مزه ترش دهان

مزه ترش دهان بیشتر بعد از آروغ زدن بروز پیدا می کند. اما طعم ترش یا اسیدی در دهان می تواند به دلایل مختلف در زمان های مختلف نیز رخ دهد. برخی از عواملی که باعث ترش شدن دهان می شوند مانند سیگار کشیدن و بهداشت نامناسب دندان قابل اجتناب هستند. اما نمی توان از برخی عوامل دیگر، مانند تغییرات هورمونی و پیری پیشگیری کرد.

طعم ترش در دهان ممکن است به دلیل چندین بیماری مختلف از جمله خشکی دهان، کمبود تغذیه و بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) گرفته تا عفونت هایی مانند COVID-19، اختلالات عصبی و اضطراب باشد. برخی از داروها و سایر درمان ها نیز ممکن است باعث ایجاد مزه ترش شوند. از آنجایی که عوامل مختلفی می توانند منجر به طعم ترش در دهان شوند بهتر است برای تشخیص بهتر علت اصلی آن به پزشک مراجعه کنید. اما برای شناسایی علل احتمالی می توانید این مقاله از پزشکت را تا انتها بخوانید.

چرا مزه ترش در دهانم احساس می کنم؟

هر تغییری در درک چشایی شما دیسگوزیا نامیده می شود. این یکی از چندین حالتی است که بر حس چشایی شما تأثیر می گذارد. سایر اختلالات شامل از دست دادن حساسیت چشایی ( هیپوژوزی) است. به طور کلی سایر عللی که می تواند منجر به ایجاد طعم ترش در دهان شوند، عبارتند از:

مسائل بهداشت دهان و دندان

وضعیت سلامتی که بر دهان تأثیر می گذارد احتمالاً یکی از دلایل بالقوه تغییرات چشایی است. وقتی صحبت از ایجاد طعم ترش در دهان می شود، چند احتمال برای بروز این وضعیت وجود دارند که عبارتند از:

سندرم خشکی دهان (خشکی دهان): این وضعیت زمانی که بزاق کافی نداشته باشید اتفاق می افتد. از آنجایی که بزاق برای هضم لازم است، مقدار ناکافی آن می تواند طعم غذا را تغییر دهد و طعم بدی را در دهان ایجاد کند. برخی از بیماری های زمینه ای مانند برخی داروها و درمان ها باعث خشکی دهان می شوند.

کاندیدیازیس دهان: عفونت مخمری در دهان یا گلو نیز برفک نامیده می شود. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر به برفک دهان مبتلا می‌شوند که می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های سفید روی زبان و دهان شود.

سندرم سوزش دهان : این وضعیت غیرمعمول می تواند باعث احساس سوزش در دهان و تغییرات طعمی شود که دلیل مشخصی ندارد. گاهی اوقات، به نظر می رسد که با برخی بیماری ها یا داروها مرتبط باشد. تشخیص و درمان سندرم سوزش دهان دشوار است. به نظر می رسد که در افراد بعد از یائسگی شایع تر است.

عادات سبک زندگی

برخی عادات سبک زندگی نیز می توانند به طعم ترش در دهان شما کمک کنند. خوشبختانه، می توانید برای از بین بردن طعم ترش دهان خود این عادات خود را تغییر دهید و آنها را اصلاح کنید. برخی از آنها عبارتند از:

سیگار کشیدن: سیگار می تواند طعم غذا و  حس چشایی را تغییر دهد. سیگار، ویپ، و محصولات تنباکوی بدون دود نیز می توانند طعم بدی را در دهان شما ایجاد کنند.

بهداشت نامناسب دندان: اگر به طور مرتب دندان ها و زبان خود را مسواک نزنید و نخ دندان نکشید، تجمع ذرات غذا می تواند طعم ترش را در دهان شما ایجاد کند، حتی اگر مشکلی در بهداشت دهان و دندان نداشته باشید.

کم آبی: ننوشیدن مایعات کافی در طول روز باعث خشکی بیش از حد دهان و ایجاد طعم ترش شود.

علل مرتبط با هورمون

برخی از تغییرات هورمونی در زنان می تواند منجر به ایجاد طعم ترش در دهان شود که برخی از آنها عبارتند از:

• قاعدگی: برخی افراد متوجه می شوند که حس چشایی آنها در نقاط مختلف چرخه قاعدگی تغییر می کند.
• بارداری: تغییرات هورمونی که بخشی طبیعی از بارداری است می تواند درک چشایی را به خصوص در سه ماهه اول تغییر دهد.
• یائسگی: مشابه اینکه بارداری می تواند حس چشایی و ترجیحات چشایی شما را تغییر دهد، تغییرات هورمونی در حوالی زمان یائسگی نیز می تواند آن را تغییر دهد.

سن

حواساز جمله حس چشایی شما، با افزایش سن تغییر می کند. با افزایش سن ممکن است متوجه شوید که طعم غذا به همان شکل سابق نیست یا در دهان خود احساس مزه ترشی کنید.

کمبود روی

نداشتن روی کافی در بدن یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد طعم ترش در دهان پس از غذا خوردن است. کمبود روی در بدن می تواند علل مختلفی داشته باشد که مهمترین آنها عبارتند از:

• رژیم غذایی فاقد مواد غذایی غنی از روی مانند گوشت، ماهی و غذاهای دریایی
• برخی بیماری های زمینه ای (به عنوان مثال، کولیت اولسراتیو، بیماری کبد )
• استفاده از برخی داروها (مانند مهارکننده های ACE، دیورتیک ها)
• داشتن درمان های پزشکی خاص (مانند شیمی درمانی)

سایر بیماری های زمینه ای

شرایط غیر مرتبط با سلامت دهان و دندان نیز می تواند به دلایل مختلف باعث ایجاد طعم ترش در دهان شود، از جمله:

بیماری رفلاکس گوارشی (GERD)

مزه ترش در دهان پس از خوردن غذا، می تواند یکی از علائم GERD باشد، GERD یک بیماری مزمن است که اسفنکتر تحتانی مری (LES) را تحت تاثیر قرار می دهد. GERD همچنین می تواند باعث سوزش سر دل، درد قفسه سینه و احساس سوزش در گلو شود. ریفلاکس اسید مانند سیگار کشیدن، الکل، غذاهای چرب یا اسیدی و خوردن یک وعده غذایی بزرگ می تواند علائم را بدتر کند.

عفونت یا بیماری

مبارزه با عفونت یا بیماری در هر قسمت از بدن می تواند بر حواس شما تأثیر بگذارد. برای مثال، احتمالاً می‌دانید که گرفتگی بینی در اثر سرماخوردگی چگونه است و نمی‌توانید بوی غذا را حس کنید یا طعم عجیبی نداشته باشید. عفونت سینوسی یا خلط ناشی از سرفه‌های بد نیز می‌تواند باعث ایجاد مزه بد دهان مانند مزه ترش در دهان شود.

آیا کووید می تواند باعث ترش شدن دهان شود؟

بررسی ها نشان می دهد که ابتلا به COVID-19 حس چشایی شما را تغییر می دهد. این تغییر می تواند شامل ایجاد طعم ترش در دهان باشد. در حالی که برخی از افراد متوجه می شوند که پس از از بین رفتن عفونت، این وضعیت بهبود می یابد، تغییرات طعم می تواند ماه ها باقی بماند . 16 Paxlovid، یک درمان COVID، همچنین می تواند باعث ایجاد طعم بد در دهان شود.

سندرم آجیل کاج

در صورت بروز سندرم آجیل کاج ممکن است یک تا سه روز پس طعم تلخ یا ترش مزه را در دهان خود تجربه کنید. حتی گاهی اوقات این طعن ممکن است برای هفته ها در دهان باقی بماند.

اضطراب و استرس

ابتلا به برخی شرایط سلامت روان مانند اضطراب می تواند حس چشایی شما را با تحریک پاسخ استرس بدن شما تغییر دهد. آنها همچنین می توانند باعث خشکی دهان و طعم ترش در دهان شوند.

نگرانی های مربوط به مغز و اعصاب

مغز شما در تجربه طعم جدایی ناپذیر است. برخی از افراد مبتلا به آسیب مغزی احساس چشایی یا بویایی خیالی دارند. این وضعیت ممکن است پس از جراحی مغز نیز رخ دهد. بیماری های مغزی و عصبی مانند  صرع،  ام اس،  فلج بل،  تومورهای مغزی و  زوال عقل نیز می توانند حس چشایی شما را تغییر دهند.

مسمومیت از سرب

قرارگیری در معرض سرب می تواند منجر به بروز عوارض مختلفی مانند ایجاد یک خط آبی در امتداد لثه ها و یا طعم عجیب یا بدی در دهان شود. مسمومیت با سرب همچنین علائمی مانند خستگی، مشکل در تمرکز و از دست دادن حافظه ایجاد می کند.

مصرف داروها و درمان ها

طعم تلخ یا ترش در دهان بعد از غذا می تواند عوارض جانبی برخی از دارو ها باشد حداقل 250 داروی مختلف می توانند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شوند. این عارضه جانبی می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• تاثیر داروها بر گیرنده های چشایی در مغز
• مزه دارو وقتی با بزاق مخلوط شود.
• یک مولکول دارویی در رگ خونی زبان که با گیرنده های جوانه چشایی تداخل ایجاد می کند.

برخی از رایج ترین داروهایی که می توانند باعث ایجاد طعم ترش در دهان شوند عبارتند از:

• داروهای شیمی درمانی: از جمله سیس پلاتینسیکلوفسفامید و  اتوپوزید
• دارو های عصبی: از جمله داروهای ضد پارکینسون، داروهای میگرن و شل کننده های عضلانی
• داروهای قلب: شامل بسیاری از داروهای فشار خون بالا، دیورتیک ها، استاتین ها و داروهای ضد آریتمی
• آنتی بیوتیک ها: از جمله آمپی سیلین، ماکرولیدها، کینولون هاسولفامتوکسازول _تری متوپریم، تتراسایکلین و مترونیدازول
• داروهای روانگردان: شامل اکثر داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، برخی از داروهای ضد روان پریشی، داروهای ضد اضطراب، تثبیت کننده های خلق و خو و خواب آورها
• سایر داروهای تجویزی و بدون نسخه (OTC): از جمله داروهای تیروئیدی، آنتی هیستامین ها، گشادکننده های برونش، ضدالتهاب ها، کمک های ترک سیگار، ضد قارچ ها و ضد ویروس ها

طعم ترش در طول درمان سرطان

افرادی که برای سرطان سر و گردن تحت درمان قرار می گیرند، ممکن است دچار تغییرات چشایی شوند زیرا پرتوها به بافت های بزاقی آسیب می رسانند. شیمی درمانی همچنین می تواند حس چشایی شما را تغییر دهد.

تشخیص و درمان طعم ترش در دهان

درمان طعم ترش در دهان بستگی به عامل ایجاد آن دارد. در صورتی که نمی توانید علت اصلی طعم ترش در دهان خود را حس کنید بهتر است برای تشخیص بهتر و درمان فوری به پزشک مراجعه کنید.  آنها از شما در مورد علائم، شیوه زندگی، داروهایی که مصرف می کنید و سابقه بیماری های زمینه ای که دارید می پرسند.  برخی راهکارهای تشخیصی برای علت طعم ترش در دهان عبارتند از:

• در صورت ابتلا به بیماری گوارشی آزمایش های ویژه می توانند مری شما را بررسی کنند (به عنوان مثال، آندوسکوپی یا مانومتری ).
• آزمایش خون می تواند سطح روی شما را بررسی کند و علائم عفونت یا التهاب را بررسی کند.

اما برای رفع طعم ترش در دهان خود می توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:

• اگر به اندازه کافی روی در رژیم غذایی خود دریافت نمی کنید، بهتر است با مصرف حبوبات، تخم مرغ و گوشت قرمز کمبود روی را برطرف کنید. همچنین ممکن است نیاز به مصرف مکمل روی داشته باشید .
• اگر مبتلا به GERD هستید، تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی شما (مانند کاهش وزن و اجتناب از غذاهای محرک) ممکن است کمک کننده باشد. مسکن‌های اسیدی، مسدودکننده‌های H2 یا مهارکننده‌های پمپ پروتون نیز ممکن است توصیه شوند.
• در صورت ابتلا به خشکی دهان مصرف قرص های مخصوص می توانند به مرطوب شدن دهان و پوشاندن طعم بد دهان کمک کنند.
• در صورتی که طعم ترش در دهان ناشی از مصرف دارو باشد بهتر است برای تغییر دارو به پزشک خود مراجعه کنید.

سخن آخر

مزه ترش دهان که بعد از غذا خوردن ایجاد می شود ممکن است به چیزی که خورده اید مربوط شود. از طرفی هم طعم بد در دهان می تواند ناشی از داروها، کمبود مواد مغذی، GERD و سایر بیماری ها باشد. درمان طعم بد دهان به علت آن بستگی دارد، اما می توانید با نوشیدن آب زیاد، مراقبت از بهداشت دهان و دندان و ترک سیگار با این علامت کنار بیایید.