دیاستما یا فاصله بین دندان ها چگونه درمان می شود؟

دیاستما یا فاصله بین دندان ها، در اصطلاح دندانپزشکی به فاصله بین دو دندان گفته می شود. این فضا اغلب در دندانهای جلویی و در فک بالا ایجاد شده و در هنگام لبخند زدن افراد قابل مشاهده است. اما با این حال در برخی موارد نیز ممکن است دیاستما در دندان های عقبی افراد ایجاد شود. شکاف یا فضای باز بین دندان ها مشکل نگران کننده ای نیست. در واقع این وضعیت به ندرت باعث ناراحتی می شود، اما می تواند لبخند شما را خراب کرده و زیبایی ظاهر شما را کمتر کند. بنابراین، می توان گفت که دیاستما عمدتا یک نگرانی زیبایی است تا یک مشکل پزشکی.

دیاستما چقدر شایع است؟

دندانهای شیری در کودکان کوچکتر از دندانهای بزرگسال بوده و اغلب فاصله زیادی بین آنها دیده می شود. این دندانهای اولیه در نهایت افتاده و با دندانهای دائمی که دارای اندازه طبیعی هستند، جایگزین می شوند. با رشد دندان های دائمی شکاف میان دندان ها نیز از بین می رود. اما اگر دیاستما حتی پس از رشد دندان های دائمی و در بزرگسالی نیز ادامه یافت، برای برطرف کردن آن می توانید با دندانپزشک مشورت کنید.

دیاستما در بزرگسالان نیز نسبتاً شایع است. این وضعیت ممکن است ادامه دیاستمای دوران کودکی، نتیجه آسیب دندان، بیماری های پریودنتال، ناهنجاری های ساختاری یا عادات اشتباه باشد.

دیاستمای خط میانی

به دندان های پیشین، در اصطلاح دندانپزشکی ثنایا گفته می شود. دندان های ثنایا نقش مهمی در زیبایی صورت و لبخند دارند. ما به طور طبیعی دارای 4 دندان ثنایا در فک فوقانی و 4 دندان ثنایا در فک پایینی هستیم. اگر دیاستما بین دو دندان جلویی یا به عبارتی دندان های ثنایای بالا ایجاد شود، می تواند بسیار مشهود باشد. این نوع شکاف بین دندان های پیشین فک فوقانی به عنوان دیاستمای خط میانی شناخته می شود.

این دیاستما در هنگام لبخند افراد کاملا مشخص بوده و باعث جلب توجه مخاطب می شود. در نتیجه این وضعیت ممکن است شما را در حین صحبت یا لبخند زدن خودآگاه کند.

علل فاصله افتادن بین دندان ها چیست؟

عوامل زیر نیز می توانند در ایجاد شکاف بین دندان ها نقش داشته باشند:

کشیدن یا افتادن دندان. در برخی موارد، کشیدن دندان و یا لق شد و افتادن دندان به دلیل پوسیدگی می تواند باعث ایجاد فضایی خالی بین دندان های شما شود.

رشد زیاد فرنوم. شایع ترین علت بروز دیاستما، رشد بیش از حد فرنوم لب است. فرنوم یک بافت همبند نرم در فک بالا و پایین است که لب ها را به لثه وصل می کند. در برخی موارد رشد بیش از حد فرنوم باعث ایجاد بافت اضافه در فضای بین دندان ها و در نتیجه شکاف بین دندان های پیشین می شود.

دندان از دست رفته. گاهی اوقات، فاصله دندان به دلیل افتادن یکی از دندان ها  و خالی شدن فضای فک ایجاد می شود. در کودکان، شکاف ایجاد شده ناشی از افتادن دندان شیری در نهایت با رشد یک دندان دائمی جدید پر می شود. اما از دست دادن یکی از دندان ها در سنین بزرگسالی می تواند باعث ایجاد دیاستما یا فضای خالی بین دندان ها شود.

بیماری های پریودنتال

بیماری پریودنتال یک فرآیند التهابی است که در آن چسبندگی دندان ها به استخوان ضعیف می شود. این وضعیت می تواند باعث حرکت دندان های آسیب دیده از موقعیت اولیه خود و در نتیجه ایجاد شکاف و فضای باز بین دندان ها شود.

دیاستما همراه با درد معمولاً نشانه بیماری پریودنتال است که می توان آن را مدیریت کرد اما به ندرت درمان می شود.

بهداشت ضعیف دندان

بهداشت ضعیف دندان همچنین یکی از علل مهم ایجاد شکاف در فضای بین دندان ها است. اگر دندان ها و لثه های خود را به طور منظم و صحیح تمیز نکنید، به بیماری های پریودنتال مبتلا خواهید شد. بیماری پریودنتال یا التهاب لثه به عفونت های باکتریایی گفته شده و ناشی از تجمع جرم و پلاک بر روی دندان ها است. ابتلا به بیماری پریودنتال باعث آسیب به بافت لثه و در نتیجه ایجاد دیاستما می شود.

استفاده نادرست از نخ دندان

استفاده صحیح از نخ دندان به ندرت باعث ایجاد فاصله بین دندان ها می شود. نخ دندان به شما کمک می کند که فاصله بین دندان ها را تمیز کنید. با این حال، روش استفاده از نخ دندان بسیار مهم است. زیرا استفاده اشتباه و غیر اصولی از نخ دندان می تواند باعث خونریزی، فرسایش لثه و در نتیجه ایجاد دیاستما شود.

افرادی که دارای دیاستما هستند باید هنگام استفاده از نخ دندان بیشتر مراقب باشند. همچنین  توصیه می شود به جای نخ سنتی همیشه از نخ دندان استفاده کنید.

عادات غیر عادی

برخی عادات غیرطبیعی مانند مکیدن انگشت شست در کودکان یا فشار دادن زبان در بزرگسالان می تواند منجر به دیاستما، به ویژه دیاستما در خط میانی شود.

عمل مکیدن انگشت شست می تواند به دندان های فوقانی فشار وارد کرده و باعث ایجاد فاصله قابل توجه بین آنها شود. همچنین این وضعیت زمانی رخ می دهد که زبان خود را به طور عادت به سطح کام دندان های جلویی فشار دهید. فشار شدید به دندانهای جلویی می تواند آنها را از هم دور کرده و باعث ایجاد فاصله در فضای بین دندان ها شود.

نامرتبی دندان ها و اندازه فک

دیاستما همچنین می تواند به دلیل تطابق نداشتن اندازه دندان ها و استخوان فک رخ دهد.  یعنی ممکن است دندان های شما برای استخوان فک بسیار کوچک باشند و در نتیجه در فک شما کمی فضای خالی باقی بماند. گاهی نیز برعکس، ممکن است استخوان فک شما بسیار بزرگ باشد و دندان ها نتوانند فضای فک را به طور کامل پر کنند. این مساله در اغلب موارد ناشی از عوامل ژنتیکی است. اگر دندانهای شما خیلی کوچک بوده و نتوانند استخوان زیرین فک را بپوشانند یا اگر استخوان فک به طور غیرطبیعی بزرگ باشد، باعث می شود که دندان ها با فاصله از یکدیگر بیرون بیایند.

دیاستما چگونه ترمیم می شود؟

مقرون به صرفه ترین راه برای رفع مشکل دیاستما این است که با این وضعیت کنار آمده و آن را همانطور که هست بپذیرید. اما افرادی که از شکاف دندان خود احساس خجالت می کنند و یا زیبایی لبخند و ظاهر برای آنها اهمیت دارد می توانند از درمان های مختلف استفاده کنند.  رفع فضای بین دندان های دائمی در بزرگسالان فقط با درمان های حرفه ای دندانپزشکی قابل اصلاح است. نوع درمان، بستگی به علت ایجاد آن دارد. به طور کلی روش های مختلف رفع دیاستما عبارتند از:

ایمپلنت و بریج

در برخی موارد افتادن دندان می تواند باعث جابه جایی دندان ها بر روی لثه و در نتیجه ایجاد فضای باز در بین دندان ها شود. در این گونه موارد درمان هایی مانند ایمپلنت و یا بریج می تواند جای دندان افتاده و در نتیجه فضای خالی بین دندان ها را پر کند.

فرنکتومی

شایع ترین علت دیاستما، رشد بیش از حد فرنوم لب است. فرنوم اغلب دندان های پیشین یا ثنا را درگیر می کند. فرنوم در صورت بزرگ بودن می تواند باعث ایجاد شکاف در فضای بین دندان ها شود. این وضعیت اغلب با استفاده از عمل جراحی قابل درمان است. این عمل جراحی فرنکتومی نامیده می شود.

لمینت و روکش

معمولا برای ارتودنسی باید هزینه های بالایی بپردازید. اگر استفاده از ارتودنسی از نظر اقتصادی برای شما مقرون به صرف نیست، می توانید از لمینت استفاده کنید. بسته به کوچک یا بزرگ بودن فضایی که بین دندان ها وجود دارد. ممکن است دندانها به روکش کامل یا روکش جزئی نیاز داشته باشند. در این روش دندانپزشک از کامپوزیت هایی به رنگ دندان استفاده کرده و فاصله بین دندان ها را پر می کند.

اگرچه روکش دندان یا لمینت نسبت به اردتونسی ارزان تر است. اما باز هم جزء درمان های پرهزینه دندانپزشکی محسوب می شود.

ارتودنسی

ارتودنسی نسبت به سایر روش های درمانی دیاستما بسیار وقت گیر است. اما نتایج طولانی مدت عالی را ارائه می دهد.

استفاده از بریس های دندانی یک مداخله ارتودنسی است که می تواند به تنظیم مجدد فاصله دندان های شما کمک کرده و آنها را به هم نزدیک کند. بریس ها معمولاً برای بستن فاصله های بزرگتر استفاده می شوند. اما برای بستن فاصله های خفیف دندان ها نیز خوب عمل می کنند.

اگر استفاده از مهاربندهای فلزی ارتودنسی باعث احساس ناخوشایندی در شما می شود. می توانید بریس های قابل جابجایی یا بریس های نامرئی را انتخاب کنید. این بریس ها نیز به همان اندازه موثر هستند.

نکات مهمی که هنگام درمان دیاستما باید به آنها توجه کنید:

• مدت درمان، هزینه و نتیجه نهایی جزء نکات مهمی است که برای درمان دیاستما باید به آنها دقت کنید.
• استفاده از نخ دندان و مسواک زدن منظم می تواند از ایجاد فاصله در بین دندان ها پیشگیری کند، به ویژه در مواردی که ممکن است فضاها کوچک باشند.
• بهترین راه برای رفع نگرانی از دیاستما این است که با یک دندانپزشک در مورد گزینه های درمانی مناسب صحبت کنید. علت ایجاد دیاستما و شکل ظاهری آن در هر شخصی متفاوت است. بنابراین هر کس به درمان خاص خود نیاز دارد.

علت دیاستما چگونه تشخیص داده می شود؟

دیاستما می تواند به علل مختلفی ایجاد شود، که هر کدام درمان خاص خود را می طلبد. بنابراین، دندانپزشک در مرحله اول پس از معاینه و بررسی دندان ها علت اصلی مشکل را شناسایی می کند. در مرحله بعد دندانپزشک در مورد گزینه های درمانی احتمالی به شما توضیح می دهد.

دندانپزشک پیش از شروع درمان در مورد سابقه پزشکی و دندانپزشکی شما سوالاتی را پرسیده و سلامت دندان ها و لثه های شما را ارزیابی می کند. این معاینه اولیه دندانپزشکی معمولاً با آزمایشات رادیوگرافی انجام می شود. رادیوگرافی معمولاً زمانی مورد نیاز است که دندانپزشک ناهماهنگ بودن دندان ها و اندازه فک را به عنوان علت اصلی دیاستما تشخیص بدهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

دیاستما به ندرت دلیلی برای نگرانی است. ابتلا به این وضعیت به هیچ مراقبت های پزشکی نیاز ندارد. اما در موارد زیر می توانید با دندانپزشک خود در مورد درمان های اصلاحی مشورت کنید:

• دیاستما با علائم ناخواسته دیگری مانند درد، خونریزی یا ناراحتی عمومی همراه است که می تواند نشانه های بیماری پریودنتال باشد.
• فاصله دندانهای شما بسیار زیاد است. این وضعیت باعث می شود هنگام لبخند زدن، صحبت کردن یا به طور کلی تعامل با دیگران بیش از حد معذب و ناراحت باشید.

به طور کلی دیاستما یا شکاف دندان به خودی خود یک مشکل پزشکی نیست. اما گاهی دیاستما می تواند ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد که در اینصورت به درمان های تخصصی نیاز خواهد داشت. دیاستما معمولاً یک ناهنجاری بی ضرر دندان است که می تواند بر ظاهر شما تأثیر بگذارد اما بر سلامتی جسمی شما هیچ تاثیر بدی ندارد.

با این حال، برخی افراد به دلیل مشکلات زیبایی ناشی از دیاستما از نظر روانی عمیقا تحت تأثیر قرار می گیرند.  ابتلا به دیاستما می تواند باعث خجالت و کاهش عزت نفس در این افراد شود. بنابراین درمان دیاستما در این افراد به بهبود کیفیت زندگی کمک می کند. همچنین اعتماد به نفس آنها را افزایش می دهد.

در واقع، نوع نگاه شما به این ناهنجاری است که تعیین می کند آیا این وضعیت به درمان نیاز دارد یا خیر. درمان باید به گونه ای باشد که نیازها، خواسته ها و انتظارات شما را برآورده کند. تا حداکثر رضایت را از نتیجه نهایی کسب کنید.