پروستات

پروستات، یک غده عضلانی در مردان است که به اندازه زردآلو می باشد و درست در جلوی راست روده و زیر مثانه قرار دارد. پروستات برخی از عناصر مایع منی را تولید و با وزن حدود 30 گرم، مجرای ادراری مردان را احاطه می کند. مجرای ادراری لوله‌ای است که ادرار را از مثانه به آلت تناسلی منتقل می کند. پروستات برای عملکرد صحیح سیستم تولید مثل مردان بسیار حیاتی است. در این مقاله توضیح خواهیم داد که پروستات چه کاری انجام می دهد، ساختار اصلی آن و چه شرایط پزشکی می تواند این اندام را تحت تأثیر قرار دهد.

پروستات فقط در مردان دیده می شود و مایعاتی را ترشح می کند که در حین نگهداری از اسپرم از آن ها محافظت کرده و زنده نگه می دارد. پروستات به چندین ناحیه آناتومیک یا منطقه تقسیم می شود. بیشتر سرطان پروستات در ناحیه محیطی (پشت آن)، نزدیک رکتوم شروع می شود. به همین دلیل، یک معاینه دیجیتال رکتوم (DRE)، که در آن پزشک با قرار دادن انگشت دستکش در راست روده، غده را معاینه می کند، یک آزمایش غربالگری رایج و مفید است. در طول انزال، اسپرم ها در طول دو لوله به نام Vas deferens – وازدفران حرکت می کنند. آن ها میلیون ها اسپرم را از محل که ساخته می شوند (بیضه ها) به کیسه های منی منتقل می کنند.

ساختار پروستات

کیسه های منی ساختاری مانند گوش خرگوش دارند که در بالای قسمت پروستات به آن متصل شده و بخش بزرگی از انزال را ذخیره و ترشح می کنند.در هر طرف پروستات یک گروه از عصبی عروقی قرار دارند که مجموعه ای از اعصاب و عروق هستند و به کنترل عملکرد نعوظ کمک می کند. در بعضی از مردان، این اعصاب با فاصله کمی از پروستات قرار می گیرد، اما در برخی از مردان ممکن است به خود پروستات متصل شو د. محل دقیق آن ها بر عملکرد پروستات تأثیر نمی گذارد.

محل اتصالی مجرای دفران به مجرای منی را مجرای انزالی می گویند. پروستات در حین انزال منقبض می شود، شکاف بین مثانه و مجرای ادرار بسته می شود و مایع منی را با سرعت فشار می دهد. به همین دلیل است که به طور همزمان امکان ادرار کردن و انزال در مردان غیر ممکن است. پروستات توسط بافت همبند که از تعداد زیادی الیاف های ماهیچه ای تشکیل شده احاطه می شود. بافت همبند باعث می شود که این غده نسبت به لمس الاستیک باشد. دانشمندان غالباً پروستات را به چهار ناحیه تقسیم می کنند که مجرای ادرار را مانند لایه های یک پیاز محاصره می کند.

لایه های پروستات از بیرونی ترین تا درونی ترین لایه به لایه های زیر تقسیم بندی می شود:

• منطقه فیبروم عضلانی قدامی (استروما) که از بافت عضلانی و فیبری ساخته شده است.
• منطقه محیطی، عمدتا در قسمت پشت غده واقع شده و بیشترین بافت غده را تشکیل می دهد.
• منطقه مرکزی، مجاری انزالی را احاطه کرده و تقریباً یک چهارم از کل وزن آن را تشکیل می دهد.
• ناحیه انتقال، ناحیه انتقال کوچکترین قسمت پروستات است و مجرای ادرار را احاطه می کند و تنها بخش پروستات است که در طول زندگی به رشد خود ادامه می دهد.

مایع پروستات

مایعات شیری تولید شده توسط پروستات که مایع پروستات نامیده می شود حدود 30 درصد از کل مایع انزال شده را تشکیل می دهد. مابقی مایعات انزال، اسپرم و مایعات از وزیکول های منی تشکیل شده است. این مایع از اسپرم محافظت و به آن ها کمک می کند زندگی طولانی تری داشته باشند و متحرک تر باشند. این ماده حاوی تعدادی مواد تشکیل دهنده، از جمله آنزیم ها، روی و اسید سیتریک است. یکی از آنزیم های موجود در مایع پروستات آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) است. پس از انزال، PSA مایع منی غلیظ را دوچندان می کند و به انتقال اسپرم را راحت تر می کند و احتمال موفقیت آمیزبودن لقاح تخمک را افزایش می دهد.

اگرچه مایع پروستات کمی اسیدی است، اما سایر اجزای مایع منی آن را قلیایی می کنند. این امر برای خنثی کردن اسیدیته مهبل و محافظت از اسپرم در برابر آسیب های احتمالی مفید و موثر است و نقش به سزایی دارد. برای عملکرد صحیح، پروستات به آندروژن ها (هورمون های مردانه) مانند تستوسترون و دی هیدروتستوسترون (DHT) نیاز دارد.

بیماری های پروستات

پروستات در مردان با افزایش سن بزرگ تر می شود.

چندین روش وجود دارد که می تواند پروستات را دچار مشکل کند، از جمله:

سرطان پروستات

• سرطان پروستات رایج ترین نوع سرطان در مردان است.
• این سرطان در طول زندگی حدود 1 نفر از هر7 مرد را تحت تاثیر قرار می دهد.
• در حدود نفر 1 از هر 39 مرد در اثر سرطان پروستات جان خود را از دست می دهند.

بزرگی پروستات

پروستات بزرگ شده که به عنوان هیپرتروفی خوش خیم پروستات (BPH) نیز شناخته می شود تقریباً در مردان بالای 50 سال را مبتلا می کند. BPH ادرار کردن را دشوار می کند و در موارد نادر و جدی می تواند به طور کامل از ادرار جلوگیری کند. معمولاً بزرگ شدن در ناحیه انتقال رخ می دهد.

پروستاتیت

پروستاتیت و یا التهاب پروستات گاهی اوقات در اثر عفونت ایجاد می شود.

آزمایشات تشخیصی بیماری های پروستات

عملکرد و بیماری های این غده از طرق مختلف قابل تشخیص و ارزیابی است، از جمله:

معاینه دیجیتال رکتال

در روش معاینه دیجیتال رکتال پزشک انگشت خودش را داخل روده راست بیمار قرار می دهد و پروستات را لمس و ارزیابی می کند. این روش می تواند توده ها، گره ها و سرطان را تشخیص دهد.

آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)

• آزمایش خون  می تواند سطح پروتئین PSA را ارزیابی کند.
• مقدار بیش از حد PSA نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به سرطان است.

بیوپسی پروستات

در بیوپسی پروستات، پزشک سوزنی را از طریق راست روده وارد پروستات می کند و نمونه ای از بافت پروستات را برای نمونه برداری تهیه می کند.

سونوگرافی پروستات

سونوگرافی پروستات که به آن سونوگرافی ترانسکتال نیز گفته می شود از طریق یک پروب در داخل راست روده انجام می شود. پروپ در نزدیکی پروستات قرار می گیرد. گاهی اوقات همزمان با سونوگرافی پروستات، بیوپسی هم انجام می شود. پروستات، یک غده عضلانی کوچک در مردان است که مایعات مهمی را ایجاد می کند و در تحرک اسپرم و حفاظت از آن نقش به سزایی دارد. اگرچه پروستات برای ادامه زندگی مردان یک اندام حیاتی محسوب نمی شود، اما برای تولید مثل بسیار مهم است.

تغییر سبک زندگی برای مدیریت BPH

مردادن می توانند برای مدیریت علائم پروستات بزرگ شده خود راهکارهای زیر را برای تغییر سبک زندگی خود در نظر بگیرند:

• برای جلوگیری از نشت ادرار حداقل یکبار قبل از ترک خانه ادرار کنند.
• از پد یا شلوار جاذب ادرار برای پیشگیری از نشت ادرار و کاهش رطوبت استفاده شود.
• چند دقیقه پس از اولین بار ادرار دوباره برای دفع مجدد ادرار تلاش کنند تا مثانه به طور کامل تخلیه شود.
• مردان بهتر است سعی کنند در 2 ساعت قبل از خواب مایعات ننوشند تا از خوابیدن با مثانه کامل خودداری شود. علاوه بر آن مردان می توانند با نوشیدن حداقل 2 لیتر آب در روز از کم آبی بدن خود جلوگیری کنند.
• سعی شود وزن بدن خود را تا حد ممکن حفظ کنند. برای همین می توانند به طور منظم ورزش کنند.
• مصرف محصولاتی که باعث کم آبی بدن می شوند، مانند داروهای سرماخوردگی جلوگیری کرده و یا مصرف آن ها تاحد ممکن محدود شوند.
• مدیریت استرس و کاهش آن می تواند در سلامت جسمی افراد تاثیر داشته باشد. چون با تاثیر متقابل ذهن بر جسم، اکثر بیماری های روانی در بروز بیماری های جسمی نقش دارند.
• علاوه بر آن مردانی که مبتلا به تکرر ادرار می باشند می توانند از غلاف های ادراری که به شکل کاندوم هستند و برای تخلیه ادرار در بالای آلت تناسلی می گیرند استفاده کنند. این غلاف ها برای تخلیه ادرار به یک کیسه کوچک متصل می شوند.
• بعد از ادرار کردن، از ماساژ مجرای ادرار استفاده شود، با فشار دادن انگشتان به سمت بالا از پایه آلت تناسلی، سعی کنند هر ادراری که در مجرای ادرار باقی مانده است را فشار داده تا مثانه کاملا تخلیه شده و از بروز هرگونه نشتی جلوگیری شود.

رژیم غذایی برای BPH

انواع مختلفی از غذاها و مواد مغذی می توانند باعث کاهش یا تحریک BPH و علائم مرتبط با آن شوند.

غذاهایی که برای BPH مفید هستند، عبارتند از:

• محصولات حاوی فیتواستروژن ها، مانند غذاهای سویا، نخود و لوبیا
• غذاهای سرشار از روی، مانند تخم مرغ، بیشتر انواع غذاهای دریایی و آجیل
• غذاهای سرشار از فیبر، مانند غلات کامل، حبوبات، لوبیا و سبزیجات برگدار تیره
• غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 از جمله بیشتر ماهی ها و برخی آجیل ها و دانه ها
• میوه ها و سبزیجات سرشار از آنتی اکسیدان ها، معمولاً انواع قرمز تیره، زرد و نارنجی هستند.

غذاهایی که مبتلایان به BPH، یا افرادی که در معرض خطر ابتلا به آن هستند، باید از مصرف آن جلوگیری یا مصرف آن ها را محدود کنند، عبارتند از:

• الکل
• کافئین
• نیکوتین
• گوشت قرمز
• نوشیدنی های گازدار
• شیرین کننده های مصنوعی
• غذاهای نشاسته ای و تصفیه شده

ایجاد تغییر در رژیم غذایی ممکن است به مدیریت یا جلوگیری از این بیماری و علائم ناشی از آن کمک کند.

داروهای طبیعی برای بزرگی پروستات

کوکوبیتیتا پپو (دانه کدو تنبل)

دانه کدو تنبل حاوی beta-sitosterol، ترکیبی شبیه به کلسترول است و در برخی از گیاهان یافت می شود. مطالعات اولیه نشان داده است که beta-sitosterol است جریان ادرار را بهبود بخشد و میزان ادرار باقی مانده در مثانه را بعد از ادرار کاهش دهد. برخی مطالعات مصرف 10 گرم عصاره تخم کدو را برای تسکین علائم BPH توصیه می کنند.

لیکوپن

لیکوپن یک رنگدانه طبیعی است که در بسیاری از میوه ها و سبزیجات یافت می شود. یک مطالعه نشان داد که لیکوپن ممکن است به کند شدن روند پیشرفت BPH کمک کند. گوجه فرنگی غنی ترین منبع لیکوپن است که در اختیار بیشتر مردم قرار دارد. البته میوه و سبزیجات دیگر حاوی مقادیر کمتری از این آنتی اکسیدان هستند. معمولاً، هر چه میوه یا سبزی از رنگ قرمز بیشتری برخوردار باشد، میزان لیکوپن آن بیشتر است.

منابع دیگر لیکوپن عبارتند از:

• هویج
• زردآلو
• هندوانه
• کلم قرمز
• زیتون محلی
• فلفل قرمز زنگ
• گریپ فروت صورتی
• پاپایا یا خربزه درختی (نوعی میوه استوایی)

روی

مکمل های روی ممکن است به کاهش علائم ادراری مرتبط با پروستات بزرگ شده کمک کند. نشان داده شده است کمبود مزمن روی به طور بالقوه احتمال ابتلا به BPH را افزایش می دهد. مصرف مکمل های روی یا افزایش رژیم غذایی روی ممکن است به کاهش علائم ادراری در ارتباط با پروستات بزرگ شده کمک کند. روی در مرغ، غذاهای دریایی و چندین نوع دانه و آجیل مانند کنجد و کدو تنبل یافت می شود.

چای سبز

چای سبز دارای آنتی اکسیدان های زیادی به نام کاتچین است که نشان داده شده است سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و به طور بالقوه سرعت پیشرفت سرطان پروستات را کند می کند .این نکته را باید در نظر داشته باشید که چای سبز حاوی کافئین است. کافئین می تواند مثانه را تحریک کند و باعث ایجاد ناگهانی ادرار شود.