وزیکولهای منی در مردان یک جفت غده هستند که در امتداد پشت قاعده مثانه قرار دارند. آنها بخشی از دستگاه تناسلی مردانه به شمار میآیند. عملکرد اصلی آنها تولید مایعی است که مایع منی را میسازد. مایع منی در هنگام انزال آزاد میشود.
وزیکولهای منی شبیه دو کیسه لولهای محکم پیچیده شده در دو طرف پشت قاعده مثانه یا فوندوس هستند. طول آنها 2 تا 4 و قطر آنها 1 تا 2 سانتی متر است. آنها معمولاً به سمت عقب و خارج از پایه غده پروستات، کمی شبیه گوش خرگوش، امتداد پیدا میکنند.
هر کیسه منی در انتهای پایینی خود، یک مجرایی را تشکیل میدهد که به مجرای دفران (که سلول های اسپرم را از بیضه ها حمل میکند) پیوند میخورد. هر دو مجرا با همدیگر مجرای انزال را تشکیل میدهند که از غده پروستات میگذرد و به مجرای ادرار پروستات (بخشی از مجرای ادرار در غده پروستات) میپیوندد.
پوشش داخلی وزیکولهای منی در سطح میکروسکوپی، بهطور گستردهای چین خورده است و از سلولهای اپیتلیال تشکیل شده است که قندها، پروتئینها و مخاط را ترشح میکنند. قسمت بیرونی وزیکول ها با پوششی از ماهیچه صاف پوشانده شده است که میتواند در حین انزال منقبض شود.
ناهنجاری های وزیکول های منی
گاهی اوقات، پسران با ناهنجاری های وزیکول منی متولد میشوند و دچار شرایط مادرزادی میشوند. حتی ممکن است فرد یک یا هر دو وزیکول منی را نداشته باشد که به این شرایط آژنزیس گفته میشود. مردان مبتلا به فیبروز کیستیک گاهی اوقات دچار از دست رفتن وزیکول ها میشوند.
به ندرت، هر دو وزیکول منی ممکن است در یک طرف از مثانه قرار بگیرند. ناهنجاریهای مادرزادی وزیکولهای منی اغلب با ناهنجاریهایی در سایر قسمتهای دستگاه ادراری تناسلی مردان که اندامهای تناسلی و ادراری را تشکیل میدهند، مانند پروستات، بیضهها، کلیهها یا حالبها با هم رخ میدهند.
کیست های وزیکول منی میتوانند مادرزادی یا اکتسابی باشند. انواع کیست های اکتسابی اغلب در اثر عفونت، انسداد مجرا یا سایر منابع التهاب ایجاد میشوند. کیست ها معمولا کوچک و در یک طرف هستند، اگرچه به ندرت ممکن است بسیار بزرگ شوند.
اگرچه وزیکولهای منی معمولاً از قاعده پروستات به سمت بالا و خارج امتداد مییابند، گاهی اوقات ممکن است در امتداد پشت پروستات به سمت پایین بچرخند. در این صورت، پزشکی که معاینه پروستات را انجام میدهد ممکن است وزیکول های منی را با یک ناهنجاری پروستات اشتباه بگیرد. این سردرگمی را میتوان به راحتی با تصویربرداری (مانند سونوگرافی پروستات یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI) برطرف کرد.
عملکرد وزیکول های منی
عملکرد اصلی وزیکولهای منی تولید مایع حاوی فروکتوز بالا است. فروکتوز قندی است که مواد مغذی را برای سلولهای اسپرم و همچنین سایر پروتئینها، آنزیمها و مخاط فراهم میکند. این مایع جزء اصلی منی است و حدود 50 تا 80 درصد حجم منی را تشکیل میدهد.
مایع تولید شده توسط وزیکول های منی در خود وزیکول ها ذخیره میشود. در حین انزال، انقباضات شدیدی در دیوارههای عضلانی وزیکولها رخ میدهد و مایع منی را به داخل مجرای انزال و مجرای ادرار میبرد و در آنجا از بدن دفع میشود.
بیماری های مرتبط با وزیکول های منی در مردان
کیست ها و سایر ناهنجاری های وزیکول های منی اغلب با سایر بیماری های زمینه ای در دستگاه تناسلی ادراری مردان همراه هستند. به عنوان مثال، افرادی که به طور مادرزادی کیست وزیکول منی دارند، اغلب یکی از کلیه های خود را از دست میدهند. همچنین، حالب ها، که معمولاً به مثانه تخلیه میشوند، ممکن است در عوض به وزیکولهای منی یا سایر ساختارها تخلیه شوند. ناهنجاری های مادرزادی وزیکول های منی ممکن است برای اصلاح به جراحی نیاز داشته باشند.
سایر بیماری های مربوط به وزیکولهای منی شامل موارد زیر هستند:
هیپوپلاستیک
مردان ممکن است با وزیکولهای منی غایب یا توسعه نیافته (هیپوپلاستیک) در یک یا هر دو طرف متولد شوند. این مردان اغلب ناهنجاری هایی در مایع منی خود دارند و ممکن است نابارور باشند. مردان مبتلا به ناباروری مربوط به ناهنجاری های وزیکول منی میتوانند از فناوری های کمک باروری که هم با تخمک زن و هم اسپرم مرد کار میکند، بهره مند شوند.
کیست وزیکول سمینال
این وضعیت در مردان ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. اما در صورت بروز، علائم آن اغلب مبهم و شامل موارد زیر هستند:
- احتباس ادرار
- درد همراه با ادرار
- اپیدیدیمیت مکرر (التهاب برگشتی اپیدیدیم، مجرای پشت بیضه که در آن اسپرم عبور میکند).
- درد پرینه (درد در ناحیه بین اندام تناسلی و راست روده) در حین انزال یا اجابت مزاج
کیست ها معمولا کوچک هستند، اما میتوانند بزرگ شوند و با فشار دادن به ساختارهای دیگر در لگن، علائم ایجاد کنند. البته این وضعیت به ندرت رخ میدهد. اگرچه ممکن است برای اکثر کیست های وزیکول منی نیازی به درمان نباشد، کیست های علامت دار بزرگ با درناژ یا برداشتن جراحی درمان میشوند.
عفونت اندام های لگنی
عفونت اندام های لگنی مانند پروستات، مثانه، مجاری انزالی یا اپیدیدیم میتواند به وزیکول های منی سرایت کند. این عفونت ها ممکن است تب، درد همراه با ادرار، یا درد در کیسه بیضه، پرینه یا رکتوم ایجاد کنند. عفونت ها معمولا با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند. به ندرت، عوارضی مانند آبسه لگن یا تنگ شدن مجرای (استریکچر) ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
سرطان سایر اندام های لگنی به ویژه سرطان پروستات نیز ممکن است به وزیکول های منی انتشار پیدا یابد. سرطان مثانه یا به طور معمول سرطان رکتوم نیز ممکن است به وزیکولهای منی سرایت کند. به ندرت سرطان های بیضه یا کلیه به وزیکول های منی متاستاز میدهند و سرطانی که مستقیماً از آن ایجاد میشود نیز نادر است. قبل از شروع درمان، پزشکان باید بدانند که آیا سرطان به وزیکولهای منی انتشار یافته است یا خیر؟ زیرا این شرایط پیش آگهی (چشم انداز بهبود) و گزینه های درمانی بیمار را تغییر میدهد.
کلسیفیکاسیون
بیماران با سابقه ابتلا به عفونت وزیکول منی، دیابت یا بیماری کلیوی ممکن است دچار کلسیفیکاسیون (رسوبات کلسیم) در وزیکولهای منی شوند. این کلسیفیکاسیون ها معمولاً علائمی ایجاد نمیکنند و نیازی به درمان ندارند. با این حال، آنها ممکن است در مطالعات تصویربرداری تشخیص داده شوند.
شایع ترین علائم بیماری های مربوط به وزیکول منی چیست؟
علائم و نشانه هایی احتمالی که ممکن است در هنگام بروز مشکل در وزیکول منی رخ دهند، عبارتند از:
- ناباروری
- کاهش حجم مایع منی
- هماتوسپرمی(خون در منی)
- درد در ناحیه ویا درد هنگام انزال
- مشکل یا درد هنگام ادرار کردن
تشخیص بیماری های ناشی از وزیکول های منی
افراد مبتلا به کیست یا عفونت وزیکول منی اغلب علائمی دارند که به سختی میتوان آنها را به یک اندام خاص نسبت داد. آنها ممکن است تحت یک آزمایش عمومی قرار بگیرند تا علائم عفونت مانند معاینه فیزیکی، آزمایش خون یا آزمایش ادرار را پیدا کنند. مردان مبتلا به ناباروری ممکن است تحت آنالیز مایع منی قرار بگیرند.
وزیکول های منی را میتوان در آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی لگن تشخیص داد. سونوگرافی و سی تی اغلب برای اولین بار در مردان مبتلا به مشکلات ادراری یا درد لگن تجویز میشوند. حتی میتوانند در تشخیص علائم عفونت یا التهاب در وزیکولهای منی یا اندام های مجاور مفید باشند. عوارض عفونت، مانند آبسه (مجموعه ای از چرک که توسط بافت ملتهب احاطه شده است) را میتوان با سونوگرافی و سی تی تشخیص داد و پزشکان ممکن است از این تصاویر برای کمک به درمان جراحی استفاده کنند.
MRI دقیق ترین تصاویر را از وزیکول های منی تولید میکند. این آزمایش در تشخیص و تجسم کیستهای کیسهی منی، ناهنجاریها و سایر ناهنجاریهای مرتبط با دستگاه تناسلی بسیار مفید و موثر است. MRI همچنین بهترین مطالعه تصویربرداری برای تعیین اینکه آیا سرطان پروستات، رکتوم یا مثانه به وزیکولهای منی سرایت کرده است یا خیر در نظر گرفته میشود.
بیماری های مربوط به وزیکول منی چگونه درمان میشود؟
گزینه های درمانی برای بیماری های ناشی از وزیکول منی به علت اصلی آن بستگی دارد. درمان های احتمالی عبارتند از:
- آنتی بیوتیک ها این داروها برای درمان عفونت ها استفاده میشوند.
- پاراسنتز که روشی برای استفاده از سوزن برای خارج کردن مایع از شکم.
- جراحی کم تهاجمی برای برداشتن کیست، سنگ و تومور.
- جراحی پروستاتکتومی رادیکال برای سرطان پروستات که وزیکول های منی را نیز از بین میبرد.
سوالات متداول
وقتی وزیکول های منی پر میشوند چه اتفاقی میافتد؟ پر شدن وزیکول ها باعث بزرگی آنها میشود.
بعد از انزال چقدر طول میکشد تا اسپرم دوباره جمع شود؟ تعداد زیادی (میلیاردها) اسپرم در بدن شما ذخیره شده است. آنها مانند مایعاتی که اسپرم را از بدن خارج میکنند، در بین انزال تولید نمیشوند. فرآیند تولید اسپرم (اسپرماتوژنز) حدود 64 تا 74 روز طول میکشد تا کامل شود.
وزیکول منی چگونه به نظر میرسد؟ غدد منی، که مانند کیسه یا کیسه هستند، دارای عروق خونی و اعصاب هستند. گره های لنفاوی نیز در این نزدیکی وجود دارد. غدد منی بافت غده ای و عضلانی را با هم ترکیب میکنند.
سخن آخر
وزیکول منی بخشی از آناتومی است که معمولاً مرد در نظر گرفته میشود. دو وزیکول منی غددی هستند که مایعاتی را تولید میکنند که به مایع منی تبدیل میشوند. وزیکول ها ممکن است غدد منی یا غدد تاولی نیز نامیده شوند. وزیکول های منی برای تولید مثل مهم هستند زیرا مایع منی تولید میکنند و با سایر اعضای بدن برای بیرون راندن منی در طول انزال عمل میکنند. مردان میتوانند با پیروی از رفتارهای سالم به سلامت وزیکول های منی خود کمک کنند. همچنین در صورت بروز درد در دستگاه تناسلی، یا اگر علائمی مانند خون در اسپرم بهتر است سریعا به پزشک یا متخصص اورولوژی مراجعه کنند.
آخرین دیدگاهها