عوارض شیمی درمانی روی ناخن

شیمی درمانی، روشی رایج برای درمان سرطان است که با استفاده از داروهای قوی، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. اما این داروها، علاوه بر سلول‌های سرطانی، می‌توانند بر سلول‌های سالم بدن نیز تأثیر بگذارند که منجر به عوارض جانبی مختلفی می‌شود. یکی از این عوارض، تغییرات و مشکلات مربوط به ناخن‌ها است. این تغییرات می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و کیفیت زندگی بیماران را تحت تأثیر قرار دهند. در این مقاله به بررسی جامع عوارض شیمی درمانی روی ناخن، علل بروز آن‌ها و راه‌های مقابله و مراقبت از ناخن‌ها در طول این دوره می‌پردازیم.

انواع عوارض شیمی درمانی روی ناخن

شیمی درمانی می‌تواند طیف وسیعی از تغییرات را در ناخن‌ها ایجاد کند که شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• خشکی و شکنندگی ناخن‌ها: یکی از رایج‌ترین عوارض شیمی درمانی، خشکی و شکنندگی ناخن‌ها است. ناخن‌ها ممکن است نازک، ترک خورده و به راحتی شکسته شوند.
• تغییر رنگ ناخن‌ها: ناخن‌ها ممکن است تغییر رنگ دهند و به رنگ‌های مختلفی مانند زرد، قهوه‌ای، تیره یا حتی سیاه درآیند. همچنین ممکن است خطوط تیره عمودی یا افقی روی ناخن‌ها ظاهر شود.
• ایجاد خطوط و برجستگی‌ها روی ناخن: سطح ناخن ممکن است ناهموار شده و خطوط یا برجستگی‌های عمودی یا افقی روی آن ایجاد شود.
• جدا شدن ناخن از بستر (اونیکولیز): در موارد شدیدتر، ناخن ممکن است از بستر خود جدا شود که به آن اونیکولیز گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند دردناک باشد و احتمال عفونت را افزایش دهد.
• التهاب اطراف ناخن (پارونیشیا): پوست اطراف ناخن ممکن است قرمز، متورم و دردناک شود که نشانه‌ای از عفونت است.
• رشد کند ناخن‌ها: شیمی درمانی می‌تواند سرعت رشد ناخن‌ها را کاهش دهد.

حتی هنگام انجام پیشگیری، مشکلات دیگری مانند عفونت قارچی یا باکتریایی نیز ممکن است رخ دهند. این وضعیت می تواند به ویژه در هنگام دریافت داروهای شیمی درمانی که می توانند گلبول های سفید خون را که با عفونت مبارزه می کنند، دچار مشکل کند، نگران کننده باشد. هر روز ناخن ها را بررسی کنید تا هر گونه تغییری را سریعا پیدا کنید.

اگر تب و قرمزی یا ترشح در اطراف ناخن‌ های خود دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است به مصرف آنتی بیوتیک، کرم های ضد قارچ یا هر نوع درمان دیگری نیاز داشته باشید. روغن درخت چای برای عفونت قارچی ناخن های پا استفاده شده است، اما ممکن است به مصرف یک داروی ضد قارچ نیاز باشد.

به این ترتیب، جهت تعیین داروهای مناسب و موثر و نیز برای انتخاب بهترین روش درمانی برای رفع مشکلات بروز پیدا کرده، باید با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

مطالعه بیشتر: علل برجستگی های روی ناخن

علل بروز عوارض ناخن در شیمی درمانی

داروهای شیمی درمانی، با هدف از بین بردن سلول‌های سرطانی، بر سلول‌هایی که به سرعت تکثیر می‌شوند، مانند سلول‌های مو و ناخن، نیز تأثیر می‌گذارند. این تأثیر می‌تواند منجر به اختلال در رشد و ساختار ناخن‌ها و بروز عوارض ذکر شده شود. نوع داروی شیمی درمانی، دوز مصرفی، طول دوره درمان و وضعیت سلامت فرد، همگی در شدت و نوع عوارض ناخن نقش دارند. برای مثال، برخی از داروهای شیمی درمانی بیشتر باعث خشکی و شکنندگی ناخن‌ها می‌شوند، در حالی که برخی دیگر بیشتر باعث تغییر رنگ یا جدا شدن ناخن از بستر می‌شوند.

زمان بروز مشکلات ناخن در اثر شیمی درمانی

به طور کلی، مشکلات ناخن می ‌تواند هر زمانی پس از شروع شیمی ‌درمانی بروز پیدا کند. اما معمولاً تا پس از چند انفوزیون اول ظاهر نمی‌شود. مشکلات ناخن انگشتان دست معمولاً حدود شش ماه پس از اتمام شیمی درمانی برطرف می شود، اما بهبودی ناخن های پا ممکن است کمی طولانی تر شود.

عوارض داروهای شیمی درمانی به احتمال زیاد باعث ایجاد مشکلات ناخن ها می شوند. هر داروی شیمی درمانی ممکن است باعث بروز مشکلات ناخن پا شود، اما برخی از داروهای شیمی درمانی وجود دارند که احتمال ایجاد آنها را بیشتر می کنند. انواع شیمی درمانی که معمولاً باعث تغییر ناخن می شوند، عبارت اند از:

• 5- فلوئورواوراسیل
• تاکسول (پاکلیتاکسل)
• تاکسوتر (دوستاکسل)
• آدریامایسین (دوکسوروبیسین)

اگر درباره هر کدام از این داروها سوالی دارید، با یک پزشک تماس بگیرید و با او مشورت کنید.

برای آشنایی بیشتر مقاله علائم کمبود مواد مغذی بر روی ناخن ها را مطالعه کنید.

پیشگیری از بروز مشکلات ناخن در طول شیمی درمانی

اگرچه نمی‌توان به طور کامل از بروز عوارض ناخن در طول شیمی درمانی جلوگیری کرد، اما با رعایت نکات زیر می‌توان شدت آن‌ها را کاهش داد و از سلامت ناخن‌ها مراقبت کرد:

• مرطوب نگه داشتن ناخن‌ها: استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده به طور مرتب، به ویژه بعد از شستشوی دست‌ها، می‌تواند از خشکی و شکنندگی ناخن‌ها جلوگیری کند.
• اجتناب از مانیکور و پدیکور: در طول دوره شیمی درمانی، از انجام مانیکور و پدیکور، به خصوص استفاده از ناخن مصنوعی و لاک‌های شیمیایی قوی، خودداری کنید. این کار می‌تواند ناخن‌ها را بیشتر خشک و آسیب‌پذیر کند.
• استفاده از دستکش: هنگام انجام کارهای خانه، باغبانی یا شستشوی ظروف، از دستکش استفاده کنید تا از تماس ناخن‌ها با مواد شیمیایی و آب جلوگیری شود.
• رژیم غذایی سالم: تغذیه مناسب و مصرف غذاهای حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای سلامت ناخن‌ها، مانند بیوتین، ویتامین E و روی، می‌تواند به تقویت ناخن‌ها کمک کند.
• مشورت با پزشک: در صورت بروز هرگونه مشکل جدی در ناخن‌ها، مانند جدا شدن ناخن از بستر، التهاب شدید یا عفونت، حتماً با پزشک متخصص پوست آنلاین مشورت کنید. پزشک می‌تواند درمان مناسب را تجویز کند و از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.

ممکن است نتوان به طور کامل از بروز تغییرات ناخن پا در حین انجام شیمی درمانی پیشگیری کرد. انجام مراقبت های مناسب از ناخن بهترین گزینه است. با این حال، یک مطالعه در سال 2018 به استفاده از روغن گیاهی طبیعی غنی از پلی فنول (PolyBalm) که در طول شیمی درمانی روی ناخن ها اعمال می شود، پرداخت.

این کارآزمایی تصادفی دو سو کور، نشان داد که استفاده از این مواد “عمیقا” آسیب ناخن مرتبط با شیمی درمانی را در مقایسه با گروه کنترل کاهش می دهد. اگر درباره روش های کاهش شدت عوارض ناشی از شیمی درمانی بر ناخن ها سوالی دارید، می توانید با یک پزشک تماس بگیرید و با او مشورت کنید‌.

مراقبت از ناخن‌ها در طول شیمی درمانی

شیمی درمانی، در کنار اثرات درمانی خود، می‌تواند عوارض جانبی مختلفی از جمله تغییراتی در ناخن‌ها، به ویژه ناخن‌های پا، ایجاد کند. از آنجا که ناخن‌های پا نسبت به ناخن‌های دست رشد کندتری دارند (حدود ۰.۵ سانتی‌متر هر سه ماه)، تغییرات ناشی از شیمی درمانی ممکن است دیرتر ظاهر شوند و مدت بیشتری نیز باقی بمانند. شما می توانید برای اینکه ناخن ‌های پا را به بهترین شکل حفظ کنید، برخی از اقدامات را انجام دهید. از جمله این موارد، عبارت اند از:

جلوگیری از آسیب:

از هرگونه آسیبی به ناخن‌های پا جلوگیری کنید. از راه رفتن با پای برهنه خودداری کرده و هنگام راه رفتن مراقب موانع باشید. از کفش‌های مناسب و محافظت‌کننده استفاده کنید.

انتخاب کفش مناسب:

کفش‌های پهن با فضای کافی در قسمت پنجه پا انتخاب کنید تا فشار کمتری به ناخن‌ها وارد شود و گردش خون بهتری در انگشتان پا برقرار گردد. کفش‌ها نباید تنگ باشند، زیرا تورم پا در طول روز و به خصوص بعد از پیاده‌روی طولانی، ممکن است باعث فشار بیشتر به ناخن‌ها شود. توصیه می‌شود کفش پیاده‌روی خود را نیم سایز بزرگتر از کفش‌های معمولی خود تهیه کنید. از پوشیدن کفش‌ها و جوراب‌های تنگ خودداری کنید. کفش‌های پنجه باز ممکن است گردش خون را بهبود بخشند، اما محافظت کافی از ناخن‌های شکننده و آسیب‌پذیر را فراهم نمی‌کنند.

کوتاه کردن صحیح ناخن‌ها:

ناخن‌های پا را به صورت مستقیم و کوتاه نگه دارید تا از شکستگی، ترک خوردن و فرو رفتن ناخن در گوشت جلوگیری شود. قبل از کوتاه کردن ناخن‌ها، آن‌ها را برای مدت کوتاهی در آب گرم خیس کنید تا نرم شوند و از شکافتن یا ترک خوردن آن‌ها جلوگیری شود. از کوتاه کردن بیش از حد ناخن‌ها خودداری کنید.

مرطوب نگه داشتن ناخن‌ها و پوست اطراف آن‌ها:

به طور منظم از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده برای ناخن‌ها و پوست اطراف آن‌ها استفاده کنید.

اجتناب از پدیکور:

در طول شیمی درمانی، از پدیکور و هرگونه دستکاری ناخن‌ها که می‌تواند باعث آسیب و عفونت شود، خودداری کنید. از بریدن یا کشیدن کوتیکول‌های شل نیز خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث خونریزی و عفونت شود.

استفاده از کمپرس یخ:

استفاده از کمپرس یخ روی پاها در حین تزریق داروی شیمی درمانی، می‌تواند به پیشگیری از آسیب به ناخن‌های پا کمک کند. کمپرس یخ را حدود ۱۵ دقیقه قبل از شروع شیمی درمانی قرار دهید و در طول تزریق و ۱۵ دقیقه پس از آن نیز ادامه دهید.

تقویت ناخن‌ها (با مشورت پزشک):

مصرف مکمل بیوتین (ویتامین B کمپلکس) ممکن است به تقویت ناخن‌های شکننده کمک کند، اما قبل از مصرف هرگونه مکمل، حتماً با پزشک معالج خود مشورت کنید، زیرا برخی مکمل‌ها ممکن است با داروهای شیمی درمانی تداخل داشته باشند. استفاده از لاک‌های شفاف نیز می‌تواند به محافظت از ناخن‌ها در طول درمان کمک کند.

۱۰ روش آسان برای تقویت ناخن ها را بشناسید.

مراقبت از ترک‌ها و پینه‌ها:

اگر مستعد ابتلا به پینه‌های ضخیم و ترک‌های پاشنه پا هستید، به طور مرتب از کرم مرطوب‌کننده غلیظ استفاده کنید و بعد از استفاده از کرم، جوراب بپوشید. از کندن پینه‌ها خودداری کنید و رطوبت محیط خانه را افزایش دهید.

اهمیت مشاوره با پزشک:

مشکلات ناخن پا ممکن است در مقایسه با سایر عوارض شیمی درمانی جزئی به نظر برسند، اما می‌توانند کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهند و خطر عفونت را افزایش دهند. در صورت مشاهده هرگونه تغییر در ناخن‌های خود، حتماً با تیم پزشکی خود مشورت کنید تا در صورت نیاز، درمان مناسب تجویز شود.

کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها

ناخن‌های کوتاه کمتر در معرض شکستن و آسیب هستند. از سوهان ناخن به جای قیچی برای کوتاه کردن ناخن‌ها استفاده کنید و از گوشه‌های تیز ناخن پرهیز کنید.

برای آشنایی بیشتر با عوارض شیمی درمانی روی لینک کلیک کنید.

بوی بد ناخن ها در طول شیمی درمانی

در واقع داروهای شایع شیمی درمانی (آدریامایسین، تاکسول، 5-فلوراوراسیل، که فقط چند مورد از داروهای شیمی ‌درمانی هستند) باعث بروز آسیب و حمله به بافتی می شوند که ناخن پا را در جای خود نگه می دارد. به این وضعیت، به اصطلاح علمی، انیکولیز می گویند.

به طور کلی شایع است که در طول این اختلال، ناخن چسبندگی خود را به قسمتی یا تمام بستر ناخن از دست می‌ دهد. هنگامی که یک ناخن چسبندگی خود را از دست می دهد، به درماتوفیت ها (حشراتی که باعث بروز عفونت های قارچی نامطلوب می شوند) فرصتی ایجاد می شود تا زیر ناخن پا نفوذ کنند. این وضعیت باعث بروز انیکومایکوز یا قارچ ناخن پا می شود.

سخن آخر

عوارض شیمی درمانی روی ناخن، اگرچه معمولاً جدی نیستند، اما می‌توانند برای بیماران آزاردهنده باشند. با رعایت نکات مراقبتی و مشورت با پزشک، می‌توان شدت این عوارض را کاهش داد و از سلامت ناخن‌ها در طول دوره درمان مراقبت کرد. به یاد داشته باشید که این تغییرات معمولاً موقتی هستند و پس از پایان دوره شیمی درمانی، ناخن‌ها به حالت طبیعی خود بازمی‌گردند. برای یافتن پاسخ سوالات خود در مورد مشکلات ناخن می توانید با پزشک متخصص پوست آنلاین همین الان تماس بگیرید و‌ با او مشورت کنید.