روش پیشگیری از آفتاب سوختگی زمستانی چیست؟ درآفتاب سوختگی زمستانی فرد در هنگام لمس پوست بدن، شاهد افزایش درجه حرارت سطح پوست خویش خواهد بود. آفتاب سوختگی (Sunburn) نوعی التهاب پوستی قرمز رنگ و دردناک است. این التهاب معمولاً چندین ساعت بعد از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید (UV) یا منابع مصنوعی مثل مهتابی به وجود خواهد آمد. قرار گرفتن در معرض نور شدید یا به دفعات زیاد، احتمال بروز آفتاب سوختگی و دیگر آسیب های پوستی را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد. این آسیب دیدگی ها شامل چین و چروک، خشکی پوست، بروز لکه های تیره و سرطان های پوستی مثل ملانوما خواهد شد.
معمولاً التهاب ناشی از آفتاب سوختگی را می توانید به سادگی با استفاده از درمان های خانگی التیام بخشیده و علائم آن را کاهش دهید. محو شدن کامل آفتاب سوختگی چند روزی طول کشیده و درمانی زمان بر خواهد بود. اما می توان با اقدامات مراقبتی پوست از بروز آفتاب سوختگی و آسیب دیدگی های پوستی تا حد زیاد جلوگیری کرد. اگر عادت دارید هر روز برای ساعاتی طولانی بیرون از منزل زیر نور خورشید، هوای سرد یا ابری باشید بدون شک اهمیت این اقدامات مراقبتی چندین برابر خواهد شد. برطبق آمار، بیش از یک سوم بزرگسالان و حدود 70% از کودکان در طول چند سال گذشته حداقل یک بار دچار آفتاب سوختگی شده اند.
علت آفتاب سوختگی زمستانی
آفتاب سوختگی در نتیجه قرار گرفتن طولانی مدت در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) به وجود خواهد آمد. ملانین رنگدانه ای است که در لایه بیرونی پوست (اپیدرمیس) قرار گرفته و باعث می شود تا پوست رنگ طبیعی خود را داشته باشد. زمانی که فرد در معرض نور UV قرار می گیرد، بدن با ترشح بیشتر ملانین از خود در برابر اشعه UV محافظت خواهد کرد. این ترشح ملانین اضافه نیز باعث می شود تا پوست بدن فرد در نواحی خاصی تیره تر از قسمت های دیگر شده و فرد به اصطلاح برنزه شود.
آفتاب سوختگی منحصر به قرار گرفتن در زیر آفتاب نیست. حتی ممکن است در هوای سرد یا ابری نیز دچار این التهاب پوستی شوید. زیرا نزدیک به 80% از اشعه UV از داخل ابرها عبور کرده و شن، برف و دیگر سطوح این چنینی می تواند اشعه UV تابیده شده را منعکس کند، در نتیجه فرد ممکن است در چنین آب و هواهایی نیز دچار آفتاب سوختگی شدید شود.
عوامل خطر آفتاب سوختگی
عوامل خطرناک برای آفتاب سوختگی شامل موارد زیر می شود:
- تفریح در فضای باز
- کار کردن در بیرون از منزل
- داشتن سابقه آفتاب سوختگی
- داشتن پوست روشن، چشمان آبی و موهای بلوند یا قرمز
- زندگی کردن یا رفتن به تعطیلات در منطقه آفتابی، گرم یا مرتفع
- قرار گرفتن منظم و محافظت نشده پوست در برابر اشعه UV ناشی از نور خورشید یا منابع مصنوعی مثل سولاریوم ها
علائم آفتاب سوختگی
معمولاً علائم و نشانه های آفتاب سوختگی شامل موارد زیر می شود:
- تورم
- درد، حساسیت و خارش
- صورتی یا قرمز رنگ شدن پوست
- پوستی که فرد با لمس کردن آن احساس گرما یا داغی می کند.
- تاول های کوچک پر از آب که هر لحظه ممکن است ترکیده شود.
- سردرد، طب، حالت تهوع و بدن درد در صورت آفتاب سوختگی شدید
هر قسمتی از بدن – مثل لاله گوش، کف سر و حتی لب ها- هم ممکن است در نتیجه ماندن طولانی در برابر اشعه های ماوراء بنفش دچار آفتاب سوختگی شوند. حتی قسمت های پوشانده بدن هم ممکن است با ورود اشعه ماوراء بنفش از داخل لباس های گشاد فرد باعث آفتاب سوختگی شود. در بعضی از موارد حتی چشم ها که بسیار هم نسبت به نور UV حساس هستند نیز ممکن است در نتیجه ماندن طولانی زیر آفتاب دچار سوختگی شوند؛ اما آفتاب سوختگی چشم ها نسبت به پوست آزار دهنده و دردناک تر خواهد بود.
علائم آفتاب سوختگی غالباً به یک باره خود را نشان نداده و بعد از گذشت چند ساعت از ماندن زیر آفتاب بروز پیدا خواهد کرد. وسعت آفتاب سوختگی نیز در بعضی موارد بعد از گذشت یک روز کامل نمایان می شود. بعد از گذشت چند روز بدن بدون نیاز به درمان دارویی شروع به «لایه برداری» از لایه رویی پوست آسیب دیده می کند. بعد از لایه برداری ممکن است رنگ پوست تا حدی غیر طبیعی بوده و بافت به خصوصی داشته باشد ولی به مرور زمان این تفاوت کمتر شده و از بین خواهد رفت. مدت زمان بهبود آفتاب سوختگی به شدت سوختگی بستگی داشته و ممکن است چندین روز تا یک هفته به طول بیانجامد.
تشخیص آفتاب سوختگی
پزشک احتمالاً با انجام معاینه و پرسیدن سؤالاتی در مورد علائم، قرار گرفتن در معرض اشعه UV و سابقه آفتاب سوختگی را تشخیص خواهد داد. اگر بعد از قرار گرفتن بسیار کوتاه در برابر نور خورشید دچار آفتاب سوختگی شدید، احتمالاً پزشک برایتان آزمایش آلرژی نسبت به نور خورشید (Phototesting) تجویز خواهد کرد. در طول این آزمایش ناحیه کوچکی از پوست در معرض اشعه UVA و UVB قرار می گیرد تا مجدداً عارضه پوستی به وجود بیاید. اگر پوست تان نسبت به اشعه UV واکنش نشان داد حساسیت شما نسبت به نور خورشید تأیید خواهد شد.
عوارض آفتاب سوختگی
قرار گرفتن منظم و شدید در برابر نور خورشید احتمال بروز آفتاب سوختگی و دیگر بیماری ها و آسیب های پوستی را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد. به عنوان مثال یکی از این آسیب دیدگی های پوستی شامل پیری پوست در نتیجه قرار گرفتن در برابر خورشید (فوتو ایجینگ) و ابتلا به انواع سرطان پوست می شود.
افزایش سن همیشگی
قرار گرفتن در برابر نور خورشید شدید آن هم به دفعات زیاد فرآیند پیری پوست را شدت داده و باعث می شود تا پیر تر از سن تان به نظر برسید. تغییرات پوستی ناشی از نور UV را به عنوان فوتو ایجینگ می شناسند.
نتایج فوتو ایجینگ شامل موارد زیر می شود:
- چین و چروک ها عمقی
- خشکی و زبری پوست
- رگه های قرمز بر روی گونه ها، بینی و گوش ها
- به وجود آمدن کک و مک بر روی صورت و شانه ها
- ضعیف شدن بافت های هم بندی که باعث کاهش قوام و استحکام پوست خواهد شد.
- به وجود آمدن لکه های تیره (ماکولا ها) بر روی پوست، پشت دست ها، بازوها، قفسه سینه
ضایعات پوستی پیش سرطانی
ضایعه های پوستی پیش سرطانی معمولاً خودشان را به صورت ضایعات پوستی زبر و پوسته پوسته در محل آسیب دیده نشان می دهند. این ضایعات ممکن است سفید، صورتی، برنزه یا قهوه ای رنگ باشند. این نوع از ضایعات بیشتر در نواحی در معرض تابش نور خورشید مثل سر، صورت، گردن و دست های افراد با پوست روشن به وجود آمده و بعداً ممکن است تبدیل به سرطان های پوستی شود. در پزشکی به این ضایعات پوستی آکتینیک کراتوسیز و کراتوسیز خورشیدی گفته می شود.
سرطان پوست
قرار گرفتن طولانی مدت در برابر نور خورشید حتی اگر باعث آفتاب سوختگی نشود بازهم ممکن است احتمال بروز سرطان های پوستی مثل ملانوما را افزایش دهد. گاهی اوقات آفتاب علاوه بر پوست به دی ان ای (DNA) سلول های پوستی فرد نیز آسیب می رساند. در نتیجه آفتاب سوختگی در کودکی یا سنین بلوغ احتمال بروز ملانوما در آینده را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد. سرطان های پوستی بیشتر بر روی نواحی ای از بدن مثل کف سر، صورت، لب ها، گوش ها، گردن، قفسه سینه، بازوها، دستها و پاها که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند اتفاق می افتد. البته سرطان پوست روی پاها بیشتر در زنان شایع بوده و مردان کمتر به این بیماری دچار می شوند.
آسیب دیدگی چشمی
آفتاب علاوه بر سوختگی پوست می تواند به چشم ها نیز آسیب برساند. حتی باعث آفتاب سوختگی آن ها شود. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور UV باعث آسیب دیدگی شبکیه، لنز یا قرنیه شود. آسیب دیدگی لنز چشمی نیز ممکن است باعث بروز آب مروارید و تار شدن دید فرد شود. معمولاً آفتاب سوختگی چشمی دردناک و ناخوشایند است. آفتاب سوختگی قرنیه را با نام برف کوری می شناسند.
روش پیشگیری از آفتاب سوختگی زمستانی چیست؟
برای جلوگیری از بروز آفتاب سوختگی حتی در هوای ابری یا سرد بهتر است از شیوه های زیر استفاده کرده و در اطراف آب، برف و شن بیشتر احتیاط کنید. اشعه UV در ارتفاعات نسبت به نقاط کم ارتفاع شدت بیشتری دارد. در نتیجه آسیب بیشتری به پوست وارد خواهد کرد.
- در ساعات 10 صبح تا 4 بعد از ظهر در برابر نور خورشید قرار نگیرید. اشعه های خورشید در این ساعات گفته شده نسبت به دیگر مواقع شدید تر است. در نتیجه بهتر است رفتن به بیرون و انجام فعالیت های خارج از منزل را به زمان های دیگری موکول کنید.
- از برنزه کردن و سولاریوم بپرهیزید. استفاده از سولاریوم به جای قرار گرفتن در معرض نور خورشید احتمال آفتاب سوختگی را کاهش نمی دهد. باز هم فرد ممکن است به انواع بیماری ها و سرطان های پوستی دچار شود.
- بدن خود را بپوشانید. زمانی که خارج از منزل هستید از کلاه لبه دار استفاده کرده و لباس هایی بپوشید که دست ها و پاهای تان را در برابر نور خورشید بپوشاند. رنگ های تیره معمولاً مراقبت بیشتری در برابر نور خورشید خواهند داشت.
- مرتباً از ضد آفتاب استفاده کنید. بهتر است از ضد آفتاب های ضد آب و بالم لب با SPF 30 یا بیشتر استفاده کنید. دقت داشته باشید که این محصولات بتواند از شما در برابر اشعه های UVA و UVB محافظت کند. 15 تا نیم ساعت قبل از بیرون رفتن، با دقت ضد آفتاب را بر روی قسمت هایی از پوست که نپوشانده اید بمالید.
در کودکان روش پیشگیری از آفتاب سوختگی زمستانی چیست؟
آکادمی طب اطفال آمریکا برای محافظت از کودکان در برابر آفتاب، استفاده از کلاه و لباس را توصیه کرده است. بهتر است کودکان را در مدت زمان بیرون بودن از منزل خنک نگه داشته و به آن ها آب کافی بدهید. گاهی اوقات در صورتی که امکان مراقبت پوستی با لباس یا کلاه امکان پذیر نبود می توانید از ضد آفتاب برای کودکان استفاده کنید. بهترین ضد آفتاب ها انواعی هستند که حاوی مسدود کننده های فیزیکی مثل تیتانیوم اکساید و زین اکساید باشند.
- از عینک دودی استفاده کنید. عینک دودی های محافظ در برابر اشعه UVA و UVB انتخاب کنید. حتما پیش از خرید عینک دودی میزان حفاظت در برابر اشعه UV را مورد بررسی قرار دهید.
- مراقب داروهای افزایش دهنده میزان حساسیت نسبت به نور خورشید باشید. داروهای رایجی که ممکن است باعث افزایش حساسیت شما نسبت به نور خورشید شوند شامل: آنتی هیستامین ها، ایبوپروفن، بعضی از آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد افسردگی، ضد روان پریشی و بعضی از داروهای کاهش دهنده کلسترول خون می شوند. بهتر است با پزشک یا متصدی داروخانه در مورد عوارض جانبی داروها صحبت کنید.
درمان آفتاب سوختگی
اگر در نتیجه قرار گرفتن طولانی مدت در برابر نور خورشید دچار این وضعیت شده اید، با توجه به وخامت و شدت آفتاب سوختگی تان ممکن است بعد از گذشت دو روز یا بیشتر پوستتان شروع به بهبود کرده و علائم از بین بروند. در اصل درمان های تجویز شده برای آفتاب سوختگی نیستند که باعث بهبود آن می شوند، این دارو و درمان ها فقط علائم آن مثل درد، تورم و ناراحتی را کاهش خواهد داد. در صورتی که استفاده از داروهای خانگی برایتان کارساز نبود بهتر است به پزشک مراجعه کرده و از درمان های دارویی استفاده کنید.
روش پیشگیری از آفتاب سوختگی زمستانی چیست؟
برای بهبود سریع تر آفتاب سوختگی، اقدامات زیر را انجام دهید:
- آب بنوشید. برای جلوگیری از خشکی و کم آبی بدن بهتر است آب کافی بنوشید.
- پوست خود را خنک کند. با استفاده از یک حوله پوست آسیب دیده را با آب سرد خنک کرده یا دوش آب سرد بگیرید.
- از مرطوب کننده، لوسیون یا ژل بدن استفاده کنید. استفاده از لوسیون آلوئه ورا، ژل یا لوسیون کالامین به بهبود عوارض ناشی از آفتاب سوختگی کمک خواهد کرد.
- تاول های کوچک را نترکانید. اگر در هر صورتی تاولی را ترکانده یا ترکید، به آرامی محل را با آب و صابون ملایم شسته و پماد آنتی بیوتیک روی موضع بمالید. سپس محل تاول را با گاز استریل بانداژ کنید. اگر پوستتان دچار ضایعه پوستی شد، مصرف پماد را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.
- مسکن مصرف کنید. برای کاهش نا آرامی ها و تورم ناشی از آفتاب سوختگی بهتر است از مسکن های بدون نیاز به نسخه ای مثل ایبوپروفن استفاده کنید. بعضی از داروهای کاهش علائم و بهبود آفتاب سوختگی به شکل ژل عرضه می شوند. این نوع از مسکن نیز کاربردی و مؤثر خواهد بود.
- از کرم های هیدرو کورتیزون بدون نیاز به نسخه استفاده کنید. اگر میزان آفتاب سوختگی شدید است بهتر است به سراغ کرم های هیدرو کورتیزون بروید.
سبک زندگی و درمان خانگی آفتاب سوختگی
بعد از اینکه آفتاب سوختگی برای شخصی اتفاق بیفتد دیگر نمی توانید جلوی آسیب دیدگی را بگیرید. اما نکات زیر می تواند تا حدی به کاهش ناراحتی یا درد ایجاد شده کمک کند:
- آب کافی بنوشید.
- پوست را خنک کنید.
- از مسکن استفاده کنید.
- تاول ها را به حال خود رها کنید.
- از مرطوب کننده لوسیون یا ژل استفاده کنید.
- سعی کنید بدنتان را در برابر آفتاب محافظت کنید.
- برای آفتاب سوختگی های شدید از کرم های هیدرو کورتیزون بدون نیاز به نسخه استفاده کنید.
