ترانس آمینیت، از شایع ترین علت تا درمان

ترانس آمینیت، که گاهی اوقات هیپرترانس آمیناز نامیده می شود، به داشتن مقادیر زیادی از آنزیم های خاص کبدی به نام ترانس آمیناز اشاره دارد. در صورت افزایش سطح آنزیم های کبدی، آنها وارد جریان خون می شوند. ترانس آمیناز آلانین (ALT) و ترانس آمیناز آسپارتات (AST) دو نوع شایع ترانس آمینیت هستند.

اکثر افراد مبتلا به ترانس آمینیت تا زمان انجام آزمایش عملکرد کبد نمی دانند که به آن مبتلا هستند. خود ترانس آمینیت هیچ علائمی ایجاد نمی کند، اما معمولاً نشان می دهد که اتفاق دیگری در بدن رخ می دهد، بنابراین پزشکان از آن به عنوان یک ابزار تشخیصی استفاده می کنند.

برخی از افراد همچنین به طور موقت سطح بالایی از آنزیم های کبدی را دارند و دلیل اصلی برای آن وجود ندارد. با این حال، از آنجا که ترانس آمینیت می تواند به دلیل علائم بیماری های جدی، مانند بیماری کبد یا هپاتیت باشد، مهم است که علل احتمالی آن را پیگیری کنیم.

علل ترانس آمینیت

شایع ترین عللی که باعث افزایش آنزیم های کبدی می شوند، عبارتند از:

بیماری کبد چرب

کبد به طور طبیعی حاوی مقداری چربی است، اما مقدار زیاد آن می تواند منجر به بیماری کبد چرب شود. این معمولاً با نوشیدن مقادیر زیادی الکل همراه است، اما بیماری کبد چرب غیرالکلی شیوع بیشتری دارد. هیچ کس مطمئن نیست که دقیقاً چه چیزی باعث بیماری کبد چرب غیر الکلی می شود، اما عوامل خطر شایع آن عبارتند از:

کلسترول بالا

بیماری کبد چرب معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند و اکثر افراد تا زمان انجام آزمایش نمی دانند که به این بیماری مبتلا هستند. با این حال، برخی از افراد دارای خستگی، درد خفیف شکمی یا بزرگ شدن کبد هستند که پزشک در هنگام معاینه جسمی احساس می کند. درمان بیماری کبد چرب اغلب شامل تغییر در سبک زندگی، مانند پرهیز از الکل، حفظ وزن مناسب و رژیم غذایی متعادل است.

هپاتیت ویروسی

هپاتیت به التهاب کبد اشاره دارد. انواع مختلفی از هپاتیت وجود دارد، اما شایع ترین آن هپاتیت ویروسی است. متداول ترین انواع هپاتیت ویروسی که باعث ترانس آمینیت می شوند، هپاتیت B و هپاتیت C هستند.

هپاتیت B و C علائم مشابهی دارند که عبارتند از:

• تب
• خستگی
• ادرار تیره
• تهوع و استفراغ
• از دست دادن اشتها
• درد یا ناراحتی شکمی
• درد مفاصل و عضلات
• پوست و چشم هایی به رنگ زرد که به آن زردی گفته می شود.

در هنگام مشاهده علائم هپاتیت ویروسی با پزشک خود مشورت کنید. زیرا در صورت عدم درمان، می تواند باعث آسیب دائمی کبد شود، خصوصاً اگر به هپاتیت C مبتلا هستید.

داروها، مکمل ها و گیاهان

کبد علاوه بر کمک به بدن برای پردازش غذا، هر چیز دیگری را که از طریق دهان مصرف می کنید از جمله داروها، مکمل ها و گیاهان تجزیه می کند. گاهی اوقات این موارد می توانند باعث ترانس آمینیت شوند، به خصوص هنگامی که در دوزهای بالا مصرف می شوند.

ترانس آمینازها همچنین احتمال دارد به عنوان واکنش به برخی از داروها افزایش یابد. این احتمال به خصوص اگر شخصی بیش از یک دارو مصرف کند که می تواند به کبد آسیب برساند، وجود دارد. برخی از داروهای رایج که گاهی باعث افزایش ترانس آمینازها می شوند شامل داروهای فشار خون، استاتین (آتورواستاتین) و داروهای بیماری خودایمنی (متوترکسات) هستند.

داروهایی که می توانند باعث ترانس آمینیت شوند عبارتند از:

• استاتین ها مانند آتورواستاتین (لیپیتور) و لوواستاتین (Mevacor، Altocor)
• داروهای قلبی عروقی مانند آمیودارون (کوردارون) و هیدرالازین (آپرسولین)
• داروهای ضد افسردگی حلقوی، مانند دسیپرامین (نورپرین) و ایمی پرامین (توفرانیل)
• داروهای مسکن بدون نسخه، مانند استامینوفن (تایلنول) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین)

گیاهان رایج که احتمال دارد باعث ترانس آمینیت شوند، عبارتند از:

• سنا
• کاوا
• افدرا
• چاپارال
• عرقچین

اگر هر یک از این موارد را مصرف کردید، در مورد علائم غیرمعمولی که دارید با پزشک خود مشورت کنید. همچنین بهتر است خون خود را به طور منظم آزمایش کنید تا مطمئن شوید بر کبد تأثیری ندارند. اگر علت بروز علائم شما مصرف یکی از این موراد است، فقط باید مقدار مصرفی خود را کاهش دهید.

علل کمتر شایع ترانس آمینیت

سندرم HELLP

سندرم HELLP یک بیماری جدی است که 5-8 درصد زنان در دوران بارداری را تحت تأثیر قرار می دهد. سندرم HELLP به گروهی از علائم اشاره دارد که شامل موارد زیر است:

• H: آمولیز
• LP: تعداد پلاکت پایین
• EL: افزایش آنزیم های کبدی

این وضعیت اغلب با پره اکلامپسی همراه است، که باعث فشار خون بالا در زنان باردار می شود. سندرم HELLP در صورت عدم مدیریت صحیح می تواند باعث آسیب کبدی، مشکلات خونریزی و حتی مرگ شود.

علائم همراه سندرم HELLP عبارتند از:

• التهاب
• دل درد
• خستگی
• درد شکم
• درد شانه
• خون ریزی
• تغییرات بینایی
• تهوع و استفراغ
• درد هنگام تنفس عمیق

اگر باردار هستید و هر یک از این علائم را مشاهده کردید، در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید.

بیماری های ژنتیکی

چندین بیماری ارثی می تواند باعث ترانس آمینیت شود. آنها معمولاً شرایطی هستند که بر روند متابولیسم بدن تأثیر می گذارند.

بیماری های ژنتیکی که می توانند باعث ترانس آمینیت شوند، عبارتند از:

• هموکروماتوز
• بیماری سلیاک
• بیماری ویلسون
• هپاتیت غیر ویروسی
• کمبود آلفا آنتی تریپسین

هپاتیت خود ایمنی و الکلی دو نوع متداول هپاتیت غیر ویروسی هستند که می توانند باعث ترانس آمینیت شوند. هپاتیت غیر ویروسی همان علائم هپاتیت ویروسی را ایجاد می کند.

هپاتیت خود ایمنی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به سلولهای کبد حمله کند. محققان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این امر می شود، اما به نظر می رسد عوامل ژنتیکی و محیطی در این امر نقش دارند.

هپاتیت الکلی ناشی از نوشیدن الکل زیاد طی سالهای متمادی است. اگر به هپاتیت الکلی مبتلا هستید، باید نوشیدن الکل را متوقف کنید. عدم انجام این کار می تواند منجر به عوارض جدی از جمله مرگ شود.

عفونت های ویروسی

شایعترین عفونتهای ویروسی که باعث ترانس آمینیت می شوند، مونونوکلئوز عفونی و عفونت ویروس سیتومگال (CMV) است. مونونوکلئوز عفونی از طریق بزاق انتشار می یابند و می تواند باعث بروز علائم زیر شود:

• تب
• سردرد
• گلو درد
• التهاب طحال
• لوزه ها و التهاب غدد لنفاوی

عفونت CMV بسیار شایع است و از طریق مایعات بدن از جمله بزاق، خون، ادرار، منی و شیر مادر قابل انتقال است. بیشتر افراد هیچ علامتی را تجربه نمی کنند مگر اینکه سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند. وقتی عفونت CMV علائمی ایجاد می کند، معمولاً شبیه علائم مونونوکلئوز عفونی است.

علائم ترانس آمینیت

افزایش آنزیم های ترانس آمیناز احتمال دارد نشان دهنده بیماری هایی باشند که می تواند علائم خاصی ایجاد کند. این علائم شامل موارد زیر است:

• خستگی
• خارش پوست
• درد یا التهاب شکمی
• التهاب در پاها و مچ پا
• حالت تهوع یا استفراغ
• زرد شدن پوست (زردی)
• خونریزی بیش از حد از لخته شدن خون ضعیف

در بسیاری از موارد، افراد دارای آنزیم های ترانس آمیناز بالا هستند بدون اینکه علائمی داشته باشند. این زمانی است که افزایش در این آنزیم ها شدید نباشد.

تشخیص ترانس آمینیت

افزایش سطح ترانس آمینازها در آزمایش خون برای ALT و AST یافت می شود. اگر AST و ALT بالا باشد، احتمال دارد به شما گفته شود که ترانس آمینیت دارید. همچنین شاید گفته شود که آزمایش های عملکرد کبد (LFT) را انجام دهید. آزمایشات عملکرد کبد نه تنها شامل AST و ALT بلکه آزمایشات دیگری مانند آلبومین و بیلی روبین و آلکالین فسفاتاز است.

اینها می توانند اطلاعات دیگری در مورد عملکرد کبد و سایر اندامها ارائه دهند. این آزمایشات اغلب به عنوان بخشی از تشخیص پزشکی برای تعدادی از مشکلات مختلف انجام می شود. گاهی اوقات، افراد متوجه می شوند که دارای آنزیم های کبدی بالایی هستند حتی زمانی که علائم دردسرساز را ندارند.

اگر ترانس آمیناز بالا دارید، پزشک کلینیک می خواهد این موضوع را با سلامتی کلی بیان کند. نسبت AST و ALT می تواند نشانه ای از نوع مشکل باشد. میزان ارتفاع نیز یک سرنخ مهم تشخیصی است. به عنوان مثال، مقادیر بسیار بالای ترانس آمینازها احتمالاً آسیب شدید کبدی را نشان می دهد.

سابقه پزشکی نیز مورد توجه قرار می گیرند. این می تواند به پزشک کمک کند تا در مورد علل بالقوه افزایش ترانس آمینازها سرنخی بدست آورد. به عنوان مثال، مهم است كه پزشك در مورد مصرف الكل و داروها سوال كند. پزشک همچنین شما را از نظر علائم بیماری کبد (یا سایر سیستم های اندام) معاینه می کند.

آزمایشات بالینی نیز احتمال دارد لازم باشد. بسته به شرایط، این موارد می تواند شامل آزمایشات عملکرد کبد، INR (نسبت نرمال بین المللی) آزمایش خون، شمارش کامل خون (CBC)، آزمایش آهن و هپاتیت، و همچنین آزمایشات تری گلیسیرید، کلسترول کل، آزمایش A1C گلوکز، و یا آزمایشات اضافی برای علل غیر کبدی (مانند آزمایشات تیروئید) باشد.

اگر سطح ترانس آمیناز با درمان کاهش پیدا نکند، شاید به آزمایش های پیگیری نیاز باشد. اینها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سونوگرافی کبد
• نمونه برداری از کبد

در شرایط دشوار برای تشخیص، مراجعه به متخصص گوارش می تواند مفید باشد.

عوارض ترانس آمینیت

افزایش ترانس آمینازها همیشه شاخص خوبی برای عملکرد خوب کبد نیستند. با افزایش خفیف، احتمال دارد به کبد آسیب برسد، اما به اندازه ای نیست که عملکرد آن را مختل کند. همچنین، افزایش ترانس آمینازها) به ویژه AST)گاهی اوقات می تواند ناشی از انواع دیگر مشکلات پزشکی باشد.

علاوه بر این، گاهی اوقات احتمال دارد افراد آسیب جدی کبدی داشته باشند اما لزوماً ترانس آمینازها افزایش نمی یابد. مقادیر بالای AST و ALT معمولاً نشان دهنده آسیب قابل توجه کبد است. اما شاید شخص مبتلا به بیماری کبدی شدید بدون نشان دادن AST یا ALT که در حال حاضر افزایش یافته است، آسیب کبدی قبلی داشته باشد. در این حالت، آزمایشات دیگر می تواند به پر کردن تصویر بالینی کمک کند.

درمان ترانس امینیت

افزایش ترانس آمینازها احتمال دارد نشان دهد که نیاز به درمان دارید. این به علت اصلی و شدت آن بستگی خواهد داشت. افراد مبتلا به علائم بیماری کبد همراه با افزایش ترانس آمینازها شاید به مداخلات سریعتر نیاز داشته باشند.

به عنوان مثال، اگر پزشک به بیماری کبد چرب غیر الکلی مشکوک باشد، معمولاً اولین درمان توصیه شده مداخلات در سبک زندگی است. این می تواند شامل کاهش وزن و پرهیز از غذاهایی که حاوی فروکتوز هستند و انجام یک تمرین بدنی شدید و محدود کردن مصرف الکل باشد. بسته به شرایط، سایر درمان ها احتمال دارد شامل درمان های ضد ویروسی برای هپاتیت ویروسی یا قطع دارویی باشد که باعث آسیب کبدی شود.

بعد از شروع درمان شاید نیاز به تکرار تست های AST، ALT و سایر عملکردهای کبدی داشته باشید. این می تواند نشان دهد که چقدر به درمان پاسخ می دهید. بعضی اوقات این آزمایشات نشان می دهد که سطح خفیف ترانس آمینازها، حتی بدون درمان کاهش یافته است.

اگر نوعی بیماری کبدی دارید، مهم است که از پیشرفت آسیب کبدی جلوگیری کنید. حتی اگر اکنون علائمی نداشته باشید، احتمال دارد با گذشت زمان کبد به تدریج آسیب ببیند. در نهایت، این می تواند باعث نارسایی کبدی خطرناک شود.

حرف آخر

موارد مختلفی، از بیماری های جدی گرفته تا تغییرات ساده دارویی، می تواند باعث افزایش آنزیم های کبدی، معروف به ترانس آمینیت شود. همچنین برای برخی از افراد داشتن آنزیم های کبدی به طور موقت طبیعی است. اگر آزمایش خون نشان داد که مبتلا به ترانس آمینیت هستید، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا علل زمینه ای احتمالی را شناسایی کنید زیرا بسیاری از آنها در صورت عدم درمان منجر به آسیب جدی کبد و حتی نارسایی کبدی می شوند.

افزایش آنزیم های ترانس آمیناز می تواند نشانه ای از بیماری کبد یا یک بیماری پزشکی دیگر باشد. در جمعیت عمومی، تعداد افرادی که سطح بالای آنزیم دارند می تواند 10٪ یا بیشتر باشد. با این حال، فقط 5٪ یا کمتر از این افراد با کبد خود مشکل جدی دارند.

منابع:

https://www.healthline.com/health/transaminitis#less-common-causes

https://www.verywellhealth.com/transaminitis-overview-4685123

[advisers limit=3 online =true skill=”15″]