سرطان سلول مرکل یک سرطان پوستی نادر است که معمولاً به صورت گره گوشتی با رنگ مایل به قرمز در صورت، سر یا گردن فرد ظاهر می شود. به مرکل سلول کارسینوما، neuroendocrine carcinoma (سرطان عصبی و غدد درون ریز) پوستی نیز گفته می شود. سرطان سلول مرکل اغلب در افراد مسن بروز پیدا کرده و نتیجه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب یا ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن فرد است. سرطان مرکل سل کارسینوما تمایل به رشد سریع داشته و به سرعت در قسمت های دیگر بدن گسترش یابد. گزینه های درمانی سرطان مرکل سل کارسینوما اغلب بستگی به این دارد که سرطان علاوه بر پوست کدام قسمت ها را درگیر کرده باشد.
سرطان مرکل سل کارسینوما (MCC) نوعی نادر از سرطان پوست است. این نوع از سرطان تهاجمی بوده و می تواند به راحتی به دیگر مناطق بدن گسترش یافته (متاستاز شود.) و علاوه بر پوست قسمت های دیگری را درگیر کند. البته هنوز علت دقیق بروز این سرطان مشخص نیست اما عوامل مختلفی از جمله عوامل محیطی و ایمونولوژیک می تواند نقش اساسی در پیشرفت این بیماری داشته باشد.
سال ها تصور پزشکان و متخصصان بر این بود که این سرطان ابتدا سلول های مرکل را درگیر می کند. این سلول ها در خارجی ترین لایه پوست به نام اپیدرم یافت شده و بسیار به گیرنده های عصبی نزدیک است. با این وجود تحقیقات اخیر نشان می دهد که ممکن است منشأ ابتلا به MCC سلول های مرکل نباشد. این احتمال وجود دارد که این سرطان ناشی از سلول های نابالغی باشد که سرانجام به سلول های مرکل تبدیل شوند. (این سلول ها در حقیقت پیش سازه های سلول مرکل هستند.)
علت بروز مرکل سل کارسینوما
هنوز مشخص نیست که چه عواملی باعث سرطان مرکل سل کارسینوما می شود اما چیزی که مشخص است این است که سرطان مرکل سل کارسینوما در ابتدا سلول های مرکل که در بیرونی ترین لایه پوست (اپیدرم) یافت می شود را درگیر می کند. سلول های مرکل به انتهای عصب موجود در پوست متصل بوده و مسئولیت حس لامسه هستند.
البته محققان اخیراً دریافتند که یک ویروس مشترک در ایجاد بیشتر موارد سرطان سلول مرکل نقش دارد. این ویروس (polyomavirus مرکل سل) روی پوست فرد زندگی کرده و هیچ علائم و نشانه ای ایجاد نمی کند. اما هنوز مشخص نشده است که چگونه این ویروس باعث بروز سرطان سلول مرکل می شود. با توجه به اینکه این ویروس بسیار شایع است و سرطان سلول مرکل بسیار نادر است، به احتمال زیاد سایر عوامل خطرناک در ایجاد و بروز این سرطان نقش خواهند داشت.
عوامل خطر بروز مرکل سل کارسینوما
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان سلول مرکل را افزایش دهد عبارتند از:
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور
قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش، نوری که از خورشید یا اتاق های سولاریوم متساطع می شود، می تواند تا حد زیادی خطر ابتلا به سرطان سلول مرکل را افزایش دهد. اکثر مرکل سل کارسینوماها بر روی سطوح پوستی که بیش از دیگر قسمت ها در معرض آفتاب قرار داشته، به وجود می آید.
سیستم ایمنی ضعیف
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند – مثل افرادی که به عفونت HIV مبتلا بوده، افرادی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده کرده یا کسانی که مبتلا به لوسمی مزمن هستند – بیش از دیگران در معرض ابتلا به سرطان مرکل سل کارسینوما قرار خواهند داشت.
سابقه سرطان های دیگری پوستی
سرطان مرکل سل کارسینوما با پیشرفت سرطان های دیگر پوست مانند سلول پایه ای یا سرطان سلول سنگفرشی همراه خواهد بود.
سنین بالا
بالا بودن سن فرد خطر ابتلا به سرطان مرکل سل کارسینوما را افزایش خواهد داد. این سرطان بیشتر در افراد با سن بالاتر از 50 سال دیده می شود با این حال ممکن است برای هر فرد در هر سنی اتفاق افتاده و ابتلا به آن مختص سن خاصی نیست.
رنگ پوست روشن
سرطان مرکل سل کارسینوما معمولاً در افرادی که پوست روشن دارند ایجاد می شود.
در نتیجه افراد دارای پوست سفید بیش از افراد سیاه پوست در معرض ابتلا به این نوع سرطان هستند.
علائم و نشانه های ابتلا به مرکل سل کارسینوما
اولین علامت ابتلا به سرطان مرکل سل کارسینوما بروز تومور بدون درد و در حال رشد (گره) بر روی پوست فرد خواهد بود. این تومور یا گره ممکن است به رنگ پوست بوده یا رنگ مایل به قرمز، آبی یا بنفش داشته باشد. در بیشتر موارد مرکل سل کارسینوما بر روی صورت، سر یا گردن فرد مبتلا ظاهر می شود، اما ممکن است هر قسمتی از پوست را درگیر کند. در بعضی از موارد قسمت درگیر شده ممکن است اصلاً در معرض آفتاب قرار نداشته باشد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر متوجه بروز خال ، برآمدگی یا توده گوشتی بر روی پوست شدید که اندازه، شکل یا رنگ آن به سرعت در حال تغییر یا رشد است یا اینکه با کوچک ترین ضربه ای ناشی از شستن یا اصلاح کردن پوست به خونریزی می افتد. در چنین مواردی بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک متخصص مراجعه کنید.
عوارض جانبی ابتلا به مرکل سل کارسینوما
سرطانی که ممکن است دیگر قسمت های بدن را درگیر کند.
حتی با وجود درمان، سرطان مرکل سل کارسینوما معمولاً از پوست فراتر رفته (متاستاز) و قسمت های دیگر بدن فرد را نیز درگیر خواهد کرد. در ابتدا سرطان مرکل سل کارسینوما تمایل دارد تا به غدد لنفاوی مجاور رفته و علاوه بر پوست این قسمت ها را نیز درگیر کند. در مرحله بعدی نیز سرطان ممکن است مغز، استخوان ها ،کبد یا حتی سیستم تنفسی فرد را درگیر کرده و عملکرد طبیعی آن ها را با اختلال مواجه کند. بدون شک درمان سرطانی که به دیگر قسمت های بدن کشیده شده (متاستاز) کرده بسیار دشوارتر بوده و حتی ممکن است کشنده باشد.
پیشگیری از ابتلا به مرکل سل کارسینوما
در حالی که قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید و تأثیر آن در بروز سرطان مرکل سل کارسینوما هنوز تأیید نشده است، با این حال اشعه ماوراء بنفش یک عامل خطرناک برای بروز این سرطان به حساب می آید. در نتیجه کاهش قرار گرفتن در معرض آفتاب می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهد.
بهتر است برای پیشگیری از ابتلا به مرکل سل کارسینوما موارد زیر را رعایت کنید:
در معرض نور شدید خورشید قرار نگیرید.
- حتی الامکان از قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید، معمولاً از ساعت 10 صبح تا ساعت 4 بعد از ظهر بپرهیزید.
- سعی کنید کارهای روزانه خود را به ساعات اولیه صبح یا بعد از ظهر که نور آفتاب ملایم تر است، موکول کنید.
از پوست و چشم خود محافظت کنید.
در زمان خروج از منزل از کلاه لبه دار، لباس آستین دار و عینک آفتابی برای محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) استفاده کنید.
از ضد آفتاب استفاده کنید.
بهتر است به صورت منظم از ضد آفتاب با SPF بالا، حداقل 30 استفاده کرده و حتی در روزهای ابری و برفی نیز این کار را انجام دهید. همچنین برای محافظت بیشتر از پوست، بهتر است هر دو ساعت ضد آفتاب خود را تجدید کنید.
مراقب تغییرات پوستی باشید.
اگر متوجه وجود خال، برآمدگی یا توده گوشتی بر روی پوست خود شده اید که اندازه، شکل یا رنگ آن به سرعت تغییر می کند حتماً با پزشک خود در این مورد صحبت کنید. البته بیشتر توده های پوستی هرگز به سرطان تبدیل نمی شوند، اما به خاطر داشته باشید که تشخیص به موقع و زود هنگام سرطان های پوستی، احتمال درمان و بهبودی آن را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد.
تشخیص بیماری مرکل سل کارسینوما
آزمایشات و روشهای مورد استفاده در تشخیص سرطان سلول مرکل عبارتند از:
معاینه. پزشک برای تشخیص خال های غیر طبیعی، کک و مک و لکه های رنگی پوست فرد را به دقت معاینه خواهد کرد.
نمونه برداری از پوست مشکوک. طی روشی به نام بیوپسی پوست، پزشک تومور یا بخشی از تومور را به عنوان نمونه برداشته و برای بررسی های بیشتر و تشخیص دقیق سرطان به آزمایشگاه ارسال خواهد کرد.
تعیین میزان گسترش سرطان مرکل سل کارسینوما
پزشک ممکن است از آزمایشات زیر برای تعیین میزان گسترش سرطان استفاده کند:
بیوپسی گره سنتینل (Sentinel node biopsy)
بیوپسی گره سنتینل یک روش برای تشخیص این است که آیا سرطان به غدد لنفاوی فرد سرایت کرده است یا خیر. این روش شامل تزریق رنگ در نزدیکی سرطان است. سپس رنگ از طریق سیستم لنفاوی به غدد لنفاوی جریان یافته و می توان این موضوع را تشخیص داد. اولین گره لنفاوی که رنگ را دریافت کند، گره سنتینل نامیده می شود. پزشک این غده را از بدن خارج کرده و برای بررسی سرطانی بودن سلول های آن از میکروسکوپ استفاده خواهد کرد.
تصویر برداری
پزشک ممکن است برای تشخیص میزان پیشرفت این سرطان عکس برداری از قفسه سینه و سی تی اسکن قفسه سینه و شکم را توصیه کند. این تصاویر تا حد زیادی به تعیین میزان گسترش سرطان مرکل سل کارسینوما کمک خواهد کرد. پزشک ممکن است تصویربرداری های دیگری همچون اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون(PET) یا اسکن اکتروتید را نیز برای فرد تجویز کند – آزمایشی که با تزریق ردیاب رادیواکتیو میزان شیوع سلول های سرطانی مورد بررسی قرار می گیرد.
درمان مرکل سل کارسینوما
درمان های سرطان مرکل سل کارسینوما شامل موارد زیر می شود:
عمل جراحي
در حین این عمل، پزشک تومور را به همراه پوست سالم اطراف تومور خواهد برداشت. اگر شواهدی وجود داشته باشد که نشان دهد سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده، در حین این عمل گره های لنفاوی نیز از بدن خارج خواهند شد. در اغلب موارد جراح از چاقوی جراحی برای بریدن و خارج کردن سلول های سرطانی استفاده خواهد کرد.
جراحی موهز
جراح ممکن است از جراحی موهز برای درمان بیماری مرکل سل کارسینوما استفاده کند.
در طی عمل جراحی موهز، لایه های نازکی از بافت به صورت لایه لایه برداشته شده و با استفاده از میکروسکوپ مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. در صورت یافتن سلول های سرطانی در لایه برداشته شده، عمل جراحی و لایه برداری از پوست ادامه پیدا خواهد کرد، این روند تا جایی ادامه پیدا می کند که دیگر هیچ سلول سرطانی در داخل بافت برداشته شده مشاهده نشود. در حین انجام این عمل جراحی بافت سالم کمتری برداشته شده و در نتیجه میزان اسکار تا حد قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
پرتو درمانی
پرتودرمانی شامل تابش پرتوهای پر انرژی اشعه X و یا پروتون به سلول های سرطانی است.
در طول درمان با اشعه، فرد روی یک میز قرار گرفته و یک ماشین بزرگ در اطراف فرد حرکت خواهد کرد تا اشعه به سمت نقاط به خصوصی از بدن تابانده شود. پرتودرمانی گاهاً پس از عمل جراحی و خارج کردن تومور سرطانی انجام خواهد شد تا در صورتی که سلول سرطانی باقی مانده باشد، کاملاً از بین رفته و فرد کاملاً بهبود یابد. همچنین پرتو درمانی ممکن است به عنوان تنها درمان در افرادی که تصمیم به انجام عمل جراحی ندارند، استفاده شود. علاوه بر این می توان از پرتو درمانی فقط برای درمان قسمت هایی که سرطان در آن ها پیشرفت کرده مورد استفاده قرار گیرد.
ایمونوتراپی
- ایمونوتراپی از داروهایی برای کمک به سیستم ایمنی در مقابله با سرطان استفاده می شود.
- برای درمان سرطانی که قسمت های دیگر بدن به غیر از پوست را درگیر کرده کاربرد دارد.
شیمی درمانی
- در شیمی درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده خواهد شد.
- داروهای شیمی درمانی می توانند به صورت تزریقی، قرص یا هر دو به صورت همزمان تجویز شوند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر خال، برآمدگی یا توده ای روی سطح پوست تان به وجود آمده که شما را نگران کرده بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. اگر پزشک به بروز سرطان پوستی مشکوک شده باشد، شما را به پزشک متخصص پوست ارجاع خواهد داد. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. بهتر است برای آمادگی بیشتر موارد زیر را یاداشت کنید.
- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید.
- اطلاعات مهم شخصی مانند استرس ها و تغییرات اخیر زندگی تان را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را بنویسید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
سوالات بیمار از پزشک
می توانید از سؤالات زیر در مورد سرطان مرکل سل کارسینوما استفاده کنید:
- گزینه های درمان پیش رو چه مواردی هستند؟
- پاسخ من به درمان را چگونه بررسی خواهید کرد؟
- چه عاملی باعث ایجاد علائم این بیماری می شود؟
- در صورت عود علائم یا بازگشت آن ها چه آزمایشاتی باید انجام دهم؟
- آیا علل احتمالی دیگری برای بروز علائم و نشانه های این بیماری وجود دارد؟
- چه آزمایشات تشخیصی را باید انجام دهم؟ این آزمایشات چگونه انجام خواهد شد؟
- چقدر احتمال دارد که شرایط من عود کند؟ در آن صورت چه گزینه های درمانی وجود دارد؟
- بیماری دیری دارم.چگونه می توانم به بهترین شکل ممکن این دو بیماری را مدیریت کنم؟
- آیا باید به پزشک متخصص مراجعه کنم؟ چه قدر هزینه دارد و آیا بیمه هزینه آن را پوشش خواهد داد؟
- آیا بروشور یا برگه پرینت شده ای در مورد بیماری دارید که با خود به منزل ببرم؟
- برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه چه سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
توقع و انتظارات از پزشک معالج
پزشک معالج احتمالاً در روند معاینه و تشخیص تعدادی سؤال از شما خواهد پرسید، از جمله:
- چه زمانی برای اولین بار متوجه علائم خود شدید؟
- علائم شما با گذشت زمان تغییر کرده است؟
- آیا به نظر می رسد چیزی باعث بهبود علائم شما می شود؟
- آیا به نظر می رسد که چیزی باعث بدتر شدن علائم شمامی شود؟
- آیا زمان زیادی را در آفتاب گذرانده اید یا از تخت های برنزه و سولاریوم استفاده کرده اید؟
- آیا دچار اختلال سیستم ایمنی بدن هستید؟ اگر چنین است، چه درمانی را انجام داده اید؟
- آیا مبتلا به بیماری های دیگری بوده اید یا هستید؟ چه شیوه های درمانی را امتحان کرده اید؟
- آیا سابقه سایر بیماری های پوستی مانند سرطان پوست یا پسوریازیس را دارید؟
آخرین دیدگاه‌ها