شاید تا به حال احساس خارش و یا غلغلک در بینی خود را تجربه کرده باشید اما بی حسی بینی با همه اینها فرق دارد. بی حسی واقعی بینی وقتی که هم به صورت ناگهانی و هم تدریجی بروز پیدا کند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند یک تجربه ناراحت کننده باشد. برخی افراد ممکن است متوجه شوند که محرک هایی مانند هوای سرد باعث بی حسی بینی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. در حالی که بی حسی بینی در خیلی از افراد علت مشخص و واضحی ندارد. اما به طور کلی، بی حسی بینی با بروز برخی علائم و نشانه های دیگری همراه است، از جمله:
- مور مور
- سوزش
- تغییرات دما
- اضطراب
- سرخی
اما چه چیزی باعث بی حسی بینی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟ این وضعیت تا چه حدی جدی و نگران کننده است؟ برای کسب اطلاع بیشتر در مورد بی حسی بینی، ادامه این مقاله از پزشکت را تا انتها بخوانید.
چه چیزی باعث بی حسی بینی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟
اعصاب، احساساتی مانند دما و درد را از اندام هایی مانند پوست یا بینی به مغز منتقل میکنند. بسیاری از مشکلات حسی در بدن به آسیب عصبی مربوط می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. عصب اصلی که حس بینی را تامین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، عصب سه قلو است. عصب سه قلو بزرگ است و شاخه های زیادی دارد که به تمام صورت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد. بنابراین در صورت بروز بی حسی بینی ممکن است بی حسی به بینی محدود شود یا بسته به اینکه کدام شاخه ها تحت تأثیر قرار گرفته اند به نواحی دیگر هم سرایت کند. در موارد دیگر، بیحسی احتمال دارد به مشکلات گردش خون یا سایر بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط باشد.
علل بی حسی بینی مرتبط با اعصاب
علل بی حسی بینی مربوط به عصبی بی حسی بینی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بروز بیماری های سیستم ایمنی: در شرایط خاصی مانند مولتیپل اسکلروزیس، بدن به اعصاب خود حمله می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.
- آسیب: هر گونه ضربه به ناحیه آسیب دیده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به اعصاب آسیب برساند و منجر به تغییر حس مانند بی حسی شود.
- فشرده سازی سلول ها: تومور یا بروز برخی از توده ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند بر شاخه های عصبی فشار بیاورد و منجر به بی حسی یا سوزن سوزن شدن بینی یا شرایطی مانند نورالژی سه قلو شود.
- عفونت: ویروس‌هایی که در ابتدا علائم خفیف ایجاد میکنند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند، حتی با برطرف شدن عفونت منجر به التهاب و بیحسی عصبی شوند.
علل بی حسی بینی مرتبط با آب و هوا
در برخی شرایط تغییرات آب و هوایی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند منجر به بروز بی حسی در بینی شوند، از جمله:
- هوای سرد: در دمای پایین، بدن سرعت گردش خون را در نواحی محیطی مانند بینی، انگشتان دست و پا را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد تا خون گرم را برای اندام های ضروری حفظ کند.
- سرمازدگی: این وضعیت دردناک پس از قرار گرفتن طولانی مدت در دمای سرد زمانی که پوست و بافت زیرین یخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زند، رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. نواحی محیطی مانند بینی به ویژه در برابر سرمازدگی آسیب پذیر هستند.
- وازواسپاسم: در برخی افراد، رگ های خونی ممکن است در پاسخ به محرک هایی مانند دمای سرد، بیش از حد منقبض شوند. این وضعیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به نواحی دردناکی شود که برای مدتی قبل از باز شدن مجدد عروق رنگ پریده و بی حس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند.
سایر علل بی حسی بینی
سایر علل بی حسی بینی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- اضطراب: عصبی بودن بیش از حد، به ویژه هنگام تهویه هوا، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن در قسمت های خاصی از بدن از جمله بینی شود.
- اقدامات پزشکی: برخی از اعمال جراحی روی صورت، بینی یا سینوس ها ممکن است منجر به آسیب و بی حسی شود.
- عدم تعادل الکترولیت: بدن به عناصر خاصی در خون مانند پتاسیم یا کلسیم وابسته است تا در مقادیر طبیعی حفظ شود. مقادیر غیر طبیعی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به علائم مختلفی از جمله بی حسی شود.
9 علل شایع بی حسی بینی را بشناسید.
برخی از بیماری ها و شرایطی که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند منجر به بروز بی حسی بینی شوند، عبارتند از:
تومور بینی یا سینوس
تومور در بینی یا یکی از سینوس ها به دلیل رشد غیرطبیعی سلول های پوشاننده داخل بینی و سینوس ها رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. این تومورها نادر هستند و می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند علائمی مانند احتقان یا انسداد، خونریزی بینی و گاهی اوقات درد یا تورم صورت را ایجاد کنند.
علائم اصلی در تومور بینی یا سینوس ها شامل سردرد جدید، احتقان، تغییرات بینایی، احساس پری یا فشار گوش، گوش درد هستند. این علائم نیاز فوری مراجعه به پزشک دارد و نباید آنها را نادیده بگیرید.
بیماری ایتروژنیک بینی
جراحی بینی یا سوراخ کردن بینی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به عوارض جانبی از عفونت، درد و تورم گرفته تا بی حسی و کاهش حس بویایی شود. علائم اصلی آن ممکن است شامل درد بینی، بینی خونی، برآمدگی داخل یا روی بینی، قرمزی بینی، بینی متورم باشد.
مولتیپل اسکلروزیس (MS)
مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس یک بیماری سیستم عصبی مرکزی است. سیستم ایمنی بدن به رشته های عصبی و پوشش میلین آنها حمله می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. این باعث ایجاد اسکار غیرقابل برگشتی به نام “اسکلروز” می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که در انتقال سیگنال ها بین مغز و بدن اختلال ایجاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.
علت آن ناشناخته بوده و ممکن است به یک استعداد ژنتیکی مرتبط باشد. این بیماری معمولا بین 20 تا 50 سالگی ظاهر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و در زنان بسیار شایع تر از مردان است. سایر عواملی که خطر بروز آن را افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند شامل سابقه خانوادگی، عفونت های ویروسی مانند اپشتین بار، ابتلا به بیماری های خود ایمنی و سیگار کشیدن است.
علائم مولتیپل اسکلروزیس شامل بی حسی یا ضعف در بازوها، پاها یا بدن، از دست دادن کامل یا جزئی بینایی در یک یا هر دو چشم، احساس سوزن سوزن شدن یا شوک مانند، به خصوص در گردن، لرزش و از دست دادن هماهنگی است. تشخيص از طريق شرح حال بيمار، معاينه عصبی، آزمايش خون، ام آر آی و گاهی تپ ستون فقرات انجام می شود. هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد، اما درمان با کورتیکواستروئیدها و تبادل پلاسما (پلاسمافرزیس) می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند روند بیماری را کند کرده و علائم را برای کیفیت بهتر زندگی مدیریت کند.
سرمازدگی خفیف بینی
سرمازدگی آسیب بافتی ناشی از قرار گرفتن در معرض سرما (در یا کمتر از 32 درجه فارنهایت یا 0 درجه سانتیگراد) است. این بیماری بیشتر در افرادی که فعالیت های تفریحی مانند کمپینگ، شکار یا ورزش های برفی انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند، یافت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. همچنین در افرادی که الکل زیادی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نوشند و یا دارای اختلال روانی هستند، احتمال بروز آن بیشتر خواهد بود.
یخ زدگی بینی
Frostnip آسیب خارجی ترین لایه های پوست است که در اثر قرار گرفتن در معرض سرما (در یا کمتر از 32 درجه فارنهایت یا 0 درجه سانتیگراد) ایجاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. این بیماری بیشتر در افرادی که فعالیت های تفریحی مانند کمپینگ، شکار یا ورزش های برفی انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند یافت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. Frostnip با بروز علائمی مانند درد بینی، قرمزی بینی، بی حسی بینی، سردی بینی، آبی یا بنفش شدن در اثر سردی همراه است.
کم کاری پاراتیروئید
هیپوپاراتیروئیدیسم وضعیتی است که در غدد پاراتیروئید به اندازه کافی هورمون پاراتیروئید تولید نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. این وضعیت منجر به سطوح پایین کلسیم در خون می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند علائم کوتاه مدت و طولانی مدت ایجاد کند. علل هیپوپاراتیروئیدیسم شامل جراحی یا پرتودرمانی به گردن است.
نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی دیابتی آسیب عصبی ناشی از دیابت شیرین (DM) طولانی مدت یا کنترل نشده است. سایر عواملی که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند خطر بروز DM را افزایش دهند شامل چاقی، سیگار کشیدن، بیماری های قلبی عروقی و سطوح غیر طبیعی چربی هستند.
نوروپاتی محیطی ایدیوپاتیک مزمن
نوروپاتی محیطی به احساس بی حسی، گزگز و احساس سوزن سوزن شدن در پاها اشاره دارد. ایدیوپاتیک به این معنی است که علت آن مشخص نیست، و مزمن به این اشاره دارد که وضعیت بدون بهبود یا بدتر شدن ادامه دارد. این بیماری اغلب در افراد بالای 60 سال دیده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
نوروپاتی ایدیوپاتیک هیچ علت مشخصی ندارد. علائم شامل بی حسی و سوزن سوزن شدن ناخوشایند در پاها، مشکل در ایستادن یا راه رفتن به دلیل درد و عدم حساسیت طبیعی، و ضعف و گرفتگی عضلات پا و مچ پا است. نوروپاتی محیطی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند تا حد زیادی با کیفیت زندگی تداخل داشته باشد، بنابراین برای درمان علائم و کاهش ناراحتی باید به پزشک مراجعه شود.
تشخیص این وضعیت از طریق معاینه فیزیکی، آزمایش خون برای رد سایر شرایط، و مطالعات عصبی و عضلانی مانند الکترومیوگرافی انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. درمان شامل مسکن‌های بدون نسخه، داروهای مسکن تجویزی برای مدیریت درد شدیدتر، فیزیوتراپی و اقدامات ایمنی برای جبران از دست دادن حس در پا و کفش های درمانی برای کمک به تعادل و راه رفتن است.
سطح کلسیم پایین
هیپوکلسمی وضعیتی است که در آن کلسیم کافی در خون وجود ندارد. کلسیم ماده معدنی موجود در خون است که به عملکرد صحیح قلب و سایر ماهیچه ها کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند و برای حفظ دندان ها و استخوان های قوی لازم است. علائم اصلی که همزمان با کاهش سطح کلسیم در بدن رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند شامل خستگی، تنگی نفس، تحریک پذیری، بی حسی عمومی، گزگز پا هستند.
درمان بی حسی بینی و تسکین آن
برای درمان و تسکین بی حسی خود باید سعی کنید که از آن در برابر ضربه و دمای شدید محافظت شود. علاوه بر آن، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید با راهکارهای زیر تا حدودی علائم خود را تسکین دهید:
- پوشاندن بینی: استفاده از ماسک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند کمک زیادی به محافظت از بینی شما، به خصوص در شرایط آب و هوایی شدید کند.
- گرم کردن: بی حسی ممکن است در دمای سرد حتی با پوشیدن لباس های گرم رخ دهد. پس بهتر است حتما بینی خود را بپوشانید.
- علائم خود را یادداشت کنید: به محرک های بی حسی بینی، دفعات بروز آن و اینکه آیا علائم دیگری را همزمان تجربه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید، توجه کنید. این اطلاعات می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به پزشک در تشخیص علت اصلی بی حسی بینی کمک کند.
اگر علائم بی حسی بینی شما در طولانی مدت ادامه پیدا کرد، باید با پزشک خود مشورت کنید. او ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- استروئیدها: اگر پزشک احساس کند که علائم بی حسی بینی شما به دلیل التهاب عصبی است، ممکن است یک دوره استروئید تجویز شود.
- مسدود کننده های کانال کلسیم: این داروها گشادکننده عروق هستند که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند از انقباض بیش از حد رگ های خونی شما پس از محرک هایی مانند هوای سرد جلوگیری کنند.
- معاینه عصبی: یک متخصص مغز و اعصاب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند یک معاینه دقیق از احساس شما انجام دهد تا مشخص شود کدام و چند اعصاب ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.
- تصویربرداری: در برخی موارد، سی تی اسکن یا MRI ممکن است برای مشاهده دقیق بینی و اعصاب آن درخواست شود.
- نازوفارنگولارنگوسکوپی: در این روش، پزشک گوش، حلق و بینی (ENT) یک دوربین کوچک (اسکوپ) را در بینی قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد تا به دنبال مشکلاتی مانند توده ها یا تومورهایی باشد که ممکن است باعث علائم شما شوند.
به هر حال در صورت بروز علائم زیر بهتر است هر چه سریعتر به پزشک یا متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید:
- ضعف با شروع ناگهانی
- افتادگی صورت
- مشکل در صحبت کردن
سوالات متداول
چرا بعد از عصب کشی دندان، بینی من بی حس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟
کانال ریشه، به خصوص روی دندان های فک بالا، ممکن است شامل بیهوشی عمدی (یا داروهای بی حس کننده) در قسمت فک بالا عصب سه قلو باشد. این عصب، حسی را به نوک بینی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. هنگامی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که یک متخصص پزشکی دندان های شما را بی حس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، ممکن است نوک بینی شما نیز بی حس شود.
چرا هنگام مصرف الکل بینی من بی حس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟
نوشیدن الکل به مرور زمان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث نوروپاتی الکلی شود. نوشیدن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند ذخایر مواد مغذی حیاتی از جمله تیامین، فولات، نیاسین، B6، B12 و ویتامین E را کاهش دهد. همچنین ممکن است باعث شود خون به سمت صورت جاری شود، صورت را گرم کند و محیط سرد را در مقایسه با آن سردتر کند.
چرا وقتی سرد است بینی ام بی حس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟
وقتی هوا سرد است، بدن سعی دارد خون را از اندام‌ها به سمت قلب دور کند. سیستم گردش خون این کار را با انقباض عروق خونی کوچک در دست ها، پاها و روی صورت انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. بدون خون کافی، بی حسی ممکن است ایجاد شود. در عین حال، هدایت عصبی معمولاً در شرایط سردتر کندتر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. تکانه های حامل اطلاعات در لمس به معنای واقعی کلمه در هوای سرد کندتر حرکت میکنند.
آیا مولتیپل اسکلروزیس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند دلیل بی حسی بینی من باشد؟
یکی از علائم اولیه و شایع مولتیپل اسکلروزیس (MS) بی حسی متناوب صورت است. اغلب، این علت زود تشخیص داده نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و از دست دادن مکرر یا مداوم عملکرد حرکتی، بی حسی یا تغییرات در بینایی در نهایت باعث می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که فرد به دنبال کمک یک متخصص مغز و اعصاب و بررسی احتمال مولتیپل اسکلروزیس شود.
آیا اضطراب باعث بی حسی بینی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟
اضطراب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند سطح دی اکسید کربن بدن را به شدت کاهش دهد که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث گزگز در نوک انگشتان و در امتداد نوک بینی شود. به خودی خود باعث بی حسی در بینی نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
