رایج ترین راه های تشخیصی سرطان ها

بدون شک رایج ترین روشهای تشخیصی سرطان ها، تست های تصویربرداری، بیوپسی از محل سرطان و تجویز آزمایش خون می باشد. اما با این حال، انواع سرطان ها ممکن است روش تشخیصی خاص خودشان را داشته باشند. بر همین اساس ما در ای مقاله سعی کردیم رایج ترین راه های تشخیص انواع سرطان ها را مورد بررسی قرار دهیم. آگاهی از این روش ها به بیماران کمک می کند تا آمادکی لازم را برای انجام آزمایشات و ارزیابی پزشکی کسب کنند.

راه های تشخصیی سرطان پانکراس

در صورتی که پزشک معالج به سرطان پانکراس مشکوک شود می تواند برای ارزیابی و تشخیص بهتر آزمایشات زیر را پیشنهاد دهد:

• نمونه برداری و بیوپسی. لوزالمعده از طریق آندوسکوپ، در بیوپسی لوزالمعده به ندرت از آسپیراسیون سوزن ریز استفاده می شود.
• تست های تصویربرداری. مانند اسکن سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) و گاهی اوقات، توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) و سونوگرافی آندوسکوپی (EUS) برای تهیه تصاویر از اندام های داخلی از جمله لوزالمعده
• آزمایش خون، برای بررسی های پروتئین های خاص (نشانگر تومور). یک آزمایش نشانگر تومور که در سرطان لوزالمعده مورد استفاده قرار می گیرد، CA19-9 نام دارد که در درک چگونگی واکنش سرطان به درمان مفید است؛ اما این آزمایش همیشه قابل اعتماد نیست زیرا برخی از افراد مبتلا به سرطان لوزالمعده سطح CA19-9 بالایی ندارند.

راه های تشخصیی سرطان خون

این احتمال وجود دارد پزشکان قبل از شروع علائم، لوسمی مزمن را در یک آزمایش خون معمولی تشخیص دهد. اگر این اتفاق بیفتد یا علائمی وجود داشته باشد که او به لوسمی مشکوک شود، ممکن است بیمار تحت معاینات تشخیصی زیر قرار بگیرد:

معاینه بدنی

پزشک علائم جسمی سرطان خون مانند پوست کمرنگ ناشی کم خونی، تورم غدد لنفاوی و بزرگ شدن کبد و طحال را در بیمار بررسی خواهد کرد.

آزمایش خون

با بررسی آزمایش خون، پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا بیمار سطح غیر طبیعی گلبول های قرمز یا پلاکت ها را دارد یا ندارد. سطح غیر طبیعی گلبول های قرمز و پلاکت می تواند نشان دهنده لوسمی باشد.

آزمایش مغز استخوان

یکی از رایج ترین روشهای تشخیص سرطان های خون نمونه برداری از مغز استخوان بیمار می باشد. مغز استخوان با استفاده از یک سوزن بلند و نازک نمونه برداری می شود. نمونه برای یافتن سلول های لوسمی به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد. آزمایش های تخصصی سلول های لوسمی می تواند برای تعیین گزینه های درمانی به پزشک کمک کنند.

راه های تشخصیی سرطان کلیه

آزمایشات و روش های مورد استفاده برای تشخیص سرطان کلیه، عبارتند از:

• آزمایش خون و ادرار. آزمایش خونو ادرار ممکن است اطلاعاتی را در مورد آنچه که باعث ایجاد علائم و علت می شود به پزشک ارائه دهد.
• تست های تصویربرداری. آزمایشات تصویربرداری به پزشک امکان می دهد تومور کلیه یا ناهنجاری را مشخص کند. آزمایشات تصویربرداری ممکن است شامل سونوگرافی، اشعه ایکس، CT یا MRI باشد.
• برداشتن نمونه ای از بافت کلیه (بیوپسی). در برخی شرایط، پزشک ممکن است روشی را برای برداشتن یک نمونه کوچک از سلول ها (بیوپسی) از ناحیه مشکوک کلیه توصیه کند. نمونه در آزمایشگاه آزمایش می شود تا به دنبال علائم سرطان باشد. این روش همیشه مورد نیاز نیست.

راه های تشخصیی سرطان کبد

آزمایشات و روش های مورد استفاده برای تشخیص تومور کبد، عبارتند از:

• آزمایش خون برای تشخیص ناهنجاری های عملکرد کبد
• تست های تصویربرداری مانند سونوگرافی، CT و MRI
• برداشتن نمونه ای از بافت کبد برای آزمایش یا همان بیوپسی

راه های تشخصیی سرطان مثانه

آزمایشات و روش های مورد استفاده برای تشخیص تومور مثانه شامل موارد زیر است:

سیستوسکوپی

سیستوسکوپ دارای لنزهایی است که به پزشک اجازه می دهد داخل مجرای ادراری و مثانه را ببیند و این ساختارها را برای علائم بیماری بررسی کند. بیوپسی در طول سیستوسکوپی، پزشک می تواند یک وسیله خاص را از طریق دامنه و داخل مثانه منتقل کند تا یک نمونه سلولی (بیوپسی) را برای بررسی بیشتر جمع آوری کند. این روش گاهی اوقات برداشتن transurethral تومور مثانه (TURBT) نامیده می شود. TURBT همچنین  برای درمان تومور مثانه کابرد دارد.

سیتولوژی ادرار

نمونه ای از ادرار تحت میکروسکوپ برای بررسی سلول های سرطانی در روشی به نام سیتولوژی ادرار تجزیه و تحلیل می شود.

تست های تصویربرداری

آزمایشات تصویربرداری، از جمله توموگرافی کامپیوتری (CT) و یا پیلوگرام رتروگراد، به پزشک اجازه می دهد ساختار دستگاه ادراری بیمار را معاینه کند. پیلوگرام رتروگراد یک معاینه با اشعه ایکس است که برای بررسی دقیق دستگاه ادراری فوقانی استفاده می شود.

راه های تشخصیی سرطان ملانومای پوستی

در صورت تشخیص زود هنگام سرطان ملانوما، می توان با حداقل جراحی این عارضه را درمان کرد. بیماری ملانوما می تواند نسبت به انواع دیگر سرطان پوستی به علت انتشار سریع خطرناک و جدی تر باشد. در بعضی از موارد حتی منجر به مرگ فرد مبتلا شود. اگر نیاز به غربالگری دوره ای سرطان پوست دارید، حتماً این موضوع را با پزشک خود مطرح کنید. پزشک برای این کار گزینه های زیر را به شما پیشنهاد خواهد داد:

معاینه پوست توسط پزشک متخصص

در طی معاینه پوست، پزشک اقدام به بررسی پوست تمام قسمت های بدن بیمار کرده و هرگونه تغییری را مورد آزمایش قرار خواهد داد.

معاینات پوست توسط بیمار

فرد می تواند بررسی وضعیت پوست را در منزل انجام داده و مراقب تغییر حالت خال ها، کک و مک ها و لکه های پوستی خود باشد. بهترین شیوه برای انجام معاینات پوستی توسط خود فرد، ایستادن در مقابل یک آینه تمام قد و بررسی تمامی قسمت های پوست بدن است. به خاطر داشته باشید که حتماً تمامی قسمت های جلو، کمر، پشت دست ها و پاها را مورد بررسی قرار دهید. علاوه بر این ها بهتر است توجهی به پوست کف سر، ناحیه تناسلی، ناخن ها، کف پا و دست ها نیز داشته و وضعیت پوست بین انگشتان دست و پای خود را نیز بررسی کنید.

بیوپسی

دقیق ترین راه برای تشخیص ملانوما، تکنیک نمونه برداری از پوست است. در این فرآیند، تمام یا قسمتی از خال یا پوست رشد یافته برداشته شده و برای آزمایشات بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می شود.

نمونه برداری پوستی از ملانوما به یکی از شیوه های زیر انجام می شود:

بیوپسی پانچ (punch biopsy)

 در حین انجام بیوپسی پانچ، پزشک از تیغه دایره ای شکلی استفاده خواهد کرد. این تیغه بر روی پوست خال مشکوک فشار داده شده و قسمتی دایره ای شکل از پوست فرد جدا خواهد شد.

بیوپسی اکسینال

در این فرآیند، تمامی خال یا بخشی از قسمت رشد یافته همراه با بخشی از پوست سالم فرد برداشته خواهد شد.

بیوپسی برشی

از این روش برای خال های بزرگ استفاده می شود. در این نوع نمونه برداری فقط غیر طبیعی ترین قسمت خال یا پوست رشد کرده برای بررسی های آزمایشگاهی نمونه برداری خواهد شد.

بیشتر پزشکان شیوه بیوپسی پانچ یا اکسینال را برای نمونه برداری ترجیح می دهند.

راه های تشخصیی سرطان پروستات

اگر بیمار دارای علائم باشد، یا اگر یک آزمایش معمول خون سطح PSA غیر طبیعی را نشان می دهد، ممکن است معاینات بیشتری انجام شود. اسکن های تصویربرداری می توانند وجود سرطان پروستات را نشان داده و ردیابی کنند.

آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• معاینه دیجیتال رکتال (DRE): که در آن پزشک به طور دستی هرگونه ناهنجاری پروستات را با انگشت خود بررسی می کند.
• آزمایش بیومارکر بررسی خون: ادرار یا بافت های بدن فرد مبتلا به سرطان برای مواد شیمیایی منحصر به فرد

اگر این تست ها نتایج غیر طبیعی نشان دهند، آزمایش های بعدی شامل موارد زیر است:

آزمایش PCA3 كه ادرار را برای ژن PCA3 كه فقط در سلول های سرطانی پروستات یافت می شود، بررسی می كند. یک اسکن اولتراسوند صحیح که با استفاده از یک پروب که صداها را منتشر می کند، از منطقه آسیب دیده تصویربرداری می کند.

بیوپسی یا از جداکردن 12 تا 14 قطعه کوچک از چندین ناحیه پروستات برای معاینه تحت میکروسکوپ اینها به تأیید مرحله سرطان، شیوع بیماری و معالجه مناسب کمک می کند. برای ردیابی هرگونه شیوع یا متاستاز، پزشکان ممکن است از اسکن استخوانی، سی تی اسکن یا MRI استفاده کنند.

راه های تشخصیی سرطان روده بزرگ

پزشکان معمولاً برای تأیید تشخیص و یافتن سرطان روده بزرگ، کولونوسکوپی را توصیه می کنند. در کولونوسکوپی یک لوله طولانی و انعطاف پذیر به داخل روده وارد می شود. معمولاً كولونوسكوپی نسبت به پرتوهای ایكس باریم، به ویژه در تشخیص پولیپ های كوچك، دقیق تر است. اگر پولیپ روده بزرگ یافت شود، معمولاً از طریق کولونوسکوپ برداشته و به آزمایشگاه ارسال می شود. کولونوسکوپی بهترین روش برای تشخیص سرطان روده بزرگ است. در حالی که اکثر پولیپ های برداشته شده از طریق کولونوسکوپ خوش خیم هستند، بسیاری از آنها ممکن است سرطانی و بدخیم باشند. برداشتن پولیپ های پیش سرطانی از پیشرفت سرطان جلوگیری می کند.

سیگموئیدوسکوپی

سیگموئیدوسکوپی روشی است که با استفاده از دامنه انعطاف پذیرتر برای بررسی فقط روده بزرگ و راست روده انجام می شود. این روش ساده تر از یک کولونوسکوپی انجام می شود اما محدودیت های دارد. برداشتن پولیپ و بیوپسی سرطان از طریق سیگموئیدوسکوپ قابل انجام است. اگر سرطان روده بزرگ توسط بیوپسی تأیید شود، آزمایشاتی برای تشخیص مراحل بیماری انجام می گیرد تا مشخص شود آیا سرطان در سایر اندام های بدن شیوع یافته است یا خیر. از آنجا که سرطان کولورکتال تمایل دارد به ریه ها و کبد انتشار یابد، آزمایش های مرحله بندی شامل اسکن CT ریه ها، کبد و شکم است.

نشانگر تومور

پزشک در مواردی که مشکوک به سرطان باشد، ممکن است آزمایش خون نشانگر تومور به نام آنتی ژن کارسینو embryonic)CEA) را توصیه کند. CEA ماده ای است که توسط برخی از سلولهای سرطانی روده بزرگ و راست روده و همچنین برخی دیگر از سرطانها تولید می شود و گاهی اوقات در بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ به ویژه در مواردی که بیماری شیوع دارد، در مقادیر زیاد یافت می شود. میزان بالای CEA می تواند به عنوان یک آزمایش مفید برای پیگیری و تشخیص سرطان مورد استفاده قرار گیرد. با این وجود، همه بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ حتی اگر سرطان آنها شیوع نداشته باشد، CEA بالایی دارند.

علاوه بر این، برخی از بیماران بدون سرطان می توانند آزمایش خون بالا CEA را انجام دهند. به عنوان مثال، حدود 15٪ از افراد سیگاری، بدون داشتن سرطان روده بزرگ، دارای CEA بالا هستند؛ بنابراین از CEA برای تشخیص سرطان روده بزرگ استفاده نمی شود بلکه برای دنبال کردن اثرات درمان سرطان روده بزرگ در فرد با سابقه شناخته شده این بیماری استفاده می شود زیرا باز هم در برخی از بیماران میزان بافت سرطانی با سطح CEA ارتباط دارد.

مشاوره و آزمایش ژنتیک

در حال حاضر آزمایش خون برای تست سندرم سرطان روده بزرگ ارثی در دسترس است. خانواده هایی که دارای چندین عضو با سابقه ابتلا به سرطان روده بزرگ، پولیپ روده بزرگ، سرطان در سنین پایین و سایر سرطان هایی مانند سرطان مجرای ادرار، رحم، اثنی عشر و موارد دیگر هستند، ممکن است از تحت مشاوره ژنتیک و احتمالاً با آزمایش ژنتیکی قرار بگیرند.

مزایای مشاوره ژنتیکی به دنبال آزمایش ژنتیک عبارتند از:

• کاهش نگرانی اعضای خانواده
• شناسایی اعضای خانواده در معرض خطر
• شناسایی اعضای پرخطر به طوری که غربالگری ممکن است برای جلوگیری از سرطان های دیگر انجام شود.

آزمایش خون مدفوع (FOBT)

تومورهای روده بزرگ و راست روده به آرامی در مدفوع رسوب می کنند و منجر به خون در مدفوع که معمولاً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست می شود. این تست ها هم مناسب و هم ارزان هستند.

دو نوع آزمایش خون مخفی مدفوع وجود دارد:

گائواک FOBT

• در این آزمایش مقدار کمی از مدفوع بیمار در هنگام افزودن یک ماده شیمیایی آزمایش می شود.
• معمولاً در این آزمایش سه نمونه متوالی مدفوع جمع آوری می شود.

نوع دیگر FOBT

• یک آزمایش ایمونوشیمیایی است که در آن محلول مخصوصی به نمونه مدفوع اضافه و تجزیه و تحلیل می شود.
• آزمایش ایمونوشیمیایی یک آزمایش کمی است که برای تشخیص پولیپ و سرطان حساس تر و خاص تر انجام می گیرد.

فردی که خون خفیف مدفوع آن ها مثبت ارزیابی می شود، احتمالا ابتلا به پولیپ روده بزرگ و 30٪ -5٪ احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ را دارند. سرطان های روده بزرگ که در این شرایط یافت می شوند، کوچک هستند و انتشار نیافته و پیش آگهی طولانی مدت بهتری دارند.

• البته وجود خون در مدفوع همیشه به معنی سرطان نیست.
• بسیاری از شرایط دیگر می تواند باعث ایجاد خون در مدفوع شود.

اما بیمارانی که آزمایش خون مثبت مدفوع دارند، باید برای ارزیابی سرطان روده بزرگ و تشخیص منبع خون تحت ارزیابی های بیشتری قرار بگیرند. از طرفی هم بسیاری از بیماران مبتلا به پولیپ روده بزرگ، در مدفوع آن ها خونی وجود ندارند. در بیمارانی که مشکوک به پولیپ کولورکتال هستند و در افرادی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پولیپ های روده بزرگ و سرطان قرار دارند، غربالگری سیگموئیدوسکوپی های انعطاف پذیر یا کولونوسکوپی حتی اگر FOBT منفی باشد انجام می شود.

راه های تشخصیی سرطان ریه

در صورت مشکوک شدن پزشک به سرطان ریه، او می تواند تعدادی آزمایش را برای تشخیص و ارزیابی سلول های سرطانی و رد یا تایید کردن سرطان تجویز کند.

آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تست های تصویربرداری. تصویر اشعه ایکس از ریه ممکن است توده یا گره های غیر طبیعی را نشان دهد.
• سیتولوژی خلط. در صورتی که بیمار خلط داشته باشد، پزشک با بررسی خلط زیر میکروسکوپ می تواند سلول های سرطانی ریه را شناسایی کند.

نمونه بافت (بیوپسی). پزشک می تواند بیوپسی را به روش های مختلفی انجام دهد:

• برونکوسکوپی. پزشک نواحی غیر طبیعی ریه ها را با استفاده از برونکوسکوپ، معاینه می کند.
• مدیاستینوسکوپی. پزشک یک برش در پایه گردن بیمار ایجاد و با ابزار جراحی در پشت استخوان سینه از غدد لنفاوی، نمونه های بافتی تهیه می شود.
• بیوپسی با سوزن. پزشک با استفاده از تصاویر اشعه ایکس یا CT یک سوزن را به درون بافت ریه هدایت سلول های مشکوک را جمع آوری می کند.

همچنین ممکن است از غدد لنفاوی یا مناطقی که سرطان در آن انتشار یافته نمونه برداری شود. تجزیه و تحلیل دقیق سلول های سرطانی در آزمایشگاه نوع سرطان را مشخص می کند.

تشخیص نوع سرطان و ویژگی های سلول های سرطانی می تواند به تشخیص پیش آگهی و روند بیماری کمک کنند.

راه های تشخصیی سرطان پستان

برای معاینه، پزشک پستان های زن را برای تشخیص هر نوع برآمدگی و توده احتمالی بررسی می کند. در حین معاینه، ممکن است از بیمار خواسته شود در موقعیت های مختلف قرار بگیرد.

تست های تصویربرداری

چندین آزمایش تصویر برداری در تشخیص سرطان پستان کاربرد دارند، از جمله:

سونوگرافی. با استفاده از امواج صوتی توده های جامد پستانی را از کیست های پر از مایعات تشخیص می دهد.

ماموگرافی. در این روش از نوعی اشعه ایکس برای تهیه تصاویر از بافت پستان استفاده می شود و به پزشک کمک می کند هرگونه توده یا ناهنجاری را در مراحل اولیه سرطان تشخیص دهد. ماموگرافی گاهی اوقات یک منطقه مشکوک به سرطان را شناسایی می کند.

تصویربرداری با تشدید مغناطیسی. با تهیه تصاویر مختلفی از پستان به پزشک در شناسایی سرطان یا ناهنجاری های دیگر کمک می کند. پزشک می تواند MRI را بعد از انجام ماموگرافی یا سونوگرافی توصیه کند. بعضی اوقات پزشکان از MRI به عنوان یک ابزار غربالگری برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند، استفاده می کنند.

بیوپسی. در این روش پزشک از بافت پستان بیمار نمونه برداری کرده و آن را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می فرستد. بیوپسی در تایید سرطانی بودن سلول ها و تشخیص نوع آن کاربرد دارد.

تشخیص کاملتر سرطان شامل اندازه تومور، میزان انتشار آن و مرحله بندی سرطان است که شانس بهبودی فرد و نوع روند درمانی را مشخص می کند.

 منبع:

https://www.healthline.com/health/most-common-cancers#breast-cancer