شایع ترین عوارض تشنج کدامند؟

قبل از بررسی عوارض تشنج لازم است بدانیم که، تشنج یک اختلال الکتریکی ناگهانی و غیرقابل کنترل در مغز است. وقتی مسیرهای ارتباطی بین نورونها (سلولهای عصبی) در مغز مختل شود، احتمال بروز تشنج پیش می آید. تشنج می تواند باعث تغییر در موارد زیر شود:

• حالت
• حرکات
• رفتار – اخلاق
• سطح هوشیاری

طبقه بندی های مختلفی از تشنج وجود دارد که از نظر شدت، علائم، مدت زمان و محل تولد در مغز متفاوت است. یک تشنج معمولی از 30 ثانیه تا دو دقیقه طول خواهد کشید. تشنج طولانی مدت و غیرقابل کنترل ممکن است خطر سلامتی و عوارض بیشتری را بروز دهد.

تشنج در افراد مختلفی، علائم متفاوتی داشته باشد. برخی علائم آن عبارتند از:

• گیجی موقتی
• تغییرات شناختی
• از دست دادن هوشیاری یا آگاهی
• علائم عاطفی، مانند ترس یا اضطراب
• حرکات تکان دهنده غیرقابل کنترل پاها و بازوها

علت تشنج اغلب اوقات، ناشناخته است. تشنج ممکن است در هنگام بیماری های مختلفی، مانند سکته مغزی یا عفونت هایی مانند مننژانسفالیت ایجاد شود. همچنین احتمال دارد در اثر مصرف الکل، کمبود خواب، چراغ چشمک زن، الگوی حرکتی، استرس، تغییرات هورمونی مرتبط با قاعدگی و کم آبی بدن یا وعده های غذایی حذف شده تحریک شوند.

تشنج طولانی مدت بیش از پنج دقیقه باید مورد توجه و جدی در نظر گرفته شود و به عنوان صرع، نوعی تشنج طولانی مدت که به طور قابل توجهی با بیماری و مرگ و میر همراه است، درمان شود.

در مقابل، تشنج ناشی از تب، که در اثر تب بالا در کودکان و نوزادان ایجاد می شود، می تواند 10 تا 15 دقیقه طول بکشد و به طور معمول هیچ عوارض ماندگاری ندارد.

بیماری صرع و تشنج

بیماری صرع به عنوان یک حمله تشنج طولانی مدت یا مجموعه ای از تشنج های متعدد یا مداوم بدون بهبود کامل هوشیاری بین آنها مشخص می شود. این شرایط می تواند بیش از 30 دقیقه طول بکشد و یک وضعیت اورژانسی پزشکی محسوب می شود.

سالانه حدود 200000 مورد صرع در ایالات متحده رخ می دهد. معمولاً در جمعیت های مسن بیشتر دیده می شود.

اپیزود طولانی مدت از صرع می تواند منجر به بروز عوارض های جدی شود، از جمله:

• آسیب دائمی مغز
• ریتم های غیر طبیعی قلب
• آسپیراسیون به داخل ریه ها
• هیپرترمی (افزایش دمای بدن)

شناسایی و درمان فوری یک اپیزود وضعیت صرعی بسیار مهم است، اگرچه تشخیص آن در ابتدا ممکن است تا حدودی دشوار باشد.

یک مورد جدی تر از صرع، صرع در وضعیت مقاوم (RSE) است. این حالت زمانی اتفاق میفتد که با وجود درمان با داروی ضد تشنج استاندارد، تشنج بیش از 60 دقیقه طول بکشد. RSE در میان بیماران سالمند شایع است و تقریباً در 76٪ موارد گزارش شده منجر به مرگ می شود.

ترک الکل یا مواد مخدر و صرع

ترک اعتیاد به الکل یا داروهای تسکین دهنده می تواند عوارض زیادی را در بدن فرد ایجاد کند و باعث ایجاد انواع علائم مرتبط شود. در هنگام قطع ناگهانی مصرف الکل پس از یک دوره طولانی مصرف مشروبات الکلی، معمولاً فرد دچار تشنج در زمان ترک می شود که به آن «تناسب رم» می گویند.

تشنج تونیک-کلونیک در طی این ترک بسیار رایج است و می تواند با بروز علائم زیر همراه باشد:

• لرزش
• سفتی عضلانی
• هذیان (سردرگمی سریع شروع)

حدود یک سوم بیمارانی که دچار تشنج ترک می شوند ممکن است به دلیریم ترمنس (DT) مبتلا شوند.

مرگ ناگهانی غیر منتظره در صرع (SUDEP)

مرگ ناگهانی غیر منتظره در صرع (SUDEP) در بین هر 1000 فرد مبتلا به صرع، تقریباً 1 نفر را درگیر می کند.

SUDEP پس از كالبدشكافي كامل و گزارش سم شناسي تشخيص داده مي شود. هنگامی که نمی توان علت مرگ فرد مبتلا به صرع را تشخیص داد، SUDEP در نظر گرفته می شود.

در چند مورد شاهد گزارش شده، SUDEP قسمت هایی از تشنج های تونیک-کلونیک را دنبال می کند، همچنین به عنوان تشنج های گراند مال شناخته می شود، در طی آن کل بدن دچار انقباضات عضلانی می شود و فرد از هوش می رود. متأسفانه، در بیشتر موارد، SUDEP بدون علائم اتفاق می افتد.

تشنج های تونیک-کلونیک و تشنج های شبانه از عوامل خطر بالینی هستند که ممکن است با SUDEP همراه باشند.

SUDEP همچنین در میان مردان و کسانی که مدت طولانی صرع دارند، معمول است. زنان باردار مبتلا به صرع نیز در معرض خطر SUDEP هستند.

بر همین اساس در افراد مبتلا به صرع، کسب آموزش و مشاوره مناسب با پزشک برای پیشگیری از عوامل تحریک کننده تشنج، مانند سوءمصرف الکل یا کم خوابی، بسیار مهم و حیاتی است. همچنین کنترل و ثبت علائم بیمار در طول شب می تواند برای پیشگیری از بروز عوارض موثر باشد.

عدم نظارت در طول شب می تواند به یک خطر جدی تبدیل شود. اما مشورت با پزشک در مورد نحوه کنترل تشنج شبانه و پیشگیری از حملات تشنج ممکن است به کاهش خطر SUDEP کمک کند.

خطرات مرتبط با تشنج

ابتلا به تشنج غیرقابل کنترل ممکن است شما را در معرض آسیب دیدگی قرار دهد. مبتلایان به صرعی که دارای دو یا چند حمله تشنجی غیرقابل تحریک هستند، بیشتر در معرض آسیب ناشی از تشنج قرار می گیرند.

کسانی که به تشنج هایی مبتلا هستند که منجر به تغییر یا کاهش هوشیاری می شوند، مانند تشنج های آتونیک یا تشنج های تونیک-کلونیک، در معرض بالاترین خطر آسیب قرار دارند. قابل ذکر است که اکثر این خطرات کشنده نیستند.

نوع آسیب های همراه با تشنج به نوع تشنج و شدت آن بستگی دارد.

شکستگی استخوان ها

شکستگی استخوان ها یک آسیب شایع در افراد مبتلا به صرع است. شکستگی می تواند به دلیل عدم توانایی فعالیت رفلکس های محافظتی در هنگام تشنج و در نتیجه سقوط رخ دهد.

انقباضات عضلانی تشنج نیز می تواند فشار زیادی را بر اسکلت بدن وارد کند. علاوه بر این، برخی از داروهای ضد صرع ممکن است منجر به کاهش تراکم توده استخوان شوند.

سوختگی

وقوع سوختگی در میان افرادی مبتلا به صرع بیشتر از سایر جمعیت است. بیشتر سوختگی های گزارش شده در بین مبتلایان در طی کارهای روزمره مانند پخت و پز یا اتو اتفاق میفتد.

دررفتگی شانه

دررفتگی خلفی شانه به عنوان آسیب های مربوط به تشنج توصیف می شود اما به ندرت رخ می دهد. در مورد فردی که تشنج را تجربه می کند، اطمینان از اینکه فرد در طول حمله بیماری به پهلو خوابیده است ممکن است خطر دررفتگی شانه را کاهش دهد.

تصادفات رانندگی

رانندگی غالباً یکی از نگرانی های معمول افراد مبتلا به صرع است که علت آن بروز تشنج های بی دلیل در حالی است که فرد پشت فرمان و رانندگی کردن است. با این حال، میزان تصادفات کشنده در رانندگان با سایر مشکلات پزشکی و بیماری ها 26 برابر بیشتر از کسانی است که با صرع سر و کار دارند. احتمال وقوع تصادف هنگام رانندگی افزایش می یابد.

آسپیراسیون

آسپیراسیون به عنوان کشش (یا خارج کردن) ماده از طریق مکش تعریف می شود. هنگامی که غذا، مایع یا مواد دیگر به طور تصادفی وارد ریه ها یا مجاری هوایی می شوند، آسپیراسیون اتفاق میفتد.

آسپیراسیون به ندرت رخ می دهد اما حتی ممکن است در افراد سالم هنگام خواب رخ دهد. در بعضی موارد، آسپیراسیون می تواند منجر به بیماری تنفسی مانند پنومونی آسپیراسیون شود.

در اواسط تشنج یا در مرحله فکری، خطر کمی برای بروز آسپیراسیون وجود دارد. بعد از تشنج خطر ورود ترشحات دهانی به مجاری هوایی به طور تصادفی افزایش می یابد.

توصیه می شود برای جلوگیری از این وضعیت، فرد پس از تشنج به پهلو برگردد.

آسپیراسیون در نهایت می تواند به ذات الریه آسپیراسیون منجر شود، که عدم عملکرد مکانیسم های طبیعی بدن در خارج نگه داشتن غذا و مایعات از ریه ها، در نتیجه التهاب، عفونت یا انسداد راه هوایی است.

تشنج مداوم چگونه درمان می شود؟

در صورت بروز تشنج های خطرناک و مداوم، ارزیابی  و بررسی اضطراری بیمار کاملا حیاتی و ضروری است.

اطمینان از حفظ عملکردهای حیاتی به ویژه تنفس طبیعی و عملکرد قلب بسیار مهم است. در افرادی که تشنج مداوم را تجربه می کند، بررسی وضعیت تنفسی و نظارت بر راه هوایی اهمیت بسیار زیادی دارد.

در حین یا بلافاصله پس از یک دوره خطرناک تشنج مداوم باید به دنبال درمان پزشکی باشید.

در طول تشنج، سطح قند خون به شدت کاهش می یابد و درجه حرارت، فعالیت الکتریکی قلب (ECG) و فشار خون باید کنترل شود تا خطر تشنج دیگر به حداقل برسد.

در موارد اضطراری، یک داروی بنزودیازپین می تواند برای اثرات سریع تجویز شود. Ativan (لورازپام)، داروی رایج برای کنترل تشنج، همچنین می تواند به عنوان یک روش خوراکی یا وریدی درمان تجویز شود.

منابع:

https://www.verywellhealth.com/risks-and-complications-of-seizures-4685790

[advisers limit=3 skill=”25″]