هیالوز ستاره ای یک بیماری خوش خیم چشمی است. این بیماری باعث ایجاد لکه های شیشه ای به صورت کره های کوچک، سفید و با اندازه متغیر (همانند ستاره ها در شب) ظاهر می شوند. این لکه ها در سراسر حفره زجاجیه پراکنده می شوند. لکه ها عموماً هیچ مشکل و اختلالی برای بینایی بیمار ایجاد نمی کنند. با این حال، آنها می توانند تشخیص ناهنجاری های شبکیه چشم را با مشکل مواجه کنند. این بیماری معمولاً یکی از چشم ها را درگیر کرده یا میزان درگیری یکی از چشم ها نسبت به چشم دیگر بسیار بیشتر است. از نظر شیوع از هر 100 نفر، این بیماری تنها یک نفر را مبتلا می کند.
این حالت یک بیماری دژنراتیو چشمی است. با به وجود آمدن اجسام ستاره ای یا گلبول های چربی، کلسیم در منطقه زجاجیه چشم به وجود می آید. این اجسام ستاره ای شکل از نظر شیمیایی از کلسیم پیرو فسفاتها و فسفولیپیدها تشکیل شده اند.
در گذشته به این بیماری هیالیتیس ستاره ای گفته می شد. با این حال به خاطر نبود التهاب تصمیم به تغییر نام آن گرفته شد. امروزه به آن هیالوز ستاره ای گفته می شود. بروز این بیماری در افراد با سن بالای 55 سال شایع است. بیشتر مردان درگیر این بیماری چشمی می شوند.
علت بیماری هیالوز ستاره ای
پزشکان علت اصلی جمع شدن کلسیم و لیپیدها در داخل زجاجیه چشم را نمی دانند. اما بیشتر افراد بر این باورند که این بیماری به علت بعضی از بیماری های پیش زمینه دیگر مثل موارد زیر به وجود می آید:
- دیابت
- فشار خون بالا
- بیماری های قلبی
بیماری هیالوز ستاره ای در افراد مسن ممکن است یکی از عوارض جانبی انجام عمل های جراحی چشمی باشد. به عنوان مثال در یکی از گزارشات مربوط به سال 2017، مرد 81 ساله ای بعد از انجام عمل آب مروارید، دچار هیالوز ستاره ای شده است. با این حال این بیماری جزء عوارض شایع عمل جراحی آب مروارید نیست.
در نتیجه علت اصلی بروز بیماری هیالوز ستاره ای هم چنان مشخص نیست ولی بسیاری از مطالعات نشان دهنده ارتباط مستقیم بین افزایش سن و ابتلا به این بیماری چشمی است.
علائم بیماری هیالوز ستاره ای
در نتیجه ابتلا به این بیماری، کره های کلسیم سفید رنگ در داخل زجاجیه چشم شناور یا در حال حرکت خواهند بود. این اجسام کلسیمی کره ای به فیبرهای کلاژن چشم متصل شده اند به همین خاطر تنها زمانی که کلاژن حرکت کند، این اجسام نیز در داخل چشم به حرکت در خواهند آمد.
این اجسام ستاره ای در زیر نور مستقیم به رنگ سفید در آمده و در بعضی از موارد در صورت استفاده از افتالموسکوپ (وسیله ای برای معاینه چشم) به شکل گوی های طلایی در خواهند آمد.
تجمع کلسیم پیرو فسفات به ندرت باعث ایجاد اختلالات چشمی شده و به ندرت نیاز به عمل جراحی برای برداشتن کره ها تجویز می شود. عدم وجود هرگونه اختلال بینایی باعث می شود که بیماران از این وضعیت بی خبر بوده و برای درمان خود هیچ اقدامی نکنند. اما ابتلا به بیماری معاینات شبکیه را با مشکل مواجه می کند و معمولاً بیماران در طی معاینه های چشمی از ابتلای خود به بیماری هیالوز ستاره ای مطلع می شوند.
با وجود اینکه این بیماری نیاز به درمان ندارد با این حال علت های دیگر به وجود آمدن فلوترهای چشمی مثل پارگی شبکیه، التهاب، خونریزی چشمی و جدا شدن قرنیه باید از طریق تشخیص افتراقی تشخیص داده شوند.
تشخیص بیماری هیالوز ستاره ای
تجمع کلسیم ناشی این بیماری در داخل چشم تشخیص این بیماری چشمی از طریق معاینه را سخت و دشوار خواهد کرد. احتمالاً پزشک در فرآیند معاینه و تشخیص چشم از قطره های گشاد کننده مردمک چشم استفاده می کند. سپس با استفاده از وسیله ای به نام slit lamp وضعیت چشم ها را مورد بررسی قرار خواهد داد.
علاوه بر معاینه ممکن است برای تشخیص این بیماری نیاز به انجام OCT یا توموگرافی انسجام نوری باشد یا انجام آنژیوگرافی فلوئورسین FA باشد.
- Optical Coherence tomography (OCT). توموگرافی انسجام نوری یک شیوه تصویر برداری است که در آن با نور تصویری مقطعی از شبکیه چشم گرفته می شود. این تصویر به تشخیص های دقیق آناتومیک چشمی کمک بسیار زیادی می کند.
- Flourescein Angiography (FA). در این روش از فیلترها برای کاهش تداخل کلسیم و تشخیص ساده تر بیماری استفاده می شود. با این حال این تکنیک توانایی محدودی در تشخیص بعضی از ناهنجاری های جزئی دارد. اغلب تصاویر کم کیفیت در اختیار پزشک قرار می دهد. یکی دیگر از چالش ها برای این تکنیک تصویر برداری، داشتن مهارت بالا در استفاده از این ابزار است.
درمان بیماری هیالوز ستاره ای
از آنجا که بیماری هیالوز ستاره ای به ندرت باعث ایجاد اختلالات بینایی می شود، درمان آن معمولاً غیر ضروری است. با این وجود این اجسام شناور ممکن است آزار دهنده بوده و معاینات شبکیه را سنگین و دشوار کند.
در موارد دچار هیالوز ستاره ای متراکم استفاده از شیوه ویترکتومی (Vitrectomy) توصیه می شود. زیرا چنین مواردی می تواند مشکلاتی برای بینایی فرد به وجود بیاورد. ویترکتومی به عمل جراحی برداشتن زجاجیه یا تخلیه زجاجیه گفته می شود. در آن همه یا قسمتی از زجاجیه چشم برای از بین بردن کدورت های چشمی برداشته خواهد شد.
زندگی با بیماری هیالوز ستاره ای
علی رغم به وجود آمدن لکه های کوچک سفید رنگ بر روی چشم فرد، بیماری هیالوز ستاره ای مشکل خاصی به وجود نخواهد آورد. به صورتی که افراد مبتلا نیاز به هیچ درمانی نخواهند داشت. اما در صورت ابتلا به این بیماری چشمی بهتر است برای اطمینان از سلامت چشم خود، معاینات منظم چشمی داشته باشید.
نتیجه گیری
هیالوز ستاره ای یک بیماری خوش خیم چشمی است. باعث ایجاد لکه های شیشه ای به صورت کره های کوچک، سفید و با اندازه متغیر (همانند ستاره ها در شب) ظاهر می شوند، این لکه ها در سراسر حفره زجاجیه پراکنده می شوند. لکه ها عموماً هیچ مشکل و اختلالی برای بینایی بیمار ایجاد نمی کنند.
از آن جایی که این بیماری هیچ گونه علائمی به همراه ندارد، در نتیجه فرد نیاز به درمان آن نخواهد داشت. البته ابتلای به این بیماری تشخیص بیماری های چشمی دیگر را با مشکل مواجه خواهد کرد.
