سیانوز به تغییر رنگ پوست به رنگ مایل به بنفش یا مایل به آبی گفته می شود که به علت بروز کمبود اکسیژن ایجاد می شود. علاوه براین، آکروسیانوز در نوزدان وضعیتی است که با سیانوز محیطی در اطراف دهان و اندام های بدن، به ویژه کف دست و پا مشخص می شود.
به طور کلی، بروز آکروسیانوز در نوزادان شایع است و معمولاً تا زمانی که سیانوز در ناحیه مرکزی بدن وجود نداشته باشد، طبیعی تلقی می شود. این مقاله همه چیزهایی را که در مورد آکروسیانوز نیاز دارید، از جمله علائم، علل، عوامل خطر، تشخیص و گزینه های درمانی برای نوزادان، مورد بحث قرار می دهد.
علائم آکروسیانوز در نوزادان چیست؟
تغییر رنگ مایل به آبی بدون درد دست ها و پاها، بارزترین علامت این بیماری است. علائم و نشانه های زیر نیز ممکن است در نواد مبتلا به آکروسیانوز دیده شوند:
- بروز تورم در انگشتان دست
- افزایش تعریق در دست و پا
- سیانوز ممکن است در اطراف دهان ایجاد شود.
- تغییر رنگ مایل به آبی به طور متقارن توزیع شده باشد.
- مناطق آسیب دیده ممکن است هنگام لمس سرد باشند.
- ساعد، گوش ها، لب ها، بینی یا نوک سینه ها نیز ممکن است در برخی موارد تغییر رنگ دهند.
اگر درباره هر کدام از این علائم سوالی دارید، با یک پزشک تماس بگیرید.
علل بروز آکروسیانوز در نوزادان
علل آکروسیانوز به اولیه یا ثانویه بودن آکروسیانوز بستگی دارد.
آکروسیانوز اولیه
علت دقیق آکروسیانوز اولیه ناشناخته است. در نوزادان، تغییر در گردش خون می تواند علت اصلی بروز این وضعیت باشد. انقباض رگ های خونی که خون غنی از اکسیژن را به اندام ها منتقل می کنند نیز ممکن است منجر به بروز اختلال آکروسیانوز شود.
آکروسیانوز اولیه ممکن است در اثر دمای سرد ایجاد شود. این بیماری مضر نیست، اما اغلب با بیماری رینود اشتباه گرفته می شود، این بیماری یک اختلال است که در آن بدن نسبت به موقعیت های خاص واکنش بیش از حد نشان می دهد و باعث بروز سردی و بی حسی در دست ها و پاها می شود. (از طرف دیگر، رینود اغلب علت آکروسیانوز ثانویه است.)
محققان بر این باورند که آکروسیانوز اولیه به علت انقباض رگ‌های خونی کوچکی است که خون غنی از اکسیژن را به اندام ها می رسانند. این انقباض ممکن است به علت دمای سرد، زندگی در مناطق مرتفع با فشار اکسیژن کمتر و افزایش دما و باد سرد و نقص ژنتیکی در رگ های خونی باشد. در نوزادان، علت آکروسیانوز اولیه، تغییر گردش خون پس از تولد است.
آکروسیانوز ثانویه
آکروسیانوز ثانویه باعث بروز درد می شود و علل متعددی از جمله عفونت ها، بیماری های عروقی، اختلالات خونی، اختلالات تغذیه ای، سرطان و علل ژنتیکی دارد. شایع ترین علل آکروسیانوز ثانویه بیماری رینود و اختلالات تغذیه ای است.
آکروسیانوز ثانویه معمولاً به علت یک بیماری زمینه ای رخ می دهد و ممکن است با احساس درد در نواحی تغییر رنگ داده همراه باشد. علاوه براین، نوع ثانویه ممکن است همراه با آکروسیانوز مرکزی دیده شود. نوع ثانویه این اختلال ممکن است همراه با یکی از شرایط زیر رخ دهد:
- عفونت ها
- سوء تغذیه
- هیپوکسمی
- نئوپلاسم ها
- سندرم داون
- بیماری بورگر
- آسیب نخاعی
- اختلالات خونی
- درماتیت آتوپیک
- سندرم اهلرز – دانلوس
- بیماری های میتوکندری
- یا بیماری های بافت همبند
- بیماری های عروق محیطی
- قرار گرفتن در معرض سموم
اگر درباره این موارد سوالی دارید، با یک پزشک تماس بگیرید.
آیا بروز آکروسیانوز در نوزادان طبیعی است؟
طبیعی است که اکثر نوزادان 24 تا 48 ساعت پس از تولد به آکروسیانوز مبتلا شوند. دلیل بروز این وضعیت، الگوی جدید گردش خون در بدن نوزاد است. خون و اکسیژن به جای دست ها و پاها به اندام های حیاتی مانند مغز، ریه ها و کلیه ها می رسد.
هنگامی که گردش خون نوزاد تنظیم می شود، آکروسیانوز از بین می رود. علاوه براین ممکن است که بعد از حمام نیز علائم بروز پیدا کنند. شما باید نوزاد خود را بعد از حمام گرم نگه دارید.
عوامل مستعد کننده بروز آکروسیانوز در نوزادان
عوامل زیر ممکن است نوزاد را در معرض خطر بالاتر ابتلا به آکروسیانوز قرار دهند:
- شاخص توده بدنی پایین (BMI)
- قرار گرفتن مداوم در معرض دماهای پایین
- وجود مشکلات مربوط به سیستم گردش خون که در درجه اول بر عروق خونی تأثیر می گذارند.
دختران در معرض خطر کمی بالاتر از پسران برای ابتلا به این اختلال هستند.
تشخیص آکروسیانوز در نوزادان
معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی کامل همراه با ارزیابی دقیق علائم، عوامل کلیدی در تشخیص آکروسیانوز هستند. وضعیت بدون درد همراه با تغییر رنگ مایل به آبی، علامت اصلی آکروسیانوز است. اگر پزشکان مشکوک به بروز آکروسیانوز ثانویه باشند، آزمایشات و تصویربرداری های دیگری را انجام خواهند داد.
تشخیص آکروسیانوز با معاینه فیزیکی و شرح حال پزشکی، از جمله ارزیابی علائم انجام می شود. تشخیص آکروسیانوز اولیه زمانی انجام می شود که رنگ مایل به آبی دست و پا (و گاهی اوقات بینی و گوش ها) وجود داشته باشد، زمانی که دست‌ها و پاها سرد و عرق کرده باشند، و زمانی که علائم باعث بروز درد نمی شوند.
وقتی هیچ دردی وجود ندارد، رنگ آبی با بیماری اختلال گردش خون همراه نیست. گردش خون در رگ های خونی کوچک را می توان با استفاده از یک روش غیر تهاجمی به نام کاپیلروسکوپی اندازه گیری کرد که مویرگ های موجود در بستر ناخن را بررسی می کند.
هنگامی که پزشک به آکروسیانوز ثانویه مشکوک است، آزمایشات و تصاویر دیگری ممکن است برای تعیین علت علائم انجام شوند. ممکن است آزمایش‌های دیگری برای رد سایر شرایطی که باعث آبی شدن اندام ها می شوند، از جمله رینود، انجام شود.
درمان آکروسیانوز در نوزادان
در بیشتر موارد، آکروسیانوز اولیه نیازی به درمان ندارد. مداخله دارویی در اکثر مواقع ضروری نیست. برای پیشگیری از بروز آکروسیانوز به علت هوای سرد، نوزاد باید گرم نگه داشته شود. حتما بعد از حمام کودک را در حوله بپیچید تا از سردی شدن او پیشگیری کنید.
درمان آکروسیانوز ثانویه به علت اصلی و علائم آن بستگی دارد. آکروسیانوز ثانویه زمانی برطرف می شود که بیماری زمینه ای درمان شود. برخی از شرایط، مانند مشکلات ژنتیکی، ممکن است به مدیریت طولانی مدت برای پیشگیری از بروز آکروسیانوز ثانویه نیاز داشته باشد.
هیچ درمان خاصی برای آکروسیانوز وجود ندارد. با این حال، علائم را می توان مدیریت کرد. در نوزادان، گرم کردن دمای بدن می تواند علائم را برطرف کند. در کودکان و بزرگسالان، گرم نگه داشتن دست ها و پاها و پوشاندن اعضای بدن آنها می تواند از بدن در برابر دمای سرد محافظت کند.
موارد شدید ممکن است با مصرف داروهایی از جمله مسدود کننده های آلفا یا داروهایی که عضلات را شل می کنند و به باز ماندن رگ های خونی کوچک کمک می کنند، درمان شوند. علائم آکروسیانوز ثانویه زمانی برطرف می شود که بیماری زمینه ای درمان و مدیریت شود.
پیش آگهی نوزادان مبتلا به آکروسیانوز
آکروسیانوز اولیه معمولاً یک وضعیت بی ضرر است. در نوزادان تازه متولد شده معمولاً خود به خود برطرف می شود و در بیشتر موارد عود نمی کند. آکروسیانوز ثانویه باید به طور کامل توسط پزشک بررسی شود. علاوه براین، وجود بیماری های زمینه ای نیز باید بررسی شود.
آکروسیانوز در نوزادان طبیعی است و ممکن است رخ دهد. زیرا سیستم گردش خون به زمان نیاز دارد تا با تغییرات بدن و محیط سازگار شود. اکثر موارد آکروسیانوز اولیه در نوزادان خود به خود برطرف می شود. با این حال، آکروسیانوز ثانویه ممکن است با مشکلات سلامتی زمینه ای همراه باشد.
اگر متوجه تغییر رنگ آبی مایل به بنفش در اطراف دهان یا اندام های نوزاد خود شدید، با پزشک صحبت کنید. برای پیشگیری از بروز آکروسیانوز اولیه، نوزادان باید بعد از تولد گرم نگه داشته شوند. اگر آکروسیانوز ثانویه تشخیص داده شود، ممکن است لازم باشد بیماری های زمینه ای مرتبط نیز درمان شوند.
نشانه های کلیدی برای تشخیص آکروسیانوز
بارزترین علامت آکروسیانوز در نوزادان تغییر رنگ مایل به آبی بدون درد دست و پا است. تغییر در گردش خون نیز می تواند علت اصلی این وضعیت در نوزادان باشد. طبیعی است که نوزادان 24 تا 48 ساعت پس از تولد به آکروسیانوز مبتلا شوند. دختران بیشتر از پسران در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
آکروسیانوز عارضه ای است که باعث آبی شدن دست ها و پاها می شود. علت اصلی این اختلال، انقباض عروق ریز در انتهای بازوها و پاها است. اغلب در نوزادان، کودکان، نوجوانان و جوانان دیده می شود. بروز این اختلال در نوزادان، در چند ساعت اول زندگی شایع است.
نام این اختلال از واژه یونانی “akros” به معنای افراطی و “kyanos” به معنای آبی گرفته شده است. یک گزارش در مورد آکروسیانوز به عدم شفافیت و اجماع در جامعه پزشکی در مورد اینکه آیا این وضعیت یک بیماری واحد است یا اینکه همیشه به علت خاصی مرتبط است، اشاره می کند. نتیجه گرفته می شود که این اختلال یک وضعیت کاملاً تحقیق شده نیست.
آنچه محققان با اطمینان می دانند این است که دو نوع آکروسیانوز وجود دارد: اولیه و ثانویه. به دست آوردن اطلاعات بیشتر در مورد علائم و علل زمینه ای هر نوع اختلالی کمک می کند تا وضعیت بیماری را به طور کلی روشن کنید.
چه اندام هایی تحت تاثیر آکروسیانوز قرار می گیرند؟
در آکروسیانوز، دست ها و پاها بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند. با این حال، این بیماری همچنین می تواند بینی، گوش ها، لب ها، نوک سینه ها، مچ دست و مچ پا را نیز تحت تاثیر قرار دهد. آکروسیانوز اولیه متقارن است، به این معنی که هر دو طرف بدن را درگیر می کند. مثلاً اگر روی دست ها ظاهر شود، در هر دو دست وجود خواهد داشت.
از طرف دیگر آکروسیانوز ثانویه فقط یک طرف را تحت تأثیر قرار می دهد. آکروسیانوز ثانویه معمولاً دردناک است و ممکن است باعث از دست دادن بافت شود. شایع ترین علائم هر نوع آکروسیانوز، عبارت اند از:
- کندی جریان خون
- دمای پایین پوست
- بروز تورم در دست ها و پاها
- انگشتان دست یا پا آبی رنگ می شوند.
- دست و پاها سرد می شود و عرق می کنند.
علائم آکروسیانوز با گرما بهبود می یابد و با دمای سرد شدیدتر می شود. رنگ پوست ممکن است با حرکت بهبود یابد، به خصوص در دست. آکروسیانوز اولیه در نوزادان به این علت رخ می دهد که خون و اکسیژن ابتدا به مغز، ریه ها، کلیه ها و سایر قسمت های مهم بدن و نه دست ها و پاها، جریان دارد.
نوزادانی که دست ها و پاهایشان مایل به آبی است، پس از عادت کردن بدن به الگوی گردش خون جدید، در چند ساعت اول بهبود می یابند.
سخن آخر
آکروسیانوز اولیه یک بیماری به طور کلی بی ضرر با پیش آگهی خوب است. درمان هایی برای کاهش علائم در موارد شدید وجود دارد. در نوزادان، این عارضه خود به خود از بین می رود و پس از برطرف شدن علائم، عود نمی کند. علل زمینه ای آکروسیانوز ثانویه می تواند جدی باشد.
افرادی که علائم آکروسیانوز دارند، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرند. به این ترتیب می توان بیماری زمینه ای را درمان کرد و از عوارض آن بیماری پیشگیری نمود.
آخرین دیدگاه‌ها