منوراژی یا خونریزی شدید قاعدگی یک اصطلاح پزشکی برای دوره های قاعدگی شدید و غیر طبیعی و طولانی مدت است. اگرچه خونریزی شدید قاعدگی می تواند تا حدودی نگران کننده باشد اما اکثر خانم ها آن را تجربه نمی کنند و در بسیاری از موارد قابل درمان است.
علت خونریزی شدید قاعدگی
در برخی موارد، علت خونریزی شدید قاعدگی ناشناخته است، اما تعدادی از شرایط ممکن است باعث منوراژی شوند.
علل شایع آن عبارتند از:
عدم تعادل هورمون های جنسی
در طول یک چرخه قاعدگی عادی، تعادل بین هورمون های استروژن و پروژسترون میزان بافت پوشش رحم (آندومتر) که در دوران قاعدگی ریخته می شود را تنظیم می کند. اما عدم تعادل این هورمون ها باعث افزایش رشد بیش از حد آندومتر و خونریزی شدید می شود. برخی از عوامل مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، چاقی، مقاومت به انسولین و مشکلات تیروئید می توانند باعث عدم تعادل این هورمون ها شوند.
اختلال عملکرد تخمدان ها
در برخی موارد ممکن است تخمدان ها در طی چرخه قاعدگی، تخمک (تخمک گذاری) را آزاد نکنند در این شرایط بدن هورمون پروژسترون تولید نمی کند و تعادل بین هورمون ها مختل می شود.
فیبروئید رحم
فیبروئید رحم و حتی پولیپ ها که به صورت تومورهای غیر سرطانی (خوش خیم) در سال های باروری زنان ظاهر می شوند می توانند دوره قاعدگی زنان را طولانی تر و شدیدتر کنند.
سایر علل ها
- آدنومیوز، این وضعیت اغلب باعث خونریزی شدید و دوره های دردناک می شوند.
- سرطان، سرطان رحم و سرطان دهانه رحم می تواند باعث خونریزی بیش از حد در دوران قاعدگی شود.
- اختلالات خونریزی ارثی، برخی از اختلالات خونریزی می تواند باعث خونریزی غیر طبیعی در دوران قاعدگی شود.
- عوارض بارداری، یک دوره شدید قاعدگی می تواند ناشی از سقط جنین و عوارض بارداری و اختلالات جفت باشد.
- دستگاه داخل رحمی (IUD)، منوراژی یک اثر جانبی شناخته شده در استفاده از دستگاه داخل رحمی غیر هورمونی برای کنترل تولد است.
- سایر شرایط پزشکی، تعدادی از بیماری های دیگر مانند بیماری های کبد یا کلیه، ممکن است با خونریزی شدید قاعدگی همراه باشند.
- عوارض جانبی داروها برخی داروهای خاص، از جمله داروهای ضد التهاب، داروهای هورمونی مانند استروژن و پروژستین ها و ضد انعقاد کننده هایی مانند وارفارین (کوادمین، جانتوهن) یا آنوکساپارین (لوونوکس) می توانند در خونریزی شدید یا طولانی مدت قاعدگی نقش داشته باشند.
عوامل خطر خونریزی شدید قاعدگی
عوامل خطر که باعث این اختلال می شوند به عواملی مانند سن و وضعیت زن بستگی دارد، به نحوی که ترشح کم پروژسترون می تواند باعث خونریزی شدید قاعدگی شود. آسیب های رحمی مانند فیبروم ها، پولیپ ها و آدنومیوز خطر بروز خونریزی شدید قاعدگی در زنان با سنین باروری را افزایش می دهد.
علائم خونریزی شدید قاعدگی
علائم منوراژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی بیش از یک هفته
- علائم کم خونی، مانند خستگی یا تنگی نفس
- جریان شدید قاعدگی، فعالیت های روزانه زن را مختل می کند.
- زن برای کنترل جریان قاعدگی خود مجبور به استفاده از محافظ بهداشتی است.
- زن برای تغییر نوار بهداشتی خود مجبور است در طول شب چندبار از خواب بیدار شود.
- زن برای چند ساعت متوالی مجبور است چند بار پد بهداشتی و یا تامپون خود را عوض کند.
زنان بهتر است در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک معالج خود مراجعه کنند:
- علت خونریزی شدید قاعدگی
- هرگونه خونریزی واژن بعد از یائسگی
- خونریزی بین دوره یا خونریزی نامنظم
تشخیص خونریزی شدید قاعدگی
برای تشخیص علت و درمان خونریزی شدید قاعدگی پزشک در مورد تاریخچه پزشکی و چرخه قاعدگی بیمار سؤالاتی را می پرسد و معاینه فیزیکی را انجام می دهد.
علاوه بر آن ممکن است یک یا چند آزمایش یا روش های تشخیصی زیر را تجویز کند:
آزمایش خون
پزشک معالج می تواند برای بررسی بیمار از نظر کمبود آهن (کم خونی) و سایر شرایط مانند اختلالات تیروئید یا ناهنجاری های لخته شدن خون، آزمایش خون را توصیه کند.
پاپ اسمیر
در این آزمایش سلولهای گردن رحم بیمار برای ارزیابی عفونت احتمالی، التهاب یا تغییرات پیش سرطانی، جمع آوری و مورد بررسی قرار می گیرد.
بیوپسی آندومتر
در بیوپسی آندومتر پزشک از بافت داخل رحم بیمار برای بررسی های آسیب شناسی نمونه برداری می کند.
سونوگرافی
در این روش از امواج صوتی برای تهیه تصاویری از رحم، تخمدان ها و لگن بیمار استفاده می کند.
براساس نتایج آزمایشات اولیه، پزشک ممکن است آزمایش های بعدی را توصیه کند، از جمله:
سونوهیستروگرافی، در طی این آزمایش طریق لوله ای که در داخل رحم بیمار قرار می گیرد مایعی به داخل رحم تزریق می شود و بعد رحم، سونوگرافی می شود. پزشک از این روش برای بررسی ساختار و ناهنجاری های لایه رحم استفاده می کند.
هیستروسکوپی، هیستروسکوپی شامل قرار دادن ابزاری نازک از طریق واژن و دهانه رحم به رحم است که به پزشک اجازه می دهد تا داخل رحم بیمار را ببیند.
پزشکان فقط پس از رد و یا تایید کردن سایر اختلالات قاعدگی و شرایط پزشکی احتمالی می توانند منوراژی را تشخیص دهد و آن را تایید کند.
عوارض خونریزی شدید قاعدگی
خونریزی بیش از حد یا طولانی مدت در طول دوران قاعدگی می تواند منجر به بروز عوارض جانبی مختلفی شود، از جمله:
کم خونی
منوراژی با کاهش تعداد گلبول های قرمز خون می تواند باعث کم خونی در زنان شود. کم خونی فقر آهن در حالی رخ می دهد که بدن زن سعی می کند گلبول های قرمز خون از دست رفته را با استفاده از ذخایر آهن خود جایگزین کند. منوراژی ممکن است خطر بروز کم خونی فقر آهن را تا حد زیادی افزایش دهد. علائم و نشانه های کم حونی ناشی از فقر آهن شامل رنگ پریدگی پوست، ضعف و خستگی است. اگرچه رژیم غذایی نامناسب در کم خونی فقر آهن نقش زیادی دارد، اما در دوره های قاعدگی شدید هم می توانند در بروز این اختلال نقش موثری داشته باشند.
درد شدید
زنان ممکن است در دوران قاعدگی خود همراه با خونریزی شدید، گرفتگی های دردناک قاعدگی (دیسمنوره) را تجربه کنند. گاهی اوقات گرفتگی های مرتبط با منوراژی به قدری شدید است که نیاز به بررسی و مراجعه به پزشک دارد.
درمان خونریزی شدید قاعدگی
درمان این اختلال به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- علت و شدت بیماری
- تاریخچه پزشکی بیمار
- وضعیت فرزندآوری بیمار
- تحمل سایر روش های درمانی
- تحمل بیمار در مصرف داروهای خاص
- سبک زندگی و نظر یا ترجیح شخصی بیمار
داروها
درمان پزشکی برای منوراژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی NSAIDs.NSAID اگرچه بیشتر در از بین بردن گرفتگی دردناک قاعدگی (دیسمنوره) موثر هستند اما در کاهش خون ریزی در دوران قاعدگی هم نقش به سزایی دارند.
ترانکسامیک اسید، ترانکسامیک اسید (Lysteda) به کاهش خون ریزی قاعدگی کمک می کند و باید، فقط در زمان خونریزی مصرف شود.
داروهای ضد بارداری خوراکی، قرص های ضد بارداری جدا از كنترل بارداری می توانند به تنظیم چرخه قاعدگی و كاهش خونریزی قاعدگی كمك كنند.
پروژسترون خوراکی، هورمون پروژسترون می تواند به حفظ تعادل هورمون و کاهش منوراژی کمک کند.
IUD های هورمونی، این دستگاه داخل رحمی نوعی از پروژسترون بنام لوونورژسترول را آزاد می کند که باعث نازک شدن لایه رحم و کاهش جریان و گرفتگی قاعدگی می شود.
همچنین پزشک معالج می تواند برای کم خونی های ناشی از منوراژی مکمل های آهن را تجویز کند.
جراحی
در صورت عدم موفقیت درمان دارویی، بیمار ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
گزینه های جراحی برای درمان منوراژی شامل موارد زیر است:
اتساع و کورتاژ (D&C)
در این روش، پزشک برای کاهش خونریزی قاعدگی، دهانه رحم بیمار را باز (گشاد) کرده و سپس بافت داخلی رحم را خارج و ساکشن می کند. اگرچه این روش معمولاً خونریزی حاد را با موفقیت درمان می کند اما در صورت بازگشت مجدد منوراژی ممکن است بیمار به روش های درمانی دیگری نیاز داشته باشد.
آمبولیزاسیون شریان رحمی
در مواردی که منوراژی در اثر فیبروم ایجاد شده باشد، هدف درمان روش کوچک کردن فیبروم در رحم است. در طی آمبولیزاسیون شریان رحمی، جراح سوند را از طریق شریان بزرگ در ران (شریان فمورال) بیمار عبور می دهد و آن را به شریان های رحمی هدایت می کند. این روش باعث کاهش جریان خون به فیبروم می شود.
جراحی سونوگرافی متمرکز شده
در این روش شبیه آمبولیزاسیون شریان رحمی، جراح از سونوگرافی برای کوچک کردن فیبروم ها استفاده می کند با این تفاوت که جراحی سونوگرافی متمرکز شده نیاز به برش دادن پوست ندارد و در این روش از امواج فراصوت برای از بین بردن بافت فیبروئیدی استفاده می شود.
میومکتومی
- این روش جراحی برداشتن فیبروم های رحمی است.
- در روش میومکتومی جراح ممکن است بسته به اندازه، تعداد و محل فیبروم ها از روش های مختلفی مانند استفاده از جراحی باز شکمی، از طریق چندین برش کوچک (لاپاروسکوپی) یا از طریق واژن و دهانه رحم (از نظر هیستروسکوپی) استفاده کند.
فرسایش آندومتر
این روش شامل از بین بردن (قطع شدن) پوشش رحم بیمار (آندومتر) است. در این روش از لیزر، فرکانس رادیویی یا گرما استفاده می شود. بیشتر زنانی که تحت جراحی فرسایش آندومتر قرار می گیرند بعد از این روش دوره های قاعدگی بهتری دارند اما بارداری بعد از فرسایش آندومتر با عوارض زیادی بسیاری دارد و بیمار باید بعد از فرسایش آندومتر، از روش های پیشگیری بارداری مطمئنی استفاده کنند.
برداشتن آندومتر
پزشک در این روش از یک حلقه سیم الکتروشیمیایی برای از بین بردن لایه رحم بیمار استفاده می کند. هر دو روند های درمانی فرسایش آندومتر و برداشتن آندومتر برای زنانی که خونریزی بسیار شدیدی دارند، مفید است اما به زنان توصیه می شود بعد از قرار گرفتن تحت این روندهای درمانی از باردار شدن خودداری کنند.
هیسترکتومی
هیسترکتومی یا جراحی برای برداشتن رحم و دهانه رحم، یک روش دائمی است که باعث نازایی زنان می شود و دوره های قاعدگی آن ها را به پایان می رساند. هیسترکتومی تحت بیهوشی انجام می شود و نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. در مواردی که خونریزی شدید قاعدگی ناشی از بیماری های زمینه ای دیگری مانند اختلالات تیروئیدی باشد، درمان این بیماری ها می تواند این اختلال را برطرف کند.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
زنانی که دوره های قاعدگی آن ها به حدی شدید است که زندگی روزمره آن ها را مختل کرده بهتر است به پزشک مراجعه کند. آن ها برای آمادگی بیشتر هنگام مراجعه به پزشک می توانند موارد زیر را از قبل یادداشت کنند:
- اطلاعات شخصی، از جمله تغییرات اخیر یا عوامل استرس زا
- لیستی از اطلاعات اصلی و سابقه پزشکی و لیستی از دارو و ویتامین و مکمل های مصرفی همراه با دوزهای آن ها
- علائم و جزئیات مربوط به دوره های قاعدگی و سایر علائم جسمی مانند حساسیت به پستان، گرفتگی های دردناک قاعدگی یا درد لگن
در مورد منوراژی، برخی از سؤالات اساسی که زنان باید از پزشک خود بپرسند، عبارتند از:
- آیا به آزمایش های خاصی نیاز دارم؟
- چه روش های درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- آیا علائم من با گذشت زمان تغییر می کند؟
- آیا تغییر سبک زندگی می تواند در مدیریت علائم من تغییری ایجاد کند؟
- هر یک از این روش های درمانی که پیشنهاد می کنید چه تاثیری در باردار شدن من دارند؟
در این ملاقات، پزشک می تواند سوالات زیادی از بیمار بپرسد، از جمله:
- دوره های شما چقدر طول می کشد؟
- آخرین دوره قاعدگی شما کی بوده است؟
- آیا سابقه خانوادگی اختلالات خونریزی دارید؟
- قاعدگی شما از چه زمان و سنی شروع شده است؟
- دوره های قاعدگی شما با گذشت زمان تغییر کرده است؟
- آیا علائم شما عملکرد روزمره تان را محدود و یا مختل می کند؟
- آیا شما در طول چرخه قاعدگی علائم دیگری را مانند حساسیت به پستان یا درد لگنی تجربه کرده اید؟
- آیا در حال حاضر تحت درمان خاصی قرار دارید و یا اخیراً به دلیل بیماری خاصی تحت معالجه قرار گرفته اید؟
آخرین دیدگاه‌ها