سرطان چشم می تواند در چندین ساختار مختلف در ناحیه چشم ایجاد شود. بیش از دوازده نوع مختلف سرطان از جمله ملانوم، لنفوم، سارکوم، و…. وجود دارد که می تواند در این ساختارها ایجاد شود.
سرطان چشم زیاد رایج نیست و هیچ آزمایش غربالگری توصیه شده ای برای این سرطان در افراد با متوسط خطر وجود ندارد. اما با این حال، هنوز هم برخی سرطان های چشم را می توان در همان اوایل بیماری تشخیص داد.
بعضی از پزشکان احتمال دارد معاینه سالیانه چشم را برای افرادی که در معرض خطر بالاتری از ملانوم چشم هستند، مانند افراد مبتلا به سندرم nevus دیسپلاستیک یا سندرم سرطان BAP1، توصیه کنند. بیشتر ملانومای چشم در طی معاینه معمول چشم تشخیص داده می شود. وقتی پزشک از طریق مردمک به پشت چشم نگاه می کند، احتمال دارد یک لکه تاریک ببیند که می تواند نشانه ای ازملانوم اولیه باشد.
بسیاری از پزشکان احساس می کنند که بیشتر ملانوماها از یک نئوس (خال) شروع می شوند که یک تومور خوش خیم (غیر سرطانی) سلول های رنگدانه ای است. در صورت وجود نئوس، چشم باید به طور مرتب توسط چشم پزشک بررسی شود. افرادی که متوجه لکه تیره در قسمت رنگی چشم خود (عنبیه) می شوند، باید با پزشک تماس بگیرند، به خصوص اگر به مرور زمان بزرگتر شود.
عوامل خطر برای سرطان چشم چیست؟
عامل خطر، هر چیزی است که احتمال ابتلا به بیماری مانند سرطان را افزایش دهد. سرطانهای مختلف عوامل خطر متفاوتی دارند که برخی از آنها مانند سیگار کشیدن قابل تغییراست. موارد دیگر، مانند سن یا سابقه خانوادگی فرد، قابل تغییر نیستند.
اما داشتن یک عامل شناخته شده یا حتی چندین عامل خطر به معنای ابتلا به این بیماری نیست. بسیاری از افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند احتمال دارد فاکتورهای خطر شناخته شده کمی داشته و یا اصلاً فاکتوری نداشته باشند.
اما برخی از شایع ترین عامل خطر ابتلا به سرطان چشم، عبارتند از:
نژاد / قومیت. خطر ابتلا به ملانوم چشم در سفیدپوستان بسیار بیشتر از آفریقایی آمریکایی ها، اسپانیایی تبارها یا آسیایی آمریکایی ها است.
رنگ چشم. افراد با رنگ چشم های روشن تا حدودی بیشتر از افراد با رنگ چشم و پوستی تیره دچار ملانوم یووال چشم می شوند.
سن و جنسیت. ملانومای چشم می تواند در هر سنی رخ دهد، اما با بالا رفتن سن خطر ابتلا به آن افزایش می یابد. ملانومای چشم در مردان کمی بیشتر از زنان است.
برخی از شرایط ارثی. افراد مبتلا به سندرم nevus دیسپلاستیک که خال های غیرطبیعی زیادی روی پوست دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به ملانومای پوستی هستند. همچنین به نظر می رسد خطر ابتلا به ملانومای چشم هم در آنها بیشتر است. در افرادی که لکه های قهوه ای غیرطبیعی معروف به ملانوسیتوز روی uvea دارند، نیز خطر ابتلا به ملانوم چشم uveal افزایش می یابد.
سندرم سرطان BAP1. یک بیماری نادر ارثی است که در آن اعضای خانواده در معرض خطر افزایش ملانوم چشم ولو، و همچنین ملانومای پوستی، مزوتلیوم بدخیم، سرطان کلیه و غیره هستند. این وضعیت در اثر جهش ارثی (تغییر) ژن BAP1 ایجاد شده و تمایل به ایجاد سرطان های تهاجمی دارد که در سنین پایین ظاهر می شوند.
خال. انواع مختلف خال در چشم یا روی پوست با افزایش خطر ملانوم چشم یوول همراه است. در چشم، این شامل خالهای کوروئیدال، کوروئیدال غول پیکر و عنبیه است. وروی پوست، شامل خالهای غیرمعمول، خالهای مشترک پوست و کک و مک است. یک بیماری چشم، معروف به ملانوز اکتسابی اولیه (PAM)، جایی که ملانوسیت های چشم بیش از حد رشد می کنند، یک عامل خطر برای ملانوم ملتحمه است.
سابقه خانوادگی. ملانومای چشم Uveal احتمال دارد در بعضی از خانواده ها ایجاد شود، اما این بسیار نادر است و دلایل ژنتیکی آن هنوز در حال بررسی است.
عوامل خطر اثبات نشده برای سرطان چشم
قرار گرفتن در معرض آفتاب. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید ، یک عامل خطر شناخته شده برای ملانوم پوست و نیز یک عامل خطر احتمالی برای ملانوم یوول یا ملتحمه چشم مطرح شده است، اما بررسی های انجام شده تاکنون نتایج مختلفی را نشان داده است. برای پاسخ به این سوال بررسی بیشتری لازم است.
مشاغل خاص. برخی بررسی ها نشان داده اند که احتمال دارد جوشکارها بیشتر در معرض خطر ابتلا به ملانوم چشم یووئال (بدن کوروئید و مژگانی) باشند، اما بررسی بیشتری در حال انجام است.
ملانومای پوستی. برخی از بیماران مبتلا به ملانوم چشم یووال سابقه ملانومای پوستی دارند اما هنوز مشخص نیست که آیا ملانومای پوستی خطر ابتلا به ملانومای چشم را افزایش می دهد یا خیر.
علائم سرطان چشم چیست؟
در بسیاری از مواقع، سرطان چشم در مراحل اولیه علائمی ندارد. حتی علائم آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
علائم شایع سرطان چشم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تاری دید
- زخم پلک
- دو بینی
- برجستگی چشم
- از دست دادن بینایی
- از بین رفتن مژه ها
- درد مداری یا چشمی
- اشک بیش از حد، اشک خونین
- ناحیه رنگی (تاریک) روی ملتحمه
- ضایعه قهوه ای یا رنگی روی پلک
- لکه تاریک در حال رشد روی عنبیه
- تغییر در شکل یا اندازه مردمک چشم
- چشمک زن و شناور (جسمی در میدان دید)
- تغییر موقعیت کره چشم یا نحوه حرکت چشم
- توده ای کوچک، محکم و برجسته با ضایعه ای در مرکز پلک
این علائم همیشه به این معنی نیست که سرطان چشم دارید. با این حال، مهم است که در مورد علائم سرطان چشم با پزشک خود مشورت کنید، زیرا این علائم احتمال دارد سایر مشکلات سلامتی را نشان دهد.
سرطان چشم چگونه تشخیص داده می شود؟
متخصصان از پیشرفته ترین و دقیق ترین فن آوری و تکنیک ها برای تعیین میزان و نوع سرطان چشم استفاده می کنند. این می تواند در موفقیت برای درمان ودر بهبودی یک تغییر اساسی ایجاد کند.
ابزار و روش های تشخیصی پیشرفته شامل موارد زیر است:
- بیومکروسکوپی کانفوکال
- نمونه برداری از غدد لنفاوی سنتینل برای تشخیص متاستاز میکروسکوپی زودرس
- سونوگرافی بیومیکروسکوپی برای تشخیص تومورهای داخل چشمی
- توموگرافی انسجام نوری (OCT) برای تشخیص دقیق تر سرطان های ملتحمه
مراحل سرطان چشم کدامند؟
هنگامی که مرحله بندی سرطان چشم مشخص شد، حتی اگر درمان موفقیت آمیز نباشد، سرطان انتشار نمی یابد ودر همان مرحله باقی می ماند.
رایج ترین سیستم مرحله بندی مورد استفاده در سرطان های چشمی، سیستمی است که توسط کمیته مشترک سرطان آمریکا (AJCC) تأسیس و تأیید شده است. سیستم TNM AJCC بر اساس سه اطلاعات کلیدی است:
- T اندازه تومور اولیه و یا اینکه آیا به ساختارهای مجاور حمله کرده است را توصیف می کند.
- N نشان می دهد که آیا سرطان به غدد لنفاوی مجاور (منطقه ای) انتشار یافته است یا خیر.
- M نشان می دهد که آیا سرطان به سایر نقاط بدن انتشار یافته است. (شایعترین محل گسترش ملانوم چشم کبد است).
اعداد یا حروفی که بعد از T، N و M ظاهر می شوند جزئیات بیشتری در مورد هر یک از این عوامل ارائه می دهند:
- اعداد 0 تا 4 نشان دهنده افزایش شدت سرطان است.
- حرف X به معنای “ارزیابی نمی شود” است. زیرا اطلاعات در دسترس نیست.
سرطان چشم چگونه درمان می شود؟
درمان سرطان های چشم کاملاً تخصصی است. در صورت تشخیص سرطان چشم، پزشک در مورد بهترین گزینه ها برای درمان آن صحبت خواهد کرد. گزینه های درمانی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع سرطان
- سن و سلامتی
- محل و اندازه سرطان
- در صورت گسترش سرطان (متاستاز)
عمل جراحی
یکی از جراحی های زیر می تواند برای درمان سرطان چشم استفاده شود.
- ایریدکتومی: عنبیه (قسمت رنگی چشم) برداشته می شود.
- ایریدوترابکلوکتومی: عنبیه و قسمت کوچکی از بخش خارجی کره چشم برداشته می شود.
- جراحی ترمیمی چشم: جراحان پلاستیک چشم، اغلب می توانند عملکرد را بازیابی کرده، بینایی را حفظ کنند و ظاهر زیبایی را پس از جراحی سرطان پلک، ملتحمه یا مدار بهبود دهند.
- هسته سازی: برای درمان برخی از انواع سرطان چشم، باید کل چشم برداشته شود. این کار فقط در موارد پیشرفته و در مواردی برای تومورهای داخل چشمی مانند ملانوم یوئال یا رتینوبلاستوما انجام می شود.
- برجستگی مدار: این جراحی نیازبه برداشتن چشم، پلک ها، پوست اطراف آن، عضلات مداری، چربی و اعصاب است. گاهی اوقات برای سرطانهای تهاجمی مدار یا سینوسها، یا سرطانهای پیشرفته یا عودکننده پلک یا ملتحمه مورد نیاز است.
- جراحی برای حفظ چشم: این کار اغلب در مورد سرطان های پلک، سرطان ملتحمه و سرطان های مداری امکان پذیر است. جراحان متخصص چشم در حالی که تمام تلاش خود را برای حفظ عملکرد و زیبایی ظاهری چشم، پلک و ناحیه صورت انجام می دهند، از جدیدترین تکنیک های جراحی برای از بین بردن سرطان استفاده می کنند.
لیزر درمانی
لیزر درمانی از پرتوی شدید و متمرکز نور برای از بین بردن بافت سرطانی چشم استفاده می کند. این مورد گاهی برای درمان ملانوم یوئال استفاده می شود.
درمان های پرتوی سرطان چشم
- براکی تراپی: بذرهای رادیواکتیو ریز در بدن نزدیک به تومور قرار می گیرند. این روش معمولاً برای درمان ملانوم uveal استفاده می شود.
- پرتودرمانی سه بعدی – مطابقت: چندین پرتوی تابشی به شکل دقیق تومور داده می شود. از این روش می توان برای انواع خاصی از تومورهای مداری استفاده کرد.
- رادیوتراپی با مدولاسیون شدت (IMRT): درمان متناسب با شکل خاص تومور انجام می شود. این روش برای درمان سرطان های مداری و پلک استفاده می شود.
- جراحی پرتوی استریوتاکتیک چاقوی گاما: پرتوهای دقیق از صدها زاویه داده می شوند. این روش برای انواع خاصی از تومورهای قاعده و جمجمه استفاده می شود.
پروتون درمانی
پروتون تراپی برای تومورهای مداری مانند رابدمیوسارکوم مداری، مننژیوم عصب بینایی و مداری و انواع خاصی از سرطان های کیسه اشکی / مجرای مورد استفاده قرار می گیرد.
درمان سرطان چشم با سرما درمانی
از سرمای شدید برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می شود. این روش درمانی با جراحی در برخی از سرطان های ملتحمه مانند سرطان سلول سنگفرشی ملتحمه و ملانوم ملتحمه مورد استفاده قرار می گیرد.
آنتی بادی های مونوکلونال
این آنتی بادی های ویژه برای کمک و مبارزه با سرطان چشم همراه سیستم ایمنی بدن کار می کنند.
میزان موفقیت درمان در سرطان چشم چقدر است؟
نرخ زنده ماندن می تواند نشان بدهد که چند درصد از افراد مبتلا، به همان نوع و مرحله سرطان با گذشت زمان مشخصی (معمولاً 5 سال) پس از تشخیص، هنوز زنده هستند. آنها نمی توانند بگویند که چه مدت زندگی می کنید، اما احتمال دارد کمک کند درک بهتری از موفقیت در درمان داشته باشید.
به خاطر داشته باشید که میزان بقا تخمین زده شده اغلب بر اساس نتایج قبلی، تعداد زیادی از افراد مبتلا به سرطان خاص است، اما آنها نمی توانند پیش بینی کنند که در مورد هر شخص خاصی چه اتفاقی خواهد افتاد. این آمار می تواند گیج کننده باشد و احتمال دارد سوالات بیشتری را در ذهن ایجاد کند. با پزشک خود در مورد چگونگی اعمال این اعداد در مورد خود صحبت کنید، زیرا وی با شرایط شما آشنا است.
میزان بقای مردم مقایسه سرطان با همان نوع و مرحله در کل جمعیت است .به عنوان مثال، اگر میزان زنده ماندن نسبی 5 ساله برای یک مرحله خاص از سرطان چشم 80٪ باشد، به این معنی است افرادی که مبتلا به آن سرطان هستند به طور متوسط حدود 80٪ احتمال زنده ماندن آنها وجود دارد. و پس از تشخیص حداقل 5 سال زندگی می کنند.
پایگاه داده SEER میزان بقای نسبی 5 ساله سرطان چشم (ملانوم) در ایالات متحده را براساس میزان انتشارر سرطان ارزیابی می کند. با این حال، پایگاه داده SEER سرطان ها را براساس مراحل AJCC TNM (مرحله 1، مرحله 2، مرحله 3 و غیره) گروه بندی نمی کند. در عوض، سرطان ها را به مراحل موضعی، منطقه ای و دور گروه بندی می کند:
- موضعی: هیچ نشانه ای از انتشار سرطان در خارج از چشم وجود ندارد.
- منطقه ای: سرطان در خارج از چشم به ساختارهای مجاور یا غدد لنفاوی انتشار یافته است.
- دور: سرطان به قسمت های دوردست بدن مانند کبد انتشار یافته است.
نرخ بقای نسبی 5 ساله برای ملانوم چشم
این اعداد براساس افرادی است که بین سال های 2009 تا 2015 با ملانومای چشم تشخیص داده شده اند.
| مرحله SEER | میزان بقای نسبی 5 ساله |
| درجا | 85٪ |
| منطقه ای | 71٪ |
| غیر منطقه ای | 13٪ |
| تمام مراحل SEER با هم ترکیب شده اند. | 82٪ |
این اعداد فقط در مرحله ای که سرطان برای اولین بار تشخیص داده می شوند، درست است و بعداً در صورت رشد، گسترش و یا بازگشت سرطان پس از درمان اعمال نمی شوند.
این اعداد همه چیز را در نظر نمی گیرند. میزان ماندگاری بر اساس میزان گسترش سرطان گروه بندی می شود. اما عوامل دیگری مانند سن و سلامت کلی بدن، جایی که سرطان در چشم شروع می شود و اینکه سرطان چگونه به درمان پاسخ می دهد، می تواند بهبودی را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
افرادی که اکنون مبتلا به سرطان چشم هستند احتمال دارد پیش آگهی بهتری نسبت به این اعداد داشته باشند. درمان ها به مرورباعث بهبودی می شوند و این تعداد بیشتردر افرادی است که حداقل 5 سال زودتر تشخیص داده شده و درمان شده اند.
آخرین دیدگاه‌ها