارض کلاریتین

کلاریتین می تواند باعث بروز عوارض جانبی مانند سردرد و خواب آلودگی شود.

عوارض جانبی جدی کلاریتین می تواند شامل واکنش های آلرژیک باشد. علائم واکنش های آلرژیک، عبارتند از:

• کهیر
• خارش
• کوفتگی
• مشکل در بلع یا تنفس
• تورم صورت، گلو، زبان، لب ها، چشم ها

دستورالعمل استفاده از کلاریتین

• در صورت ابتلا به بیماری های کبد یا کلیه، قبل از استفاده از کلاریتین با پزشک خود مشورت کنید. بیماری کبد و کلیه می تواند هر در نحوه پردازش و تاثیر گذاری لوراتادین تأثیر بگذارد. و خطر عوارض جانبی را افزایش دهند.
• در صورت ابتلا به آسم، قبل از استفاده از کلاریتین نیز باید با پزشک خود صحبت کنید. در موارد نادر، نشان داده شده است که لوراتادین باعث برونکوسپاسم می شود.

آلگرا

Fexofenadine  ماده اصلی فعال آلگرا می باشد که به تسکین آبریزش بینی، عطسه، خارش و آبکی بودن چشم و خارش بینی یا گلو به دلیل تب یونجه یا سایر آلرژی های تنفسی فوقانی کمک می کند. همچنین می توان از آلگرا برای درمان کهیر و بثورات پوستی استفاده کرد

عوارض آلگرا

برخی از عوارض جانبی Allegra می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سردرد
• اسهال
• استفراغ
• سرگیجه
• سرفه کردن
• ناراحتی معده
• درد در دوران قاعدگی
• درد در بازوها، پاها یا پشت

عوارض جانبی جدی Allegra می تواند باعث بروز واکنش آلرژیک شود.

دستورالعمل استفاده از  Allegra

• اگر از داروی ضد قارچ کتوکونازول، آنتی بیوتیک های اریترومایسین یا ریفامپین یا هر نوع آنتی اسیدی دیگری استفاده می کنید، قبل از استفاده از Allegra با پزشک خود مشورت کنید. این داروها می توانند با Allegra تداخل دارویی داشته باشند و خطر عوارض جانبی را افزایش دهند. حتی این داروها می توانند منجر به کاهش اثر Allegra شوند.
• همراه مصرف Allegra از نوشیدن آب میوه خودداری کنید. آب میوه می تواند میزان جذب آلگری و تاثیر گذاری آن را کاهش دهد.
• بیماری های کلیوی بهتر است قبل از استفاده از Allegra با پزشک خود مشورت کنند. برخی از داروهای مربوط به بیماری های کلیه ممکن است با Allegra تداخل ایجاد کرده و منجر به افزایش خطر عوارض جانبی شوند.

علائم مصرف بیش از حد آنتی هیستامین ها

مصرف بیش از حد هر دو نوع آنتی هیستامین می تواند باعث بروز برخی علائم شود که بر حسب نوع دارو مصرف، علائم  می توانند متفاوت باشند.

برخی از علائم ناشی از مصرف بیش از حد داروهای آنتی هیستامین عبارتند از:

• گیجی
• تاری دید
• استفراغ
• حالت تهوع
• از دست دادن تعادل
• افزایش ضربان قلب
• افزایش خواب آلودگی

عوارض جدی تر مصرف بیش از حد آنتی هیستامین در نسل اول شامل تشنج و کما است.

مصرف بیش از حد آنتی هیستامین آرام بخش باعث مسمومیت شدید نمی شود و علائم آن ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سردرد
• سرگیجه
• خواب آلودگی
• تحریک پذیری

با این حال گاهی اوقات مصرف بیش از حد آنتی هیستامین ها می تواند باعث بروز تاکی کاردی و افزایش زیاد ضربان قلب شود. در این شرایط ممکن است افزایش ضربان در حال استراحت فرد به بیش از 100 ضربان در دقیقه برسد. علائم مصرف بیش از حد آنتی هیستامین ها معمولاً ظرف شش ساعت پس از مصرف زیاد آن ها ظاهر می شود. علائم در شروع بروز خفیف هستند و به تدریج با گذشت زمان بدتر می شوند.

مرگ ناشی از مسمومیت آنتی هیستامین

مواردی از مرگ افراد به علت سمیت آنتی هیستامین ها گزارش شده است. البته این موارد ناشی از مصرف بیش از حد تصادفی و سوء استفاده عمدی از آنتی هیستامین ها بوده است. مرگ ممکن است هنگامی اتفاق بیفتد که مصرف زیاد این داروها منجر به عوارض شدیدی مانند پریش تنفسی، ایست قلبی یا تشنج شود. تحمل افراد مختلف به نسبت به اثرات منفی هر دارو می تواند متفاوت باشد. با این حال، سمیت معمولاً زمانی رخ می دهد که فرد سه تا پنج برابر بیشتر از دوز توصیه شده از آنتی هیستامین استفاده کند.

درمان، مسمومیت آنتی هیستامین

در صورت مصرف بیش از حد هیستامین ها و ابتلا به مسمومیت آن ها، احتمالا فرد در بیمارستان activated charcoal دریافت خواهد کرد. این محصول در شرایط اضطراری برای معکوس کردن اثرات مسمومیت استفاده می شود و به عنوان پادزهر عمل می کند و جذب سموم و مواد شیمیایی موجود در معده را متوقف می کند. سموم به ذغال متصل می شوند و با دفع مدفوع از بدن خارج می شوند. علاوه بر استفاده از ذغال فعال، کنترل و نظارت سیستم قلبی و تنفسی راه دیگری برای درمان مسمومیت ناشی از هیستامین ها می تواند باشد. پیش آگهی مسمومیت با آنتی هیستامین به میزان دوز مصرف شده آن ها بستگی دارد. فرد در صورتی که تحت درمان فوری قرار بگیرد، پیش آگهی مثبتی خواهد داشت و به طور کامل بهبودی می یابد.

مراجعه به پزشک در مسمومیت با آنتی هیستامین ها

تفاوت بین عارضه جانبی یک دارو و علائم مسمومیت ناشی از آن در شدت علائم می باشد. علائم مسمومیت خفیف می باشند و نیازی به درمان پزشکی ندارند و شامل تهوع خفیف، سرگیجه، استفراغ، اسهال و درد معده هستند. اما علائم شدید مانند ضربان قلب سریع، تنگی در قفسه سینه یا تشنج نیاز به درمان فوری و مراجعه به پزشک دارد.

دستورالعمل استفاده از مصرف آنتی هیستامین ها

در صورت استفاده صحیح، آنتی هیستامین ها بی خطر هستند. برای پیشگیری از بروز مسمومیت دارویی آنتی هیستامین ها سعی کنید در هنگام استفاده از آن ها، دستورالعمل های زیر را در نظر بگیرید:

• دو دوز دارو را نزدیک به هم مصرف نکنید.
• داروها را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
• دارو را بیش از دوز توصیه شده مصرف نکنید.
• حتما برچسب های روی دارو را با دقت بخوانید.
• هرگز دو نوع آنتی هیستامین به طور همزمان مصرف نکنید.
• مصرف برخی از آنتی هیستامین ها می توانند همزمان با داروهای دیگر تداخل دارویی ایجاد کند.

مصرف آنتی هیستامین ها در کودکان

آنتی هیستامین ها همچنین می توانند علائم آلرژی در کودکان را تسکین دهند، اما آن ها برای همه کودکان مناسب نیستند. به طور کلی  نباید به کودکان کمتر از 2 سال آنتی هیستامین داده شود. میزان دوز مصرفی آنتی هیستامین ها در کودکان سنین 2 و بالاتر به نوع آنتی هیستامین و وزن کودک بستگی دارد و مصرف آن ها بهتر است با مشورت پزشک صورت گیرید. هنگام بروز یک واکنش آلرژیک، بدن ماده ای به نام هیستامین آزاد می کند. هیستامین با اتصال به گیرنده های خاص بدن باعث بروز علائم آلرژی می شود. آنتی هیستامین ها اثرات هیستامین را بروز این گیرنده ها کاهش می دهند.

منابع:

https://www.healthline.com/health/antihistamine-overdose

https://www.healthline.com/health/allergies/antihistamine-brands