در رفتگی شانه (Separated shoulder) صدمه ای است که در آن رباطی که ترقوه را در کنار تیغه شانه نگه می دارد دچار آسیب دیدگی می شود. البته در یک جداشدگی شانه خفیف، رباط ها ممکن است آسیبی ندیده و فقط دچار کشیدگی شده باشند. اما در آسیب دیدگی های شدید، رباط ممکن است دچار پارگی شده باشد.
در بیشتر افراد مبتلا، معمولاً شانه جدا شده نیازی به انجام عمل جراحی نداشته و به جای آن درمان های مراقبتی – مانند استراحت ، یخ و مسکن های درد – اغلب برای کاهش درد ناشی از این آسیب دیدگی استفاده خواهد شد. اکثر افراد بعد از بروز جدا شدگی شانه با گذشت چند هفته مجدداً عملکرد شانه آن ها به حالت طبیعی بازگشته و می توانند همانند قبل از آن استفاده کنند.
علت شانه جدا شده
علت اصلی بروز شانه جدا شده، وارد شدن ضربه به محل اتصال ترقوه و شانه یا افتادن مستقیم بر روی شانه است. این آسیب دیدگی ممکن است تنها یک کشش ساده یا حتی پارگی کامل رباطی باشد که ترقوه را به تیغه شانه متصل می کند.
عوامل خطر شانه جدا شده
شرکت در ورزش های تماسی مانند فوتبال و هاکی یا ورزش هایی که می توانند باعث زمین خوردن فرد ورزشکار یا سقوط آن شوند مانند اسکی روی زمین ، ژیمناستیک و والیبال از جمله مواردی است که می تواند باعث بروز شانه جدا شده در فرد شود.
علائم شانه جدا شده
علائم بروز شانه جدا شده معمولاً شامل موارد زیر می شود:
- درد شانه
- ضعف شانه یا بازوها
- تورم و کبودی شانه ها
- محدودیت حرکت شانه
- برآمدگی یا تورم در قسمت بالای شانه
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که در قسمت انتهایی ترقوه خود احساس درد یا کوفتگی دائمی دارید، بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
عوارض شانه جدا شده
اکثر افراد بعد از بروز شانه جدا شده با اقدامات مراقبتی، درمان های خانگی و مسکن ها بهبود می یابند. با این حال درد ممکن است در صورت بروز موارد زیر با وجود تمام اقدامات بهبود نیابد:
- دچار آرتروز در شانه خود شده اید.
- سایز قسمت های اطراف شانه مثل روتاتور کاف دچار آسیب دیدگی شده است.
- جداشدگی شانه شما شدید بوده و با شکستگی ترقوه یا جابه جایی آن همراه بوده است.
تشخیص شانه جدا شده
شانه جدا شده معمولاً هنگام معاینه بدنی پزشک قابل تشخیص خواهد بود. همچنین تصویر برداری اشعه ایکس نیز یکی از مواردی است که می تواند به تشخیص دقیق تر آسیب دیدگی کمک کند. البته در بسیاری از افرادی که میزان جداشدگی شانه آن ها خفیف است، تصویر برداری اشعه ایکس در روزهای اولیه ممکن است هیچ علائمی از این عارضه را نشان ندهد.
درمان شانه جدا شده
بسیاری از افراد بعد از اینکه دچار عارضه شانه جدا شده می شوند با استفاده از درمان های خود مراقبتی بهبودی کامل می یابند. معمولاً جداشدگی شانه خفیف بعد از گذشت چند هفته با این اقدامات مراقبتی به کلی برطرف شده و فرد می تواند مجدداً فعالیت های خود را از سر بگیرد. اما در صورتی که شانه جدا شده شدید باشد، درمان شدن آن ممکن است چندین هفته یا حتی چندین ماه به طول بیانجامد. تقریباً در 90 درصد موارد حتی بعد از درمان آسیب دیدگی شانه برآمدگی بر روی شانه باقی خواهد ماند، اما جای نگرانی نیست زیرا این برآمدگی اثر به خصوصی بر روی عملکرد شانه نخواهد داشت.
داروها برای درمان شانه جدا شده
مسکن های درد بدون نیاز به نسخه، مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم، ممکن است تا حد زیادی به کاهش درد شانه کمک کنند.
درمان های مراقبتی
پزشک ممکن است در ابتدای شروع شانه جدا شده، انجام اقدامات مراقبتی زیر را توصیه کند:
- استراحت. پرهیز از انجام فعالیت هایی که باعث بروز درد شانه و شدت گرفتن علائم آن می شود.
- مسکن ها. بهتر است از مسکن های بدون نیاز به نسخه مثل ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده کنید.
- یخ. استفاده از یخ سه یا 4 بار در روز آن هم به مدت 15 دقیقه می تواند به کاهش علائم این عارضه کمک کند.
- فیزیوتراپی. انجام ورزش های کششی و قدرتی می تواند به بازگشت مجدد قدرت عضلانی و محدوده حرکتی قسمت آسیب دیده بدن کمک کند.
عمل جراحی و دیگر موارد درمانی
در صورتی که درد همچنان ادامه داشته باشد، جدا شدگی شانه شدید بوده یا دچار شکستگی ترقوه شده باشید، عمل جراحی ممکن است یکی از شیوه های درمانی توصیه شده توسط پزشک باشد. عمل جراحی می تواند مجدداً رباط پاره شده را به هم متصل کرده و وضعیت استخوان های آسیب دیده را بهبود ببخشد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالاً بعد از بروز علائمی مشابه شانه جدا شده به پزشک عمومی یا خانوادگی مراجعه خواهید کرد. در صورتی که شانه جدا شده شدید باشد، پزشک عمومی شما را به پزشک متخصص مفاصل و استخوان ارجاع خواهد داد.
از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید. بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:
- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
- اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
- سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.
سوالات بیمار از پزشک
در مورد شانه جدا شده بهتر است سؤالات زیر را در حین معاینه پزشک مطرح کنید:
- آسیب دیدگی تا چه میزان شدید است؟
- آیا برای درمان به عمل جراحی نیاز خواهم داشت؟
- آیا برای تقویت شانه، تمرینات خاصی را توصیه می کنید؟
- آیا بعد از بهبودی شانه می توانم مجدداً فعالیت ورزشی خود را از سر بگیرم؟
- چه مدت زمانی طول می کشد تا مجدداً نیروی شانه ام به حالت قبل خود بازگردد؟
- برای محافظت از شانه خود در مقابل آسیب دیدگی های احتمالی چه اقداماتی را توصیه می کنید؟
- آیا بروشور یا برگه چاپ شده در مورد این بیماری دارید که به منزل ببرم؟ برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه چه سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
همچنین در صورتی که سؤال دیگری علاوه بر موارد گفته شده در بالا به ذهنتان رسید، حتماً آن ها را مطرح کنید.
سوالات پزشک از بیمار
پزشک احتمالاً در حین معاینه برای تشخیص و درمان دقیق تر، سؤالات زیر را مطرح خواهد کرد:
- از چه زمانی درد شانه شما شروع شد؟
- آیا قبلاً هم شانه شما دچار آسیب دیدگی شده بود؟
- آیا عاملی باعث بهبود یافتن درد شانه شما می شود؟
- آیا عاملی باعث شدت گرفتن درد شانه شما می شود؟
- آیا حس می کنید دست یا بازوی شما بی حس شده یا مور مور می شود؟
- آیا می دانید چه چیزی باعث بروز علائم این عارضه شد؟ مثلاً آیا در طول فعالیت ورزشی زمین خوردید یا اخیراً دچار آسیب دیدگی خاصی شده اید؟
- اگر بخواهید میزان درد خود را مشخص کنید، از عدد 1 تا 10 چه عددی برای آن در نظر خواهید گرفت؟
خلاصه
شانه جدا شده صدمه ای است که در آن رباطی که ترقوه را در کنار تیغه شانه نگه می دارد دچار آسیب دیدگی می شود. البته در یک جداشدگی شانه خفیف، رباط ها ممکن است آسیبی ندیده و فقط دچار کشیدگی شده باشند. اما در آسیب دیدگی های شدید، رباط ممکن است دچار پارگی شده باشد.
بسیاری از افراد بعد از اینکه دچار عارضه شانه جدا شده می شوند با استفاده از درمان های خود مراقبتی بهبودی کامل می یابند. معمولاً جداشدگی شانه خفیف بعد از گذشت چند هفته با این اقدامات مراقبتی به کلی برطرف شده و فرد می تواند مجدداً فعالیت های خود را از سر بگیرد. اما در صورتی که شانه جدا شده شدید باشد، درمان شدن آن ممکن است چندین هفته یا حتی چندین ماه به طول بیانجامد.
