کچلی قارچی (درماتوفیتوز) ضایعات ناشی از عفونت قارچی پوست است. معمولاً این ضایعات پوستی به صورت دایره های قرمز رنگ با مرکز سفید، خارش دار بروز پیدا می کند و ناحیه وسط قرمزی، رنگ روشن تری نسبت به حاشیه های پوست خواهد داشت. تنها به خاطر شکل ظاهری این ضایعات پوستی به آن Ringworm (کرم حلقوی) گفته می شود و این عارضه پوستی هیچ ارتباطی با کرم ها ندارد.
کچلی قارچی بیماری است که به بیماری های پوستی دیگر مثل پای ورزشکار (tinea pedis)، خارش ناحیه تناسلی (tinea cruris) و کرم حلقوی پوست سر (تینا کاپیت) مربوط است. کچلی قارچی اغلب با تماس مستقیم پوست به پوست با فرد آلوده یا حیوان آلوده منتقل می شود.
کچلی قارچی خفیف معمولاً با کرم و پمادهای ضد قارچی درمان می شود اما برای موارد شدیدتر عفونی این بیماری، فرد مبتلا باید چندین هفته از قرص های ضد قارچ استفاده کند.
کچلی قارچی ناشی از کرم نیست. بلکه یک عفونت پوستی است که از قارچ های موجود در بافت های مرده پوست، مو و ناخن فرد به وجود میاید. این قارچ ممکن است هر قسمتی از پوست بدن حتی کف سر فرد را درگیر کند. البته بستگی به ناحیه پوستی درگیر شده، نام بیماری متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال اگر این قارچ ما بین انگشتان پای فرد را درگیر کند به آن قارچ پای ورزشکار گفته می شود یا اگر ناحیه تناسلی فرد را درگیر کند به آن خارش ژوک (jock itch) گفته خواهد شد.
علت بروز کچلی قارچی
کچلی قارچی یک عفونت قارچی مسری است که در اثر انگل های که در لایه های بیرونی پوست زندگی می کنند، به وجود می آید. این عفونت قارچی پوست می تواند از طریق موارد زیر پخش شده و افراد بیشتری را درگیر کند:
انسان به انسان. کچلی قارچی اغلب با تماس مستقیم پوست به پوست با فرد آلوده گسترش می یابد.
حیوان به انسان. با لمس حیوان مبتلا به کچلی قارچی ممکن است دچار این بیماری شوید. کچلی قارچی می تواند در نگهداری یا نظافت حیوانات خانگی مثل سگ و گربه به انسان منتقل شود. البته این بیماری فقط مربوط به حیوانات خانگی نبوده و در بین گاوها نیز رایج است.
از شیء به انسان. این امکان وجود دارد که کچلی قارچی در اثر تماس با اشیاء یا سطحی که یک فرد آلوده یا حیوان آلوده آن را لمس کرده یا به آن مالیده شده مثل لباس، حوله، ملافه، شانه و برس به افراد دیگر منتقل شود.
خاک به انسان. در موارد نادر، کچلی قارچی در نتیجه تماس فرد سالم با خاک آلوده ممکن است به فرد انتقال یابد. در این مورد عفونت در نتیجه تماس طولانی با خاک بسیار آلوده منتقل می شود.
عوامل خطر کچلی قارچی
در صورت وجود موارد زیر، احتمال ابتلا به کچلی قارچی در فرد افزایش خواهد یافت:
- زندگی در آب و هوای گرم
- لباس های تنگ یا چسبان بپوشید.
- سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید.
- تماس مستقیم با شخص آلوده یا حیوان آلوده
- به اشتراک گذاشتن لباس، ملافه یا حوله را با شخصی که مبتلا به این بیماری باشد.
- در ورزش هایی شرکت کنید که در آن احتمال تماس پوست با پوست مانند کشتی بسیار زیاد است.
علائم و نشانه های کچلی قارچی
علائم و نشانه های بروز کچلی قارچی شامل موارد زیر می شود:
- احساس خارش
- برآمدگی و بزرگ شدن حلقه های قرمزی
- همپوشانی حلقه های پوستی به وجود آمده
- پوسته پوسته شدن حلقه ای قسمت های مثل دست ها، پاها و باسن
زمان مراجعه به پزشک
اگر بعد از گذشت 2 هفته و استفاده از محصولات ضد قارچی بدون نسخه، هیچ بهبودی در ظاهر ضایعات پوستی مشاهده نکردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. زیرا ممکن است برای درمان کچلی قارچی به وجود آمده نیاز به داروهای تجویزی نیاز داشته باشید.
عوارض جانبی ابتلا به کچلی قارچی
عفونت قارچی بندرت در زیر سطح پوست شده و باعث بروز بیماری های جدی خواهد شد. اما سرعت بهبودی عفونت در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، مانند مبتلایان به HIV /AIDS نسبت به دیگر افراد کندتر خواهد بود.
پیشگیری از بروز کچلی قارچی
جلوگیری از بروز کچلی قارچی کار دشواری است. قارچی که موجب بروز این بیماری می شود شایع بوده و حتی قبل از بروز علائم می تواند از فرد مبتلا به افراد سالم منتقل شود. برای کاهش احتمال ابتلا به کچلی قارچی بهتر است از موارد زیر کمک بگیرید:
آموزش خود و دیگران. از خطر ابتلا به کچلی قارچی ناشی از افراد آلوده یا حیوانات خانگی آگاه بوده و این موارد را به کودکان خود آموزش دهید تا مراقب این قارچ بوده و تا حد ممکن احتمال ابتلا به عفونت را کاهش دهند.
حفظ نظافت. دستان خود را به طور مرتب شسته و مناطق پر رفت و آمد مثل مدارس، مراکز مراقبت از کودک، سالن های بدنسازی و اتاق تعویض لباس را به طور مرتب نظافت و ضد عفونی کنید. اگر ورزشکار هستید، بهتر است بعد از مسابقات ورزشی یا انجام ورزش های تماسی دوش گرفته و لباس های ورزشی خود را به خوبی بشویید.
خنک و خشک نگه داشتن بدن. در هوای گرم از پوشیدن لباس های بیش از حد ضخیم پرهیز کرده و اجازه ندهید بدنتان بیش از حد عرق کند.
از حیوانات آلوده دوری کنید. عفونت اغلب به شکل لکه های پوستی بر روی قسمت های کم خز پوست حیوانات ظاهر می شود. اگر حیوانات خانگی یا حیوانات دیگری دارید که لکه های پوستی بر روی بدنشان به وجود آمده، بهتر است برای بررسی احتمال ابتلا به کچلی قارچی به دامپزشک مراجعه کنید.
وسایل شخصی خود را به اشتراک نگذارید. اجازه ندهید دیگران از لباس، حوله، برس مو، وسایل ورزشی یا سایر وسایل شخصی شما استفاده کنند. هیچ گاه این وسایل را به کسی قرض ندهید زیرا با این کار سلامتی هر دوی شما به خطر خواهد افتاد.
تشخیص کچلی قارچی
پزشک می تواند با بررسی و نگاه کردن به ظاهر پوست، به راحتی کچلی قارچی را تشخیص دهد. در صورت نیاز، پزشک معالج ممکن است از ضایعه پوستی نمونه برداری کرده و برای بررسی های بیشتر در زیر میکروسکوپ، نمونه را برای آزمایشگاه ارسال کند.
درمان کچلی قارچی
اگر داروهای بدون نسخه برای درمان کچلی قارچی مؤثر نبود، ممکن است نیاز به استفاده از داروهای ضد قارچ قوی مثل لوسیون ها، کرم ها یا پمادها داشته باشید. در صورتی که عفونت به وجود آمده بسیار شدید باشد، پزشک معالج ممکن است قرص های ضد قارچی برای درمان شما تجویز کند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
برای موارد خفیف ابتلا به کچلی قارچی بهتر است موارد مراقبتی زیر را رعایت کنید:
- ناحیه آسیب دیده را تمیز و خشک نگه دارید.
- لوسیون ضد قارچ بدون نسخه، کرم یا پماد مانند کلوتریمازول (Lotrimin AF) یا ترابینافین (Lamisil AT) را طبق دستورالعمل درج شده بر روی محصول، مصرف کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
پزشک عمومی یا دکتر پوست می تواند ابتلا به کچلی قارچی را با معاینه و بررسی ضایعات پوستی تشخیص دهد. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.
بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:
- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
- اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
- سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.
همچنین می تواند در مطب سؤالات زیر یا هر سؤالی که به ذهنتان رسید را از پزشک بپرسید:
- بهترین شیوه درمانی برای کچلی قارچی چیست؟
- بدون درمان نیز این عوارض پوستی بهبود خواهد یافت؟
- علت اصلی بروز علائم و نشانه های این بیماری چیست؟
- آیا جایگزین دیگری برای شیوه درمانی تجویز شده وجود دارد؟
- شرایط به وجود آمده در نتیجه این بیماری، دائمی است یا موقتی؟
- آیا برای تأیید تشخیص این بیماری نیاز به انجام آزمایش خاصی خواهم داشت؟
- تا زمان بهبود شرایط پوستی به وجود آمده، چه اقدامات مراقبتی را توصیه می کنید؟
توقع و انتظارات از پزشک معالج
احتمالاً در حین بررسی و معاینه، پزشک سؤالات زیر را مطرح خواهد کرد که بهتر است آمادگی پاسخ دهی به آن ها را داشته باشید:
- آیا در منزل حیوان خانگی دارید؟
- ضایعات پوستی خارش دار یا دردناک هستند؟
- از چه زمانی شاهد بروز علائم اولیه بیماری بودید؟
- ضایعات پوستی در مراحل اولیه به چه شکل بود؟
- آیا قبلاً هم دچار این ضایعات پوستی شده بودید؟
- آیا از داروی خاصی استفاده می کنید؟ چه دارویی؟
