بدون شک بارداری با تغییرات بسیار زیادی در بدن مادر همراه است که در برخی شرایط این تغییرات ممکن است منجر به بروز برخی از بیماری ها و ضعف شوند. معمولاً سیستم ایمنی بدن شما در دوران بارداری ضعیف می‌شود و مادر را مستعد ابتلا به بیماری می‌کند.
علاوه بر این، رشد رحم در هفته ششم تا بیست و چهارم، فشار بیشتری بر مثانه وارد می‌کند و مادر را در معرض خطر عفونت دستگاه ادراری (UTI) قرار می‌دهد. اما آیا در این شرایط زنان می‌توانند آنتی بیوتیک مصرف کنند؟ مصرف آنتی بیوتیک در دوران بارداری برای مادران عوارضی دارد؟ در صورت بروز بیماری در دوران بارداری چه اقداماتی را باید انجام داد و چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟ برای کسب اطلاعات لازم در مورد مصرف آنتی بیوتیک در بارداری بهتر است این مقاله از پزشکت را با دقت بخوانید.
مطالعه بیشتر: درمان خانگی عفونت ادراری
آنتی بیوتیک ها چیستند؟
آنتی‌بیوتیک‌ها داروهایی هستند که با عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها، که میکروب‌هایی هستند که در محیط، داخل و خارج از بدن ما زندگی می‌کنند، مبارزه خواهند کرد. بیشتر باکتری ها بی ضرر و حتی در برخی موارد مفید هستند. در برخی شرایط ممکن است زنان در دوران بارداری نیاز به مصرف آنتی بیوتیک داشته باشند، از جمله:
- درمان آکنه
- عفونت پوستی
- پنومونی
- عفونت کلیه
- آپاندیسیت
- زایمان زودرس
- عفونت های سینوسی
- بیماری های مقاربتی (STD)
- عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی
- عفونت های دستگاه ادراری (UTIs)
- بیماری کیسه صفرا (کوله سیستیت)
آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های ویروسی مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی استفاده نمی‌شوند. شایع ترین عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها شامل بثورات پوستی، حالت تهوع، اسهال و عفونت های قارچی است.
مطالعه بیشتر: مصرف داروها در بارداری
آیا مصرف آنتی بیوتیک در بارداری مضر است؟
به طور کلی، آنتی بیوتیک ها بی خطر در نظر گرفته می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها برای بسیاری از عفونت‌های رایج مؤثر هستند و می‌توانند در دوران بارداری استفاده شوند. علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که از هر چهار زن باردار، یک نفر آنتی‌بیوتیک در دوران بارداری تجویز می‌کند که تقریباً 80 درصد از داروهای تجویزی برای زنان باردار را تشکیل می‌دهد.
داروها، از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها، در دسته‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند تا به تعیین بی‌خطر بودن مصرف آنها در دوران بارداری کمک کنند. داروهای دوران بارداری به دسته های زیر دسته بندی می‌شوند:
دسته A و B: این دسته از داروها برای افراد باردار بی خطر هستند.
داروهای دسته C: این داروها عموماً بی خطر هستند و فقط در صورت لزوم باید استفاده شوند، زیرا خطراتی وجود دارد.
دسته D: این داروها باعث آسیب احتمالی می‌شوند، اما اگر سود بیشتر از خطر مضر باشد، ممکن است مصرف شوند.
دسته X: این دسته از داروها نباید در دوران بارداری استفاده شوند.
آنتی بیوتیک های مجاز در بارداری
در بارداری، استفاده از برخی آنتی بیوتیک‌ها ممکن است ایمن و مجاز باشد. اما همیشه باید با پزشک خود مشورت کنید، زیرا تصمیم نهایی بر اساس وضعیت شما و نیاز درمانی شما خواهد بود. لیست آنتی بیوتیک هایی که استفاده از آنها در دوران بارداری بی خطر است عبارتند از:
کلیندامایسین: برای درمان عفونت های باکتریایی
ماکروبید (نیتروفوراتوئین): برای درمان عفونت های ادراری
اریترومایسین: برای درمان عفونت‌های تنفسی و جلدی
سفتیاکسیم: برای درمان عفونت‌های تنفسی، ادراری
نیتروفورانتوین: برای درمان عفونت‌های مجاری ادراری در بارداری
کرم کلیندامایسین، مترونیدازول و متروژل: برای درمان واژینوز باکتریایی
روسفین (سفتریاکسون): برای درمان عفونت‌های مجاری ادراری، تنفسی و سوزاک
پنی سیلین ها، از جمله آموکسی سیلین و آگمنتین: برای درمان عفونت های باکتریایی
آمپی سیلین: در حین زایمان در افراد مبتلا به کلونیزاسیون استرپتوکوک گروهی بتا استفاده می‌شود.
وانکومایسین: در زایمان برای عفونت استرپتوکوک بتا با آلرژی به پنی سیلین استفاده می‌شود.
سفالوسپورین ها: از جمله Kelex، برای عفونت های باکتریایی استفاده می‌شود.
مطالعه بیشتر:آنچه در مورد سفتریاکسون باید بدانید
آنتی بیوتیک های غیرمجاز در بارداری
اما برای زنان در دوران بارداری یک یا دو آنتی‌بیوتیک وجود دارد که باید از آنها اجتناب کرد. تتراسایکلین که می‌تواند باعث زرد شدن دندان های جنین شود و استرپتومایسین که ممکن است باعث کاهش شنوایی جنین شود.
هر دو معمولا برای درمان عفونت های باکتریایی استفاده می‌شوند. از لحاظ تاریخی گروهی از آنتی‌بیوتیک‌ها به نام فلوروکینولون‌ها، مانند سیپروفلوکساسین یا لووفلوکساسین، در بارداری ناامن تلقی می‌شدند. اما بررسی هایی که اخیرا انجام شده نشان می‌دهد بعید است که مصرف آنها در بارداری مضر باشند، اما باید در سه ماهه اول از مصرف آنها اجتناب شود.
اگر در رابطه با مصرف آنتی بیوتیک در بارداری سؤالی دارید، 24ساعته با متخصصان زنان مشورت نمایید.
عوارض مصرف آنتی بیوتیک قبل از بارداری
در حالی که بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها در دوران بارداری بی‌خطر تلقی می‌شوند، برخی از کارشناسان هشدار می‌دهند که مصرف برخی از آنها قبل از هفته ۲۰ با افزایش سقط جنین همراه هستند. یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که آزیترومایسین که معمولاً برای بیماری های تنفسی و UTI استفاده می‌شود، خطر سقط جنین را در سه ماهه اول افزایش می‌دهند. البته به نظر می‌رسد که خطر بروز آن بسیار کم است.
اگر قبل از اینکه متوجه شوید باردار هستید یکی از این آنتی بیوتیک ها را مصرف کرده اید، نگران نباشید! بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا شما و جنین را از نظر عوارض احتمالی معاینه کند.
در نهایت، عوارض مصرف هر آنتی بیوتیک در دوران بارداری باید در مقابل عدم مصرف آن بررسی شود. به عنوان یک اقدام احتیاطی، زنان باردار باید از مصرف آنتی بیوتیک های ماکرولید، از جمله کلاریترومایسین و آزیترومایسین خودداری کنند. در حالی که خطرات ممکن است زیاد نباشد، همیشه بهتر است یک آنتی بیوتیک ایمن‌تر انتخاب کنید. پزشک می‌تواند در صورت نیاز به آنتی‌بیوتیک در دوران بارداری توصیه کند. یک قانون کلی در مورد مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در بارداری این است که مطمئن شوید که عفونت واقعا نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی دارد یا ندارد.
آیا مصرف آنتی بیوتیک بعد از زایمان بی خطر است؟
از سرگیری مصرف بیشتر آنتی بیوتیک ها پس از زایمان بی خطر است، اما در صورت شیردهی اقدامات احتیاطی خاصی وجود دارد. مهم است که مطمئن شوید دارویی که مصرف می‌کنید برای کودک شما بی خطر است زیرا برخی از آنتی بیوتیک ها می‌تواند در طول شیردهی از شیر مادر عبور کند و به بدن جنین منتقل شوند.
با این حال، اکثر داروهای تجویزی برای مصرف در دوران شیردهی بی خطر هستند. معمولاً توصیه می‌شود از مترونیدازول و تتراسایکلین در دوران شیردهی خودداری کنید. مترونیدازول معمولا برای عفونت های باکتریایی واژن استفاده می‌شود و تتراسایکلین اغلب برای مبارزه با عفونت های باکتریایی مانند گاستریت، پنومونی و کلامیدیا استفاده می‌شود.
البته، همیشه مهم است که با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد آنتی بیوتیک های دوران شیردهی مشورت کنید.
آیا مصرف آنتی بیوتیک در دوران شیردهی بی خطر است؟
مصرف برخی از انواع آنتی بیوتیک ها در دوران شیردهی مناسب است، در حالی که باید از مصرف برخی دیگر اجتناب شود. آنتی بیوتیک ها از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شوند، اما فقط برخی از انواع آن باعث بروز عوارض می‌شوند. برخی آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است از طریق شیر مادر منتقل شوند و بر رشد استخوان‌های کودک، رشد دندان‌ها تأثیر بگذارند و زردی را بدتر کنند.
پس هنگام مراجعه به پزشک حتما به آنها اطلاع دهید که در حال شیر دهی هستید تا پزشک معالج تان بتواند بهترین و مناسب ترین دارو را برای شما تجویز کند. خوشبختانه چندین گزینه آنتی بیوتیک مطمئن برای مصرف در شیردهی وجود دارند. اگر آنتی بیوتیکی برای جلوگیری از گسترش عفونت مصرف می‌کنید، بسیاری از آنها از جمله پنی سیلین ها و اریترومایسین ها در دوران شیردهی بی خطر هستند. اما اگر در معرض خطر ابتلا به عفونت های جدی مانند ورم پستان هستید، خطر مصرف آنتی بیوتیک ها باید با خطر عدم مصرف آن ها مقایسه شود.
در صورت لزوم همین الان با متخصص زنان آنلاین در پزشکت مشورت کنید.
عوارض مصرف آنتی بیوتیک در شیردهی
اگر در دوران شیردهی به آنتی بیوتیک نیاز دارید، مشاوره با یک پزشک باتجربه مهم است. در برخی موارد، باید خطرات و مزایای مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خاص را که بی‌خطر تلقی نمی‌شوند، ارزیابی کنید.
اگر در دوران شیردهی آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید، نکات ایمنی وجود دارد که باید در نظر داشته باشید:
اسهال
باکتری ها می‌توانند شما را بیمار کنند، اما برخی از انواع باکتری ها برای بدن شما ضروری هستند. به اصطلاح “باکتری های خوب” در روده شما زندگی می‌کنند که در هضم غذا موثر هستند. وقتی آنتی بیوتیک مصرف می‌کنید، احتمال دارد باکتری های مفید را از بین ببرند.
از بین بردن باکتری های خوب در روده شما ممکن است منجر به اسهال شود، که احتمالاً نمی‌خواهید در هنگام شیردهی شبانه روزی با آن مقابله کنید. مصرف پروبیوتیک یا خوردن ماست با کشت های زنده می‌تواند به بدن شما کمک کند تا باکتری های خوب را بازسازی کرده و از اسهال جلوگیری کند.
اختلال در فلور گوارشی نوزاد
آنتی بیوتیک ها از شیر مادر عبور می‌کنند و ممکن است به طور مشابه فلور گوارشی نوزاد را مختل کنند. این وضعیت ممکن است منجر به اسهال یا بثورات پوستی یا برفک دهان شود. هنگام مصرف آنتی بیوتیکی که نباید به کودک شما منتقل شود، از شیردهی فاصله بگیرید. در این مدت به کودک خود شیر خشک دهید.
در صورتی که پزشک شما تصمیم به تجویز آنتی بیوتیک در دوران بارداری شما کرده است، می‌توانید راهنمایی‌های زیر را در نظر بگیرید:
پیروی از دستورات پزشک: حتماً دستورات و نسخه آنتی بیوتیک را کامل و به دقت دنبال کنید. مصرف دارو را در زمان مشخص شده و به دوره زمانی مشخص شده تکمیل کنید. هرگز دوزها را افزایش یا کاهش ندهید مگر اینکه پزشک شما راهنمایی کند.
اطلاع از عوارض جانبی: آنتی بیوتیک‌ها ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشند. پیروی کنید و در صورت بروز هرگونه علائم ناشی از عوارض جانبی، به پزشک خود اطلاع دهید.
استفاده از آنتی بیوتیک‌های ایمن: تأکید کنید که پزشک شما آنتی بیوتیک‌هایی را تجویز کند که برای بارداری ایمن هستند و دارای حداقل خطر واکنش‌های نامطلوب هستند.
اطلاع از تداخل با سایر داروها: اگر شما هرگونه داروی دیگری مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از آنتی بیوتیک‌ها ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشند و عوارض جانبی را افزایش دهند.
رعایت توصیه‌های تغذیه‌ای: در طول مصرف آنتی بیوتیک، ممکن است شما نیاز به رعایت توصیه‌های خاصی در مورد تغذیه داشته باشید. مثلاً، برخی آنتی بیوتیک‌ها نباید با مواد غذایی خاصی مانند لبنیات یا غذاهای سنگین مصرف شوند. پیروی کنید و دستورات پزشک را در این مورد رعایت کنید.
مصرف همراه با مکمل‌های پروبیوتیک: آنتی بیوتیک‌ها ممکن است تأثیری بر ترکیب میکروبیوم روده‌ای شما داشته باشند. مصرف همزمان مکمل‌های پروبیوتیک می‌تواند کمک کند تا تعادل میکروبیوم روده حفظ شده و مشکلات مرتبط را کاهش دهد. در هر صورت، قبل از استفاده از هرگونه مکمل، با پزشک خود مشورت کنید.
سخن آخر
در حالی که عفونت‌های ادراری و بیماری‌های تنفسی در دوران بارداری تا حدودی رایج و ناراحت کننده هستند، اما نکته مهم این است که درمان آنها با آنتی‌بیوتیک برای شما و جنین شما بی‌خطر تلقی می‌شود. مهم است که به خاطر داشته باشید که امکان دارد عفونت درمان نشده خطر و عوارض بیشتری برای مادر و جنین در شکم داشته باشد. در این شرایط مصرف آنتی بیوتیک احتمالا بهترین گزینه برای درمان آن خواهد بود. پس بهتر است در صورت بروز هر گونه علائم مربوط به عفونت در دوران بارداری به متخصص زنان و زایمان و یا متخصص پزشکی مربوطه مراجعه کنید.
اگر در دوران شیردهی بیمار شدید، در تماس با پزشک متخصص تردید نکنید. انواع مختلفی از آنتی بیوتیک ها وجود دارند که مصرف آنها بی خطر است. مطمئن شوید که ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما از شیر دادن به نوزاد آگاه است تا بتواند یک آنتی بیوتیک بی خطر برای شما تجویز کند.
در مورد عفونت جدی، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که آنتی بیوتیک خاصی برای از بین بردن سریع و موثر عفونت ضروری است. در این مورد، تا زمانی که مصرف دوره کامل آنتی بیوتیک خود را به پایان نرسانید، نباید به نوزاد خود شیر دهید.
آخرین دیدگاه‌ها