روزاسه مشکل پوستی شایعی است که باعث بروز قرمزی و نمایان شدن رگ های قرمز خونی بر روی صورت شخص می شود. این عارضه پوستی ممکن است با برآمدگی های پر از چرک، کوچک و قرمز رنگی نیز همراه باشد. علائم و نشانه های این بیماری ممکن است برای مدت زمان چند هفته یا چند ماه شدت گرفته و بعد از مدتی ناپدید شوند. گاهی از اوقات بیماری روزاسه به علت علائم شبیه اش با آکنه صورت و دیگر مشکلات پوستی مثل گر گرفتگی پوست اشتباه گرفته می شود.

روزاسه (Rosacea) بیماری پوستی التهابی شایعی شبیه به آکنه است که بیشتر افراد سالخورده و مسن را در سراسر جهان درگیر می کند. علائم و نشانه های اصلی این بیماری شامل برآمدگی های قرمز و صورتی رنگ، نمایان شدن رگ های خونی، ملتهب شدن چشم ها و به وجود آمدن برآمدگی های چرکی بر روی پوست صورت می شود.

بعضی از افراد مبتلا به روزاسه ممکن است اصلاً متوجه بروز بیماری نشده و فقط تصور کنند گونه های شان قرمز شده یا دچار گر گرفتگی شده اند.

روزاسه نوعی بیماری پوستی التهابی است که عود کرده و بعد از مدتی ناپدید می شود. این التهاب پوستی معمولاً نواحی مرکزی پوست مثل بینی، پیشانی، گونه ها و چانه را درگیر می کند. نام های دیگر این بیماری شامل آکنه روزاسه و آکنه بزرگسالی می شود. یکی از جنبه های ناخوشایند ابتلا به روزاسه شامل رشد بیش از حد بافت درمال پوستی و به وجود آمدن «فیماتوس» و تغییر پوستی می شود. این عارضه باعث ضخیم و تورم دائمی قسمتی از بافت صورت شده و ممکن است در نتیجه آن ، عارضه rhinophyma در فرد به وجود بیاید.

شیوع روزاسه

بیماری پوستی روزاسه مشکل شایعی است که معمولاً پوست صورت را درگیر کرده و بیشتر در افراد دارای پوست روشن اتفاق می افتد. این بیماری در افراد بین سنین 40 تا 60 سال شایع بوده و بیشتر زنان را درگیر می کند. اما زمانی که بیماری روزاسه برای مردان به وجود بیاید بدون شک عمق و شدت بسیار بیشتری خواهد داشت. همانطور که گفته شد طبق آمارها، حدود 16 میلیون نفر در آمریکا و بیش از 45 میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری روزاسه پوستی مبتلا هستند.

 علت روزاسه

هنوز علت اصلی بروز روزاسه مشخص نیست. اما به نظر می رسد این عارضه باعث اتساع رگ های خونی صورت فرد مبتلا می شود. در حال حاضر، محققان بر این باورند که افراد مبتلا به روزاسه از نظر ژنتیکی توانایی کاهش دادن التهابات صورت ناشی از عوامل محیطی مثل آفتاب سوختگی، گر گرفتگی یا مصرف بعضی از داروها را نداشته و در نتیجه دچار روزاسه می شوند.

محرک های احساسی ای مثل استرس، ترس، اضطراب و غیره می تواند باعث تحریک و شدت گرفتن این بیماری شود. همچنین تغییرات آب و هوایی مثل بادهای قوی یا تغییر در رطوبت هوا نیز بی تأثیر نبوده و می تواند یکی از عوامل زمینه ساز آن باشد. در کنار این موارد، ورزش، سیگار کشیدن، مصرف غذاهای تند و فلفلی نیز می تواند محرک روزاسه باشد. نکته بسیار جالب اینجاست که روزاسه بسیاری از بیماران در مواقع خاصی از سال مثل نزدیک تعطیلات و کریسمس عود می کند.

عوامل خطرناک بیماری روزاسه شامل رنگ روشن پوست، انگلیسی، ایرلندی یا اسکاتلندی بودن، سابقه خانوادگی و ساده قرمز شدن گونه های فرد می شود. البته جنسیت و یائسگی نیز بی تأثیر نبوده و بیشتر زنان در بین سنین 30 تا 50 سال به این بیماری التهابی دچار می شوند.

عوامل خطر روزاسه

هر شخصی ممکن است دچار بیماری روزاسه شود. اما احتمال بروز این بیماری در افراد زیر نسبت به دیگران بیشتر خواهد بود:

• زنان
• داشتن پوست روشن به خصوص اگر قبلاً پوست فرد در برابر آفتاب آسیب دیده باشد
• داشتن بیش از 30 سال سن

• نوشیدن نوشیدنی های داغ و مصرف غذاهای فلفلی
• افزایش و بالا رفتن بیش ازحد دما
• نور خورشید یا وزش باد شدید
• احساسات و استرس
• ورزش
• مصرف داروهایی مثل داروهای فشار خون
• استفاده از لوازم آرایشی

علائم روزاسه

به طور کلی علائم و نشانه های ابتلای فرد به بیماری روزاسه شامل موارد زیر می شود:

• قرمز شدن پوست گونه ها
• گر گرفتگی صورت
• قرمزی صورت (اریتما)
• سوختگی
• پاسچول ها و برآمدگی های قرمز
• کیست های کوچک پوستی
• ضخیم شدن بافت صورت به خصوص در اطراف بینی

قرمزی پوست

روزاسه معمولاً باعث بروز قرمزی پایدار در قسمت مرکزی صورت و نمایان شدن رگ های خونی کوچک در نزدیکی بینی و گونه های فرد خواهد شد.

برآمدگی های قرمز و متور

بیشتر افراد مبتلا به روزاسه دچار برآمدگی ها و دانه های پوستی می شوند که بسیار شبیه به آکنه است. گاهی اوقات این آکنه ها حاوی مواد چرکی بوده و فرد در صورت لمس آن ها، درد و گرما را حس خواهد کرد.

مشکلات چشمی

بسیاری از افراد مبتلا به روزاسه، دچار علائمی مثل خشکی، التهاب و قرمزی چشم و پلک ها می شوند. این عارضه را با نام روزاسه چشمی می شناسند. در بعضی از افراد مبتلا، علائم چشم پیش از بروز علائم پوستی به وجود می آید.

بزرگ شدن بینی

به مرور زمان و تکرار التهاب و بهبودی روزاسه، ممکن است پوست بینی ضخیم شده و باعث بروز عارضه rhinophyma یا بزرگ شدن بینی شود. البته احتمال بروز این بیماری در مردان بسیار بیشتر از زنان است.

پیشگیری روزاسه

جلوگیری از بروز روزاسه تقریباً غیر ممکن است اما می توان با یک سری اقدامات و قرار نگرفتن در معرض عوامل محرک این بیماری، جلوی عود این بیماری را گرفت. در نتیجه به محض اینکه ابتلای فرد به بیماری روزاسه توسط پزشک تشخیص داده شد فرد مبتلا باید از قرار گرفتن در برابر محرک هایی مثل مایعات داغ، غذاهای تند، باد شدید، سیگار، آفتاب و استفاده از لوازم آرایشی تحریک کننده پوست جلوگیری کند.

عوارض روزاسه

به مرور زمان، ممکن است غدد چربی (غده های سبیومی) در داخل بینی و گاهی اوقات گونه ها بزرگ شده و باعث به وجود آمدن بافت اضافه ای در اطراف بینی شود که به آن rhunophyma یا بزرگ شدن بینی گفته می شود. این عارضه بیشتر در مردان شایع بوده و گاهی برای ایجاد آن چندین سال زمان می برد.

تشخیص روزاسه

پزشک معالج برای تشخیص روزاسه، بیشتر با توجه به سابقه علائم شخص و معاینه پوست بیمار تصمیم نهایی را خواهد گرفت. پزشک با توجه به قرمزی و ظاهر گر گرفته صورت اقدام به تشخیص نموده و بیشتر مبتلایان به روزاسه حتی احتمال ابتلا به بیماری را نمی دهند.

می توان در صورت نیاز برای تشخیص دقیق تر روزاسه از نمونه برداری پوستی (بیوپسی) استفاده کرد. برای تشخیص این بیماری آزمایش های خونی معمولاً بی نتیجه بوده ولی شاید بتوان از آن ها برای تشخیص علت های شایع قرمزی پوست مثل لوپوس سیستمیک، بیماری های خود ایمنی، کارسینوئید و درماتومیوزیس استفاده کرد.

البته با توجه به علائم مشابهی که روزاسه از خود نشان می دهد ممکن است تشخیص کار چندان راحتی نباشد.

تشخیص افتراقی روزاسه

بعضی از این بیماری ها با علائم مشابه روزاسه می باشد این بیماری ها عبارتند از:

• آکنه ولگاریس
• فولیکولیت دموکس
• عفونت استاف
• لوپوس اریتماتوی سیستمیک
• واکنش به دارو (به عنوان مثال نیاسین)
• درماتیت سبورئیک
• آلرژی یا درماتیت تماسی
• اگزما
• آلرژی فصلی
• التهاب ملتحمه آلرژیک
• درماتیت پریورال
• سندرم کارسینوئید
• درماتومیوزیتیس
• هرپس سیمپلکس

اخیراً محققان متوجه ارتباط مستقیم بین ابتلای فرد به بیماری روزاسه و بیماری های خود ایمنی مثل دیابت، التهابات روده و بیماری های قلبی و عروقی شده اند.

درمان روزاسه

برای درمان بیماری روزاسه شیوه های مختلفی وجود دارد که بر اساس شدت علائم و وخامت آن، بهترین شیوه درمانی انتخاب خواهد شد. درمان های موجود شامل شست و شوی آنتی باکتریال، کرم های موضعی، قرص های آنتی بیوتیک، لیزر ها، نور درمانی، درمان فوتو دینامیک و ایزوترتینوئین می شود.

روزاسه خفیف نیاز به درمان نداشته و فرد مشکلی با علائم نه چندان شدید بیماری نخواهد داشت. اما روزاسه مقاوم معمولاً نیاز به ترکیبی از درمان ها داشته و نیاز است تا برای بهبود هرچه سریعتر، به صورت همزمان از چندین شیوه درمانی استفاده شود. به عنوان مثال ممکن است نیاز باشد تا فرد روزی دو بار از شوینده های صورت، کرم های آنتی بیوتیک استفاده کرده و برای کنترل حمله های روزاسه از قرص های آنتی بیوتیک خوراکی استفاده نماید. همچنین می توان از نور درمانی یا تراپی فوتو دینامیک برای درمان فرد استفاده کرد.

محرک های غذایی و دارویی روزاسه

با وجود اینکه بیماری روزاسه در همه افراد یکسان نیست اما محرک های مشترکی بین مبتلایان به این بیماری وجود دارد که فرد با قرار اجتناب از آن ها می تواند به کاهش علائم و عود بیماری کمک کند. در نتیجه بهتر است فرد در داخل دفتری اطلاعات مربوط به محرک های خود را یادداشت کرده و از آن ها دوری کند.

سیگار، غذاهای فلفلی، نوشیدنی های داغ و آفتاب شدید، دمای بسیار بالا یا پایین از جمله مواردی است که فرد باید از آن ها اجتناب کند. شکلات نیز یکی دیگر از عوامل شناخته شده در عود روزاسه است. البته واکنش هر شخص نسبت به این محرک ها متفاوت بوده و به عنوان مثال ممکن است شکلات باعث عود روزاسه در فردی شده و در فرد دیگر هیچ تأثیری نداشته باشد.

محرک های غذایی احتمالی روزاسه عبارتند از:

• لبنیات مثل ماست، خامه، پنیر ( به غیر از پنیر کوتاژ)
• شکلات
• سس سویا
• عصاره مخمر
• بادمجان، آووکادو و اسفناج
• بعضی از انواع لوبیا ها
• مرکبات و میوه هایی مثل گوجه، موز، انجیر، آلو و کشمش
• غذاهای داغ و تند

از مصرف داروهای کورتیزونی یا استروئیدی در صورت بپرهیزید زیرا این داروها باعث گشاد تر شدن رگ های خونی صورت می شوند. بعضی از افراد مبتلا به روزاسه بعد از استفاده طولانی مدت از پمادهای استروئیدی دچار حمله های شدید روزاسه می شوند.

هشدار

قرص های وازودیلاتور (Vasolidator) مثل داروهای فشار خون مثل نیترات، مسدود کننده های کانال کلسیم نیز می توانند باعث عود کردن بیماری روزاسه شوند.

بهتر است از پاک کننده و تمیز کننده های پوستی که حاوی مواد زیر هستند نیز بپرهیزید:

• الکل
• نعنا تند
• فندق
• روغن اوکالیپتوس
• روغن گل میخک
• عطر
• منتول
• اسید سالسیلیک

البته غذاهایی وجود دارند که باعث کاهش علائم روزاسه می شوند. این غذاها شامل غذاهای فلفلی، نوشیدنی های بدون کافئین و غذاهای خنک می شود.

مراقبت از پوست در مبتلایان به رزاسه

درمان و مراقبت های پوستی برای این افراد شامل شستشوی منظم صورت (دو بار در روز) با شوینده های ملایم می شود. به خاطر داشته باشید که شستشوی بیش از حد صورت باعث تحریک روزاسه خواهد شد. احتمالاً پزشک برای بهبود علائم، مصرف آنتی بیوتیک موضعی در زیر لایه ای از ضد آفتاب را برای فرد توصیه کند. فرد مبتلا به روزاسه بهتر است روزی دو بار این کار را تکرار کند.

مالیدن بیش از حد صورت نیز می تواند باعث قرمزی پوست شود. همچنین استفاده از بعضی از لوازم آرایشی و اسپری مخصوص موها نیز باعث تحریک و قرمزی پوست صورت فرد خواهد شد.

محصولات مراقبتی و آرایشی مثل صابون، مرطوب کننده ها و ضد آفتاب هایی که فرد استفاده می کند باید عاری از هر گونه الکل یا دیگر مواد تحریک کننده باشد. بهتر است بعد از استفاده از داروها، به آرامی مرطوب کننده روی صورت خود مالیده و در صورت خروج از منزل از یک لایه ضد آفتاب با SPF 50 نیز استفاده کنید.

سبک زندگی و درمان های خانگی

مراقبت های کنترل علائم و نشانه های روزاسه عبارتند از:

• جلوگیری از محرک ها. 
• استفاده از ضد آفتاب ها برای محافظت از صورت بهتر است ضد آفتابی با SPF 30 یا بیشتر
• استفاده از کلاه و عینک آفتابی در آب و هوای ابری و آفتابی
• استفاده ماسک برای پوشاندن صورت در هوای سرد و همراه با وزش باد
• لمس آرام صورت.
• خودداری از مصرف داروها و کرم های حاوی الکل و دیگر محرک های پوستی
• استفاده لوازم آرایش پوشاننده برای کاهش میزان قرمزی پوست
• استفاده از سرکه رقیق برای شستشوی صورت
• شست و شوی صورت با چای سبز برای کاهش قرمزی و التهابات ناشی از روزاسه

 درمان های جایگزین در روزاسه

ماساژ منظم و آرام صورت می تواند به کاهش التهابات و تورم پوستی کمک کند. بهتر است با استفاده از انگشتان دست به صورت دایره ای صورت خود را ماساژ داده و از مرکز صورت به سمت گوش ها پیش بروید.

درمان های دیگری مثل استفاده از روغن emu، چوب برگ و روغن پونه کوهی وجود دارد که بهتر است در مورد آن ها تحقیق شود. البته هنوز هیچ مدرکی بر تأیید کارساز بودن این درمان ها وجود ندارد.

همچنین بهتر است در کنار داروها از پزشک خود در مورد درمان های جایگزین و مصرف مکمل ها سؤال شود.

حمایت بیماران روزاسه

روزاسه گاهی باعث استرس و پریشانی فرد می شود. احتمالاً فرد بیمار دائماً نگران ظاهر خود بوده و اعتماد بنفس خود را از دست خواهد داد. ممکن است در نتیجه عکس العمل اطرافیان نسبت به وضعیت پوستی خود کاملاً غمگین و ناامید شود. در این مورد بهتر است حتماً با مشاور صحبت شود.

بهتر است با کمک پزشک یا اینترنت، به عضویت گروه های تشکیل شده برای بیماری روزاسه درآمده و سعی کنید با مشکل روبرو شوید. این کار به بهبود وضعیت و کاهش استرس شما کمک بسیار زیادی خواهد کرد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

به احتمال زیاد برای تشخیص بیماری روزاسه ابتدا به سراغ پزشک عمومی یا خانوادگی خود رفته، سپس پزشک برای درمان بیماری شما را به پزشک پوست ارجاع خواهد داد. البته در صورتی که چشم ها نیز در نتیجه روزاسه درگیر شده باشد، باید به چشم پزشک نیز مراجعه کنید.

از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه است، بهتر است پیش از زمان ملاقات خود را آماده کرده و از نکات زیر برای آمادگی بیشتر کمک بگیرید.

تهیه لیستی از سؤالات به شما کمک می کند تا سؤالات مهم را به ترتیب اولویت پرسیده و از زمان خود بهترین استفاده را ببرید. این سؤالات شامل موارد زیر می شود:

• چه چیزی باعث بروز علائم و نشانه ها شده است؟
• آیا برای تشخیص این بیماری نیاز به انجام آزمایش خاصی خواهم داشت؟
• بهترین شیوه درمانی کدام است؟
• آیا این وضعیت موقتی یا دائمی است؟
• آیا جایگزینی برای دارویی که تجویز نموده اید، وجود دارد؟
• من مبتلا به بیماری های دیگری هستم؛ چگونه می توانم این دو بیماری را با هم مدیریت کنم؟
• آیا می توانم صبر کنم تا علائم خود به خود بهبود یابد؟
• چه توصیه هایی برای مراقبت از پوستم دارید؟

هر سؤالی که به ذهنتان رسید را با پزشک در میان گذاشته و در پرسیدن سؤالات خود شک نکنید.

سوالات پزشک از بیمار

احتمالاً پزشک در جلسه ملاقات و معاینه سؤالات زیر را از شما خواهد پرسید:

• چه زمانی علائم شروع شد؟
• غالباً چه مواقعی دچار این علائم می شوید؟
• علائم موقتی یا دائمی خواهد بود؟
• آیا چیزی باعث بهبود علائم بیماری می شود؟
• آیا چیزی نقش محرک بیماری را داشته و باعث بدتر شدن آن می شود؟

سخن آخر

• روزاسه یک عارضه پوستی شایع، مزمن، غیر قابل درمان شبیه آکنه بزرگسالی است که به راحتی می توان آن را کنترل کرد. عارضه پوستی روزاسه بیشتر قسمت های مرکزی صورت مثل بینی را درگیر کرده و ممکن است به مرور زمان شدت اش تغییر کند. علائم و نشانه های ابتلای فرد به روزاسه شامل موارد زیر می شود:
• قرمزی صورت (سرخ شدن و گر گرفتگی صورت)
• دانه های قرمز کوچک بر روی پوست صورت
• Rhinophyma (بزرگ و قرمز شدن بینی)
• مشکلات چشمی مثل تورم، قرمزی پلک (بلفاریتیس)، التهاب ملتحمه چشم و کراتیتیس روزاسه

گاهی اوقات ممکن است بیماری پوستی روزاسه با آفتاب سوختگی یا آکنه صورت اشتباه گرفته شود. استرس، سیگار کشیدن، مصرف غذاهای تند و فلفلی و قرار گرفتن در معرض گرما می تواند باعث برانگیخته و شدت گرفتن روزاسه شود. عارضه پوستی روزاسه در صورت درمان نشدن ممکن است بدتر شود. تشخیص سریع و به موقع به درمان کمک کرده و می تواند تا حد زیادی بر روی سطح رضایت بیمار از زندگی تأثیر گذار باشد.

منابع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rosacea/diagnosis-treatment/drc-20353820

https://www.medicinenet.com/rosacea/article.htm

[advisers limit=5 skill=”21″]