سونوگرافی پروستات

در سونوگرافی پروستات، از امواج صوتی برای تولید تصاویر از غده پروستات استفاده می کنند. سونوگرافی از پروستات بیشتر برای تشخیص علائمی مانند مشکل ادرار یا نتایج غیرطبیعی آزمایش خون کاربرد دارد. همچنین برای بررسی گره ای که در معاینه مقعدی یافت شده، تشخیص ناهنجاری ها و تعیین علت بزرگ شدن غده مورد استفاده قرار می گیرد. سونوگرافی راهکاری مطمئن، غیرتهاجمی است و از اشعه یونیزه کننده استفاده نمی کند.

این روش به آماده سازی خاصی نیاز ندارد. فقط بیماران باید جواهرات خود را در خانه بگذارند و لباس های گشاد و راحت بپوشند. ممکن است از بیماران خواسته شود که لباس بپوشند و دراز بکشند و زانوها را به سمت سینه خود بکشند.

برای بدست آوردن تصاویر با کیفیت بالا، یک مبدل سونوگرافی (یک استوانه پلاستیکی به اندازه انگشت) با فاصله کمی به راست روده وارد می شود. اگر بیمار نیاز به بیوپسی یا نمونه برداری داشته باشد، ممکن است به او گفته شود که از آسپرین و سایر داروهای رقیق کننده خون برای هفت تا 10 روز قبل از عمل خودداری کنند.

تصویربرداری با سونوگرافی از پروستات 

سونوگرافی بی خطر و بدون درد است که با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از داخل بدن تولید می کند. به تصویربرداری اولتراسوند، اسکن اولتراسوند یا سونوگرافی نیز گفته می شود.

در این روش، از یک کاوشگر کوچک به نام مبدل و ژل استفاده می شود که مستقیماً روی پوست قرار می گیرد. امواج صوتی با فرکانس بالا از پروب از طریق ژل به داخل بدن منتقل می شوند. این کاوشگر صداهایی را که به عقب برمی گردند جمع می کند.

رایانه از امواج صوتی برای ایجاد تصویر استفاده می کند. در سونوگرافی از اشعه استفاده نمی شود. از آنجا که تصاویر در زمان واقعی ثبت می شوند، می توانند ساختار و حرکت اندام های داخلی بدن را نشان دهند. آنها همچنین می توانند جریان خون از طریق رگ های خونی را نشان دهند.

تصویربرداری با سونوگرافی، یک آزمایش پزشکی غیرتهاجمی است که به پزشکان کمک می کند تا انواع بیماری ها را تشخیص داده و درمان کنند.

سونوگرافی پروستات، که سونوگرافی ترانس رکتال نیز نامیده می شود، تصاویری از غده پروستات و بافت اطراف آن تهیه می کند.

این معاینه به طور معمول به قرار دادن یک پروب سونوگرافی در راست روده بیمار نیاز دارد. این کاوشگر امواج صوتی را از طریق دیواره رکتوم به غده پروستات که درست در مقابل رکتوم قرار دارد ارسال و دریافت می کند.

کاربرد سونوگرافی پروستات 

از سونوگرافی پروستات برای بررسی غده پروستات شما با استفاده از تصاویر سونوگرافی استفاده می شود. این روش تصاویر سیاه و سفید از پروستات و بافت های اطراف را برای پزشک فراهم می کند. پزشک شما معمولاً این کار را به عنوان بخشی از معاینه فیزیکی انجام نمی دهد، اما ممکن است در موارد زیر توصیه شود:

• شما بیش از 40 سال دارید.
• شما علائم غیرمعمولی را تجربه می کنید.
• شما در معرض خطر سرطان پروستات هستید.

پزشک همچنین در صورت مشاهده ناهنجاری در معاینه مقعدی، سونوگرافی پروستات را انجام می دهد.

برخی از علائمی که ممکن است پزشک سونوگرافی پروستات را توصیه کند عبارتند از:

• مشکل ادرار کردن
• خون در ادرار
• توده یا ندول (بافت اضافی) اطراف رکتوم
• نتایج غیر طبیعی در آزمایش خون یا ادرار
• تعداد اسپرم کم با استفاده از آزمایش های باروری تعیین می شود.

همچنین می توان از سونوگرافی پروستات برای کمک به پزشک در گرفتن نمونه بافت یا نمونه برداری از پروستات استفاده کرد.

به طور کلی، این روش برای موارد زیر تجویز می شود:

• تشخیص علت ناباروری مردان
• تشخیص اختلالات درون پروستات
• تشخیص رشد غیر طبیعی پروستات
• تشخیص علت پروستات بزرگ شده که به عنوان هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) شناخته می شود.

از سونوگرافی ترانس رکتال غده پروستات برای کمک به تشخیص علائمی مانند موارد زیر استفاده می شود:

• مشکل ادرار کردن
• نتیجه آزمایش خون بالا
• گره ای که توسط پزشک در طی یک معاینه معمول بدن یا معاینه غربالگری سرطان پروستات احساس می شود.

از آنجا که سونوگرافی، تصاویر را در زمان واقعی ارائه می دهد، می توان از آن برای هدایت روش هایی مانند بیوپسی سوزن نیز استفاده کرد. در بیوپسی سوزن از سوزن برای نمونه برداری از سلولها (بافت) از یک ناحیه غیرطبیعی در غده پروستات برای آزمایش های بعدی آزمایشگاهی استفاده می شود.

آمادگی برای سونوگرافی پروستات

برای آمادگی در سونوگرافی پروستات نیازی به آمادگی خاصی نیست. این روش به صورت سرپایی انجام می شود که معمولاً کمتر از یک ساعت طول می کشد. پزشک ممکن است شما را به بیمارستان یا کلینیکی ارجاع دهد که تجهیزات سونوگرافی مناسب برای این آزمایش را داشته باشد. همچنین ممکن است لازم باشد قبل از آزمون فرم رضایت نامه را امضا کنید.

برخی از دستورالعمل های احتمالی که ممکن است پزشک قبل از آزمایش به شما بدهد شامل موارد زیر است:

• چند ساعت قبل از آزمایش غذا نخورید.
• در روز عمل از جواهرات و لباس های تنگ در کلینیک استفاده نکنید.
• چند ساعت قبل از آزمایش از ملین یا انما استفاده کنید تا روده های شما پاک شود.
• از داروهای توصیه شده برای کمک به آرامش در طول عمل استفاده کنید. پزشک ممکن است یک داروی آرامبخش مانند لورازپام (Ativan) را توصیه کند.
• مصرف هر دارویی که می تواند خون شما را رقیق کند، مانند داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) یا آسپرین، حدود یک هفته قبل از عمل قطع کنید. این درصورت توصیه می شود که پزشک قصد دارد از پروستات شما بیوپسی کند.

حتی در صورت نمونه برداری یا بیوپسی، از شما خواسته می شود تا از مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند آسپیرین به مدت هفت تا 10 روز قبل از عمل خودداری کنید.

تجهیزات سونوگرافی پروستات 

اسکنرهای سونوگرافی پروستات، از یک کنسول کامپیوتر، صفحه نمایش فیلم و یک مبدل متصل به آن تشکیل شده اند. مبدل، یک وسیله کوچک دستی  شبیه به میکروفون است. در برخی موارد احتمال دارد در طول یک امتحان از مبدل های مختلف (با قابلیت های مختلف) استفاده شود. مبدل، امواج صوتی نامفهوم و با فرکانس بالا را به داخل بدن می فرستد. سپس به انعکاس بازگشت گوش می دهد.

در این روش، تکنسین مقدار کمی ژل را در ناحیه مورد بررسی قرار داده و مبدل را در آنجا قرار می دهد. این ژل باعث می شود امواج صوتی بین مبدل و ناحیه مورد بررسی به عقب و جلو حرکت کنند. تصویر سونوگرافی بلافاصله بر روی صفحه نمایش، قابل مشاهده است.

برای روش های سونوگرافی مانند معاینات ترانس رکتال که نیاز به قرار دادن یک پروب تصویربرداری است دستگاه با ژل پوشانده و روان می شود.

سونوگرافی پروستات چگونه انجام می شود؟

غده پروستات در آقایان، دقیقاً در جلوی راست روده قرار دارد. بنابراین معاینه سونوگرافی به منظور قرار دادن کاوشگر تصویربرداری در نزدیکترین حد ممکن به غده پروستات، به صورت صحیح انجام می شود.

برای سونوگرافی ترانس رکتال، از شما خواسته می شود که دراز بکشید و زانوها را خم کنید. تصاویر از زوایای مختلف به دست می آیند تا بهترین نمای غده پروستات را داشته باشند.

در شرایطی که پزشک  ضایعه مشکوک با سونوگرافی یا با معاینه مقعدی را شناسایی کند، ممکن است بیوپسی با هدایت سونوگرافی را انجام دهد. این روش، شامل قرار دادن یک سوزن به غده پروستات در حالی است که رادیولوژیست با سونوگرافی محل سوزن را مشاهده می کند. در این شرایط مقدار کمی از بافت برای معاینه میکروسکوپی گرفته می شود.

آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)، که میزان PSA در خون را اندازه گیری می کند، ممکن است برای تعیین اینکه آیا یک بیمار در معرض خطر ابتلا به سرطان است یا نه، انجام شود. در این حالت بیوپسی انجام شده و از پروب سونوگرافی برای هدایت نمونه برداری به مناطق خاص غده پروستات استفاده می شود.

این معاینه سونوگرافی معمولاً در کمتر از 20 دقیقه انجام می شود. معاینات سونوگرافی که در آن مبدل به شکاف بدن وارد می شود ممکن است ناراحتی کمی ایجاد کند.

در صورت عدم نیاز به نمونه برداری، سونوگرافی ترانس رکتال پروستات مشابه معاینه مقعدی است که توسط پزشک انجام می شود یا ممکن است ناراحتی کمتری ایجاد کند.

در صورت انجام بیوپسی، احتمال بروز ناراحتی و درد (به دلیل قرار دادن سوزن) معمولاً کم است زیرا دیواره رکتال نسبت به درد در ناحیه پروستات حساس نیست.

به ندرت، بدنبال انجام این عمل، مقدار کمی خون در اسپرم یا ادرار دیده می شود.

پس از معاینه سونوگرافی، می توانید بلافاصله فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید.

مزایای سونوگرافی پروستات در مقابل خطرات آن

• در تصویربرداری اولتراسوند از تابش یونیزه کننده استفاده نمی شود.
• سونوگرافی تشخیصی استاندارد، هیچ اثر مضر شناخته شده ای بر روی انسان ندارد.
• سونوگرافی هیچ مشکلی در سلامتی ایجاد نمی کند و در صورت تجویز پزشکی ممکن است به دفعات لازم تکرار شود.
• سونوگرافی پروستات کاربرد زیادی دارد و استفاده از آن آسان است و هزینه کمتری نسبت به سایر روش های تصویربرداری دارد.
• با اسکن اولتراسوند می توان تصویر واضح تری از بافت های نرم تهیه که در تصاویر اشعه ایکس به خوبی نشان داده نمی شوند.

محدودیت های تصویربرداری با سونوگرافی پروستات 

مردانی که در طی جراحی قبلی، انتهای روده (راست روده) خود را برداشته اند، کاندیدای مناسبی برای سونوگرافی غده پروستات نیستند. زیرا این نوع سونوگرافی به طور معمول به قرار دادن یک پروب در راست روده نیاز دارد.

با این حال، رادیولوژیست ممکن است با قرار دادن یک پروب تصویربرداری سونوگرافی منظم بر روی پوست پرینه بیمار، بین پاها و پشت کیسه بیضه بیمار، غده پروستات را بررسی کند.

در برخی شرایط ممکن است MRI لگن به عنوان یک آزمایش تصویربرداری جایگزین تجویز شود.

مراحل بعدی پس از سونوگرافی پروستات

اگر سونوگرافی یا بیوپسی هرگونه ناهنجاری در پروستات یا اطراف آن را نشان دهد، پزشک ممکن است آزمایش های پیگیری را توصیه کند. اگر پزشک شرایطی را کشف کند، آنها در مورد یک برنامه درمانی مناسب برای این بیماری صحبت می کنند. شما را به یک متخصص اورولوژی یا متخصص دیگری که می تواند شما را درمان کند ارجاع می دهند.

اگر پزشک تشخیص دهد که شما به هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) مبتلا هستید، که به آن پروستات بزرگ شده نیز گفته می شود، آنها ممکن است داروها یا جراحی را برای کمک به کنترل یا درمان بزرگ شدن توصیه کنند. BPH معمولاً یک بیماری جدی نیست. اما می تواند ناراحتی زیادی ایجاد کند.

اگر پزشک تشخیص دهد که شما ممکن است سرطان داشته باشید، یک آزمایش آنتی ژن مخصوص پروستات (PSA) را برای دیدن میزان پروتئین خاصی در خون شما توصیه می کند. مقادیر بالای PSA ممکن است به معنای ابتلا به سرطان پروستات باشد. اگر به سرطان پروستات مبتلا هستید، پزشک در مورد برنامه های درمانی برای کمک به مدیریت و درمان سرطان شما صحبت خواهد کرد.

سخن آخر

سونوگرافی پروستات، آزمایشی است که با پرتاب امواج صوتی از بافت های بدن، تصاویر سیاه و سفید از پروستات تولید می کند. این آزمایش برای بررسی پروستات از نظر وجود هرگونه ناهنجاری، سرطان یا سایر بیماری های مرتبط با پروستات استفاده می شود.

این آزمایش بی خطر است و در کمتر از یک ساعت انجام می شود. این به پزشک کمک می کند تا شرایط احتمالی پروستات را قبل از جدی تر یا غیر قابل کنترل بودن تشخیص دهد.

منابع:

https://www.radiologyinfo.org/en/info.cfm?pg=us-prostate

https://www.healthline.com/health/mens-health/prostate-ultrasound#results