آیا من به اسکن تیروئید نیاز دارم؟

اسکن تیروئید نوعی تصویربرداری پزشکی هسته ای است. آزمایش جذب ید رادیواکتیو (RAIU) به عنوان جذب تیروئید نیز شناخته می شود که عملکرد تیروئید را اندازه گیری می کند، اما شامل تصویربرداری نیست.

در تصویربرداری پزشکی هسته ای از مقادیر کمی ماده رادیواکتیو برای تشخیص، ارزیابی یا درمان انواع بیماری ها استفاده می شود. این موارد شامل انواع مختلفی از سرطان ها، بیماری های قلبی، دستگاه گوارش، اختلالات غدد درون ریز یا عصبی و سایر ناهنجاری ها است. از آنجا که آزمایشات پزشکی هسته ای می توانند فعالیت مولکولی را مشخص کنند، این پتانسیل را دارد که بیماری را در مراحل اولیه تشخیص دهد. آنها همچنین می توانند نشان دهند كه آیا بیمار به درمان پاسخ می دهد یا خیر.

روش های تصویربرداری پزشکی هسته ای، غیر تهاجمی است. به استثنای تزریقات وریدی، آنها معمولاً بدون درد هستند. در این آزمایشات از مواد رادیواکتیو به نام رادیوداروها یا رادیوتراکرها برای کمک به پزشکان در تشخیص و ارزیابی بیماری استفاده می شود.

رادیو ردیاب ها

رادیو ردیاب ها، مولکول هایی هستند که به مقدار کمی ماده رادیواکتیو قابل پیوند یا برچسب گذاری با آن هستند که می تواند در اسکن PET شناسایی شود. رادیوتراکرها در تومورها یا مناطق التهاب جمع می شوند. آنها همچنین می توانند به پروتئین های خاص بدن متصل شوند. رادیوتراکر متداول تر، F-18 fluorodeoxyglucose یا FDG، مولکولی شبیه به گلوکز است.

سلول های سرطانی از نظر متابولیکی فعالیت بیشتری دارند و ممکن است گلوکز را با سرعت بالاتری جذب کنند. این میزان بالاتر را می توان در اسکن های PET مشاهده کرد. این به پزشک اجازه می دهد بیماری را قبل از اینکه در سایر آزمایشات تصویربرداری مشاهده شود، شناسایی کند. FDG فقط یكی از رادیوترانسورهای مورد استفاده یا در حال توسعه است.

بسته به نوع معاینه، رادیو ردیاب به عنوان گاز تزریق، بلع یا استنشاق می شود. سرانجام در ناحیه بدن مورد بررسی جمع می شود. یک دوربین یا دستگاه تصویربرداری خاص، انتشار رادیواکتیو را از رادیو ردیاب تشخیص می دهد. دوربین یا دستگاه تصاویر را تولید می کند و اطلاعات مولکولی را فراهم می کند.

اسکن تیروئید و جذب تیروئید اطلاعاتی در مورد ساختار و عملکرد تیروئید فراهم می کند.

مطالعه بیشتر: روغن های ضروری برای تیروئید

اسکن تیروئید چه کاربردی دارد؟

اسکن تیروئید برای تعیین اندازه، شکل و موقعیت غده تیروئید استفاده می شود. جذب تیروئید برای ارزیابی عملکرد غده انجام می شود. اسکن تیروئید در کل بدن به طور معمول بر روی افرادی که به سرطان تیروئید مبتلا هستند، انجام می شود.

یک پزشک ممکن است این آزمایشات تصویربرداری را برای تشخیص موارد زیر تجویز کند:

• تعیین میزان انتشار سرطان تیروئید
• ارزیابی ماهیت گره کشف شده در غده سرطانی
• تعیین اینکه آیا غده به درستی کار می کند یا خیر
• تشخیص مشکلات غده تیروئید و پرکاری تیروئید و سرطان
• تشخیص مناطقی از ناهنجاری، مانند توده ها (گره ها) یا التهاب
• تغییرات غده بعد از به استفاده از دارو، جراحی، رادیوتراپی یا شیمی درمانی

چگونه باید برای اسکن تیروئید آماده شویم؟

در صورت وجود احتمال بارداری یا شیردهی، زنان همیشه باید به پزشک و تکنسین خود اطلاع دهند. در مورد هر دارویی که مصرف می کنید، از جمله ویتامین ها و مکمل های گیاهی، به پزشک و تکنسینی که معاینه را انجام می دهد، مشورت کنید. انواع آلرژی ها، بیماری های اخیر و سایر شرایط پزشکی را ذکر کنید.

در این موارد باید به پزشک خود بگویید:

• به ید، داروها و بیهوشی حساسیت دارید.
• در حال مصرف داروها و یا بلع سایر مواد حاوی ید، جلبک دریایی، شربت های سرفه، مولتی ویتامین ها یا داروهای قلبی هستید.
• طی دو ماه گذشته آزمایشاتی مانند عکسبرداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن، جراحی یا درمان با استفاده از ماده حاجب یددار را انجام داده اید.

در روزهای قبل از معاینه، ممکن است آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون های تیروئید در خون انجام شود. ممکن است به شما گفته شود که چندین ساعت قبل از آزمایش غذا نخورید. زیرا غذا خوردن می تواند بر دقت اندازه گیری جذب تأثیر بگذارد.

• جواهرات و سایر لوازم فلزی را در خانه بگذارید یا آنها را قبل از آزمایش بردارید. چنین اشیایی ممکن است در روند کار اختلال ایجاد کنند.
• دستورالعمل های خاصی را بر اساس نوع اسکن خود دریافت خواهید کرد.

مطالعه بیشتر: ید درمانی و عوارض آن

تجهیزات اسکن هسته ای شامل چه مواردی هستند؟

تکنیک های ویژه دوربین و تصویربرداری مورد استفاده در پزشکی هسته ای شامل دوربین گاما و توموگرافی رایانه ای با انتشار تابش تک فوتون (SPECT) است.

دوربین گاما که به آن دوربین سوسوزن نیز گفته می شود، انرژی رادیواکتیو را که از بدن بیمار ساطع می شود، شناسایی کرده و به تصویر تبدیل می کند. خود دوربین گاما تابشی از خود ساطع نمی کند. دوربین گاما از آشکارسازهای تشعشع تشکیل شده است، به نام سرهای دوربین گاما که در فلز و پلاستیک قرار گرفته اند و اغلب به شکل جعبه در می آیند، به دستگاه هایی به شکل دونات دایره ای شکل متصل می شوند. بیمار روی میز معاینه دراز می کشد. گاهی اوقات، هد های دوربین گاما با زاویه 90 درجه جهت یافته و بر روی بدن بیمار قرار می گیرند.

SPECT شامل چرخش سر دوربین های گاما در اطراف بدن بیمار برای تولید تصاویر سه بعدی با جزئیات بیشتر است.

رایانه به ایجاد تصاویر از داده های بدست آمده توسط دوربین گاما کمک می کند.

پروب نوعی دستگاه دستی کوچک و شبیه میکروفن است که می تواند میزان رادیوتراکر را در ناحیه کوچکی از بدن شما تشخیص و اندازه گیری کند.

مطالعه بیشتر: مشکلات تیروئید در نوجوانان 

اسکن تیروئید چگونه انجام می شود؟

معاینات معمول اشعه ایکس با عبور اشعه ایکس از بدن تصویری ایجاد می کند. در امتحانات پزشکی هسته ای از ماده رادیواکتیو به نام رادیو دارو یا رادیوتراکر استفاده می شود. این ماده به جریان خون تزریق، بلعیده یا به عنوان گاز استنشاق می شود. این ماده در ناحیه ای از بدن که تحت معاینه قرار دارد جمع شده و در آنجا مقدار کمی انرژی به صورت پرتوهای گاما می دهد. دوربین های ویژه این انرژی را تشخیص می دهند و با کمک رایانه تصاویری ایجاد می کنند که جزئیاتی در مورد ساختار و عملکرد اندام ها و بافت ها ارائه می دهد.تصویربرداری پزشکی هسته ای در بیماران سرپایی و بستری در بیمارستان انجام می شود.

بسته به نوع آزمایش پزشکی هسته ای، رادیوتراکر به صورت داخل وریدی تزریق می شود، بلعیده می شود یا به عنوان گاز استنشاق می شود.

هنگامی که رادیوتراکر از طریق دهان مصرف شوند، به دو صورت مایع یا کپسول، به طور معمول تا 24 ساعت قبل از اسکن بلعیده می شود. رادیوتراکر تزریق داخل وریدی معمولاً حداکثر 30 دقیقه قبل از آزمایش تجویز می شود.

هنگامی که زمان شروع تصویربرداری فرا رسیده است، شما روی یک میز معاینه متحرک دراز خواهید کشید و سر خود را به عقب و گردن خود را دراز خواهید کرد. سپس دوربین گاما یک سری و از غده تیروئید از سه زاویه مختلف عکس می گیرد. در حالی که دوربین در حال عکس گرفتن است باید برای مدت کوتاهی ثابت بمانید.

هنگامی که معاینه به پایان رسید، ممکن است از شما خواسته شود صبر کنید تا تکنسین در صورت نیاز، تصاویر بیشتر تهیه کند. گاهی اوقات، تصاویر بیشتری برای شفاف سازی یا تجسم بهتر برخی مناطق یا ساختارها گرفته می شود نیاز به تصاویر بیشتر لزوماً به این معنی نیست که مشکلی در امتحان وجود داشته یا چیزی غیر عادی پیدا شده است. نباید باعث نگرانی شما شود.

زمان اسکن واقعی برای اسکن تیروئید 30 دقیقه یا کمتر است.

جذب تیروئید

به شما ید رادیواکتیو (I-123 یا I-131) به صورت مایع یا کپسول برای بلعیدن داده می شود. جذب تیروئید چندین ساعت تا 24 ساعت بعد آغاز می شود. غالباً، دو اندازه گیری جذب جداگانه در زمان های مختلف بدست می آید. به عنوان مثال، ممکن است چهار تا شش ساعت و 24 ساعت اندازه گیری جذب داشته باشید.

هنگامی که زمان شروع تصویربرداری فرا رسیده است، شما روی یک صندلی رو به روی یک کاوشگر ثابت قرار خواهید گرفت که بر روی غده تیروئید در گردن قرار گرفته است.

زمان اسکن واقعی برای هر جذب تیروئید پنج دقیقه یا کمتر است.

مطالعه بیشتر: شایع ترین عوارض جراحی تیروئید

در طول و بعد از اسکن تیروئید چه حالتی را تجربه خواهم کرد؟

بیشتر روش های اسکن تیروئید و جذب تیروئید بدون درد است. با این حال، در حین اسکن تیروئید، در حالی که دوربین گاما در حال عکسبرداری است، کاملاً در حالت خوابیده و سر به عقب دراز کشیده اید، احساس راحتی نمی کنید.

هنگامی که رادیوتراکر به صورت داخل وریدی داده می شود، هنگام وارد شدن سوزن به داخل ورید برای خط داخل وریدی، احساس سوزن سوزن خواهید کرد. هنگام تزریق رادیوتراکر ممکن است احساس سرما در حال حرکت به سمت بالا از بازو داشته باشید. به طور کلی، هیچ عارضه جانبی دیگری وجود ندارد.

هنگام بلعیدن، رادیو ردیاب طعم کمی دارد یا اصلاً مزه ندارد. هنگام استنشاق، نباید احساسی متفاوت از تنفس هوای اطراف خود یا نفس کشیدن داشته باشید.

مهم است که در طول امتحان ثابت بمانید. تصویربرداری هسته ای خود دردی ایجاد نمی کند. با این حال، مجبور به ساکن ماندن یا ماندن در یک موقعیت خاص در حین تصویربرداری ممکن است باعث ناراحتی شود.

مقدار کمی رادیوتراکر ممکن است طی چند ساعت یا روزهای اول آزمایش از طریق ادرار یا مدفوع از بدن خارج شود. برای کمک به دفع مواد رادیواکتیو از بدن، مقدار زیادی آب بنوشید.

مزایای اسکن تیروئید در مقابل خطرات آن چیست؟

معاینات پزشکی هسته ای اطلاعات منحصر به فردی را شامل می شود که با استفاده از سایر روش های تصویربرداری اغلب غیرقابل دستیابی است. اسکن های پزشکی هسته ای مفیدترین اطلاعات تشخیصی یا درمانی را برای بسیاری از بیماری ها ارائه می دهند. اسکن پزشکی هسته ای هزینه کمتری دارد و ممکن است اطلاعات دقیق تری نسبت به جراحی اکتشافی بدست آورد.

از آنجا که فقط دوز کمی رادیوتراکر استفاده می شود، امتحانات پزشکی هسته ای در معرض تابش نسبتاً کمی قرار دارند. این برای آزمایشات تشخیصی قابل قبول است؛ بنابراین، در مقایسه با مزایای بالقوه، خطر تابش بسیار کم است.

روش های تشخیصی پزشکی هسته ای برای بیش از پنج دهه مورد استفاده قرار گرفته است و هیچ عوارض جانبی طولانی مدت ناشی از قرار گرفتن در معرض دوز کم آن وجود ندارد.

خطرات درمانی همیشه با مزایای بالقوه روش های درمانی پزشکی هسته ای سنجیده می شوند. پزشک قبل از درمان شما را از تمام خطرات قابل توجه آگاه می کند و به شما فرصتی برای پرسیدن سوال می دهد.

واکنش های آلرژیک به رادیوتراکرها بسیار نادر و معمولاً خفیف هستند. همیشه هرگونه حساسیتی که دارید و یا سایر مشکلات ممکن است در طی یک آزمایش قبلی پزشکی هسته ای رخ داده باشد، به پرسنل پزشکی هسته ای بگویید. تزریق رادیوتور ممکن است باعث ایجاد درد و قرمزی جزئی شود. این باید به سرعت حل شود.

محدودیت های اسکن و جذب تیروئید چیست؟

اسکن تیروئید و جذب تیروئید در بیمارانی که باردار هستند انجام نمی شود زیرا خطر قرار گرفتن جنین در معرض اشعه است. این آزمایشات برای زنان شیرده نیز توصیه نمی شود.

اقدامات پزشکی هسته ای می تواند زمانبر باشد. ممکن است چندین ساعت تا چند روز طول بکشد تا رادیو ردیاب در منطقه مورد نظر تجمع یابد و انجام تصویربرداری ممکن است تا چندین ساعت طول بکشد. در برخی موارد، تجهیزات جدید می توانند مدت زمان عمل را کوتاه کنند.

وضوح تصویر تصاویر پزشکی هسته ای ممکن است به اندازه CT یا MRI نباشد. با این حال، اسکن های پزشکی هسته ای برای انواع مختلف از حساسیت بیشتری برخوردار هستند و اطلاعات عملکردی که آنها می دهند اغلب با سایر روش های تصویربرداری غیرقابل دستیابی است.