ریه افراد سیگاری با غیر سیگاری

سیگار کشیدن یکی از بزرگترین آسیب‌هایی است که ممکن است بر عملکرد ریه افراد اثر بگذارند. به طور کلی، استعمال دخانیات و سیگار، ساختار و عملکرد ریه‌ها را تغییر می‌دهد، تنفس را دشوار می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های متعددی را افزایش می‌دهد. اعتیاد به سیگار می‌تواند به بدترین شکل ممکن، سلامتی انسان را به خطر بیندازد.

ریه‌ها بخش مهمی از سیستم تنفسی هستند که اکسیژن را از هوا می گیرد و وارد بدن می‌کنند. علاوه براین، ریه‌ها نقش مهمی در حذف و دفع دی اکسید کربن دارند. اگرچه عوامل مختلفی مانند ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی، عفونت‌ها و قرار گرفتن در معرض محیط آلوده، همگی می‌توانند به سیستم تنفسی و ریه‌ها آسیب برسانند، با این حال سیگار کشیدن یکی از خطرناک ترین آنها است.

سیگار فقط حاوی نیکوتین نیست. صدها و شاید هزاران ماده شیمیایی مضر در اثر سوختن تنباکو و کاغذ سیگار تولید و وارد بدن فرد می‌شوند. این مواد مضر علاوه براین که سلامتی ریه‌ها را با خطرات جدی رو به رو می‌کنند، می‌توانند به شدت بر سلامتی کلی فرد مصرف کننده صدمه وارد کنند.

ترک سیگار، یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از تشدید مشکلات مرتبط با سیستم تنفسی و به خصوص ریه‌ها است. در این مقاله از پزشکت به تفاوت‌های عملکردی و ساختاری بین ریه های افراد سیگاری و ریه‌ های افراد سالم اشاره می‌کنیم. علاوه براین چند نکته کاربردی را نیز برای ترک سیگار و بهبود عملکرد ریه‌ها ارائه می‌دهیم.

ریه افراد سیگاری در مقابل ریه‌ افراد سالم

علاوه بر اثرات شیمیایی و فیزیولوژیکی، سیگار کشیدن می‌تواند حتی ظاهر و ویژگی‌های فیزیکی ریه‌های فرد مصرف کننده را تغییر دهد. به کمک انجام برخی از آزمایشات تشخیصی، مانند اسکن CAT و تصویربرداری اشعه ایکس از قفسه سینه، ممکن است برخی از تغییرات ناشی از مصرف سیگار را شناسایی کرد.

در جدول زیر، به برخی از تفاوت‌هایی که سیگار کشیدن باعث ایجاد آنها می‌شود، اشاره شده است. افراد سیگاری وضعیت طبیعی ریه خود را از دست می‌دهند.

ریه‌های سالم	ریه‌های فرد سیگاری
به رنگ صورتی	به رنگ خاکستری یا سیاه
دارای اندازه طبیعی	تورم بیش از حد و غیر طبیعی
بدون التهاب	ایجاد تعدادی قسمت ملتهب
دیافراگم گنبدی شکل	از دست دادن عضلات دیافراگم

سیگار کشیدن نه تنها باعث ایجاد تغییرات فیزیکی می‌شود، بلکه عملکرد طبیعی ریه‌ها را نیز دچار تغییر می‌کند. مدت زمانی که طول می‌کشد تا سیگار باعث تغییر وضعیت ریه‌های فرد شود، در بین افراد مختلف، متفاوت است. ایجاد این تغییرات باعث بروز علائم متعددی می‌شود. یکی از اصلی ترین اثرات منفی سیگار، ایجاد اختلال در روند طبیعی تنفس است.

به طور کلی، تفاوت بین ریه‌های یک فرد سیگاری و ریه‌های یک فرد سالم شامل موارد زیر است:

استعمال سیگار و افزایش تولید مخاط

سیگار کشیدن ممکن است باعث شود کا ریه‌های فرد مخاط بیشتری را تولید کنند. این میزان افزایش تولید مخاط ممکن است به چند علت اتفاق بیفتد. با این حال افزایش مخاط در درجه اول به این علت رخ می‌دهد که سیگار کشیدن به سلول‌های اپیتلیال که راه هوایی را می‌پوشانند، آسیب می‌رساند.

به علت آسیب ناشی از دود سیگار، سلول‌های التهابی ایجاد می‌شود. در نهایت، این شرایط می‌تواند باعث شود که در راه هوایی فرد، میزان مخاط افزایش پیدا کند. اگرچه قوام و مقدار مخاط تولید شده می‌تواند متفاوت باشد، با این حال ریه‌های بسیاری از افراد سیگاری مقادیر متوسط ​​تا زیادی مخاط غلیظ تولید می‌کنند.

استعمال سیگار و سرفه کردن

به طور کلی افرادی که سیگار می‌کشند، بسیار بیشتر از حالت عادی سرفه می‌کنند یا حتی به سرفه مزمن مبتلا می‌شوند. در اغلب موارد، به مژک‌های مسیر هوایی افراد سیگاری، آسیب وارد می‌شود. سیلیاها، زائده‌های کوچکی در راه هوایی هستند که به جلوگیری از وارد شدن آلودگی‌های مختلف به بدن و نیز دفع مواد زائد کمک می‌کنند.

به طور معمول، در صورت مصرف سیگار به علت فلج شدن یا از بین رفتن مژک‌ها، آسیب ایجاد می‌شود. این آسیب به مواد محرک اجازه می‌دهد تا وارد مجاری تنفسی فرد شوند. این وضعیت ممکن است منجر به بروز سرفه مزمن و طولانی مدت شود.

کاهش غلظت اکسیژن

سیگار کشیدن ممکن است منجر به ضخیم شدن و ایجاد زخم در دیواره‌های مویرگ‌های موجود در ریه‌ها شود. مویرگ‌ها، رگ‌های خونی کوچکی هستند که به اکسیژن اجازه عبور می‌دهند و متعاقباً خون را به بافت‌های بدن می‌رسانند. آسیب دیدن مویرگ‌ها ممکن است در تبادل گازها تداخل ایجاد کند و باعث کاهش سطح اکسیژن بدن شود.

خس خس سینه

به طور معمول، ریه فرد سیگاری نسبت به ریه‌های یک فرد سالم، با میزان بیشتری از التهاب رو به رو است. مواد شیمیایی موجود در سیگار ممکن است به بافت‌های ریه آسیب برسانند و به این ترتیب باعث بروز التهاب شوند. با بروز التهاب ریه، راه‌های هوایی باریک می‌شوند. این وضعیت ممکن است باعث احساس سفتی قفسه سینه و نیز خس خس شود.

تنگی نفس

ترکیب اثرات منفی مختلف ناشی از استعمال سیگار که در ریه‌های فرد ایجاد می‌شوند، در نهایت می‌تواند باعث بروز تنگی نفس شود. چندین مورد از این تغییرات، از جمله آسیب دیدن سلول‌هایی که مجاری هوایی را می‌پوشانند، تخریب مژک‌های مسیر هوایی و افزایش مخاط، تنفس را دشوار می‌کنند. در نتیجه، تنگی نفس ممکن است حتی با داشتن فعالیت بدنی خفیف نیز رخ دهد.

به طور کلی بروز نقص در عملکرد ریه، فقط به این عضو مهم و حیاتی بدن تأثیر نمی‌گذارد و می‌تواند باعث بروز مشکلات مختلف در سراسر بدن شود.

چرا سیگار باعث آسیب دیدن ریه‌ها می‌شود؟

دود سیگار حاوی بیش از 7000 ماده شیمیایی است. از جمله این مواد مضر، عبارت‌اند از:

• نیکوتین
• آمونیاک
• استالدئید
• مونوکسید کربن

برخی از مواد شیمیایی موجود در دود سیگار سرطان زا هستند، به این معنی که ممکن است باعث بروز سرطان در انسان شوند. علاوه بر این، مواد شیمیایی موجود در دود سیگار ممکن است از راه‌های دیگری به ریه‌ها آسیب بزنند. به عنوان مثال با ایجاد زخم یا التهاب و آسیب رساندن به سلول‌ها و رگ‌های خونی، ریه‌ها به شدت آسیب می‌بینند.

با گذشت زمان، سیگار کشیدن ممکن است به اندازه‌ای شرایط طبیعی ریه‌ها را تغییر دهد که باعث بروز برخی از شرایط تنفسی، مانند آمفیزم و برونشیت مزمن شود. علاوه بر سیگار کشیدن، قرار گرفتن زیاد در معرض دود سیگار نیز می‌تواند ریه‌ها را تغییر داده و منجر به بروز برخی بیماری‌های تنفسی شود. یعنی دود دست دوم سیگار‌ نیز بسیار مضر است.

مجموع اثرات منفی ناشی از سیگار، به شدت باعث افت کیفیت زندگی و کاهش سلامتی فرد می‌شوند.

نکاتی برای ترک سیگار

یکی از بهترین راه‌ها برای به حداقل رساندن خطر بروز آسیب‌های جدی ریه، اجتناب از سیگار و ترک آن است. در صورتی که با افراد سابقاً سیگاری صحبت کنید، به احتمال زیاد بتوانید اطلاع مفیدی درباره ترک سیگار‌ به دست آورید. اگر به دنبال این هستید که استعمال دخانیات و به خصوص سیگار‌ را کنار بگذارید، می‌توانید نکات زیر را در نظر بگیرید:

با روش‌های مختلف ترک سیگار آشنا شوید.

راه‌های مختلفی برای ترک سیگار وجود دارد. همچنین واقعیت اینگونه نیست که فقط یک روش ترک سیگار برای تمامی افراد مناسب باشد. در مورد برخی از روش‌های ترک سیگار تحقیقات بیشتری نسبت به روش‌های دیگر انجام شده است، با این حال حتی سایر تکنیک‌ها و روش‌ها نیز می‌توانند برای بسیاری از افراد مناسب باشند.

انتخاب یک روش مناسب، گام بلندی برای ترک سیگار است. هیچ اجباری وجود ندارد که افراد برای ترک سیگار، حتما از یک روش خاص استفاده کنند. گاهی اوقات، پیروی از یک برنامه ترکیبی  متشکل از روش‌های درمانی مختلف، موثرترین راه حل برای ترک سیگار است. به عنوان مثال، استفاده از محصولات جایگزین نیکوتین همراه با مشاوره ممکن است شانس موفقیت ترک سیگار را برای برخی افراد افزایش دهد.

درخواست کمک و حمایت

شاید در صورتی که افراد ترک سیگار خود را به خانواده و دوستان نزدیک خود اطلاع دهند، بتوانند بهتر از حالت عادی سیگار را ترک کنند. در واقع برخی از افراد برای ترک سیگار به حمایت نیاز دارند. علاوه براین ممکن است بتوانید با عضویت در انجمن‌های مجازی، مسیر ترک سیگار را برای خودتان هموار تر کنید.

پشتکار در برنامه ترک سیگار

این مسئله غیر منتظره نیست که در هنگام تلاش برای ترک سیگار با شکست مواجه شوید. تسلیم شدن در برابر وسوسه و سیگار کشیدن به معنای شکست نیست. درعوض، فرد می‌تواند از این تجربه نکاتی را بیاموزد و سعی کند راه‌های جایگزین دیگری‌ را برای افزایش شانس خود برای دور ماندن از مصرف سیگار در آینده بیابد.

نکاتی برای داشتن ریه‌های سالم

این نکنه بدیهی است که ترک سیگار یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ سلامت ریه‌ها است. با این حال، افراد می‌توانند اقدامات دیگری را برای محافظت از ریه‌های خود و حفظ سلامت این اندام مهم انجام دهند. برخی از این موارد، عبارت‌اند از:

ورزش منظم: ورزش به افزایش میزان مصرف و استفاده از اکسیژن توسط بدن کمک می‌کند. همچنین ورزش کردن می‌تواند خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها را که ممکن است بر سلامت ریه تأثیر بگذارند، کاهش دهد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) توصیه می‌کند که همه بزرگسالان برای حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته، فعالیت بدنی داشته باشند.

محافظت در برابر ابتلا به عفونت: در برخی موارد، ابتلا به عفونت می‌تواند به ریه‌ها آسیب برساند. افراد می‌توانند با شستن مکرر دست‌ها، دوری از افراد بیمار و تزریق سالانه واکسن آنفولانزا (در صورت توصیه و تجویز پزشک)، خطر ابتلا به عفونت ریه را کاهش دهند.

کاهش آلاینده‌های موجود در داخل ساختمان: آلاینده‌های مختلف موجود در هوای داخل خانه می‌توانند منجر به تحریک ریه، بروز بیماری‌های ریوی و بدتر شدن شرایط تنفسی شوند. پاکیزه نگه داشتن محیط خانه از حلال‌های شیمیایی، آزبست و دود سیگار می‌تواند به محافظت از سلامتی ریه‌ها کمک کند.

سخن آخر

ریه افراد سیگاری در موارد مختلفی با ریه‌های افراد سالم متفاوت است. سیگار کشیدن نه تنها می‌تواند ظاهر ریه‌ها را تغییر دهد، بلکه می‌تواند باعث بروز تغییرات عملکردی نیز شود. مواردی مانند آسیب سلول‌های پوشش دهنده راه هوایی، مژک ها و مویرگ‌های ریه، از این جمله‌اند.

ایجاد آسیب ساختاری ممکن است منجر به بروز علائم مختلفی از جمله سرفه مزمن، افزایش مخاط و تنگی نفس شود. بهترین راه برای پیشگیری از این امر، ترک سیگار است. روش‌های مختلفی برای ترک سیگار وجود دارد. مواردی مانند استفاده از دارو، برچسب‌های نیکوتین و مشاوره، از این جمله‌اند.