سندرم خستگی مزمن، (CFS) نوعی اختلال پیچیده ای است که با خستگی شدید مشخص می شود و هیچ علت مشخصی ندارد. سندروم خستگی مزمن با هیچ بیماری پزشکی قابل توضیح نیست. ممکن است خستگی با فعالیت جسمی یا روانی بدتر شود اما با استراحت بهبود نیابد. این بیماری همچنین به عنوان بیماری تحمل سیستمیک (SEID) یا آنسفالومیلیتیت میالژیک (ME) شناخته می شود. گاهی اوقات به صورت مختصر به عنوان سندرم خستگی مزمن بیان می شود. علت سندرم خستگی مزمن ناشناخته است، اگرچه تئوری های بسیاری مانند عفونت های ویروسی تا استرس روانی در مورد آن وجود دارد. برخی از متخصصان معتقدند که ممکن است ترکیبی از عوامل باعث ایجاد این سندرم شود.
هیچ آزمایش واحدی برای تأیید تشخیص آن وجود ندارد. پزشک می تواند برای رد و یا تایید کردن بیماری های دیگر که علائم مشابهی با این بیماری دارند، انواع آزمایشات پزشکی را تجویز کنند.
علت سندرم خستگی مزمن
به نظر می رسد افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، حتی نسبت به ورزش و فعالیت کم حساس می باشند. علت آن هنوز مشخص نیست.
محرک های احتمالی این بیماری شامل موارد زیر هستند:
عفونت های ویروسی. از آنجا که برخی از افراد بعد از عفونت ویروسی دچار سندرم خستگی مزمن می شوند، محققان این فرضیه را در نظر گرفته اند که ویروس ها ممکن است باعث ایجاد این اختلال شود. ویروس های مشکوک شامل ویروس اپستین بار، ویروس تبخال انسان 6 و ویروس لوسمی ماوس هستند. هنوز هیچ مدرک قطعی در این مورد یافت نشده است.
مشکلات سیستم ایمنی بدن. به نظر می رسد سیستم ایمنی بدن افرادی که مبتلا به سندرم خستگی مزمن هستند نسبت به افراد سالم کمی متفاوت است.
عدم تعادل هورمونی. افرادی که دارای سندرم خستگی مزمن هستند نیز گاهی اوقات سطح هورمونی غیر طبیعی تولید شده در هیپوتالاموس، غدد هیپوفیز یا غدد آدرنال دارند. اما اهمیت این ناهنجاری ها هنوز مشخص نیست.
عوامل خطر سندرم خستگی مزمن
این عوامل عبارتند از:
سن. سندرم خستگی مزمن در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما بیشتر در افراد 40 و 50 سال مشاهده می شود.
جنسیت. زنان بیشتر از مردان به سندرم خستگی مزمن مبتلا می شوند. اما این احتمال هم وجود دارد که خانم ها بیشتر علائم خود را به پزشک گزارش می دهند.
استرس. مشکل در مدیریت استرس می تواند در ایجاد سندرم خستگی مزمن نقش داشته باشد.
علائم سندرم خستگی مزمن
علائم موارد زیر می باشد:
- سردرد
- گلو درد
- خستگی
- اختلالات خواب
- از دست دادن حافظه یا عدم تمرکز
- درد مفاصل و یا ماهیچه غیر قابل توضیح
- بزرگ شدن غدد لنفاوی در گردن یا زیر بغل
- خستگی شدید بیش از 24 ساعت بعد از انجام تمرینات بدنی یا ذهنی
خستگی می تواند نشانه بسیاری از بیماری ها مانند عفونت ها یا اختلالات روانی باشد. به طور کلی در صورت خستگی مداوم یا بیش از حد به پزشک خود مراجعه کنید.
تشخیص سندرم خستگی مزمن
هیچ آزمایش واحدی برای تأیید تشخیص این بیماری ندارد.
از آنجا که علائم آن مشابه بسیاری از بیماری های دیگر است ممکن است بیماری به سادگی تشخیص داده نشود. قبل از تشخیص این اختلال، پزشک باید تعدادی از بیماری های مشابه دیگر را رد کند.
تشخیص افتراقی سندرم خستگی مزمن
بیماری های با علائم مشابه این سندرم، عبارتند از:
اختلالات خواب. خستگی مزمن می تواند در اثر اختلالات خواب ایجاد شود. یک مطالعه خواب می تواند تشخیص دهد که آیا خستگی شما ناشی از اختلالاتی مانند آپنه انسدادی خواب، سندرم پاهای بی قرار یا بی خوابی است یا ربطی به اختلالات خواب ندارد.
بیماری ها. خستگی یک علامت شایع در چندین بیماری پزشکی مانند کم خونی، دیابت و تیروئید غیر فعال (کم کاری تیروئید) است. آزمایشات آزمایشگاهی می توانند خون شما را برای اثبات و یا رد برخی از این بیماری ها بررسی کنند.
بیماری های قلب و ریه. مشکلات قلب یا ریه ها می توانند باعث احساس خستگی زیاد شوند تست استرس ورزشی می تواند عملکرد قلب و ریه شما را ارزیابی کند.
مسائل بهداشت روان. خستگی همچنین نشانه انواع مشکلات سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب، اختلال دو قطبی و اسکیزوفرنی است. یک مشاور می تواند در تعیین اینکه آیا یکی از این مشکلات باعث خستگی می شود یا نه به شما کمک کند.
عوارض سندرم خستگی مزمن
عوارض احتمالی این اختلال شامل موارد زیر است:
- افسردگی
- دور شدن از اجتماع
- افزایش غیبت های کاری
- محدودیت در شیوه زندگی
پیش آگهی سندرم خستگی مزمن
با وجود تحقیقات زیاد، سندرم خستگی مزمن یک بیماری پیچیده و بدون علت و معلولیت شناخته می شود. بنابراین مدیریت این بیماری می تواند چالش برانگیز باشد. به احتمال زیاد شما باید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد كنید و با بیماری خود سازگار شوید. حتی این امکان وجود دارد شما افسردگی، اضطراب یا انزوای اجتماعی را تجربه کنید. پیشرفت این بیماری در همه افراد متفاوت است، بنابراین با پزشک خود همکاری کرده و یک برنامه درمانی تهیه کنید تا علائم شما بهبود یابند. بیشتر مبتلایان به سندرم خستگی مزمن ترجیح می دهند با یک تیم پزشکی همکاری کنند. تیم پزشکی مبتلایان به این بیماری می تواند شامل پزشک، درمانگر و متخصصان توانبخشی باشد.
درمان سندرم خستگی مزمن
هیچ درمانی برای این سندرم وجود ندارد. درمان بر تسکین علائم تمرکز دارد.
درمان دارویی
افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن اغلب در عضلات و مفاصل خود درد عمیقی دارند. همچنین ممکن است سردرد و حتی درد پوست را تجربه کنند. بیماران همیشه قبل از امتحان کردن هر دارویی باید با پزشک خود صحبت کنند. پزشکان ابتدا می توانند داروهای ضد درد مانند استامینوفن، آسپیرین یا ایبوپروفن تجویز کنند. در صورت عدم تسکین درد کافی، ممکن است بیماران به پزشک متخصص ارجاع داده شوند.
سایر روش های کنترل درد شامل حرکات کششی، ماساژ ملایم، گرما، تمرینات تسکین دهنده و آب درمانی می باشند.
بسیاری از بیماران مبتلا به سندرم خستگی مزمن در طول بیماری دچار افسردگی می شوند. هنگام افسردگی یا اضطراب بیمار باید درمان شود. اگرچه درمان افسردگی یا اضطراب می تواند مفید باشد، اما درمان مناسبی برای سندرم خستگی مزمن نیست. برخی از افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن ممکن است از داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب بهره مند شوند. اما پزشکان باید در تجویز این داروها از احتیاط استفاده کنند. برخی از داروهایی که برای درمان افسردگی استفاده می شوند اثرات دیگری دارند که ممکن است سایر علائم سندرم خستگی مزمن را بدتر و عوارض جانبی ایجاد کند. دوز پایین برخی از داروهای ضد افسردگی می تواند باعث بهبود خواب و تسکین درد شوند.
درمان های غیر دارویی
به نظر می رسد موثرترین درمان برای سندرم خستگی مزمن یک رویکرد دو جانبه است که ترکیبی از آموزش شناختی با یک برنامه ورزشی ملایم است.
آموزش شناختی
صحبت با یک مشاور است که می تواند محرک های که باعث این سندرم می شود را شناسایی کند. کنترل و جلوگیری از این عوامل محرک زا می تواند پیش آگهی شما را به طرز چشمگیری بهبود بخشد.
ورزش ملایم
یک فیزیوتراپی می تواند در تعیین تمرینات مناسب به بیمار کمک کند. افراد با تحرک کم معمولاً ورزش را فقط با چند دقیقه تمرینات حرکتی و کششی در روز شروع می کنند. این تمرینات به تدریج افزایش می یابند.
ضعف پس از حامگلی
ضعف پس از حاملگی (PEM) می تواند باعث بدتر شدن علائم جسمی، روانی یا عاطفی شود. علائم معمولاً 12 تا 48 ساعت بعد از فعالیت یا قرار گرفتن در معرض محرک ها بدتر می شود و می تواند برای روزها یا حتی هفته ها ادامه یابد. ضعف پس از حاملگی را می توان با مدیریت فعالیت و قدم زدن کنترل کرد. هدف از قدم زدن برقراری تعادل بین فعالیت و استراحت و جلوگیری از بدتر شدن PEM است. برای این کار، بیماران باید فعالیت های فردی و ذهنی متناسب با روان و جسم خود پیدا کنند. سپس آن ها در مورد فعالیت و استراحت خود یک برنامه ریزی منظمی داشته باشند.
شناخت توانایی و انرژی شخصی هر می تواند یک راه مقابله ای برای مبتلایان به سندرم خستگی مزمن باشد. این شناخت به شما کمک می کند بین فعالیت های روزمره خود و میزان استراحت یک تعادل برقرار کنید. یافتن راه هایی برای آسانتر کردن فعالیت های روزمره می تواند مانند نشستن در حین انجام لباسشویی یا دوش گرفتن، استراحت های مکرر و تقسیم کارهای بزرگ به کارهای کوچکتر مفید باشد.
هرگونه فعالیت یا برنامه ورزشی برای مبتلایان به سندرم خستگی مزمن باید متناسب با وضعیت بیمار تعیین شود. در حالی که ورزش هوازی شدید می تواند برای بسیاری از بیماری های مزمن مفید باشد، بیماران مبتلا به سندرم خستگی مزمن نمی توانند تمرینات ورزشی شدید را تحمل کنند. توصیه های استاندارد ورزش برای افراد سالم می تواند برای این بیماران مضر باشد. برای مبتلایان به این اختلال که بیماری قلبی یا عروق خونی ندارند، پزشک ممکن است به بیماران توصیه کند روزانه مصرف مایعات و نمک را افزایش داده و از جوراب های واریس استفاده کنند.
درمان سرگیجه و سبکی سر
برخی از افراد مبتلا به این سندرم همچنین ممکن است علائم عدم تحمل ارتوستاتیک داشته باشند که در حالت ایستاده این علائم بدتر شوند.
این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ضعف
- سرگیجه های مکرر
- تغییر در بینایی (تاری دید، دیدن نقاط سفید یا سیاه)
- احساس اینکه قلب شما خیلی سریع یا خیلی سخت کار می کند.
برای مبتلایان به این بیماری، پزشک ضربان قلب و فشار خون آن ها را بررسی می کند و ممکن است به پزشک متخصص قلب یا مغز و اعصاب ارجاع دهد.
طب جایگزین
بسیاری از روش های درمانی جایگزین برای سندرم خستگی مزمن رایج شده است. تعیین اینکه آیا این روش های درمانی تاثیر دارند و یا نه دشوار است، چون علائم سندرم خستگی مزمن اغلب به دارونماها پاسخ می دهند. طب سوزنی، تای چی، یوگا و ماساژ ممکن است به تسکین درد همراه با CFS کمک کند. همیشه قبل از شروع درمان های جایگزین یا مکمل با پزشک خود مشورت کنید.
سبک زندگی و دارو خانگی سندرم خستگی مزمن
- ایجاد برخی از تغییرات سبک زندگی ممکن است به کاهش علائم شما کمک کند.
- محدود کردن یا از بین بردن مصرف کافئین می تواند به شما در بهتر خوابیدن و رفع بی خوابی کمک کند. شما باید نیکوتین را نیز محدود و از مصرف الکل خودداری کنید.
- اگر در طول شب، در خوابیدن مشکل دارید، سعی کنید از خوابیدن در طول روز خودداری کنید.
- یک روال منظم خواب ایجاد کنید. هر شب در همان ساعت به رختخواب بروید و دستور العمل های بهداشت خواب را رعایت کنید.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
اگر علائم و نشانه‌های سندرم خستگی مزمن دارید، احتمالاً درمان خود را با مراجعه به پزشک خانواده یا عمومی شروع خواهید کرد.
برای آمادگی بیشتر قبل از قرار ملاقات، بهتر است لیستی از شرایط زیر را بنویسید:
- علائم و نشانه های خود را کاملا یادداشت کنید. علائم پزشکی از جمله مشکلات حافظه یا سردرد برای پزشک مهم است.
- اطلاعات شخصی کلیدی تغییرات اخیر یا عوامل استرس زا عمده در زندگی می توانند نقش به سزایی در وضعیت جسمی داشته باشند، پس تمام وقایع استرس زا زندگی خود را یادداشت کنید.
- اطلاعات بیماری های دیگری را که تحت درمان قرار گرفته اید و نام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید را بنویسید.
در مورد این سندرم، برخی از سؤالات که باید از پزشک بپرسید، عبارتند از:
- چه آزمایش هایی را پیشنهاد می کنید؟
- آیا به مشاور و یا روان شناس احتیاج دارم؟
- دلایل احتمالی علائم یا وضعیت من کدام است؟
- بر چه اساس می توانید سندرم خستگی مزمن را تشخیص دهید؟
- آیا درمان یا تغییر سبک زندگی خاصی وجود دارد که می تواند به علائم من کمک کند؟
- چه وب سایت ها و منابع اطلاعاتی دیگری را برای کسب اطلاع بیشتر پیشنهاد می کنید؟
- اگر این آزمایشات علت علائم من را مشخص نکنند، چه آزمایش های جانبی ممکن است لازم داشته باشم؟
احتمالاً پزشک از سؤالاتی می پرسد، از جمله:
- آیا در خوابیدن مشکل دارید؟
- آیا در حافظه یا تمرکز مشکلی دارید؟
- آیا احساس افسردگی یا اضطراب می کنید؟
- علائم شما چیست و از چه زمانی شروع شده اند؟
- علائم شما چقدر در عملکرد روزانه شما تاثیر گذاشته است؟
- فکر می کنید چه چیزی باعث بهتر یا بدتر شدن علائم شما می شوند؟
- تاکنون برای این شرایط چه درمانی را امتحان کرده اید؟ آن ها تا چه حدی تاثیر داشته اند؟
آخرین دیدگاه‌ها