انواع مختلف جفت را بشناسید.

برای شناخت انواع مختلف جفت، باید بدانیم که جفت عضوی است که در دوران بارداری در رحم ایجاد شده و از بخش بیرونی بلاستوسیست منشأ می گیرد. بلاستوسیست یک توده سلول داخل رحمی است که بخش داخلی آن به تدریج رشد کرده و در نهایت باعث شکل گیری جنین می شود.

نقش جفت تأمین اکسیژن و مواد مغذی جنین و دفع مواد زائد از خون جنین است. جفت به دیواره رحم متصل است و از طریق بند ناف به جنین اکسیژن و مواد غذایی می رساند. یکی دیگر از وظایف جفت ترشح هورمون های بارداری است. به عنوان مثال هورمون HCG یکی از هورمون های مهم بارداری است که توسط جفت ترشح می شود. اندازه گیری مقدار این هورمون یکی از بهترین روش های تشخیص بارداری است.

جفت در طول مراحل بارداری به رشد مناسب جنین کمک می کند. ابتلا به مشکلات مرتبط با جفت می تواند باعث خطر مرگ مادر و جنین شود. یکی از مهمترین خطرات مربوط به جفت خونریزی رحمی است.

مطالعه بیشتر: کندگی جفت 

وظایف جفت در بارداری

جفت در دوران بارداری وظیفه بسیار مهمی  در بدن دارد. به عنوان مثال:

• هورمون های لازم برای رشد جنین را تولید می کند.
• اکسیژن را به جنین منتقل کرده و دی اکسید کربن را از خون خارج می کند.
• آنتی بادی های بدن مادر را به جنین منتقل کرده و از این طریق ایمنی غیرفعال برای جنین فراهم می کند.
• مواد مغذی لازم مانند گلوکز، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب، ویتامین ها و همچنین آب و الکترولیت ها را به جنین می رساند.

جفت از یک طرف به آندومتر یا دیواره رحم مادر و از طرف دیگر به جنین متصل است. جفت از طریق بند ناف به جنین متصل شده و خونرسانی را انجام می دهد.

جفت در بدن مادر به عنوان یک مانع عمل کرده و از رسیدن عفونت و عوامل بیماری زا به بدن جنین پیشگیری می کند. اما با این حال بررسی ها نشان می دهد که برخی مواد مضر می توانند از جفت عبور کرده و به سلامت جنین آسیب برسانند. به همین علت مادران باردار باید در این دوران از مصرف الکل، سیگار و داروهای خاص پرهیز کنند.

مطالعه بیشتر: مشکلات شایع بارداری

انواع مختلف جفت از نظر ظاهری

جفت معمولاً عضوی منفرد بوده و به شکل دایره یا بیضی است. این ارگان مهم در دوران بارداری به قسمت بالا و جلوی رحم متصل می شود. جفت حدود 750 گرم وزن دارد. قطر آن تقریباً 22 سانتی متر و ضخامت آن 2 تا 2.5 سانتی متر است. با این حال جفت در مادران مختلف می تواند از نظر شکل، محل قرارگیری و اندازه متفاوت باشد. بروز هر گونه مشکل در جفت به دلیل عملکرد حیاتی این ارگان در انتقال خون و اکسیژن به جنین، می تواند منجر به بروز مشکلات زیادی در سلامت مادر و جنین شود.

معمولاً پزشک متخصص زنان در طول دوران بارداری وضعیت جفت را با آزمایشات سونوگرافی بررسی می کند. اگر جفت در یک مکان نامناسب قرار داشته یا از نظر شکل ظاهری دارای مشکلی باشد، پزشک آزمایشات سونوگرافی بیشتری را در طول بارداری تجویز می کند. به این ترتیب پزشک می تواند روند بارداری را کنترل کرده و نظارت بیشتری بر عملکرد جفت داشته باشد. جفت ها از نظر ظاهری تفاوت زیادی با هم دارند. به عنوان مثال مهمترین آنها عبارتند از:

جفت متعدد

در برخی از بارداری ها جفت به دو قسمت تقریبا برابر تقسیم می شود. این وضعیت در اصطلاح پزشکی جفت دو لبی نام دارد. در تعداد دیگری از بارداری ها ممکن است جفت به بیش از دو لوب تقسیم شود. این تقسیم معمولا نامساوی است. این وضعیت، اصلاحا جفت سه لوب یا سه گانه نام دارد. مولتی لوب به جفتی می گویند که به بیش از یک لوب تقسیم می شود. ابتلا به این وضعیت در 2 تا 8 درصد از بارداری رخ می دهد.

معمولا جفت های فرعی در طول دوران بارداری مشکل خاصی را برای مادر و جنین ایجاد نمی کنند. یکی از عوارض مربوط به جفت های فرعی در زمان زایمان است. زیرا ممکن است جفت فرعی به طور کامل از رحم خارج نشده و باعث خونریزی های شدید رحمی شود.

وازا پرویا یکی دیگر از اختلالات مربوط به جفت است. این وضعیت هنگامی رخ می دهد که رگهای بند ناف بر روی دهانه رحم قرار بگیرند. این مساله خطر آسیب دیدگی و پاره شدن رگ ها را افزایش می دهد. وازاپرویا در صورت عدم تشخیص به موقع باعث مرگ جنین می شود. با این حال وازاپرویا یک عارضه نادر بوده و در کمتر از 6 درصد از بارداری ها رخ می دهد. وازا پرویا در اغلب موارد با خطر خونریزی قبل از زایمان همراه است.

مطالعه بیشتر: جفت سرراهی

جفت با لوب فرعی

در این وضعیت جفت به طور طبیعی در رحم تشکیل می شود. اما در فاصله نزدیکی از جفت اصلی یک یا چند لوب فرعی نیز شکل می گیرد. این لوب های فرعی از طریق عروق خونی به جفت اصلی متصل می شوند. جفت با لوب فرعی در 5 درصد از بارداری ها رخ می دهد. در برخی موارد جفت فرعی پس از زایمان در داخل رحم باقی مانده و باعث ابتلا مادر به خونریزی های شدید رحمی می شود. خانم هایی که در هنگام بارداری بیش از 40 سال سن دارند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به لوب فرعی قرار دارند. همجنین بارداری با لقاح آزمایشگاهی یا (IVF)  نیز یکی دیگر از فاکتورهای خطر ابتلا به اختلالات جفت مانند لوب فرعی است.

در صورت لزوم همین الان با متخصص زنان آنلاین در پزشکت مشورت کنید.

جفت غشایی

جفت غشایی یک ناهنجاری نادر است که در آن پرزهای جفتی به طور کامل غشاهای جنین را می پوشانند. این ناهنجاری معمولا با خطراتی مانند جفت سرراهی و جفت آکرتا همراه است.  جفت غشایی باعث خونریزی های شدید خانم ها در دوران بارداری و پس از زایمان می شود. جفت غشایی با انجام آزمایش سونوگرافی به راحتی قابل تشخیص است.

جفت حلقوی

این جفت ها از نظر ظاهری حلقه ای شکل هستند. در این تغییر شکل ظاهری، غشاهای جنین بر روی جفت تا می شوند. جفت حلقوی به دلیل خطر پارگی زودرس غشاها با خطراتی مانند زایمان زودرس، دکولمان یا جدا شدن جفت از دیواره رحم همراه است. مادرانی که دارای این جفت هستند نوزادان آنها پس از تولد در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) نگهداری می شوند.

جفت سوراخ دار

در این نوع ناهنجاری بخش مرکزی جفت تشکیل نمی شود. ابتلا به این ناهنجاری بسیار نادر است. یکی از خطرات مهم جفت سوراخ دار در هنگام زایمان است. زیرا ممکن است بخشی از جفت در داخل رحم باقی مانده و باعث خونریزی های شدید رحمی شود.

جفت راکتی

نوعی ناهنجاری جفت است که در آن بند ناف به جای قسمت های مرکزی به لبه جفت متصل می شود. میزان ابتلا به جفت راکتی در بارداری های دوقلویی بیشتر است. این ناهنجاری در 7 تا 9 درصد از بارداری ها رخ می دهد. عوارض مرتبط با جفت راکتی شامل زایمان زودرس و محدودیت رشد داخل رحمی است.

جهت مشاوره فوری و آسان با متخصص زنان آنلاین همین الان کلیک کنید.

نارسایی جفت

نارسایی جفت یکی از عوارض نادر بارداری است. این وضعیت هنگامی رخ می دهد که جفت به طور کامل تشکیل نشده و در نتیجه نمی تواند از جنین در حال رشد به درستی حمایت کند. نارسایی جفت می تواند منجر به محدودیت رشد جنین و ابتلا مادر به پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری شود.

کوچک بودن شکم نسبت به سن بارداری یکی از علائم اصلی نارسایی جفت است.  کوچک بئدن شکم نشان می دهد که جنین مطابق انتظار رشد نمی کند. خانم های مبتلا به فشار خون بالا، دیابت، کم خونی و خانم هایی که سیگار می کشند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به نارسایی جفت قرار دارند. زایمان زودرس، ابتلا جنین به ناهنجاری های مادرزادی و همچنین مرده زایی از عوارض نارسایی جفت است.

مطالعه بیشتر: نارسایی جفت

انواع اختلالات جفت

جفت عضوی حیاتی است که در حفظ زندگی جنین نقش مهمی دارد. هرگونه اختلال در عملکرد جفت می تواند باعث خطر مرگ جنین شود. پزشک متخصص زنان در طول سه ماهه های مختلف بارداری سلامت جنین را کنترل می کند. ابتلا به اختلالات جفت احتمال زایمان سزارین را افزایش می دهد. انواع مختلفی از اختلالات جفت وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:

چسبندگی جفت

چسبندگی جفت در اصطلاح پزشکی جفت آکرتا نامیده می شود. جفت آکرتا یکی از عوارض خطرناک دوران بارداری است. در این اختلال جفت به طور عمیقی در دیواره رحم نفوذ می کند. این نفوذ عمیق به دیواره رحم باعث می شود که جفت پس از زایمان محکم به رحم چسبیده و به سختی از رحم جدا شود. این عارضه در اغلب موارد با خونریزی پس از زایمان همراه است. به همین علت باعث به خطر افتادن زندگی مادر و جنین می شود.

سن بالای مادر در هنگام بارداری احتمال ابتلا به چسبندگی جفت را افزایش می دهد. جفت آکرتا را می توان با انجام آزمایشات سونوگرافی دوران بارداری تشخیص داد. سزارین برنامه ریزی شده بهترین روش زایمان در خانم های دارای چسبندگی جفت است. 95 درصد مادرانی که دارای چسبندگی جفت هستند، پس از زایمان نیاز به انتقال خون دارند. در 9 درصد از موارد ممکن است برداشتن رحم ضرورت پیدا کند.

جفت سرراهی

هنگامی که جفت تمام یا بخشی از دهانه رحم را می پوشاند، به عنوان جفت سرراهی شناخته می شود. عواملی مانند سزارین قبلی، سیگار کشیدن، بارداری چندقلویی و سن بالای مادر در هنگام بارداری خطر ابتلا به جفت سرراهی را افزایش می دهند. خانم هایی که دارای جفت سرراهی هستند باید از انجام فعالیت های سنگین پرهیز کنند.

مهمترین علامت جفت سرراهی خونریزی واژینال در سه ماهه دوم یا سوم بارداری است. اما جفت سرراهی در اغلب موارد، تا قبل از زایمان هیچ گونه علائمی ندارد. پزشک در سه ماهه دوم بارداری می تواند محل قرارگیری دقیق جفت را با استفاده از آزمایش سونوگرافی تشخیص دهد.

در برخی از موارد همراه با پیشرفت بارداری مشکل جفت سرراهی تا حدودی برطرف می شود. به این ترتیب که بزرگ شدن رحم جفت را از دهانه رحم دور می کند. جفت سرراهی در بیشتر موراد به زایمان سزارین نیاز دارد. در شرایط خاص اگر جفت پایین بوده ولی دهانه رحم را نپوشاند، مادر با صلاحدید پزشک می تواند به صورت طبیعی زایمان کند.

مطالعه بیشتر: عوارض سه ماهه دوم بارداری

عوامل خطر ابتلا به اختلالات جفت

دلایل قطعی بروز اختلالات جفت در دوران بارداری هنوز ناشناخته است. اما موارد خاصی وجود دارد که مادران باردار را  در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات جفت قرار می دهد. این عوامل خطر عبارتند از:

• سزارین قبلی
• مصرف سیگار
• بارداری های قبلی
• بارداری چندقلویی
• سن بالای 35 سال
• مصرف مواد مخدر
• سابقه جراحی های رحم

به طور کلی سلامت جفت در دوران بارداری برای داشتن یک نوزاد سالم اهمیت زیادی دارد. در اغلب بارداری ها جفت ها به درستی تشکیل شده و عملکرد خوبی دارند. با این حال، در برخی موارد، ممکن است جفت دچار اختلالاتی شده و مشکلاتی را برای سلامت مادر و جنین ایجاد کند.

در صورت وجود اختلالات جفت زایمان باید به روش سزارین انجام شود. در صورت شدید بودن اختلالات جفت برداشتن رحم ضروری است. هیسترکتومی یا عمل جراحی برداشتن رحم می تواند یک درمان چالش برانگیز باشد، به خصوص اگر تصمیم دارید که فرزندان بیشتری داشته باشید. علائمی مانند خونریزی رحمی، درد شکم و انقباضات دردناک رحمی می تواند نشان دهنده اختلالات جفت باشد. بنابراین در صورت مشاهده این علائم حتما با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.