بارداری مولی

بارداری مولی که به مول هیداتی فرم یا بچه خواره نیز معروف است یک عارضه نادر از بارداری می باشد که با رشد غیرطبیعی تروفوبلاست ها مشخص می شود. تروفوبلاست ها، سلول هایی هستند که به طور معمول وارد جفت می شوند. بارداری مولی هنگامی رخ می دهد که جفت به طور طبیعی رشد نمی کند و در عوض، توموری در رحم شکل می گیرد که باعث می شود جفت به کیسه های پر از مایع و یا کیست تبدیل شود.

این نوع بارداری که بارداری پوچ هم نامیده می شود دوام ندارد زیرا جفت به طور طبیعی نمی تواند نوزاد را تغذیه یا بزرگ کند. توده ای از سلول های غیرطبیعی به جای جنین سالم در رحم رشد می کند.

علت بارداری مولی

بارداری پوچ در اثر تخمک بارور غیر طبیعی ایجاد می شود. سلول های انسانی به طور معمول حاوی 23 جفت کروموزوم هستند. در لقاح برای تشکیل جنین، ترکیب یک کروموزوم در هر جفت از طرف پدر و دیگری از طرف مادر لازم و ضروری می باشد. در یک بارداری مولی کامل، یک تخمک خالی توسط یک یا دو اسپرم بارور می شود و تمام مواد ژنتیکی از طرف پدر تامین می شود. در این شرایط، کروموزوم های موجود در تخم مادر از بین می روند یا غیرفعال شده و کروموزوم های پدر کپی می شوند.

در یک حاملگی جزئی یا ناقص مولی، تعداد کروموزوم های مادر طبیعی ولی کروموزوم های پدر دو برابر خواهند شد. در نتیجه، جنین به جای 46 کروموزوم 69 کروموزوم دارد. این بیشتر در مواردی اتفاق می افتد که دو اسپرم، یک تخمک را بارور می کنند و در نتیجه دو نسخه از مواد ژنتیکی پدر در جنین وجود دارند.

عوامل خطر بارداری مولی

عوامل مختلفی احتمال خطر این بارداری را افزایش می دهند، از جمله:

سن مادر

این نوع بارداری در زنان بالاتر از 35 سال یا کمتر از 20 سال شیوع بیشتری دارد.

سابقه بارداری مولی

اگر شما قبلا یک بارداری پوچ داشته اید، احتمال این که بارداری بعدی شما هم بارداری مولی باشد زیاد خواهد بود. حاملگی ها مکرر مولی، به طور متوسط در هر 100 زن رخ می دهد.

علائم بارداری مولی

ممکن است در ابتدا، یک بارداری پوچ مانند یک حاملگی طبیعی به نظر برسد، اما بیشتر حاملگی های مولی علائم و نشانه های خاصی دارند، که عبارتند از:

خون ریزی

به طور کلی احتمال دارد در سه ماهه اول بارداری (حداکثر 13 هفته) خون ریزی قرمز روشن تا قهوه ای تیره وجود داشته باشد. اگر بارداری مولی کامل داشته باشید، احتمال خون ریزی همراه با لخته های بافتی در خون بیشتر است.

افزایش هورمون حاملگی

هورمون حاملگی توسط جفت ساخته می شود. در یک بارداری مولی، ممکن است مقدار آن بیشتر از حد طبیعی باشد. سطح بالاتر هورمون حاملگی می تواند منجر به حالت تهوع و استفراغ شود.

درد و فشار لگن

بافت ها در یک بارداری پوچ به خصوص در سه ماهه دوم سریع تر از حد طبیعی رشد می کنند. رشد سریع می تواند باعث فشار و درد لگن شود.

علائم شدیدتر می تواند، شامل موارد زیر باشد:

• کم خونی
• پره اکلامپسی
• فشار خون بالا
• کیست های تخمدان
• تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید)
• رشد سریع رحم و بزرگ شدن رحم

انواع بارداری مولی

دو نوع بارداری پوچ وجود دارد که هر دو نتیجه یکسانی دارند و معمولاً خوش خیم هستند اما باعث ایجاد سرطان نمی شوند. در بارداری مولی کامل، بافت جفت غیرطبیعی، ملتهب و شبیه کیست پر از مایع شده اما بافت جنین تشکیل نمی شود. در یک بارداری مولی جزئی، ممکن است یک بافت جفت طبیعی همراه با بافت جفت غیرطبیعی و بافت جنین ایجاد شود، در حالی که جنین زنده نمی ماند و معمولاً در اوایل بارداری از بین می رود.

یک بارداری مولی می تواند عوارض جدی مانند انواع نادر سرطان ایجاد کند به همین علت نیاز به درمان زودرس دارد. این بارداری معمولاً با یک روش ساده قابل درمان است و می تواند از رشد سلول ها جلوگیری کند، اما بعضی اوقات سلول ها از بین می روند و برای خارج کردن آن ها به درمان بیشتری لازم است.

تشخیص بارداری مولی

اگر پزشک مشکوک به بیماری باشد، آزمایش خون را برای اندازه گیری سطح گنادوتروپین کوریونی در خون و سونوگرافی را توصیه می کند.

با استفاده از سونوگرافی، امواج صوتی با فرکانس بالا به بافت های ناحیه شکم و لگن هدایت می شوند. با این حال، در دوران بارداری اولیه، لوله های رحمی و فالوپ به واژن نزدیک تر از سطح شکم هستند، بنابراین سونوگرافی ممکن است از طریق یک وسیله wandlike که در واژن شما قرار می گیرد، انجام شود.

سونوگرافی در بارداری پوچ کامل در اوایل هشت یا نه هفته بارداری ممکن است موارد زیر را نشان دهد:

• عدم تشکیل جنین
• عدم مایع آمنیوتیک
• جفت کیستی ضخیم
• کیست های تخمدان

سونوگرافی می تواند رشد محدود جنین، کاهش مایع آمنیوتیک و جفت کیستیک ضخیم را نشان دهد.

اگر پزشک بارداری مولی را تشخیص دهد، می تواند مشکلات پزشکی دیگری از قبیل پره اکلامپسی، پرکاری تیروئید و کم خونی را بررسی کند.

عوارض بارداری مولی

بعد از سقط بارداری مولی، ممکن است بافت مولی باقی بماند و به رشد خود ادامه دهد. به این مرحله نئوپلازی تروفوبلاستیک پایدار حاملگی  GTN گفته می شود و تقریباً در 15 تا 20 درصد از حاملگی های مولی کامل و تا 5 درصد از بارداری های مولی جزئی اتفاق میفتد. یکی از علائم نئوپلازی تروفوبلاستیک مداوم، سطح بالای گنادوتروپین کوریونی انسانی (hCG) یا هورمون حاملگی پس از بارداری مولی است. در برخی موارد، یک مول، آسیب زننده به عمق لایه میانی دیواره رحم نفوذ کرده و باعث خون ریزی واژن می شود.

نئوپلازی تروفوبلاستیک مداوم تقریباً همیشه با شیمی درمانی و یا برداشتن و جراحی رحم (هیسترکتومی) درمان می شود.

ممکن است یک نوع سرطانی از نئوپلازی تروفوبلاستیک  معروف به کوریوکارسینوما در سایر اندام ها انتشار یابد و رشد کند. البته این موارد به ندرت دیده می شود. کوریوکارسینوما معمولاً با داروهای متعدد سرطان، درمان می شود.

پیش آگهی بارداری مولی

زنان باردار مبتلا، سریعاً باید به پزشک مراجعه کنند. مانند بسیاری از موارد، بهترین راه برای جلوگیری از عوارض ناشی از این بارداری، تشخیص هرچه سریع تر و درمان است. آن ها باید پس از معالجه، جلسات معاینات خود را پیگیری کنند. بهتر است تا یک سال پس از درمان برای بارداری دوباره صبر کنند. چون بارداری می تواند باعث بروز عوارض نادر اما احتمالی شود.

درمان بارداری مولی

یک بارداری مولی نمی تواند به عنوان یک بارداری سالم و طبیعی ادامه پیدا کند. برای پیشگیری از بروز عوارض احتمالی، بافت غیر طبیعی جفت باید برداشته شود.

درمان معمولاً شامل یک یا چند مرحله زیر است:

اتساع و کورتاژ D&C

برای معالجه یک بارداری مولی، پزشک با روشی به نام اتساع و کورتاژ (D&C)، بافت مولی را از رحم خارج می کند. این روش معمولاً به صورت سرپایی و تحت بی حسی موضعی و یا عمومی در بیمارستان انجام می شود. در طی این روش، بیمار روی تخت قرار می گیرد و پاهای خود را جمع می کند. پزشک برای معاینه دهانه رحم، یک اسپکولوم را در واژن وارد می کند. سپس دهانه رحم را گشاد کرده و بافت جفت را با دستگاه خلاء خارج می کند.

داروهای شیمی درمانی

• اگر بارداری مولی شدید باشد احتمال دارد زن از  D&C بیمار تحت شیمی درمانی قرار گیرد.
• اگر سطح هورمون حاملگی بیمار به مرور زمان پایین نیاید، احتمال استفاده از داروهای شیمی درمانی زیاد است.

هیسترکتومی

اگر خطر ابتلا بیمار به نئوپلازی تروفوبلاستیک حاملگی (نئوپلازی تروفوبلاستیک) وجود داشته باشد و زن تمایلی برای بارداری های بعدی نداشته باشد، ممکن است رحم زن طی جراحی هیسترکتومی برداشته شود.

روگام

• اگر Rh خون بیمار منفی باشد، او دارویی به نام روگام دریافت خواهد کرد.
• روگام از برخی از عوارض مربوط به ایجاد آنتی بادی جلوگیری می کند.

نظارت بر هورمون حاملگی

برخی از سلول های غیر طبیعی ممکن است بعد از درمان در رحم باقی بماند. این موارد معمولاً طی چند ماه به تنهایی از بین می روند، اما بعضی اوقات احتمال دارد برای از بین بردن آن ها به درمان بیشتری نیاز باشد. برای همین بیمار باید آزمایش خون منظم یا ادرار را برای اندازه گیری سطح هورمون هورمون حاملگی (گنادوتروفین کوریونی انسان) انجام دهد. مقدار این هورمون در بدن زن در دوران بارداری افزایش می یابد. اگر پس از درمان فروکش نکند، نشان می دهد که برخی از سلول های غیر طبیعی در رحم او باقی مانده است. بیشتر خانم ها حدود شش ماه پس از درمان باید به طور منظم آزمایش خون یا ادرار انجام دهند.

رابطه جنسی و بارداری بعد از بارداری مولی

زنان به محض احساس آمادگی جسمی و عاطفی می توانند رابطه جنسی برقرار کنند. اما اگر بعد از درمان خون ریزی داشته باشند بهتر است از رابطه جنسی خودداری شود. داشتن بارداری مولی بر بارداری مجدد بیمار تأثیر نمی گذارد و خطر ابتلا به بارداری مولی دیگر اندک است.

پیشگیری بارداری مولی

زنانی که بارداری مولی داشته اند، بهتر است قبل از تصمیم به بارداری مجدد با پزشک صحبت کنند.

پزشک احتمال دارد به بیمار توصیه کند قبل از تلاش برای باردار شدن دوباره، شش ماه تا یک سال صبر کنند. در طی بارداری های بعدی، پزشک ممکن است سونوگرافی های بیشتری را ارائه دهد تا بر وضعیت بیمار کنترل داشته باشد و از پیشرفت طبیعی بارداری مطمئن شود. پزشک همچنین می تواند آزمایش ژنتیکی قبل از تولد را به وی پیشهاد کند. آزمایش ژنتیکی برای تشخیص این بارداری استفاده می شود.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

زنان باردار بهتر است برای آمادگی بهتر در هنگام مراجعه به پزشک علائمی را که تجربه می کنند و تاریخ آخرین دوره قاعدگی خود را بنویسند. اطلاعات شخصی اصلی، از جمله بیماری دیگری را که تحت درمان قرار گرفته اند و نام تمام داروها و هر نوع ویتامین یا مکمل مورد استفاده خود را یادداشت کنند.

برای بارداری مولی، برخی از سؤالات اساسی که بیمار باید از پزشک بپرسد، عبارتند از:

• به چه نوع تست هایی نیاز دارم؟
• چه روش درمانی را پیشنهاد می کنید؟
• چه عاملی باعث ایجاد علائم یا وضعیت من می شود؟
• چه مدت باید منتظر بمانم و دوباره برای بارداری تلاش کنم؟
• شانس من برای موفقیت در بارداری های آینده چه میزان است؟
• آیا شرایط من خطر ابتلا به سرطان را در آینده افزایش می دهد؟
• چه علائم و نشانه های اضطراری را باید سریعا به شما مراجعه کنم؟

پزشک ممکن است چندین سؤال از بیمار بپرسد، مانند:

• آیا درد دارید؟
• آیا احساس سرگیجه می کنید؟
• چه زمانی علائم شما شروع شد؟
• آیا بارداری مولی قبلی داشته اید؟
• آیا می خواهید در آینده باردار شوید؟
• آخرین دوره قاعدگی شما کی بوده است؟
• در مقایسه با روزهای قاعدگی خود، خون ریزی شما بیشتر، کمتر شده و یا تقریباً همان اندازه است؟