بیماری حفره خشک

Dry socket یا بیماری حفره خشک یا درای سوکت یک بیماری دندانپزشکی دردناک است که گاهی اوقات بعد از کشیدن دندان دائمی بزرگسالان اتفاق می افتد. حفره خشک زمانی بروز پیدا می کند که لخته خون در محل کشیده شدن دندان تشکیل نشده یا قبل از بهبودی زخم خارج شده یا به کلی حل می شود. در حالت طبیعی، بعد از کشیدن دندان یک لخته خون در محل کشیده شدن دندان تشکیل می شود. این لخته خون به عنوان یک لایه محافظ بر روی انتهای استخوان و عصب زیرین در حفره دندان خالی عمل می کند. علاوه بر این لخته خون پایه و اساس رشد استخوان جدید و رشد بافت نرم بر روی لخته را فراهم خواهد کرد. نبود لایه محافظتی و در معرض قرار گرفتن استخوان و اعصاب زیرین باعث بروز درد شدید در حفره و همچنین یک قسمت از صورت رد خواهد شد.

این حفره ممکن است با مواد غذایی باقی مانده پر شده و دچار التهاب شود که در نهایت درد ناشی از این عارضه چندین برابر خواهد شد. در صورتی که فردی دچار بیماری حفره خشک شده باشد، این درد 1 تا 3 روز بعد از کشیدن دندان بروز پیدا خواهد کرد. حفره خشک یا درای ساکت شایع ترین عارضه بعد از کشیدن دندان هایی مثل کشیدن دندان عقل است. داروهای بدون نسخه برای درمان درد ناشی از حفره خشک کافی نبوده و پزشک یا جراح دندانپزشک باید برای کنترل درد ناشی از این عارضه مسکن های قوی تری را تجویز کند.

علت بیماری حفره خشک

علت دقیق بروز حفره خشک همچنان مشخص نبوده و موردی است که محققان در حال مطالعه بر روی آن هستند.

اما محققان تصور می کنند که موارد زیر ممکن است باعث بروز این عارضه شوند:

• آلودگی باکتریایی حفره
• تروما ناشی از کشیده شدن سخت دندان مثل دندان عقل

عوامل خطر بیماری حفره خشک

عواملی که می توانند خطر ابتلا به حفره خشک را افزایش دهند شامل موارد زیر می شوند:

• سیگار کشیدن و مصرف دخانیات. مواد شیمیایی موجود در سیگار یا اشکال دیگر تنباکو ممکن است از بهبود محل زخم جلوگیری کرده یا سرعت روند بهبود را تا حد قابل توجهی کاهش دهد. همچنین پوک زدن به سیگار می تواند باعث از بین رفتن لخته خونی زودتر از موعد شود.
• داروهای ضد بارداری خوراکی. مقادیر زیاد استروژن ناشی از داروهای ضد بارداری خوراکی ممکن است روند بهبودی طبیعی را مختل کرده و خطر ابتلا به حفره خشک را افزایش دهد.
• مراقبت نادرست در منزل. عدم رعایت دستورالعمل های مربوط به مراقبت در خانه و بهداشت دهان و دندان ضعیف ممکن است خطر ابتلا به حفره خشک را افزایش دهد.
• ابتلا به حفره خشک در گذشته. اگر در گذشته دچار حفره خشک بوده اید، احتمال اینکه دوباره دچار این عارضه شوید تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.
• عفونت دندان یا لثه. عفونت های فعلی یا قبلی در اطراف دندان کشیده شده خطر بروز حفره خشک را افزایش می دهد.

علائم بیماری حفره خشک

علائم و نشانه های حفره خشک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• طعم ناخوشایند در دهان
• استخوان قابل مشاهده در داخل حفره
• بوی بد دهان یا بوی ناخوشایند دهانی
• تجربه درد شدید چند روز پس از کشیدن دندان
• دردی که از حفره دندانی به گوش، چشم، یا گردن همان طرف صورت منتقل می شود.
• از دست دادن جزئی یا کل لخته خون در محل کشیدن دندان که ممکن است متوجه خالی بودن حفره دندان خود شوید.

زمان مراجعه به پزشک

تجربه میزان مشخصی درد و ناراحتی بعد از کشیدن دندان کاملاً طبیعی است. با این حال این درد با استفاده از مسکن های تجویزی پزشک باید قابل کنترل بوده و بعد از مدتی بهبود یابد. اما اگر با گذشت 1 روز از کشیدن دندان خود شاهد بروز درد بسیار شدیدی در محل کشیده شدن دندان هستید که به مرور زمان شدت می گیرد بهتر است بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.

عوارض جانبی ابتلا به حفره خشک

احتمال بروز عفونت یا عوارض جدی دیگر در نتیجه ابتلا به حفره خشک تقریباً نادر است. با این حال درمان دیر هنگام یا عفونت مزمن استخوان از جمله مواردی است که ممکن است به عنوان عوارض جانبی حفره خشک در نظر گرفته شود.

پیشگیری از بروز حفره خشک

برای کاهش احتمال ابتلا به حفره خشک بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:

• بهتر است به جراح دندانپزشک متخصص برای کشیدن دندان خود مراجعه کنید.
• قبل از کشیدن دندان سعی کنید تا سیگار خود را کنار بگذارید، برای این کار می توانید با پزشک خود در مورد ترک سیگار صحبت کنید.
• بهتر است قبل از کشیدن دندان با دندانپزشک یا جراح دندانپزشک در مورد داروهای بدون نیاز به نسخه یا مکمل هایی که مصرف می کنید صحبت کنید زیرا بعضی از داروها یا مکمل ها می تواند مانع تشکیل لخته خون در محل کشیدگی دندان شود.

درمان بیماری حفره خشک

 

برای اطمینان از بهبود حفره دهان و پیشگیری از بروز حفره خشک می تواند اقدامات مراقبتی را انجام دهد.

این اقدامات می تواند مصرف داروهایی باشد که به جلوگیری از بروز حفره خشک کمک می کند:

• استفاده از محلول ضد عفونی کننده بر روی زخم ها
• پانسمان های دارویی که بعد از عمل استفاده می شوند.
• آنتی بیوتیک خوراکی، به ویژه اگر سیستم ایمنی بدن به خطر بیفتد.
• دهانشویه های آنتی باکتریال یا مصرف ژل های ضد عفونی کننده بلافاصله قبل و بعد از کشیدن دندان

کارهایی که بعد از جراحی می توانید انجام دهید.

بعد از کشیدن دندان برای روند درمانی بهتر پزشک دستور العمل هایی را در اختیارتان قرار خواهد داد که بهتر است با دقت از آن ها پیروی کنید. مراقبت از حفره دندان خالی در منزل یکی از مراحل مهم در بهبود سریع تر و جلوگیری از آسیب دیدگی زخم است.

دستور العمل های بعد از کشیدن دندان برای جلوگیری از بروز حفره خشک معمولاً شامل موارد زیر می شود:

• فعالیت

بعد از عمل جراحی، برنامه ریزی کنید تا چند روزی را استراحت کنید. به توصیه های دندانپزشک یا جراح دندانپزشک خود در مورد زمان از سرگیری فعالیت های طبیعی و انجام ورزش های شدید و ورزش هایی که ممکن است منجر به از بین رفتن لخته خون در حفره دندانی شود، عمل کنید.

• کنترل درد

برای کنترل درد در روزهای اول بعد از کشیدن دندان می توانید از کمپرس های گرم و سرم بر روی صورت خود استفاده کنید. این کار به کاهش درد و تورم کمک زیادی خواهد کرد. برای انتخاب کمپرس سرد یا گرم بهتر است به دستورالعمل های پزشک خود عمل کرده و طبق تجویز پزشک از داروهای مسکن استفاده کنید.

• نوشیدنی

بعد از کشیدن دندان مقدار زیادی آب بنوشید. تا زمانی که دندانپزشک یا جراح دهان شما توصیه کرده از نوشیدن مایعات کافئین دار، گازدار یا گرم خودداری کنید. حداقل یک هفته مایعات را با نی بنوشید زیرا عمل مکیدن ممکن است لخته خون قرار گرفته در داخل حفره دندانی را جدا کند.

• غذا

در اولین روز بعد از کشیدن دندان فقط غذاهای نرم مانند ماست یا سیب پوره شده میل کنید. مراقب نوشیدن مایعات گرم و سرد بوده و تا زمانی که اثر بیهوشی از بین نرفته احتیاط کنید تا به صورت ناگهانی گونه های خود را گاز نگیرید. سعی کنید برای جویدن غذا از سمتی که دندان کشیده شده تا حد امکان استفاده نکنید.

• تمیز کردن دهان

ممکن است بعد از عمل بخواهید دهان خود را به آرامی شسته و حتی دندان های خود را مسواک بزنید، اما پیشنهاد می کنیم که در 24 ساعت اولیه بعد از کشیدن دندان این کار را در ناحیه حفره دندانی انجام ندهید. بعد از 24 ساعت اول، به مدت یک هفته پس از عمل جراحی ، روزی چند بار دهان خود را با آب نمک ولرم بشویید. برای درست کردن محلول آب نمک از 1/2 قاشق چایخوری (2.5 میلی لیتر) نمک و 300 میلی لیتر آب استفاده کنید. بهتر است حتی برای تمیز کردن دهان نیز در طول این مدت دستورالعمل های دندانپزشک را دنبال کنید.

• سیگار کشیدن

اگر سیگار می کشید، حداقل 48 ساعت بعد از کشیدن دندان این کار را انجام ندهید. به خاطر داشته باشید که سیگار کشیدن باعث می شود تا دندان با سرعت کمتری بهبود یافته و احتمال بروز حفره خشک را نیز تا حد زیادی افزایش خواهد داد.

تشخیص بیماری حفره خشک

درد شدید بعد از کشیدن دندان یکی از مواردی است که دندان پزشک یا جراح را به بروز حفره خشک مشکوک خواهد نمود. علاوه بر این پزشک ممکن است در مورد علائم از فرد مراجعه کننده سؤالاتی پرسیده و به بررسی وضعیت لخته خونی و احتمال قرار گرفتن استخوان دندان در معرض هوا بپردازد. برای رد دیگر احتمالات دیگر مثل عفونت استخوانی (استئومیلیت) یا ریشه و استخوان باقی مانده در زخم  و تشخیص دقیق تر بیماری حفره خشک، پزشک ممکن است تصویر برداری اشعه ایکس را توصیه کند.

درمان حفره خشک معمولاً با هدف کاهش علائم به ویژه درد انجام می گیرد.

به طور کلی شیوه های درمان حفره خشک ممکن است شامل موارد زیر شود:

شستن حفره دندان

به منظور جلوگیری از باقی ماندن غذا یا ذرات دیگری که ممکن است باعث بروز درد یا عفونت احتمالی شود، ممکن است نیاز باشد تا حفره دندانی به خوبی شسته شود.

پانسمان حفره

دندانپزشک یا جراح ممکن است از ژل یا ضماد درمانی برای پانسمان حفره دندانی استفاده کند. این کار می تواند به کاهش درد سریع در این قسمت کمک کند. شدت درد و دیگر علائم می تواند نشان دهنده نیاز مجدد شما به این پانسمان های دارویی یا نیاز به داروهای دیگر باشد.

داروهای مسکن

بهتر است از پزشک در مورد بهترین مسکن با توجه به شرایط و میزان درد خود سؤال کنید. ممکن است برای تهیه مسکن مورد نیاز خود نیاز به تجویز پزشک داشته باشید.

خود مراقبتی

به محض اینکه پانسمان روی دندان برداشته شد ممکن است برای کمک به درمان سریع تر یا از بین بردن مواد اضافه داخل حفره دندان نیاز به شست و شوی حفره داشته باشید.

پس از شروع درمان، خیلی زود درد ناشی از این عارضه تسکین خواهد یافت. درد و سایر علائم نیز بعد از گذشت چند روز از بین خواهد رفت. اما بهتر است پس از ملاقات با پزشک در مورد ویزیت های بعدی با او صحبت کرده و در صورت نیاز قرارهای خود را از قبل تنظیم کنید.

سبک زندگی و درمان های خانگی بیماری حفره خشک

 

با پیروی از دستور العمل های دندانپزشک یا جراح در مورد خود مراقبتی می توانید تا حد زیادی از بروز عوارضی مثل حفره خشک جلوگیری کنید.

این دستور العمل ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داروهای مسکن را طبق تجویز مصرف کنید.
• از مصرف سیگار یا استفاده از محصولات دخانی خودداری کنید.
• دندان های خود را به آرامی در اطراف ناحیه حفره دندانی مسواک بزنید.
• چندین بار در روز دهان خود را به آرامی با محلول آب نمک ولرم شست و شو دهید.
• در حین نوشیدن مایعات یا غذا خوردن احتیاط کنید تا پانسمان دندان برداشته نشود. بهتر است برای نوشیدن مایعات در مدت زمان بهبودی از نی استفاده کنید.
• مقدار زیادی مایعات بنوشید تا از حالت تهوع که ممکن است در نتیجه مصرف بعضی از داروها به وجود بیاید خودداری کنید.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

احتمالاً بعد از احساس درد شدید بعد از کشیدن دندان به دندانپزشک یا جراح دهانی مراجعه خواهید کرد. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.

بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:

• لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
• اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
• لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
• دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
• سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.

سوالات بیمار از پزشک

در مورد عارضه حفره خشک بهتر است سؤالات زیر را مطرح کنید:

• دلایل احتمالی بروز این درد چیست؟
• برای بهبود علائم باید چه کارهایی انجام دهم؟
• چه محدودیت هایی وجود دارد که باید از آن ها پیروی کنم؟
• بعد از کشیدن دندان چه مدت نباید چیزی بنوشم یا میل کنم؟
• آیا جایگزین عمومی برای دارویی که تجویز می کنید وجود دارد؟
• آیا برای تشخیص دقیق تر نیاز به انجام آزمایش خواهم داشت؟
• برای کاهش و کنترل درد از چه مسکن هایی می توانم استفاده کنم؟
• آیا بروشور یا برگه چاپ شده در مورد این عارضه دارید؟ برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه چه وب سایت هایی را توصیه می کنید؟

سوالات پزشک از بیمار

پزشک در حین تشخیص ممکن است سؤالات زیر را مطرح کند که بهتر است آمادگی پاسخگویی به آن ها را داشته باشید:

• تب داشتید؟
• از چه زمانی درد شدید شروع شد؟
• درد در کدام قسمت دندان یا صورت شما است؟
• آیا علائم دیگری دارید که به درد دندان شما ربطی ندارد؟
• آیا مصرف مسکن تا حدودی به تسکین درد کمک کرده است؟
• آیا از داروهای تسکین دهنده درد استفاده کرده اید؟ چه میزان و چند مرتبه؟
• آیا این درد خود به خود رخ می دهد یا هنگام نوشیدن یا لمس حفره دندانی، این اتفاق می افتد؟
• با توجه به اینکه 10 شدیدترین میزان درد است. از 1 تا 10 به شدت درد خود چه عددی را اختصاص می دهید؟

نتیجه گیری

بیماری حفره خشک یا درای ساکت یک بیماری دندانپزشکی دردناک است که گاهی اوقات بعد از کشیدن دندان دائمی بزرگسالان اتفاق می افتد. حفره خشک زمانی بروز پیدا می کند که لخته خون در محل کشیده شدن دندان تشکیل نشده یا قبل از بهبودی زخم خارج شده یا به کلی حل می شود. علائم و نشانه های حفره خشک ممکن است شامل تجربه درد شدید چند روز پس از کشیدن دندان، از دست دادن جزئی یا کل لخته خون در محل کشیدن دندان که ممکن است متوجه خالی بودن حفره دندان خود شوید و استخوان قابل مشاهده در داخل حفره دندانی شود. درمان حفره خشک معمولاً با هدف کاهش علائم به ویژه درد انجام می گیرد