درد زبان و گلو میتواند یک تجربه ناراحتکننده و محدودکننده باشد که بر صحبت کردن، خوردن و حتی نفس کشیدن تأثیر میگذارد. این مشکل ممکن است ناشی از علل سادهای مانند گلو درد ویروسی یا نشانهای از مشکلات جدیتر مانند عفونتهای باکتریایی یا بیماریهای دهان و حلق باشد.
شناخت علائم و علت درد در انتهای زبان و گلو میتواند به شما کمک کند تا راهکارهای مناسب برای کاهش ناراحتی و بهبود سریعتر پیدا کنید. برای اطمینان از تشخیص دقیق و دریافت درمان مناسب، مشاوره پزشکی حرفهای اهمیت بالایی دارد.
شما میتوانید با استفاده از خدمات مشاوره آنلاین پزشکت، به سرعت وضعیت خود را بررسی کرده و راهکارهای درمانی شخصیسازی شده دریافت کنید تا درد زبان بدون زخم به سرعت کنترل و درمان شود.
شایع ترین علل درد زبان و گلو درد
درد ته زبان نشانه چیست؟ اغلب اوقات درد زبان و گلو که به طور همزمان رخ میدهند، زیاد نگران کننده نیست. شایع ترین علت درد زبان سمت راست یا چپ میتواند شامل ضربه، مانند سوختگی زبان، یا واکنش آلرژیک خفیف باشد.
با این حال گاهی زبان درد عصبی میتواند نشانه مشکل جدی تری باشد. اگر متوجه توده، زخم باز یا تغییر رنگ زبان خود شدید که بعد از چند هفته از بین نمیرود، به پزشک مراجعه کنید؛ اما به صورت کلی علل شایع درد زبان و درد گلو به طور همزمان در ادامه بیان شده است.
1. داشتن آلرژی
آلرژی به موادی مانند کپک، گرده، گرد و غبار یا شوره میتواند باعث گلودرد شود. گاهی اوقات آلرژی غذایی ممکن است که علائمی را مانند خارش یا تورم زبان ایجاد کند که روی زبان تأثیر میگذارد.
علائم آلرژی که منجر به درد زبان و گلو میشود، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- گلو درد
- آبریزش بینی
- ترشح پشت حلق
- عطسه کردن
- خارش چشم یا گوش
- کهیر یا بثورات
- سرفه کردن
- احتقان بینی
علائم آنافیلاکسی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- گرفتگی صدا
- دشواری در تنفس، رنگ آبی پوست یا اطراف لب ( سیانوز)
- تورم زبان، مشکل در صحبت کردن، ریزش آب دهان
- تورم صورت
- قرمزی، کهیر یا بثورات پوستی
- احساس سرگیجه یا غش
در صورت داشتن علائم آنافیلاکسی باید با مراکز درمانی تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید؛ زیرا این یک مشکل جدی و خطرناک است که نیاز به درمان فوری و حرفه ای دارد.
آلرژی شایع و اغلب ارثی است. علائم آلرژی زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به یک ماده خاص (که محرک می نامند) مانند گرده، غذا یا شوره حیوانات خانگی بیش از حد واکنش نشان میدهد. بیشتر علائم زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی ماده ای به نام هیستامین آزاد میکند.
گلودرد ناشی از آلرژی را میتوان با محصولات بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن یا قطره های سرفه تسکین داد. گلودرد مربوط به آلرژی اغلب ناشی از علامت دیگری به نام ترشح پشت حلق است. این وضعیت را میتوان با ضد احتقان ها، با افزایش مقدار مایعاتی که مینوشید یا با استفاده از یک مرطوب کننده برطرف کرد.
2. ضربه و یا آسیب به زبان یا گلو
صدمات ناشی از منابع مختلف میتواند منجر به بروز درد زبان و گلو و علائم زیر شوند:
- گلو درد
- گرفتگی صدا
- درد زبان
- قرمزی یا التهاب زبان
- تغییر رنگ یا تاول روی زبان
- بریدگی یا زخم روی زبان
- احساس سوزش در زبان یا گلو
- سوزش سر دل، درد معده یا احساس سیری که از علائم بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) هستند.
گاز گرفتگی زبان، آسیب دیدگی زبان در حین کار دندانپزشکی، سوزش زبان یا گلو هنگام مصرف غذاها یا مایعات داغ ممکن است باعث درد زبان و یا گلو شود. در حالی که سوزاندن فقط زبان هنگام خوردن یا آشامیدن شایع تر است، مواردی از سوزش گلو یا مری با غذا و نوشیدنی نیز گزارش شده است.
اگر بافت دهان در اثر تماس با مواد بسیار اسیدی یا شیمیایی تحریک شود، ممکن است منجر به درد زبان یا گلو شود. این وضعیت برای افرادی اتفاق میافتد که دارای بیماری به نام GERD (ریفلاکس اسید) هستند. وقتی شب ها برای خواب دراز میکشند، اسید معده میتواند به سمت مری حرکت و پشت گلو را تحریک کند و این یک علت شایع درد زبان و گلو است.
سوختگی جزئی زبان ناشی از نوشیدن یا خوردن غذا یا مایعات داغ به راحتی در خانه با خوردن و نوشیدن غذا و مایعات سرد یا استفاده از مسکنهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن درمان میشود. در صورت مشاهده تاول یا بافت سیاه شده، باید با پزشک متخصص مشورت کنید.
در صورتی که زبان خود را گاز گرفته اید یا در اثر کار دندانپزشکی یا بریس آسیب دیده است، معمولاً میتوانید با خوردن و نوشیدن غذا و مایعات سرد و استفاده از مسکن های بدون نسخه آن را در خانه درمان کنید.
اگر زخم عمیقی دارید، به خصوص اگر خونریزی همچنان ادامه داشته باشد یا اگر زخمی دارید که ظرف یک یا دو هفته از بین نمیرود، با پزشک مشورت کنید.
اگر گلودرد ناشی از GERD را تجربه میکنید، بهتر است با مشورت با یک پزشک آن را درمان کنید. داروهای ضد اسید و مهارکننده های پمپ پروتون اغلب استفاده میشود. بالا بردن سر هنگام خواب نیز میتواند به تسکین علائم GERD شبانه کمک کند.
هنگام بروز علائم ناگهانی در شرایط اضطراری میتوانید از در هر ساعت از شبانهروز با پزشک اورژانس آنلاین پزشکت در تماس باشید.
پیشنهـاد متخصص
بیش از ۳۲۱ نفر برای این مطلب با متخصصان زیر گفتگو کرده اند!
3. سندرم سوزش دهان
سندرم سوزش دهان یک بیماری بسیار پیچیده است که بیشتر افراد بالای 60 سال را تحت تاثیر قرار میدهد، به ویژه زنانی که یائسه هستند. این یک مرور کلی از سندرم سوزش دهان است. اگر مشکوک هستید که این وضعیت ممکن است دلیل درد زبان و گلو شما باشد، با یک متخصص پزشکی مشورت کنید.
علائم سندرم سوزش دهان ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- احساس سوزش شدید و مداوم در نوک زبان
- خشکی دهان
- طعم فلزی در دهان
- مشکلات بلع یا جویدن
علائم سندرم سوزش دهان میتواند کاملاً ناگهانی ظاهر شود یا به تدریج در طول زمان ظاهر شود. علل سندرم سوزش دهان میتواند متعدد باشد و شناسایی آن دشوار است.
برخی از شرایط شناخته شده برای ایجاد سندرم سوزش دهان عبارتاند از:
- آسیب عصبی به اعصابی که درد یا حس چشایی را کنترل میکنند.
- عفونت های قارچی مانند برفک دهان
- عدم تعادل هورمونی
- کمبود ویتامین
- عوارض دارویی
- دیابت
- آلرژی به محصولات و مواد دندانی یا آلرژی غذایی
- رفلکس اسید
- دهان خشک
درمان سندرم سوزش دهان به علت اصلی آن بستگی دارد. به عنوان مثال عفونت قارچی باید با داروهای ضد قارچ درمان شده و عدم تعادل هورمونی و کمبود ویتامینها باید اصلاح شوند.
برخی از داروهای رایج مورد استفاده برای درمان سندرم سوزش دهان عبارتاند از:
- آمیتریپتیلین
- تری فلوپرازینHCl
- کلونازپام
- گاباپنتین
- پرگابالین
سایر روشهای درمانی کمتر رایج ممکن است با هدف مسدود کردن گیرندههای درد از طریق دستگاههای الکتریکی یا با استفاده از داروهای موضعی، تغییرات رفتاری یا سبک زندگی، یا مشاوره در صورتی که استرس یا مسائل روانشناختی عاملی مؤثر باشد، تجویز شوند.
اگر دچار سوختگی و تاول زبان شدهاید، با این راهکارهای خانگی میتوانید درد و التهاب آن را تسکین دهید: درمان خانگی تاول روی زبان
4. نورالژی
نورالژی گلوسوفارنکس وضعیتی است که باعث درد زبان و گلو و گاهی اوقات گوش هم میشود. علائم آن هم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درد در زبان، گلو یا گوش که میتواند به صورت تیز، ضربهدار یا مانند شوک الکتریکی توصیف شود.
- احساس میکنید که یک جسم نوک تیز در گلو قرار دارد.
- بروز علائم قلبی (نبض پایین، فشار خون پایین، غش) یا تشنج
نورالژی گلوسوفارنکس معمولاً به دلیل فشرده شدن عصب، آسیب به رگ خونی تامین کننده عصب، یا بدتر شدن غلاف محافظ پوشاننده عصب (مانند بیماری هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس) ایجاد میشود. یک رشد یا تومور ممکن است عصب را فشرده کند یا میتواند توسط یک رگ خونی یا سایر ساختارهای مجاور فشرده شود.
داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن برای نورالژی خیلی موثر نیستند. داروهایی که درد عصبی را هدف قرار میدهند، مانند نورونتین (گاباپنتین) یا تگرتول (کاربامازپین) ممکن است در ابتدا درد ناشی از نورالژی گلوسوفارنکس را تسکین دهند؛ اما با گذشت زمان اثربخشی خود را از دست میدهند.
برای درد گلو، برخی افراد استفاده از یک داروی بی حس کننده موضعی به نام لیدوکائین (گزیلوکائین) را برای بیحس کردن پشت گلو موثر میدانند که باعث بلع راحت تر میشود.
جراحی ممکن است که برای برخی افراد موثر باشد. به عنوان مثال اگر نورالژی ناشی از رگ خونی است که عصب را فشرده میکند، میتوان از یک روش جراحی به نام رفع فشار میکروواسکولار (MVD) برای مسیریابی مجدد رگ خونی استفاده کرد. اگر عصب توسط رشد یا تومور فشرده شود، گاهی اوقات میتوان آنها را با جراحی برداشت.
چنانچه به دریافت ویزیت آنلاین جراحی لوزه نیاز دارید، کلیک کنید.

گلودرد استرپتوکوکی یک علت بسیار شایع درد زبان و گلو است. این بیماری توسط باکتری استرپتوکوک ایجاد میشود و برای تشخیص دقیق نیاز به آزمایش استرپتوکوک دارد. در حالی که گلودرد استرپتوکوکی میتواند در هر سنی رخ دهد، این بیماری در افراد 5 تا 15 ساله شایع است.
علائم گلودرد استرپتوکوکی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تب
- خستگی
- گلو درد
- التهاب لوزه ها
- لکه های سفید روی لوزه ها
- لکه های قرمز ریز در داخل دهان
- تورم غدد لنفاوی
در حالی که علائم گلودرد استرپتوکوکی با علائم ناشی از عفونتهایی مانند سرماخوردگی معمولی و عفونتهای تنفسی فوقانی ویروسی یکسان هستند، برخی از علائم رایج در سرماخوردگی بهطور محسوسی در گلودرد استرپتوکوکی وجود ندارند.
این موارد عبارتاند از:
- سرفه کردن
- آبریزش بینی
- گرفتگی صدا
- چشم صورتی
گلودرد استرپتوکوکی توسط یک باکتری، استرپتوکوک گروه A ایجاد میشود. شما ممکن است از طریق تماس با فرد دیگری که به آن مبتلا است، به خصوص اگر غذا یا نوشیدنی مشترکی داشته باشید یا آنها را ببوسید؛ همچنین از طریق قطرات تنفسی ناشی از سرفه یا عطسه به این عفونت مبتلا شوید.
باکتری استرپتوکوک گروه A نیز باعث ایجاد ضایعات پوستی به نام ایمپتیگو میشود و در صورت دست زدن به این زخم ها، ممکن است که عفونی شوید.
گلودرد استرپتوکوکی همیشه باید با یک آنتی بیوتیک مناسب درمان شود. آموکسی سیلین یا پنی سیلین آنتی بیوتیک هایی هستند که اغلب برای گلودرد استرپتوکوکی مورد استفاده قرار میگیرند؛ اما در افرادی که به این دسته از داروها حساسیت دارند، نمیتوان از آنها استفاده کرد.
مطمئن شوید که آنتی بیوتیک را دقیقاً همانطور که تجویز شده است، مصرف میکنید. پس از مصرف حداقل 48 ساعت آنتی بیوتیک مناسب و عدم تب، باید احساس بهتری داشته باشید و دیگر مسری نباشید.
در این بین، میتوانید با خوردن و نوشیدن غذا یا مایعات سرد گلودرد خود را کاهش دهید. به غذاهایی که جویدن و بلعیدن آنها آسان است، بچسبید و مسکن های بدون نسخه را امتحان کنید.
در مواردی که لوزه ها بسیار متورم هستند، گاهی اوقات داروهای استروئیدی برای کاهش اندازه لوزه ها و بهبود توانایی شما برای بلع تجویز میشود؛ اما معمولاً این کار ضروری نیست.
اگر داروهای بدون نسخه برای تسکین درد کافی نیستند، ممکن است از پزشک خود در مورد یک داروی بی حس کننده موضعی که پشت گلو را بی حس میکند، بپرسید.
5. سرطان زبان
سرطان زبان یکی از شایع ترین انواع سرطان سر و گردن و میتواند از دلایل درد زبان و گلو باشد. به طور کلی سرطان زبان در مردان در سنین بالاتر که سابقه مصرف الکل یا سیگار دارند، بیشتر رخ میدهد.
در سالهای اخیر، اگرچه شیوع کلی سرطان زبان رو به کاهش بوده است؛ اما بروز این نوع سرطان در میان زنان جوانتری که سابقه مصرف الکل یا دخانیات را نداشتهاند، افزایش یافته است.
سرطان زبان نیز در بیماران جوانتر به دلیل قرار گرفتن در معرض ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) افزایش یافته است. شایع ترین و اولین علامت سرطان زبان معمولاً زخم روی زبان است که از بین نمیرود. این زخم ممکن است درد داشته باشد و به راحتی خونریزی کند.
سایر علائم سرطان زبان ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- مشکل در بلع یا احساس درد هنگام بلع
- کاهش وزن
- مشکل در صحبت کردن
- توده در گردن یا ناحیه اطراف آن، یا تورم غدد لنفاوی در صورت انتشار سرطان
همیشه نمیتوان علت دقیق سرطان زبان را شناسایی کرد. با این حال، عوامل خطر خاصی با این نوع بدخیمی مرتبط هستند، از جمله مصرف الکل و تنباکو، بهداشت نامناسب دهان و عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی.
این نوع سرطان ارتباط زیادی با سیگار کشیدن دارد. شیوع کلی این بیماری کاهش یافته است و تصور میشود که این با افراد کمتری که سیگار میکشند، همزمان باشد.
درمان سرطان زبان به مرحله سرطان در زمان تشخیص بستگی دارد. اگر زود تشخیص داده شود، جراحی ممکن است تنها درمان لازم باشد. وسعت جراحی مورد نیاز به اندازه تومور، یافتن بیش از یک تومور یا گسترش موضعی سرطان بستگی دارد.
بسته به اینکه چه مقدار از زبان تحت تأثیر قرار گرفته است، ممکن است بازسازی برای حفظ گفتار و توانایی بلع ضروری باشد. مراحل بعدی بیماری معمولاً به چندین نوع درمان نیاز دارد. بسته به محل یافتن سرطان، ممکن است جراحی یا ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و شیمیدرمانی ضروری باشد.
درمان درد زبان و گلو
درمان التهاب زبان و گلو چیست؟ درد زبان و گلو میتواند ناشی از عفونت، التهاب، زخم، سوختگی یا حساسیت باشد. درمان معمولاً شامل مراقبت خانگی، داروهای ضد درد و در صورت لزوم مراجعه به پزشک است.
برای درمان التهاب و درد زبان و گلو میتوان موارد زیر را رعایت کرد:
-
غرغره با آب نمک گرم: التهاب و درد را کاهش میدهد.
-
مصرف مایعات گرم: چای گیاهی یا آب گرم با عسل میتواند آرامبخش باشد.
-
مسکنهای بدون نسخه: مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد.
-
اجتناب از غذاهای تحریککننده: مثل غذاهای تند، اسیدی یا خیلی داغ.
-
استفاده از ژل یا اسپریهای ضد التهاب موضعی: مخصوصاً برای زخمهای کوچک یا آفت.
-
استراحت کافی و حفظ بهداشت دهان: کاهش رشد باکتریها و سرعت بهبود.
-
مراجعه به پزشک: اگر درد شدید، طولانی یا همراه با تب، تورم یا خونریزی باشد.
مشاوره فوری پزشکی برای تشخیص علت و درمان درد زبان و گلو در پزشکت
برای تشخیص علت و درمان درد زبان و گلو، هماکنون میتوانید از مشاوره تخصصی پزشکان مجرب ما در پزشکت استفاده کنید. با یک بررسی دقیق و برنامه درمانی متناسب با شرایط شما، آرامش و سلامت دوباره به زبان و گلو بازمیگردد.
سخن آخر
درد زبان و گلو میتواند زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهد و کیفیت صحبت کردن و خوردن را کاهش دهد. شناخت علائم و دلایل مختلف آن، اولین گام برای مدیریت موثر و درمان سریع است.
با توجه به اینکه این مشکل میتواند ناشی از دلایل ساده یا جدی باشد، توجه به علائم و اقدام به موقع برای تشخیص و درمان، اهمیت بالایی دارد. اقدام سریع و مراقبت مناسب، کلید بازگشت سلامت زبان و گلو شما است.
