روش های مختلفی از بیهوشی مانند بی حسی عمومی، منطقه ای و موضعی برای جلوگیری از بروز درد در حین جراحی ها استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. در بیهوشی های عمومی افراد به طور کامل بی هوش میشوند، در حالی که بی حسی منطقه ای و موضعی از درد در هنگام هوشیاری بیمار جلوگیری میکند. اما برخی افراد ممکن است به بیهوشی و مواد مورد استفاده از آن حساسیت داشته باشند و عوارضی را در این شرایط تجربه کنند. اگر چه بروز این آلرژی زیاد رایج نیست، ما سعی کرده ایم در این مقاله از پزشکت، علائم و علل آن را مورد بررسی قرار دهیم. پس اگر قصد هر گونه جراحی را دارید و از بابت آلرژی و یا حساسیت خود به بیهوشی نگران هستید بهتر است این مقاله را تا انتها بخوانید.
علائم حساسیت به بیهوشی
زمانی که سیستم ایمنی بدن نسبت به ماده ای بی ضرر واکنش نشان دهند، واکنش‌های آلرژیک رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند که آنها ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد و در موارد شدید حتی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند کشنده باشد.
علائم واکنش آلرژیک واقعی به بیهوشی مشابه علائم سایر واکنش های آلرژیک است. برخی از شایع ترین علائم واکنش آلرژیک به بیهوشی عبارتند از:
- خارش
- کندوها
- بثورات پوستی
- تورم صورت، زبان یا لب ها
شدیدترین و کشنده ترین نوع آلرژی بیهوشی آنافیلاکسی نام دارد. در این شرایط، سیستم ایمنی به بیهوشی واکنش نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد و مواد شیمیایی را آزاد میکند که باعث بروز برخی علائم میشوند، از جمله:
- گیجی
- سبکی سر یا غش
- خس خس سینه
- تنفس سریع و کم عمق
- از دست دادن هوشیاری
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- ضربان قلب خیلی سریع یا خیلی کند
شوک آنافیلاکتیک یک وضعیت جدی و خطرناک است که نیاز به درمان فوری پزشکی و تزریق دارویی به نام اپی نفرین دارد. متأسفانه، هنگامی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که بیمار تحت بیهوشی عمومی است، ممکن است تشخیص شوک آنافیلاکتیک برای پزشک تا حدودی مشکل باشد. اما خوشبختانه، آنافیلاکسی در هنگام بیهوشی بسیار نادر است و از هر 5000 تا 25000 بیمار 1 نفر را تحت تاثیر قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.
واکنش های حساسیت مفرط
سازمان جهانی آلرژی (WAO) گزارش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که واکنش های حساسیت مفرط فوری پس از انجام اقدامات پزشکی در 1 نفر از هر 1250 تا 10000 نفر رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. WAO همچنین خاطر نشان میکند که 60٪ از این واکنش های حساسیت مفرط واکنش های آلرژیک به دارو هستند.
علل بروز آلرژی بیهوشی چیست؟
شما در طول تجویز بیهوشی در معرض بسیاری از داروها و مواد دیگر مانند پاک کننده های ضد عفونی کننده و فرآورده های خونی قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرید. اما برخی از آنها بیشتر از بقیه احتمال ایجاد واکنش آلرژیک دارند.
واکنش های آلرژیک به عوامل بیهوشی اغلب توسط عوامل مسدود کننده عصبی عضلانی (NMBA) ایجاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. اینها داروهایی هستند که از حرکت عضلات شما جلوگیری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.
اما افراد همچنین میتوانند واکنش های آلرژیک به سایر داروهایی که در طول فرآیند بیهوشی استفاده میشوند، از جمله آنتی بیوتیک ها و کلرکسیدین ضد عفونی کننده داشته باشند.
بیشتر واکنش ها در طول بیهوشی عمومی رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد، یعنی زمانی که به شما دارویی داده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که به طور موقت باعث از دست دادن هوشیاری شما می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
آلرژی زمانی رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که سیستم ایمنی بدن به یک ماده بی ضرر واکنش زیادی نشان دهد. رایج ترین این ماده های بی ضرر یا آلرژین ها شامل داروها، غذا، گرد و غبار یا کپک هستند.
یکی از نقش های سیستم ایمنی، از بین بردن مواد مضر بدن و محافظت از آن در برابر انواع عوامل بیماری زا است. در شرایط عادی، سیستم ایمنی بدن ما میکروب هایی مانند ویروس ها، باکتری ها و سموم را هدف قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد و آنها را از بین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد. اما در شرایطی که یک فرد به ماده خاصی آلرژی داشته باشد، سیستم ایمنی برای مبارزه با آلرژن، مواد شیمیایی به نام آنتی بادی تولید میکند. این واکنش باعث بروز علائم آلرژی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
واکنش های غیر آلرژیک به بیهوشی
بیهوشی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند عوارض احتمالی ناخوشایند و گاهی جدی ایجاد کند. اما این عوارض مشابه یک واکنش آلرژیک نیستند. آنها به سیستم ایمنی مربوط نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند.
عوارض عمومی
بیشتر عوارض بیهوشی خفیف است. بی‌حسی موضعی، آرام‌بخشی آگاهانه و بی‌حسی اپیدورال میتوانند عوارض جانبی ایجاد کنند، اما با بیهوشی عمومی احتمال بروز آنها بیشتر است. عوارض عمومی بیهوشی موقتی است و معمولاً در عرض 24 ساعت برطرف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. عوارض بالقوه بیهوشی عبارتند از:
- سردرد
- خارش
- خواب آلودگی
- تهوع و استفراغ
- مشکل در ادرار کردن
- کمر درد یا درد عضلانی
- ناراحتی یا کبودی در محل تزریق
- لرز که به عنوان هیپوترمی نیز شناخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
عوارض جدی ناشی از بیهوشی اغلب در افراد با بیماری های زمینه ای مانند بیماری قلبی، بیماری ریوی و افراد با سابقه سکته یا مبتلایان به یک بیماری عصبی مانند بیماری پارکینسون یا بیماری آلزایمر رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.
یکی از عوارض جدی بیهوشی عمومی، هذیان پس از عمل است که به از دست دادن حافظه و سردرگمی اشاره دارد که بیش از چند روز پس از جراحی ادامه دارد.
ممکن است این از دست دادن حافظه به یک مشکل طولانی مدت تبدیل شود که با مشکلات یادگیری همراه است. این اختلال عملکرد شناختی پس از عمل نامیده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. با این حال، برخی از پزشکان فکر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند که علت این امر خود جراحی است، نه بیهوشی.
بی حسی موضعی همچنین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به عوارض جدی در صورت تزریق بیش از حد آن شود یا به طور تصادفی به جریان خون شما تزریق شود. عوارض ناشی از آن معمولاً به دلیل تأثیرات بی حس کننده بر روی مغز و قلب رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.
هایپرترمی بدخیم
هیپرترمی بدخیم یک واکنش جدی اما نادر به بیهوشی است که با دمای غیرعادی بدن بالا مشخص می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. علائم ناشی از آن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تب
- انقباضات عضلانی
- ضربان قلب سریع
- تجزیه فیبرهای عضلانی که رابدومیولیز نامیده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
در صورت بروز این شرایط بهتر است سریعا دارو های بیهوشی قطع شده و درمان شروع شود. هنگامی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که فردی به هایپرترمی بدخیم مبتلا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود، بدن او می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به روش های مختلفی واکنش نشان دهد، از جمله:
- حمله قلبی
- نارسایی کلیه
- اختلال عملکرد اندام
- مشکلات لخته شدن خون که انعقاد داخل عروقی منتشر نامیده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان پس از بیهوشی تا به حال حمله قلبی یا سایر عوارض جانبی را تجربه کرده اید، حتما قبل از دریافت هر گونه داروی بیهوشی به پزشک خود اطلاع دهید.
کمبود سودوکولین استراز
کمبود سودوکولین استراز، شرایطی است که باعث می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود بیمار نسبت به داروهای شل کننده عضلانی خاص که در بیهوشی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود بسیار حساس باشد.
شل کننده های عضلانی یا عوامل مسدود کننده عصبی-عضلانی (NMBAs)، داروهایی هستند که معمولاً برای ثابت نگه داشتن بیماران و آرام نگه داشتن آنها در طول اقدامات پزشکی و انواع جراحی ها استفاده میشوند. این نوع بی حسی بیشتر در طول لوله گذاری و تهویه مکانیکی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
در شرایط عادی، داروها خیلی سریع و معمولاً در عرض چند دقیقه تجزیه میشوند. اما با کمبود پسودوکولین استراز، بیماران دارو را برای مدت طولانی تری متابولیزه نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.
شل کننده های عضلانی نیز باعث ایجاد اسپاسم دیافراگم میشوند. این بیماران ممکن است به تهویه مکانیکی برای کمک به تنفس تا زمانی که داروها متابولیزه شوند نیاز داشته باشند.
حساسچگونه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانم خطر بروز واکنش را کاهش دهم؟
شما نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید واکنش بدن خود را به برخی داروها تغییر دهید، اما می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید خطر بروز واکنش یا عوارض جانبی را کاهش دهید. نکته کلیدی این است که مطمئن شوید تیم مراقبت های بهداشتی شما از هرگونه واکنشی که در گذشته نسبت به داروها داشته اید مطلع هستند.
در طول جراحی، متخصصان بیهوشی معمولاً از داروهای مختلف زیادی برای راحت و ایمن نگه داشتن بیماران استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. با این حال، برخی از افراد نسبت به سایرین نسبت به داروها حساس تر هستند. همچنین، برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر آنافیلاکسی قرار دارند.
اگر سابقه شخصی یا خانوادگی آلرژی یا آنافیلاکسی دارید، با پزشک خود در مورد خطرات آلرژی بیهوشی مشورت کنید. سابقه آلرژی، شما را در معرض خطر بالاتر حساسیت به داروهایی که برای بیهوشی استفاده میشوند، قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.
تشخیص خطرات قبل از جراحی به جراح کمک میکند تا عوارض احتمالی را در نظر بگیرد و نسبت به واکنش‌های آلرژیک احتمالی در حین و بعد از جراحی هوشیار باشد.
پس در صورت سابقه هر گونه آلرژی به مواد زیر بهتر است قبل از جراحی به پزشک معالج خود اطلاع دهید:
- هر گونه عوارض جانبی که از داروهای بیهوشی یا سایر داروها داشته اید.
- هرگونه سابقه خانوادگی هیپوترمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بدخیم یا کمبود کاذب کولین استراز
- هر دارو، غذا یا ماده ای که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانید یا فکر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید به آن حساسیت دارید.
- هر گونه واکنش آلرژیکی که نسبت به داروهای بیهوشی یا سایر داروها از جمله آنتی بیوتیک ها داشته اید.
سوالات متداول
اگر به بیهوشی حساسیت داشته باشید چه اتفاقی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد؟
اگر حساسیت خفیفی به بیهوشی دارید، پزشک ممکن است یک آنتی هیستامین مانند دیفن هیدرامین (همچنین به نام بنادریل) را تجویز کند. با این حال، شوک آنافیلاکتیک یک وضعیت جدی است که نیاز به درمان فوری پزشکی (تزریق دارویی به نام اپی نفرین) دارد.
آیا حساسیت به بیهوشی شایع است؟
حساسیت به بیهوشی نادر است. سازمان جهانی آلرژی (WAO) گزارش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که “واکنش های حساسیت بیش از حد” فوری پس از اقدامات پزشکی در 1 نفر از هر 1250 تا 10000 نفر رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. آنها همچنین بیان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند که 60 درصد از این واکنش های حساسیت مفرط، واکنش های آلرژیک به دارو هستند.
چگونه متوجه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوید که به بی حسی موضعی حساسیت دارید؟
برخی از شایع ترین واکنش های آلرژیک به بی حسی موضعی عبارتند از:
- بثورات پوستی
- خارش
- کندوها
- تورم صورت، زبان یا لب ها
همچنین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید با یک ایمونولوژیست یا متخصص آلرژی که متخصصان بسیار آموزش دیده در تشخیص و مدیریت آلرژی هستند، در این زمینه مشورت کنید.
علاوه بر واکنش‌های آلرژیک، واکنش‌های غیرآلرژیک و عوارض جانبی دارو میتوانند علائمی ایجاد کنند که به راحتی با علائم یک واکنش آلرژیک اشتباه گرفته میشوند. اما حتی اگر واکنش آلرژیک به بیهوشی داشته باشید، مشکلات طولانی مدت ناشی از آن نادر است.
سخن آخر
بیهوشی یک درمان پزشکی با استفاده از داروها برای جلوگیری از احساس درد بیمار در طول یک عمل پزشکی مانند جراحی است. واکنش های آلرژیک به داروهای بیهوشی ممکن است رخ دهد، اما احتمال بروز آنها خیلی کم است. برخی از شایع ترین واکنش های آلرژیک به داروهای بیهوشی شامل بثورات پوستی، خارش، و تورم صورت، زبان یا لب ها است. شوک آنافیلاکتیک ممکن است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
آخرین دیدگاه‌ها