تغییر شخصیت
شخصیت هر فردی می تواند به تدریج در طول زندگی تغییر کند. تغییرات موقتی نوسانات خلقی، کاملا طبیعی هستند. اما تغییر شخصیت می تواند نشان دهنده و علائم یک اختلال پزشکی یا روانی باشد. علاوه بر آن تغییر شخصیت می تواند به روش های مختلفی بروز کند .به عنوان مثال، رفتارهای غیرمنطقی، پرخاشگری یا سرخوشی فرد در شرایط مختلف می تواند نشان دهنده تغییر شخصیت او باشد. خوشحال شدن از شنیدن خبرهای غم انگیز مربوط به دیگران هم می تواند نمونه از تغییر شخصیت در افراد باشد.
علت تغییر شخصیت
غم و اندوه، خبر بد و نا امیدی می تواند باعث تغییر خلق و خوی و حتی تغییر شخصیت در افراد شود که ممکن است هفته ها یا ماه ها روحیه شخص را تغییر دهد. با این حال همیشه تغییر خلق و خوی مشابه و همراه با تغییر شخصیت نیست. علاوه بر آن، برخی از افراد ممکن است سال ها رفتار غیرمعمول یا عجیبی را بروز دهند که در اثر بیماری یا جراحت رخ می دهد. فرد ممکن است بعد از تجربه یک وضعیت آسیب زا، تغییراتی را در رفتارهای خود تجربه کند.
این تغییرات رفتاری ممکن است در اثر یک وضعیت بیماری روانی ایجاد شوند، از جمله:
جنون جوانی
اسکیزوفرنی باعث اختلال و مشکلاتی در فکر کردن، درک موقعیت ها، انجام رفتارهای غیر عادی در موقعیت های اجتماعی می شود.
حملات هراس
حملات هراس دوره ای از ترس شدید است که گاهی اوقات به عنوان یک ترس غیر منطقی تلقی می شود که در این شرایط ممکن است فرد دچار حمله وحشت شود.
اختلال استرس پس از سانحه
اختلال استرس پس از سانحه که به آن PTSD نیز گفته می شود، یک وضعیت سلامت روان است که با ترس شدید، فلاش بک و در بعضی موارد توهم ایجاد می شود.
اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی باعث نوسانات شدید خلقی در فرد می شود. نوسانات خلقی می تواند شامل سرخوشی و افسردگی شدید باشد و می تواند بسته به وضعیت روحی و روانی فرد نحوه واکنش او را به برخی از تعامل ها یا موقعیت ها تغییر دهد.
اضطراب
اضطراب هنگامی اتفاق میفتد که فرد نسبت به یک وضعیت، احساس عصبانیت یا ترس کند. به طور طبیعی همه افراد اضطراب را تجربه می کنند، اما وقتی اضطراب به طور مرتب و بدون تحریک رخ دهد، ممکن است نشانه ای از اختلال اضطراب عمومی باشد.
همچنین برخی شرایط پزشکی و بیماری ها باعث تغییرات هورمونی و بالتبع بروز رفتار عجیب یا غیرطبیعی در افراد می شوند، از جمله:
- یائسگی
- حمله قلبی
- سوء تغذیه
- کم آبی بدن
- سکته مغزی
- آندروپوز (یائسگی مردان)
- سندرم قبل از قاعدگی (PMS)
- پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید
سایر شرایط پزشکی که باعث تغییر شخصیت می شوند، عبارتند از:
آسیب دیدگی لوب فرونتال
آسیب دیدگی به لوب پیشانی مغز، که در قسمت زیر پیشانی قرار دارد، ممکن است منجر به علایمی از جمله تغییر شخصیت شود.
لوب فرونتال “مسئول کنترل” شخصیت و اعمال زیر است:
- سخن، گفتار
- بیان عاطفی
- مهارت های شناختی
شایع ترین آسیب مغزی، آسیب به لوب فرونتال است که دلایل احتمالی آن، عبارتند از:
- سقوط
- ضربات به سر
- حوادث رانندگی
سکته مغزی
سكته مغزی كه در طی آن خون رسانی به مغز قطع می شود، ممكن است باعث بروز علایمی از جمله تغییر شخصیت در فرد شود.
- برخی از بازماندگان سكته مغزی حالتی را تجربه می كنند که به نظر می رسد آن ها به هیچ چیز اهمیت نمی دهند.
- برخی دیگر، به ویژه افرادی که دچار سکته های مغزی در نیمکره راست مغز شده اند، ممکن است در یک طرف بدن خود دچار مشکل شوند.
- در پی آسیب لوب فرونتال یا سکته مغزی نیمکره راست، برخی از افراد رفتارهای تحریک آمیز را تجربه می کنند که ممکن است شامل عدم توانایی در فکر کردن در مورد آینده یا درک عواقب اقدامات خودشان باشد.
تومور مغزی
تومور مغزی در لوب فرونتال، لوب تمپورال یا قسمت هایی از مغز می تواند باعث تغییر شخصیت و بروز علایمی مانند تحریک پذیری و نوسانات روانی، مانند عصبانیت سریع بعد از احساس خوشبختی شود.
زوال عقل
دمانس، که در اثر بیماری یا آسیب ایجاد می شود می تواند حداقل دو عملکرد شناختی مغز را مختل کند.
عملکردهای شناختی مغز عبارتند از:
- تکلم
- داوری
- حافظه
- فكر كردن
- رفتار و اخلاق
از بین رفتن نورون های عصبی (سلول ها) در لوب فرونتال مغز در افراد مبتلا به زوال عقل خفیف، منجر به تغییرات شخصیتی مانند افسردگی می شود. افراد مبتلا به زوال عقل متوسط ممکن است تغییرات شخصیتی بیشتری از جمله پرخاشگری و بدگمانی نسبت به دیگران را تجربه کنند.
Adderall
داروی تجویز شده Adderall با نام تجاری ترکیبی از دکسترو آفتامین و آمفتامین که عمدتاً برای درمان اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) استفاده می شود می تواند منجر به بروز عوارض جانبی شده و خصومت و رفتار های تهاجمی را تشدید کند.
اعتیاد به الکل
اعتیاد به الکل، نوعی بیماری است که مغز و ساختار شیمیایی فرد را تغییر می دهد و می تواند منجر به تغییر شخصیت شود. افراد مبتلا به الکل ممکن است شدیدا افسرده و بی حال شوند.
افزایش سن
شخصیت افراد ممکن است با افزایش سن آن ها تغییر کند. تغییرات جزئی شخصیت در سالمندان، مانند تحریک پذیری یا آشفتگی، کاملا طبیعی است. یک مطالعه در سال 2011 نشان داد که پنج ویژگی بزرگ شخصیتی (وجدان پذیری، موافقت، عصبایت، گشودگی، و درونگرایی / برونگرایی) با افزایش سن در افراد پایدارتر می شوند.
ضربه مغزی
ضربه مغزی، یک صدمه خفیف مغزی (TBI) است که در اثر ضربه به سر ایجاد می شود. بعضی اوقات علائم ضربه مغزی که به عنوان سندرم پس از تشنج شناخته می شود، در طولانی مدت ادامه پیدا می کنند.
علائم ضربه مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- سرگیجه
- در بعضی موارد تغییر شخصیتی
آسیب دیدگی به مغز ممکن است در درک و بیان احساسات افراد تأثیر بگذارد و منجر به تغییر شخصیت شود. در این شرایط درمان یا مشاوره می تواند در درک تغییر شخصیت برای بیماران مفید و موثر باشد.
حمله قلبی
در حالی که احساس اضطراب یا افسردگی پس از سکته قلبی کاملا طبیعی است به طور کلی این احساسات بعد از حمله قلبی موقتی هستند. با این وجود، برخی از افراد ممکن است هفته ها پس از حمله قلبی احساس افسردگی کنند به طوری که بررسی ها نشان داده است که 33 درصد افرادی که دچار حمله قلبی می شوند تا حدودی افسردگی را تجربه می کنند. بیماران قلبی در صورت افسردگی شدید باید برای درمان آن اقدام کرده و برای این منظور به روان شناس و یا مشاور مراجعه کنند. افسردگی شدید بدون درمان می تواند خطر بروز دوباره حمله قلبی را افزایش دهد.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی که معمولاً برای درمان اختلال افسردگی عمده و اختلال اضطراب فراگیر تجویز می شوند، می توانند باعث بروز عوارض جانبی مختلف از جمله تغییر شخصیت شوند. بررسی ها نشان داده که افرادی که از Paxil، یک مهار کننده انتخابی مجدد سروتونین (SSRI) استفاده می کنند، نه تنها افسردگی آن ها کمتر می شود، بلکه اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کنند.
بیماری لایم
برخی از علائم بیماری Lyme، که از نیش یک کنه سیاه سرخ آلوده به افراد منتقل می شود، ممکن است شامل علائم جسمی مانند بثورات و علائم روانی از جمله نوسانات خلقی باشد. در یک مطالعه سال 2012، تقریباً یک چهارم (21 درصد) از افراد در مراحل اولیه بیماری لایم احساس تحریک پذیری و تقریباً 10 درصد از آن ها احساس اضطراب می کنند.
پارکینسون
بیماری پارکینسون نوعی بیماری عصبی است که می تواند باعث ایجاد مشکلات حرکتی مانند لرزش و سفتی شود. این بیماری همچنین می تواند به دلیل تغییراتی در مغز منجر به “شخصیت پارکینسونی” شود.
افراد دارای پارکینسون پیشرفته ممکن است علائم زیر را در شخصیت خود تجربه کنند:
- بدبینی
- بی توجه
- بی تفاوت
حتی در مراحل اولیه، بیماران ممکن است دچار افسردگی، وسواس یا سرسختی شوند.
دوران یائسگی
یائسگی علاوه بر گرگرفتگی و افزایش وزن، می تواند باعث ایجاد تغییراتی در شخصیت زنان شود. کاهش تولید استروژن در دوران یائسگی باعث کاهش سطح سروتونین های تولید شده در مغز می شود. سروتونین ها، مواد شیمیایی هستند که در تنظیم روحیه زنان نقش موثری دارد. در نتیجه این تغییرات شیمیایی، برخی از زنان ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- خشم
- وحشت
- غمگینی
- اضطراب
علائم یائسگی به طور معمول بعد از آخرین دوره زن تا 4 سال ادامه می یابند.
عمل جراحی
یک بررسی در سال 2017 نشان داده که بیهوشی عمومی برای انجام برخی عمل های جراحی می تواند منجر به برخی تغییرات در مغز و حتی تغییر در رفتار شود. به طور کلی این تغییرات رفتاری موقتی هستند اما در برخی افراد ممکن است در طولانی مدت ادامه یابند. برخی از افراد بعد از بیهوشی ممکن است دچار احساس سردرگمی شوند. علاوه بر آن سالمندان بعد از جراحی ممکن است POCD (اختلال عملکرد شناختی بعد از عمل) را تجربه کنند. البته مشکلات حافظه POCD ممکن است ناشی از خود عمل جراحی باشد و به بیهوشی مربوط نشود.
علائم تغییر ناگهانی شخصیت
درحالی که طبع و روحیه افراد به طور طبیعی در حال نوسان است، تغییر شخصیت می تواند باعث بروز تغییرات شدید در رفتار شود. تغییر تدریجی شخصیت می تواند تا حدودی طبیعی باشد اما یک تغییر ناگهانی شخصیت ممکن است در اثر آسیب یا ابتلا به یک بیماری ایجاد شود.
غیرطبیعی بودن تغییر شخصیت در افراد، با بروز برخی علائم همراه است که عبارتند از:
- سرگیجه
- نبض ضعیف
- تنفس کم عمق
- تغییرات بینایی
- اختلال در تکلم
- فشار خون پایین
- ضربان قلب سریع
- درد در قفسه سینه
- تنفس سریع و پی در پی
- درد و یا تیر کشیدن بازوها یا پاها
در صورت بروز هر یک از این علائم همراه با تغییر شخصیت، فرد باید سریعا به دنبال درمان باشد و به پزشک مراجعه کند.
تشخیص تغییر شخصیت
در صورت بروز علائم و رفتارهای مربوط به تغییر شخصیت بهتر است به یک روان پزشک یا روان شناس مراجعه کنید. برای تشخیص علت تغییر رفتارهای خود بهتر است قبل از مراجعه به موارد زیر توجه و آن ها را مشخص کنید:
- سابقه بیماری روانی
- زمان شروع تغییر شخصیت
- ساعت بروز علائم در طول روز
- لیستی از بیماری های زمینه ای
- لیست دارو و مکمل های مصرفی
- اطلاعات در مورد مصرف الکل و مواد مخدر
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری و اختلالات روانی
- عوامل احتمالی که فکر می کنید باعث بروز علائم می شوند.
پاسخ به این سؤالات برای پزشک معالج بسیار مفید خواهد بود و به تشخیص علت رفتارهای غیر طبیعی شما کمک می کنند.
علاوه بر آن، پزشک می تواند برای تشخیص بهتر آزمایشات زیر را تجویز کند:
- آزمایش عفونت
- تست سطح گلوکز
- شمارش کامل خون
- بررسی تغییرات هورمونی
علاوه بر آن، پزشک معالج بسته به شرایط شما ممکن است آزمایشات تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا MRI را سفارش دهد.
درمان تغییر شخصیت
احتمالا تغییر شخصیت ناشی از یک وضعیت پزشکی پس از درمان بیماری اصلی، از بین می رود و برطرف می شود. با این حال، در برخی موارد این امکان وجود دارد که علی رغم درمان بیماری زمینه ای، باز هم تغییر شخصیت ادامه پیدا کند و از بین نرود. در این حالت بسته به علت و وضعیت بیمار، پزشک می تواند داروهای تغییر دهنده خلقی را تجویز کند. تغییر شخصیت ناشی از عدم تعادل هورمونی ممکن است با مصرف داروهای تجویزی برای تعادل هورمون ها برطرف شود.
استروژن درمانی، قرص های ضد بارداری با دوز پایین و تزریق پروژسترون معمولاً داروهای هستند که در این موارد تجویز می شوند. اختلالات روانی ممکن است با ترکیبی از داروهای تغییر دهنده خلقی درمان شود. پزشک به طور معمول داروهایی را برای درمان شرایطی مانند اختلال اضطراب، اختلال هراس، PTSD و اختلال دو قطبی تجویز می کنند. پزشک می تواند روان درمانی یا گفتار درمانی را برای یادگیری مقابله و مدیریت استرس به بیمار توصیه کند.
منبع:
https://www.healthline.com/health/behavior-unusual-or-strange
[advisers limit=3 online =true skill=”11″]
آخرین دیدگاه‌ها