از آلرژی گرفته تا عفونت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند منجر به بروز درد زبان و گلو به طور همزمان شوند. به طور کلی، درد زبان و گلو میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. بیشتر آنها، مانند سرماخوردگی، سندرم سوزش دهان، یا زخم دهان جدی نیستند. با این حال، در برخی موارد، گلودرد و زبان ممکن است علت جدی تری مانند سرطان داشته باشد.
تعیین علت گلودرد یا زبان میتواند برای مشخص کردن گزینه درمانی، در صورت وجود، ضروری باشد. بر همین اساس ما سعی کرده ایم در این مقاله از پزشکت شایع ترین علل درد زبان و گلو که به طور همزمان بروز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند را مورد ارزیابی قرار دهیم.
شایع ترین علل درد زبان و گلو درد
اغلب اوقات، درد زبان و گلو که به طور همزمان رخ میدهند زیاد نگران کننده نیست. شایع ترین علل آن میتواند شامل ضربه، مانند سوختگی زبان، یا واکنش آلرژیک خفیف باشد.
با این حال، گاهی اوقات، درد زبان و گلو میتواند نشانه مشکل جدی تری باشد. اگر متوجه توده، زخم باز یا تغییر رنگ زبان خود شدید که بعد از چند هفته از بین نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود، به پزشک مراجعه کنید. اما شایع ترین علل درد زبان و گلو به طور همزمان عبارتند از:
آلرژی
آلرژی به موادی مانند کپک، گرده، گرد و غبار یا شوره میتواند باعث گلودرد شود. گاهی اوقات آلرژی غذایی ممکن است علائمی را مانند خارش یا تورم زبان ایجاد کند که روی زبان تأثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارد. علائم آلرژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گلو درد
- آبریزش بینی
- ترشح پشت حلق
- عطسه کردن
- خارش چشم یا گوش
- کهیر یا بثورات
- سرفه کردن
- احتقان بینی
علائم آنافیلاکسی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گرفتگی صدا
- دشواری در تنفس، رنگ آبی پوست یا اطراف لب ( سیانوز)
- تورم زبان، مشکل در صحبت کردن، ریزش آب دهان
- تورم صورت
- قرمزی، کهیر یا بثورات پوستی
- احساس سرگیجه یا غش
در صورت داشتن علائم آنافیلاکسی باید با مراکز درمانی تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید، زیرا این یک جدی و خطرناک است که نیاز به درمان فوری و حرفه ای دارد.
آلرژی شایع و اغلب ارثی است. علائم آلرژی زمانی رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که سیستم ایمنی بدن به یک ماده خاص (که محرک می نامند) مانند گرده، غذا یا شوره حیوانات خانگی بیش از حد واکنش نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. بیشتر علائم زمانی رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که سیستم ایمنی ماده ای به نام هیستامین آزاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.
گلودرد ناشی از آلرژی را میتوان با محصولات بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن یا قطره های سرفه تسکین داد. گلودرد مربوط به آلرژی اغلب ناشی از علامت دیگری به نام ترشح پشت حلق است. این وضعیت را میتوان با ضد احتقان ها، با افزایش مقدار مایعاتی که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نوشید، یا با استفاده از یک مرطوب کننده برطرف کرد.
ضربه و یا آسیب
صدمات ناشی از منابع مختلف میتواند منجر به بروز درد زبان و گلو و بروز علائم زیر شوند:
- گلو درد
- گرفتگی صدا
- درد زبان
- قرمزی یا التهاب زبان
- تغییر رنگ یا تاول روی زبان
- بریدگی یا زخم روی زبان
- احساس سوزش در زبان یا گلو
- سوزش سر دل، درد معده یا احساس سیری که از علائم بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) هستند.
گاز گرفتگی زبان، آسیب دیدگی زبان در حین کار دندانپزشکی، سوزش زبان یا گلو هنگام مصرف غذاها یا مایعات داغ ممکن است باعث درد زبان و یا گلو شود. در حالی که سوزاندن فقط زبان هنگام خوردن یا آشامیدن شایع تر است، مواردی از سوزش گلو یا مری با غذا و نوشیدنی نیز گزارش شده است.
اگر بافت دهان در اثر تماس با مواد بسیار اسیدی یا شیمیایی تحریک شود، ممکن است منجر به درد زبان یا گلو شود.
این وضعیت برای افرادی اتفاق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد که دارای بیماری به نام GERD (ریفلاکس اسید) هستند. وقتی شب ها برای خواب دراز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کشند، اسید معده میتواند به سمت مری حرکت و پشت گلو را تحریک کند. این یک علت شایع گلودرد است.
سوختگی جزئی زبان ناشی از نوشیدن یا خوردن غذا یا مایعات داغ به راحتی در خانه با خوردن و نوشیدن غذا و مایعات سرد یا استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن درمان میشود. در صورت مشاهده تاول یا بافت سیاه شده باید با پزشک متخصص مشورت کنید.
در صورتی که زبان خود را گاز گرفته اید یا در اثر کار دندانپزشکی یا بریس آسیب دیده است، معمولاً می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید با خوردن و نوشیدن غذا و مایعات سرد و استفاده از مسکن های بدون نسخه آن را در خانه درمان کنید. اگر زخم عمیقی دارید، به خصوص اگر خونریزی همچنان ادامه داشته باشد یا اگر زخمی دارید که ظرف یک یا دو هفته از بین نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود، با پزشک مشورت کنید.
اگر گلودرد ناشی از GERD را تجربه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید، بهتر است با مشورت با یک پزشک آن را درمان کنید. داروهای ضد اسید و مهارکننده های پمپ پروتون اغلب استفاده میشود. بالا بردن سر هنگام خواب نیز میتواند به تسکین علائم GERD شبانه کمک کند.
سندرم سوزش دهان
سندرم سوزش دهان یک بیماری بسیار پیچیده است که بیشتر افراد بالای 60 سال را تحت تاثیر قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد، به ویژه زنانی که یائسه هستند. این یک مرور کلی از سندرم سوزش دهان است. اگر مشکوک هستید که این وضعیت ممکن است دلیل درد زبان یا گلو شما باشد، با یک متخصص پزشکی مشورت کنید.
علائم سندرم سوزش دهان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس سوزش شدید و مداوم در نوک زبان
- خشکی دهان
- طعم فلزی در دهان
- مشکلات بلع یا جویدن
علائم سندرم سوزش دهان میتواند کاملاً ناگهانی ظاهر شود یا به تدریج در طول زمان ظاهر شود.
علل سندرم سوزش دهان میتواند متعدد باشد و شناسایی آن دشوار است. برخی از شرایط شناخته شده برای ایجاد سندرم سوزش دهان عبارتند از:
- آسیب عصبی به اعصابی که درد یا حس چشایی را کنترل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.
- عفونت های قارچی مانند برفک دهان
- عدم تعادل هورمونی
- کمبود ویتامین
- عوارض دارویی
- دیابت
- آلرژی به محصولات و مواد دندانی یا آلرژی غذایی
- رفلکس اسید
- دهان خشک
درمان سندرم سوزش دهان به علت اصلی آن بستگی دارد. به عنوان مثال، عفونت قارچی باید با داروهای ضد قارچ درمان شود و عدم تعادل هورمونی و کمبود ویتامین ها باید اصلاح شود. برخی از داروهای رایج مورد استفاده برای درمان سندرم سوزش دهان عبارتند از:
- آمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تریپتیلین
- تری فلوپرازینHCl
- کلونازپام
- گاباپنتین
- پرگابالین
سایر روش‌های درمانی کمتر رایج ممکن است با هدف مسدود کردن گیرنده‌های درد از طریق دستگاه‌های الکتریکی یا با استفاده از داروهای موضعی، تغییرات رفتاری یا سبک زندگی، یا مشاوره در صورتی که استرس یا مسائل روان‌شناختی عاملی مؤثر باشد، تجویز شود.
نورالژی
نورالژی گلوسوفارنکس وضعیتی است که باعث درد شدید عصبی در زبان، گلو و گاهی اوقات گوش میشود. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد در زبان، گلو یا گوش که میتواند به صورت تیز، ضربه‌دار یا مانند شوک الکتریکی توصیف شود.
- احساس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید که یک جسم نوک تیز در گلو قرار دارد.
- بروز علائم قلبی (نبض پایین، فشار خون پایین، غش) یا تشنج
نورالژی گلوسوفارنکس معمولاً به دلیل فشرده شدن عصب، آسیب به رگ خونی تامین کننده عصب، یا بدتر شدن غلاف محافظ پوشاننده عصب (مانند بیماری هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس) ایجاد میشود. یک رشد یا تومور ممکن است عصب را فشرده کند، یا میتواند توسط یک رگ خونی یا سایر ساختارهای مجاور فشرده شود.
داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن برای نورالژی خیلی موثر نیستند. داروهایی که درد عصبی را هدف قرار میدهند مانند نورونتین (گاباپنتین) یا تگرتول (کاربامازپین) ممکن است در ابتدا درد ناشی از نورالژی گلوسوفارنکس را تسکین دهند، اما با گذشت زمان اثربخشی خود را از دست میدهند.
برای درد گلو، برخی افراد استفاده از یک داروی بی حس کننده موضعی به نام لیدوکائین (گزیلوکائین) را برای بی حس کردن پشت گلو موثر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانند که باعث بلع راحت تر میشود.
جراحی ممکن است برای برخی افراد موثر باشد. به عنوان مثال، اگر نورالژی ناشی از رگ خونی است که عصب را فشرده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، میتوان از یک روش جراحی به نام رفع فشار میکروواسکولار (MVD) برای مسیریابی مجدد رگ خونی استفاده کرد. اگر عصب توسط رشد یا تومور فشرده شود، گاهی اوقات میتوان آنها را با جراحی برداشت.
گلودرد استرپتوکوکی
گلودرد استرپتوکوکی یک علت بسیار شایع گلودرد است. این بیماری توسط باکتری استرپتوکوک ایجاد میشود و برای تشخیص دقیق نیاز به آزمایش استرپتوکوک دارد. در حالی که گلودرد استرپتوکوکی میتواند در هر سنی رخ دهد، این بیماری در افراد 5 تا 15 ساله شایع است.
علائم گلودرد استرپتوکوکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب
- خستگی
- گلو درد
- التهاب لوزه ها
- لکه های سفید روی لوزه ها
- لکه های قرمز ریز در داخل دهان
- تورم غدد لنفاوی
در حالی که علائم گلودرد استرپتوکوکی با علائم ناشی از عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی معمولی و عفونت‌های تنفسی فوقانی ویروسی یکسان هستند، برخی از علائم رایج در سرماخوردگی به‌طور محسوسی در گلودرد استرپتوکوکی وجود ندارند. این موارد عبارتند از:
- سرفه کردن
- آبریزش بینی
- گرفتگی صدا
- چشم صورتی
همانطور که قبلا ذکر شد، گلودرد استرپتوکوکی توسط یک باکتری، استرپتوکوک گروه A ایجاد میشود. شما ممکن است از طریق تماس با فرد دیگری که به آن مبتلا است، به خصوص اگر غذا یا نوشیدنی مشترکی داشته باشید یا آنها را ببوسید، همچنین از طریق قطرات تنفسی ناشی از سرفه یا عطسه به این عفونت مبتلا شوید.
باکتری استرپتوکوک گروه A نیز باعث ایجاد ضایعات پوستی به نام ایمپتیگو میشود و در صورت دست زدن به این زخم ها ممکن است عفونی شوید.
گلودرد استرپتوکوکی همیشه باید با یک آنتی بیوتیک مناسب درمان شود. آموکسی سیلین یا پنی سیلین آنتی بیوتیک هایی هستند که اغلب برای گلودرد استرپتوکوکی مورد استفاده قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرند، اما در افرادی که به این دسته از داروها حساسیت دارند نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان از آنها استفاده کرد. مطمئن شوید که آنتی بیوتیک را دقیقاً همانطور که تجویز شده است مصرف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید.
پس از مصرف حداقل 48 ساعت آنتی بیوتیک مناسب و عدم تب، باید احساس بهتری داشته باشید و دیگر مسری نباشید. در این بین، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید با خوردن و نوشیدن غذا یا مایعات سرد گلودرد خود را کاهش دهید. به غذاهایی که جویدن و بلعیدن آنها آسان است بچسبید و مسکن های بدون نسخه را امتحان کنید.
در مواردی که لوزه ها بسیار متورم هستند، گاهی اوقات داروهای استروئیدی برای کاهش اندازه لوزه ها و بهبود توانایی شما برای بلع تجویز میشود، اما معمولاً این کار ضروری نیست. اگر داروهای بدون نسخه برای تسکین درد کافی نیستند، ممکن است از پزشک خود در مورد یک داروی بی حس کننده موضعی که پشت گلو را بی حس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، بپرسید.
سرطان زبان
سرطان زبان یکی از شایع ترین انواع سرطان سر و گردن است. به طور کلی سرطان زبان در مردان در سنین بالاتر که سابقه مصرف الکل یا سیگار دارند، بیشتر رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.
در سال‌های اخیر، اگرچه شیوع کلی سرطان زبان رو به کاهش بوده است، اما بروز این نوع سرطان در میان زنان جوان‌تری که سابقه مصرف الکل یا دخانیات را نداشته‌اند، افزایش یافته است. سرطان زبان نیز در بیماران جوانتر به دلیل قرار گرفتن در معرض ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) افزایش یافته است.
شایع ترین و اولین علامت سرطان زبان معمولاً زخم روی زبان است که از بین نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود. این زخم ممکن است درد داشته باشد و به راحتی خونریزی کند.
سایر علائم سرطان زبان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در بلع یا احساس درد هنگام بلع
- کاهش وزن
- مشکل در صحبت کردن
- توده در گردن یا ناحیه اطراف آن، یا تورم غدد لنفاوی در صورت انتشار سرطان
همیشه نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان علت دقیق سرطان زبان را شناسایی کرد. با این حال، عوامل خطر خاصی با این نوع بدخیمی مرتبط هستند، از جمله مصرف الکل و تنباکو، بهداشت نامناسب دهان و عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی.
این نوع سرطان ارتباط زیادی با سیگار کشیدن دارد. شیوع کلی این بیماری کاهش یافته است، و تصور میشود که این با افراد کمتری که سیگار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کشند همزمان باشد.
درمان سرطان زبان به مرحله سرطان در زمان تشخیص بستگی دارد. اگر زود تشخیص داده شود، جراحی ممکن است تنها درمان لازم باشد.
وسعت جراحی مورد نیاز به اندازه تومور، یافتن بیش از یک تومور یا گسترش موضعی سرطان بستگی دارد. بسته به اینکه چه مقدار از زبان تحت تأثیر قرار گرفته است، ممکن است بازسازی برای حفظ گفتار و توانایی بلع ضروری باشد.
مراحل بعدی بیماری معمولاً به چندین نوع درمان نیاز دارد. بسته به محل یافتن سرطان، ممکن است جراحی یا ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی ضروری باشد.
سخن آخر
درد زبان یا گلو بسیار شایع است و اغلب مردم نه تنها یک بار، بلکه بارها در طول زندگی خود آن را تجربه خواهند کرد. معمولاً ناراحتی را میتوان به راحتی در خانه مدیریت کرد.
از آنجایی که این عارضه بسیار شایع است، اکثر مردم هنگام بروز این وضعیت خیلی نگران نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند، اما در موارد نادری میتواند با بیماری های جدی یا حتی خطرناک همراه باشد.
اگر وضعیت شما غیرقابل توضیح است و در طول یک هفته یا بیشتر بهبود نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابد، همیشه با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائمی مانند مشکل در تنفس، آبریزش آب دهان یا مشکل در بلع دارید، باید به دنبال مراقبت‌های فوری پزشکی باشید.
آخرین دیدگاه‌ها