بارداری می تواند زنان را مستعد ابتلا به برخی از عفونت ها کند. بارداری همچنین ممکن است این عفونت ها را شدیدتر کند. حتی عفونت های خفیف می تواند منجر به بیماری جدی در زنان باردار شود. بعضی از عفونت هایی که در دوران بارداری رخ می دهند در درجه اول برای مادر خطر دارند. سایر عفونت ها می توانند از طریق جفت یا هنگام تولد به کودک منتقل شوند و کودک را در معرض خطر عوارض سلامتی قرار دهد.
برخی عفونت هایی که در دوران بارداری ایجاد می شوند می توانند منجر به سقط جنین، زایمان زودرس یا نقص مادرزادی شوند. برای پیچیدگی مسائل، داروهای مورد استفاده در درمان عفونت ها می توانند عوارض جانبی جدی به خصوص برای کودک ایجاد کنند. بر همین اساس برای مادران باردار مهم است که از ابتلا به عفونت در بارداری جلوگیری کنند تا خطر انتقال آن به نوزاد را کاهش دهند.
علت عفونت در بارداری
بارداری بر روی هر سیستم بدن تأثیر می گذارد. تغییر در سطح هورمون و عملکرد سیستم ایمنی بدن می تواند فرد را در برابر عفونت ها و عوارض جدی آسیب پذیر کند.
تغییر در سیستم ایمنی
در دوران بارداری، سیستم ایمنی بدن به گونه ای تغییر می کند که می تواند مادر و کودک را از بیماری محافظت کند. بخش های مختلف سیستم ایمنی بدن در حالی که قسمت های دیگر را سرکوب می کند، تقویت می شود. سیستم ایمنی بدن با ایجاد تعادل می تواند بدون به خطر انداختن سلامت مادر از بروز عفونت در کودک جلوگیری کند. در دوران بارداری، سیستم ایمنی بدن مادر باید سخت تر کار کند، زیرا باید هم از مادر و هم جنین پشتیبانی کند. این امر مادران باردار را مستعد ابتلا به برخی از عفونت ها می کند.
تغییرات در سیستم های هورمونی بدن
گذشته از تغییرات عملکرد سیستم ایمنی، تغییرات هورمونی نیز می توانند خطر عفونت را افزایش دهند. این نوسانات در سطح هورمون ها غالباً بر دستگاه ادراری مانند کلیه، مجرای ادرار و مثانه تأثیر می گذارد. با بزرگ شدن رحم در دوران بارداری، فشار بیشتری به مجرای ادرار وارد می شود. در همین حال، بدن ت هورمونی به نام پروژسترون را افزایش می دهد که باعث آرامش عضلات حالب و مثانه می شود. در نتیجه ادرار ممکن است خیلی طولانی در مثانه بماند. این خطر ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را افزایش می دهد. همچنین تغییرات هورمونی مادر را در معرض ابتلا به نوعی از عفونت مخمر معروف به کاندیدیازیس قرار می دهد.
علاوه بر این، تغییر در میزان مایعات در ریه ها می تواند خطر ابتلا به عفونت ریه مانند ذات الریه را افزایش دهد. ریه های زنان در دوران بارداری دارای مایعات بیشتری است و افزایش مقدار مایعات فشار بیشتری به ریه ها و شکم وارد می کند. مایع اضافی رشد باکتری را تحریک کرده و توانایی بدن را در مقابل عفونت کاهش می دهد.
خطرات عفونت بارداری برای مادر و نوزاد
خطرات عفونت بارداری برای مادر
برخی عفونت هایی که در دوران بارداری رخ می دهند، در درجه اول برای مادر مشکل ایجاد می کنند. این موارد شامل عفونت ادراری، واژینیت و عفونت پس از زایمان می باشند.
خطرات عفونت بارداری برای کودک
سایر عفونت ها مخصوصاً برای کودک مشکل ساز هستند. به عنوان مثال، سیتومگالوویروس، توکسوپلاسموز ،وپاروویروس همه می توانند از مادر به نوزاد منتقل شوند و ممکن است برای کودک عواقب جدی داشته باشد. هنوز درمان موثری برای عفونت سیتومگالوویروس مادرزادی، وجود ندارد. آنتی بیوتیک هایی موجود ممکن است بتوانند توکسوپلاسموز را با موفقیت درمان کنند. اگرچه هیچ گونه آنتی بیوتیکی برای پاروویروس وجود ندارد، اما عفونت را می توان با تزریق خون داخل رحمی درمان کرد.
خطرات عفونت برای مادر و نوزاد
برخی از عفونت ها مخصوصاً برای مادر و نوزاد مضر هستند، از جمله:
در صورت تشخیص سریع عفونت، آنتی بیوتیک ها علیه سیفلیس و لیستریا در مادر و نوزاد مؤثر هستند. اگرچه آنتی بیوتیکی برای هپاتیت ویروسی وجود ندارد، اکنون واکسن هایی برای کمک به جلوگیری از ابتلا به هپاتیت A و B در دسترس هستند.
عفونت HIV
عفونت HIV در دوران بارداری یک مشکل جدی و خطرناک است. با این حال، ترکیبات جدید چند دارویی به طور قابل توجهی طول عمر بیمار را طولانی تر کرده و کیفیت زندگی افراد مبتلا به HIV را بهبود می بخشد. مصرف این داروها همراه با سزارین به میزان قابل توجهی در کاهش میزان انتقال عفونت HIV از زنان باردار به نوزادان شان مؤثر است.
استرپتوکوک گروه B
پزشکان همه زنان را در پایان بارداری برای GBS آزمایش می کنند. این عفونت توسط یک باکتری رایج معروف به گروه B استرپتوکوک ایجاد می شود و بیشتر در حین زایمان طبیعی منتقل می شود، زیرا ممکن است این باکتری در مهبل یا رکتوم مادر وجود داشته باشد. در زنان باردار، عفونت می تواند باعث التهاب داخلی و همچنین زایمان زودرس شود. نوزادان آلوده به GBS ممکن است دچار عفونت های جدی و خطرناک مانند سپسیس، ذات الریه و مننژیت شوند.
در صورت عدم درمان، این عفونت ها می توانند باعث نقص مادرزادی در کودک شوند، از جمله:
- ناتوانی در یادگیری
- اختلالات روانی مزمن
- کاهش شنوایی یا بینایی
اهمیت دانش و مراقبت مداوم
رابطه مادر و پزشک در دوران بارداری بسیار مهم است. آگاهی از افزایش خطر عفونت در دوران بارداری و آسیب های احتمالی به مادر و کودک می تواند در جلوگیری از انتقال عفونت موثر باشد. زنان باردار باید انواع مختلف عفونت در دوران بارداری و علائم آن ها را بشناسند تا در صورت بروز علائم بتوانند سریعا برای تشخیص و درمان مؤثر اقدام کنند.
پیشگیری عفونت در بارداری
عفونت های بارداری قابل پیشگیری هستند. اقدامات احتیاطی کوچک و روزمره می تواند در کاهش آسیب های احتمالی به مادر و کودک موثر باشند.
برای جلوگیری از عفونت در دوران بارداری، زنان باردار باید:
- واکسن های خودشان را به موقع بزنند.
- از افرادی که عفونت مسری دارند، دور شوند.
- محصولات لبنی محلی و غیر پاستوریزه را مصرف نکنند.
- ظروف غذا، فنجان و غذا را با افراد دیگر به اشتراک نگذارند.
- از تماس با جوندگان وحشی یا حیوان خانگی خودداری کنند.
- در صورت بروز علائم و بیماری سریعا به پزشک مراجعه کنند.
- رابطه جنسی محافظت شده را تمرین کنند و مراقب عفونت های مقاربتی باشند.
- گوشت را خوب بپزند. هرگز گوشت های پخته شده مانند هات داگ نخورند، مگر اینکه دوباره داغ شوند.
- مرتباً دستان خود را با صابون و آب بشویند. این امر به ویژه بعد از دستشویی، تهیه گوشت و سبزیجات خام و بازی با کودکان خیلی مهم است.
انواع عفونت در بارداری
عفونت های واژن، از جمله عفونت های مخمر، در دوران بارداری شایع هستند و معمولاً دلیلی برای نگرانی نیستند. عفونت رحم ممکن است عوارض بیشتری ایجاد کند.
عفونت های واژن در دوران بارداری
زنان باردار ممکن است در برابر عفونت های خاص آسیب پذیر باشند و در صورت عدم درمان به وقع عفونت می تواند منجر به بروز عوارض شدیدتر شود.
عفونت های واژینال معمولی در دوران بارداری، عبارتند از:
عفونت های مخمر واژن
عفونت های مخمر واژینال توسط قارچ به نام کاندیدا ایجاد می شود. این عفونت ها به دلیل تغییر در سیستم ایمنی بدن، افزایش تولید گلیکوژن و سطح استروژن بالاتر در دوران بارداری رخ می دهند. خارش اطراف واژن یک علامت شایع عفونت مخمر واژینال است. حدود 20 درصد از کل زنان مبتلا به کاندیدا هستند که در دوران بارداری به 30 درصد افزایش می یابد. به نظر می رسد این عفونت در سه ماهه دوم و سوم رایج تر است.
شایع ترین علائم عفونت مخمر واژینال عبارتند از:
- خارش اطراف مهبل
- ترشحات سفید واژن شبیه پنبر
- درد یا سوزش در مهبل یا اطراف آن
- درد یا سوزش در طی مقاربت جنسی
- بوی غیرطبیعی واژن شبیه نان کپک زده یا آبجو
بیماران می توانند از داروهای بدون نسخه برای درمان عفونت مخمر واژینال استفاده کنند، اما زنان باردار نباید بدون مشورت با پزشک یا ماما از این داروها استفاده کند. تشخیص قبل از شروع درمان ضروری است زیرا سایر عفونت ها مانند واژینوز باکتریایی و کلامیدیا با عفونت های مخمر اشتباه گرفته می شوند.
واژینوز باکتریال
واژینوز باکتریایی (BV) یک عفونت باکتریایی در مهبل است که به راحتی درمان می شود و علائم آن عبارتند از:
- بوی غیرطبیعی شبیه ماهی از واژن
- خارش، سوزش یا درد در واژن یا ولووا
- بوی بدی که بعد از مقاربت جنسی بدتر می شود.
- مقدار زیادی از ترشحات رنگی شفاف و خاکستری
اگر BV در دوران بارداری درمان نشود، ممکن است باعث زایمان زودرس، سقط جنین و کاهش وزن هنگام تولد شود.
استرپتوکوک گروه B
استرپتوکوک گروه B به طور معمول باعث ایجاد علائم یا حتی عفونت نمی شوند. با این حال، زنانی که هنگام تولد این باکتری ها را در بدن خود دارند ممکن است آن را به نوزاد خود منتقل کنند. GBS به ندرت در نوزادان کشنده است. آزمایش از ابتدای هفته 36 و پایان هفته 37 بارداری می تواند GBS را تشخیص دهد و یک آزمایش استاندارد در بیشتر مراقبت های دوران بارداری است. درمان تزریقی با آنتی بیوتیک ها می تواند خطر ابتلا به عفونت GBS به نوزاد را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
عفونت رحم در دوران بارداری
عفونت در رحم به دلایل مختلف می تواند خطرناک باشد. این عفونت ممکن است روی جفت تأثیر بگذارد، به کودک در حال رشد آسیب برساند، باعث زایمان زودرس یا منجر به ناهنجاری های مادرزادی شود. عفونت های رحمی همچنین می توانند کار را خطرناک تر و دشوارتر کنند. برخی از افراد نارسایی اندام و سایر عوارض خطرناک را تجربه می کنند. عفونت رحم اغلب در هنگام انتقال باکتری های واژن به رحم ایجاد می شود، بنابراین یک عفونت واژینال درمان نشده یک عامل خطر برای عفونت های رحمی است.
درمان این عفونت ها شامل آنتی بیوتیک است و ممکن است بیمار نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. اگر تب در حین زایمان ایجاد شود، پزشک یا ماما بر روی جنین نظارت می کنند و در صورت تشدید علائم، پزشک ممکن است سزارین را توصیه کند.
عفونت های لیستریا
لیستریا یک عفونت باکتریایی غیر طبیعی در نوزادان است. ارگانیسم Listeria monocytogenes در خاک، آب، فاضلاب، گوشت خام یا ماهی، سبزیجات آلوده از کود، و محصولات غیر پاستوریزه یافت می شود. زنان باردار 20 برابر بیشتر در معرض ابتلا به لیستریا قرار دارند و وضعیتی به نام لیستریوز ایجاد می کنند.
زنان باردار مبتلا به لیستریوز اغلب علامت خاصی ندارند و در برخی مواقع علائم می تواند با درد عضلانی، حالت تهوع یا اسهال تب ایجاد شود. ابتلا جنین در رحم مادر به این عفونت می تواند منجر به تولد زودرس، وزن کم تولد، عفونت نوزاد و یا سقط جنین شود. نوزادان تازه متولد شده با لیستریوز اغلب به سپسیس مبتلا می شوند که می تواند منجر به مننژیت شود.
در بارداری، لیستریا با استفاده از آزمایش خون تشخیص داده می شود. لیستریوز با آنتی بیوتیک هایی مانند آمپی سیلین درمان می شود. پیشگیری از ابتلا به این عفونت در زنان باردار خیلی مهم است و برای جلوگیری از عفونت لیستریا باید توصیه‌های زیر رعایت شود:
- گوشت خام را کاملاً بپزند.
- سبزیجات خام را کاملاً بشویند.
- از مصرف شیر غیرپاستوریزه خودداری کنند.
- گوشت خام را با سبزیجات یا مواد غذایی پخته شده ذخیره نکنند.
- بعد از دست زدن به گوشت خام، دست ها و وسایل آشپزی را به طور کامل بشویند.
سایر عفونت ها در دوران بارداری
بارداری باعث ایجاد تغییرات زیادی در بدن می شود و افراد را مستعد عوارض بسیاری از عفونت ها می کند. به عنوان مثال، تغییرات پوستی مرتبط با هورمون در دوران بارداری می تواند باعث ایجاد شرایطی مانند اگزما یا خشکی شدید پوست شود. اگر پوستی که پوسته پوسته شده خونریزی کند، ممکن است منجر به عفونت جدی پوستی مانند سلولیت شود. یک اختلال نادر پوستی به نام سندرم شیرین نیز در دوران بارداری از سایر مواقع شایع تر است.
برخی عفونت های دیگر که ممکن است در دوران بارداری جدی تر باشند عبارتند از :
- سرخک
- آنفولانزا
- هپاتیت E که نوعی ویروس معمولاً خفیف از هپاتیت است.
- تبخال، از جمله ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) و ویروس واریسلا زوستر (VZV)
افزایش خطر ابتلا به این عفونت ها در دوران بارداری به خوبی درک نشده است اما ممکن است ناشی از هورمون و سایر تغییرات باشد که تعداد سلول های خونی بدن را تغییر می دهد. به عنوان مثال، در اواخر بارداری، سلول های T که به مبارزه با عفونت کمک می کنند، تعدادشان کاهش می یابد .بارداری همچنین باعث افزایش گردش خون و ضربان قلب می شود. این تغییرات می توانند عوارض را بدتر کند.
مصرف برخی از داروهایی که می توانند به طور موثر عفونت های شایع را درمان کنند، ممکن است در دوران بارداری مضر باشند. بنابراین زنان باردار در صورت بروز عفونت قبل از مصرف دارو در دوران بارداری باید با پزشک یا ماما خود مشورت کنند.
پیش آگهی عفونت در بارداری
بیشتر زنانی که در دوران بارداری دچار عفونت می شوند عوارضی را تجربه نمی کنند. درمان سریع احتمال تولد نوزاد سالم را افزایش می دهد. مراقبت از دوران بارداری نیز بسیار مهم است زیرا می تواند برخی از عفونت ها را حتی قبل از ایجاد علائم تشخیص دهد. نوزادان متولد نشده و تازه متولد شده دارای سیستم ایمنی ضعیفی بوده و بسیار مستعد ابتلا به عفونت هستند. عفونت های استرپتوکوک گروه B شایع ترین علت عفونت های جدی در نوزادان تازه متولد شده می باشند. زنان در هنگام بارداری، باید مراقب عفونت ها و بیماری های عفونی باشند.
تاثیر عفونت مادر بر کودک
عفونت ها می توانند از طریق سه راه کودک در حال رشد را تحت تأثیر قرار دهند:
- آن ها می توانند باعث زایمان زودرس یا سقط جنین شوند.
- آن ها می توانند با ایجاد تغییراتی که منجر به ناهنجاری مادرزادی می شوند، به کودک آسیب برساند.
- آن ها ممکن است به مادر آسیب رسانند، و او را مجبور کند تا از داروهای که برای جنین مضر هستند استفاده کند.
مطابق با انستیتوی ملی بهداشت (NIH)، عفونت هایی که به کودک در حال رشد آسیب می رساند، عبارتند از:
- واژینوز باکتریایی، که ممکن است باعث زایمان زودرس شود.
- کلامیدیا، که می تواند باعث عفونت چشم و ذات الریه شود.
- لیستریا، که می تواند باعث سقط جنین ناهنجاری های مادرزادی شود.
- بیماری پنجم، که می تواند باعث سقط جنین شود یا کم خونی جنین شود.
- توكسوپلاسموز، كه می تواند باعث ناهنجاری های مادرزادی و ناتوانی ذهنی شود.
- بیماری های مسری مانند هپاتیت، سفلیس، تبخال و HIV که می توانند جنین را آلوده کنند.
- زیکا که معمولاً خفیف است، می تواند باعث سقط جنین یا ناهنجاری های مادرزادی در نوزاد شود.
- استرپتوکوک گروه B که می تواند در نوزادان عوارض شدید ایجاد کند و در موارد نادر می تواند کشنده باشد.
- سیتومگالوویروس، که اغلب بی ضرر است اما می تواند باعث ناهنجاری های هنگام تولد و ناتوانی ذهنی شود.
- سوزاک، که می تواند مایعات آمنیوتیک را آلوده کند، باعث زایمان زودرس و منجر به عفونت چشم و کوری احتمالی می شود.
- سایر عفونت ها همچنین بسته به سلامت عمومی زنان باردار و وضعیت درمانی آن ممکن است به کودک در حال رشد آسیب برساند.
آخرین دیدگاه‌ها