تنگی نفس شبانه ناگهانی یا پاروکسیسم و یا (PND) وضعیتی است که باعث تنگی نفس ناگهانی در هنگام خواب می شود. این دشواری در تنفس می تواند باعث بیدار شدن و نفس نفس زدن در فرد شود. این حالت معمولاً چند ساعت پس از خوابیدن فرد اتفاق میفتد و هنگام تغییر حالت خوابیده به نشستن بهبود می یابد.
این مشکل می تواند یک تجربه ناراحت کننده باشد و فرد ممکن است پس از یک دوره PND احساس اضطراب زیادی داشته باشد. در این مقاله، ما در مورد اینکه PND چیست، علائم، علل و عوامل خطر آن بحث خواهیم کرد. همچنین گزینه های درمان و اینکه چه زمانی فرد باید به دنبال مشاوره پزشکی باشد را بررسی می کنیم.
تنگی نفس پاروکسیسم به علائمی گفته می شود که به سرعت بروز کرده و از بین می روند. فرد می تواند از PND برای توصیف هر بیماری که باعث مشکلات تنفسی در هنگام خواب می شود استفاده کند. با این حال، متخصصان قلب و عروق این اصطلاح را زمانی به کار می برند که فرد شبانه این تنگی نفس را تجربه کند، به ویژه اگر به نارسایی قلبی مبتلا باشد.
تنگی نفس شبانه ناگهانی در مقابل آپنه خواب
PND علامتی است که می تواند در اثر شرایط مختلف تنفسی و گردش خون ایجاد شود. از طرف دیگر، آپنه خواب، معمولاً آپنه انسدادی، به خودی خود یک بیماری پزشکی است. آپنه خواب می تواند باعث PND شود.
افرادی که دچار آپنه خواب هستند، در طول شب چندین قسمت از تنفس کند یا متوقف شده را تجربه می کنند. گاهی تنفس به مدت کافی قطع می شود و شما را از خواب بیدار کند.
در آپنه انسدادی خواب، به دلیل انسداد بافت فیزیکی مجرای تنفسی فوقانی، تنفس کند یا متوقف می شود. زیرا مغز سیگنال های مورد نیاز برای تنفس صحیح را ارسال نمی کند.
دو نوع آپنه خواب می توانند باعث PND شوند. با این حال، همه موارد PND ناشی از آپنه خواب نیستند.
PND در مقابل ارتوپنه
تنگی نفس شبانه ناگهانی و ارتوپنه هر دو باعث مشکلات تنفسی در هنگام خوابیدن می شوند. با این حال، تفاوت های اساسی در بین آن ها وجود دارد.
تنگی نفس شبانه ناگهانی باعث دشواری تنفس در هنگام خواب شده و افراد را به دلیل تنگی نفس از خواب بیدار می کند. این اتفاق اغلب 1-2 ساعت بعد از خواب اتفاق مفتد. با این حال، علائم در هنگام بیدار شدن و نشستن فرد بهبود می یابد.
ارتوپنه. ارتوپنه زمانی اتفاق میفتد که فرد در حالت خوابیده احساس تنگی نفس می کند و با نشستن بهبود ی می یابد این حالت هم در بیداری و هم زمان خواب می تواند رخ دهد.
برخلاف PND، علائم ارتوپنه می تواند در هنگام بیداری فرد نیز ایجاد شود و به طور مشابه با PND، علائم می توانند هنگام نشستن یا ایستادن فرد بهبود یابند.
ارتوپنه به دلیل احتقان در ریه ها هنگام خوابیدن فرد رخ می دهد و می تواند در نتیجه افزایش بازگشت وریدی خون به قلب هنگام خوابیدن رخ دهد.
این علائم در اکثر افراد مشکلی ایجاد نمی کند. با این حال، در کسانی که ارتوپنه دارند، بطن چپ قلب نمی تواند حجم اضافی خون را پمپاژ کند و باعث افزایش فشار در رگ های ریوی می شود و این پرفشاری باعث نشت مایعات به داخل ریه ها و در نتیجه تنگی نفس می شود.
علائم تنگی نفس شبانه کدامند؟
تنگی نفس شبانه منجر به بروز برخی علائم می شود، از جمله:
یک فرد همچنین ممکن است علائم بیماری جدی تری را که باعث PND وی می شود را تجربه کند.
شایع ترین علل تنگی نفس شبانه چیست؟
در مورد اصطلاح “تنگی نفس شبانه پاروکسیسم” نظر مشخصی وجود ندارد. برخی از متخصصان پزشکی از آن برای اشاره منحصراً به علائم نارسایی قلبی استفاده می کنند. در موارد دیگر، از آن برای توصیف تنگی نفس در شب ناشی از سایر بیماری ها استفاده می شود که برخی از آنها خوش خیم هستند.
اما به طور کلی، تقریباً 90٪ موارد تنگی نفس در این مشکل به دلیل بیماری ریه یا قلب رخ می دهد.
نارسایی قلبی
متخصصان بهداشت و درمان PND را در کنار ارتوپنه به عنوان علائم خاص نارسایی قلبی می دانند. نارسایی قلبی زمانی اتفاق میفتد که قلب برای پمپاژ خون در بدن دچار مشکل شود. هنگامی که قلب عملکرد مناسبی دارد، بدن رنین تولید می کند. رنین آنزیمی است که باعث احتباس مایعات و سدیم در بدن می شود. اگر قلب قادر به کنترل مایعات اضافی نباشد، این حالت منجر به تورم محیطی می شود. مایع اضافی می تواند در ریه ها هم جمع شود و تنگی نفس ایجاد کند.
برخی از بیماری های قلبی که ممکن است باعث PND شوند، عبارتند از:
- بیماری های ریه
- ایسکمی میوکارد که نوعی بیماری قلبی است.
- نارسایی حاد قلب جبران شده و یا بدتر شدن ناگهانی علائم نارسایی قلبی
برخی ازمشکلات تنفسی که باعث PND می شوند، عبارتند از:
- ذات الریه، التهاب ریه ها
- آسم، یک بیماری مزمن است که ریه های فرد را تحت تأثیر قرار می دهد.
- بیماری انسدادی مزمن ریوی، که به انواع بیماری های ریوی که باعث مشکلات تنفسی می شود اشاره دارد.
سایر بیماری هایی که ممکن است باعث PND شوند، عبارتند از:
- بیماری کلیوی
- رفلکس اسید معده
- اختلالات روانشناختی، که می توان از میان آن ها به بیماریهای جسمی ناشی از فشارهای روانی مانند اضطراب اشاره کرد.
چه عواملی خطر تنگی نفس شبانه را افزایش می دهند؟
اگر فردی در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی یا ریوی باشد ممکن است به PND مبتلا شود.
عوامل خطر نارسایی قلبی عبارتند از:
- دیابت
- چاقی
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- بیماری کرونر قلب
- سابقه بیماری قلبی
- یک رژیم غذایی ناسالم
- سطح فعالیت بدنی پایین
- مصرف دخانیات و الکل
عوامل خطر بیماری های ریه عبارتند از:
- آلاینده های هوا
- مواد حساسیت زا
- دود تنباکو، به ویژه در افرادی که سیگاری نیستند ولی در معرض دود آن قرار دارند.
تنگی نفس شبانه چگونه تشخیص داده می شود؟
از آنجا که PND می تواند به دلیل شرایط تنفسی و قلبی رخ دهد، یک متخصص ریه یا قلب می تواند علت اصلی را تشخیص دهد.
آزمایش های تشخیصی برای این وضعیت ممکن است ترکیبی از موارد زیر را شامل شود:
- کاتتریزاسیون قلب
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی
- بطن سلولی رادیونوکلئید یا اسکن اکتساب چند دریچه
- اکوکاردیوگرافی برای ارزیابی ساختار قلب و درصد پمپاژ آن
- اشعه ایکس قفسه سینه برای بررسی بزرگ شدن قلب یا نشان دادن وجود کدورت در ریه ها
- معاینات فیزیکی، از جمله آزمایش فشار خون، اندازه گیری وزن و گوش دادن به قلب و ریه های فرد
- الکتروکاردیوگرام هایی که ریتم ضربان قلب فرد، فرکانس ضربان ها و فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کنند.
- آزمایش خون برای تجزیه و تحلیل سطح سدیم، پتاسیم، آلبومین، کراتینین و برخی از نشانگرهای زیستی در خون
- تست های استرس که در آن قلب فرد از طریق ورزش و دویدن روی تردمیل تحت فشار و استرس کنترل شده قرار می گیرد.
تنگی نفس شبانه چگونه درمان می شود؟
درمان PND به علت به وجود آورنده آن بستگی دارد. برخی گزینه های درمانی با توجه به علت های آنها عبارتند از:
نارسایی قلبی
افراد می توانند با تغییر سبک زندگی، نارسایی قلبی را درمان کنند، مانند:
- قطع سیگار
- حفظ وزن متوسط
- داشتن یک رژیم غذایی سالم
داروها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مسدود کننده های گیرنده بتا
- انسداد گیرنده های آنژیوتانسین II
- مهارکننده های نپریلیسین گیرنده آنژیوتانسین
- مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین
- جراحی یا تعبیه ی دستگاه های مخصوص کاشته شده نیز می توانند نارسایی قلبی را درمان کنند.
بیماری های ریه
اگر PND به دلیل بیماری ریه رخ دهد، یک متخصص ریه ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- داروهای ضد آسم
- استفاده از دستگاه فشار مثبت مداوم برای تنفس راحت تر در هنگام خواب
- همچنین فرد می تواند هنگام خواب از بالشهای اضافی برای بالا بردن قفسه سینه خود استفاده کند.
در PND چه موقع با پزشک مشورت کنیم؟
PND یک بیماری جدی است. فردی که علائم آن را تجربه می کند باید در اسرع وقت برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کند. اگر فردی علائم نارسایی قلبی را نشان داد، باید به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشد. PND ممکن است نشان دهد که فردی بی خبر و بدون علامت با نارسایی پیشرفته قلب زندگی می کند. اگر فردی PND را تجربه کرد و بعد از چندین ساعت تنفس او به حالت طبیعی بازنگشت، باید به دنبال درمان های اورژانسی پزشکی باشد.
پیش آگهی تنگی نفس شبانه چیست؟
نارسایی قلبی یکی از جدی ترین علل PND است. پیش آگهی نارسایی قلبی به علت اصلی و همچنین عوامل خطر، شیوه زندگی و درمان بستگی دارد. سیر بیماری از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. نارسایی قلبی به طور معمول طولانی مدت است و معمولاً با گذشت زمان بدتر می شود، اما برخی از درمان های موجود می توانند روند پیشرفت آن را کاهش دهند و به جلوگیری از عوارض احتمالی آن کمک کنند.
سایر شرایطی که باعث PND می شوند، مانند آسم، ریفلاکس اسید معده یا آپنه خواب، به طور کلی بسیار قابل درمان هستند. اگر PND را تجربه کردید، باید برای تعیین یا تأیید علت آن به دنبال فوریت های پزشکی باشید.
سخن آخر
PND بیماری است که باعث می شود فرد هنگام خواب دچار تنگی نفس گردد. این حالت می تواند نشانه ای از یک بیماری شدید مانند نارسایی قلبی باشد. درمان های زیادی برای این وضعیت وجود دارد. افراد می توانند با درمان بیماری زمینه ای و تحریک کننده علائم PND خود را کنترل کنند.
