دندان عقل و مشکلات آن

بیماری های دندان عقل زمانی اتفاق می افتد که دندان عقل به دلیل عدم داشتن فضای کافی برای رویش طبیعی، به زیر خط لثه وارد می شود. در این شرایط دندان تا حدی یا به طور کامل نهفته باشد. در نتیجه این شرایط، یک فلپ لثه ایجاد شود که می تواند به عنوان یک محل مناسب برای تجمع انواع باکتری ها عمل کند و لثه ها و دهان شما را به بیماری های مختلفی مبتلا کند.

از آن جایی که امروزه اکثر انسان ها، فضای کافی در فک خود ندارند تا دندان عقل به درستی رویش پیدا کند، که احتمالاً شاهدی بر تکامل انسان است (مانند اینکه آپاندیس از نظر تئوری عملکرد شناخته شده ای ندارد) نیاز است که افراد با جراحی آن ها را بکشند. حداقل 2 تا از 4 دندان عقل، به خصوص اگر نهفته باشند، باید کشیده شوند.

علائم وجود مشکلات دندان عقل

معمولاً دندان عقل نهفته، فاقد علائم واضح است. بیماران تنها زمانی به وجود دندان عقل نهفته، واکنش نشان می دهند که بیش از حد تحمل، درد داشته باشد. به طور کلی، این درد معمولا زمانی اتفاق می افتد که دندان نهفته، به دلیل سختی تمیز کردن آن، عفونی می شود.

فلپ لثه ای، که به علت نهفتگی ایجاد می شود، معمولاً به عنوان منبعی از باکتری ها و تکه های غذا باقی مانده عمل می کند که باعث بروز مشکلات مختلف دندانی می شود. به طور بالقوه به دندان های مجاور دندان های عقل، آسیب می رساند. به طور کلی، نهفتگی دندان عقل، ممکن است علائم زیر را ایجاد کند:

• درد فک
• بوی بد دهان
• تورم و سرخی لثه
• تورم در اطراف فک
• مشکل در باز کردن دهان
• حساس شدن یا خونریزی لثه
• احساس طعم ناخوشایند در دهان

اگر عوارض، علائم یا احساس نامطلوبی را در ناحیه پشت دندان عقل خود تجربه کردید، که ممکن است با نهفتگی دندان عقل مرتبط باشد، باید به پزشک یا دندانپزشک، مراجعه کنید. دندانپزشک شما باید بتواند بفهمد که چه چیزی در حال رخ دادن در لثه شما است و چه مشکلی در مورد دندان نهفته شما وجود دارد.

علل بروز مشکل در دندان عقل

مشکل در دندان عقل، به این علت اتفاق می افتد که در پشت دهان یا دو فک شما، یعنی فک بالا یا فک پایین، فضای کافی برای بیرون آمدن یا رویش دندان وجود ندارد. در چنین شرایطی، آن ها باید محکم فشرده شوند و در نتیجه، بیشتر آن ها زیر خط لثه یا کمی بالای آن باقی می مانند. در نتیجه، قسمت هایی تشکیل می شود که به عنوان منبع باکتری و مواد غذایی باقی مانده عمل می کنند. زیرا تمیز کردن آن نقاط دشوار است.

دندان عقل چه زمانی رشد می کند؟

دندان ‌های آسیاب سوم، معمولاً در حدود سنین 17 تا 25 سالگی یا در سنین بلوغ عقلی، یعنی در آستانه بزرگسالی، ظاهر می ‌شوند. از این رو، به دندان عقل معروف هستند. برخی از افراد، آرواره هایی به اندازه کافی بزرگ، یا دندان های آسیاب سوم به اندازه کافی کوچک، دارند که بدون هیچ مشکلی، این دندان ها بیرون بیایند و به راحتی با دندان های پشت دندان آسیاب دوم ردیف می شوند. در بیشتر موارد، دهان افراد، کوچک است. این شرایط، اجازه رشد طبیعی مولر سوم را نمی دهد.

ایجاد مشکل در دندان عقل، زمانی اتفاق می ‌افتد که دندان‌ های آسیاب سوم، توسط سایر دندان ‌های دائمی، فشرده می ‌شوند. این شرایط، منجر به نهفته شدن و یا بیرون آمدن جزئی آن ها می ‌شود. حتی ممکن است که دندان عقل، به هیچ وجه رشد نکند و در زیر خط لثه محبوس بماند.

معمولا، نهفتگی تا زمانی که دندان، شروع به پوسیدگی کرده و باعث ایجاد عفونت و تجمع باکتری بر روی فلپ لثه شود، تشخیص داده نمی شود.

انواع مختلف نهفتگی دندان های عقل

انواع مختلفی از نهفتگی دندان عقل وجود دارد. اولین نوع، زمانی ایجاد می شود که دندان فرد، تا حدی نهفته است و یا دندان تا حدی از خط لثه بیرون آمده است و در نتیجه قسمتی از تاج آن نمایان می شود. یک دندان کاملا نهفته، زیر خط لثه است و به هیچ وجه نمی تواند بیرون بیاید. چنین دندانی، باعث آسیب به دندان مولر دوم مجاور و لثه اطراف آن می شود.

دندان نهفته معمولا چگونه از لثه بیرون می آید؟

دندان عقل نهفته، چه به طور کامل یا به طور جزئی نهفته باشد، ممکن است به اشکال زیر بروز پیدا کند:

• پشت دهان: دندان نهفته ممکن است با زاویه ای نسبت به پشت دهان رشد کند.
• به سمت دندان های مجاور: دندان نهفته ممکن است با زاویه ای نسبت به دندان آسیاب دوم رشد کند.
• صاف: دندان نهفته ممکن است مانند دندان های معمولی مستقیماً به سمت بالا یا پایین رشد کند، اما بیشتر آن در استخوان فک محبوس می شود.
• دراز شدن: دندان نهفته ممکن است نسبت به دندان آسیاب دوم با زاویه قائمه رشد کند، گویی در داخل استخوان فک دراز می شود.

عوارض نهفتگی دندان

ممکن است که به علت وجود این دندان نهفته، چندین عارضه ایجاد شود. به عنوان مثال، ممکن است که سایر دندان های فرد، آسیب ببینند. زمانی که دندان عقل به دندان آسیاب دوم فشار می آورد، ممکن است به آن آسیب برساند. فشار ایجاد شده، ممکن است خطر بروز عفونت را در آن منطقه از لثه، افزایش دهد.

فشار به دندان می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند جابجایی بایت یا متراکم شدن دندان های دیگر در یک ناحیه از لثه، شود. همچنین، ممکن است که مجبور شوید پس از کشیدن دندان عقل یا دندان ‌های مشکل ساز، از بریس ‌ها یا سایر درمان‌ های ارتودنسی، برای اصلاح آن، استفاده کنید.

کیست

ایجاد کیست، از دیگر عوارض احتمالی وجود این دندان نهفته است. ممکن است که کیست ها، از جایی که دندان عقل نهفته شده است، به ویژه در کیسه داخل استخوان فک، ایجاد شوند. این قسمت، می ‌تواند با مایعی پر شود و به کیست تبدیل ‌شود. این کیست ها، به خود استخوان فک و همچنین اعصاب و دندان ‌های اطراف آسیب می ‌رسانند.

تومور

معمولاً ممکن است یک تومور خوش خیم یا غیر سرطانی نیز در این ناحیه ایجاد شود. این عارضه نه تنها به برداشتن دندان عقل بلکه به استخوان و بافت نیز نیاز دارد. دندان‌ های عقلی که تا حدی نهفته شده ‌اند، خطر بیشتری برای پوسیدگی دارند پوسیدگی دندان، زمانی ایجاد می شود که مینای دندان ضعیف می شود. نهایتا، دندان، سوراخ می شود و ترک می خورد.

علت این امر، این است که تمیز کردن دندان نهفته در مقایسه با دندانی که به طور طبیعی رویش می کند، سخت تر است. غذا به راحتی در آن قسمت گیر می کند. کشیدن نخ دندان یا مسواک زدن آن ناحیه ممکن است بسیار دردناک یا غیرممکن باشد. با گیر افتادن باکتری بین فلپ لثه و دندان نهفته، این قسمت تبدیل به منبعی از عفونت و اسید باکتریایی می شود.

بیماری های لثه

وجود مشکل در تمیز کردن دندان‌ های نیمه ‌رشد کرده و یا نهفته، خطر ابتلا به ژنژیویت را افزایش می ‌دهند که می ‌تواند به وضعیت بدتری به نام پریودنتیت و پریکورونیت تبدیل شود. بیماری پریودنتال، زمانی ایجاد می شود که رباط های پریودنتال از بین می روند و حفره هایی عمیق بین لثه و ریشه دندان ایجاد می شود. پریکورونیت، همان التهاب دردناک لثه است.

درمان های نهفتگی دندان عقل

اگر این دندان شما نهفته است و نمی توانید آن ها را به طور طبیعی یا به روشی تسکین دهنده، درمان کنید، دندانپزشک شما احتمالاً شما را به یک متخصص جراح دهان ارجاع می دهد تا در مورد بهترین اقدام ممکن، با او صحبت کنید. همچنین اگر شرایط پزشکی خاصی داشته باشید که خطر مشکلات جراحی شما را افزایش می دهند، یا اگر پاکسازی لثه، بر تسکین نهفتگی دردناک شما موثر نباشد، جراح روش درمان شما را پیدا خواهد کرد.

دندان های عقل نهفته ای وجود دارند که علائم درد یا عفونت و همچنین مشکلات ظاهری دندانی را نشان نمی دهد. آن ها به عنوان دندان عقل نهفته بدون علامت شناخته می شوند. در چنین مواردی، شما این امکان را دارید که دندان ها را به حال خود رها کنید.

کشیدن دندان عقل، درست یا نادرست!!

با این حال، بحث هایی در مورد مدیریت نهفتگی بدون علامت وجود دارد. دندانپزشک هایی وجود دارند که توصیه می کنند احتیاط کنید و دندان عقل  را قبل از بروز علائم دردناک، بکشید. جراحان دهان و دندانپزشکی که کشیدن دندان عقل نهفته بدون علامت را توصیه می کنند، استدلال می کنند که با این کار، باید از بروز مشکلات احتمالی در آینده، پیشگیری می کند.

کمتر احتمال دارد که جوانان، عوارض جدی ناشی از نهفتگی دندان عقل را تجربه کنند. در اغلب اوقات، دسترسی به دندان های نهفته و تمیز کردن آن ها، دشوار است، به خصوص اگر فضای دهان یا فک برای رویش آن ها، کم باشد. نهفتگی دندان عقل دشوارتر است و می تواند عوارض بعدی را در پی داشته باشد، به خصوص اگر یک فرد سالمند با این شرایط مواجه شود.

دندانپزشکانی که از رویکرد محافظه‌ کارانه ‌تری حمایت می ‌کنند، استدلال می ‌کنند که برداشتن دندان عقل، گاهی اوقات می ‌تواند بیشتر از اینکه مفید باشد، ضرر داشته باشد.

شواهد انکارناپذیر کافی وجود ندارد که نشان دهد دندان عقل نهفته ای که برای بزرگسالان و جوانان مشکلی ایجاد نمی کند، بعداً  مشکل ایجاد کند. رویکرد محافظه کارانه برای مدیریت دندان عقل بدون علامت، شامل نظارت بر پوسیدگی دندان توسط دندانپزشک و همچنین بررسی وجود بیماری و عوارض در لثه فرد است.

کشیدن دندان عقل یا جراحی آن، معمولاً در موارد زیر انجام می شود:

• پوسیدگی بیش از حد دندان عقل
• وجود تومورها یا کیست های ناشی از نهفتگی
• بروز بیماری های لثه و عفونت در دندان های نهفته
• وجود دندان یا دندان های آسیب دیده که به دندان های مجاور آسیب می زنند.

جراحی دندان عقل، در یک جلسه سرپایی انجام می شود. بنابراین، این شرایط به شما امکان می دهد همان روز پس از پایان عمل، به خانه بروید.

عوارض جانبی جراحی دندان های عقل

ممکن است در نتیجه کشیدن دندان شما مقداری درد و خونریزی ایجاد شود، به خصوص اینکه کشیدن دندان به حک کردن عمیق استخوان فک نیاز دارد. لثه هایی که در آن نواحی، جراحی انجام می شود نیز می توانند همراه با عضلات فک شما، متورم شوند. به طور معمول، برخی از بیماران ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• عفونت باکتریایی: گاهی اوقات، ممکن است که عفونت باکتریایی نیز ایجاد شود.
• حفره خشک دردناک: اگر لخته خون، پس از جراحی، از حفره دندان بیرون برود، ممکن است که با عارضه خشکی حفره دردناک مواجه شوید.
• آسیب بافت های نزدیک: قسمت ‌های اطراف، مانند دندان ‌ها، اعصاب، استخوان‌ های فک و سینوس‌ ها ممکن است در اثر ضربه جراحی آسیب ببینند.

پیشگیری از نهفتگی دندان عقل

نهفتگی دندان قابل پیشگیری نیست. با این حال، داشتن ویزیت منظم شش ماهه دندانپزشکی که در آن سالی دو بار برای تمیز کردن پیشگیرانه دهان و مواردی از این دست معاینه می شوید، بسیار کمک می کند. تصویر برداری اشعه ایکس دندان نیز مفید است. همچنین، باید بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.