انسداد روده

ذرات غذایی هضم شده به عنوان بخشی از هضم طبیعی باید از طول روده عبور کنند. این ضایعات هضم شده مدام در حال حرکت هستند. با این حال انسداد روده می تواند جلوی حرکت غذا را بگیرد. انسداد روده هنگام انسداد روده کوچک یا بزرگ رخ می دهد و می تواند جزئی یا کلی باشد و از عبور مایعات و مواد غذایی هضم شده جلوگیری می کند. در صورت بروز انسداد روده، مواد غذایی، مایعات، اسیدهای معده و گاز در محل انسداد جمع می شوند و در صورت بروز فشار زیادی در روده می توانند موجب پارگی روده شده و محتویات مضر روده و باکتری ها را در حفره شکم پخش کنند. علت های زیادی برای انسداد روده وجود دارد و غالباً نمی شود از این شرایط جلوگیری کرد. تشخیص و درمان زودرس در این شرایط بسیار مهم است و در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.

علت انسداد روده

انسداد می تواند جزئی باشد، که در این صورت ممکن است بدون جراحی برطرف شود. انسداد کلی به احتمال زیاد نیاز به عمل جراحی روده دارد.

انسدادهای مکانیکی

انسدادهای مکانیکی زمانی اتفاق میفتند که چیزی از نظر جسمی روده را مسدود کرده باشد.

برخی علت های انسداد در روده کوچک، عبارتند از:

• فتق
• ولوولوس یا پیچ خوردن روده ها
• تومورهای موجود در روده کوچک
• بلع جسم خارجی، به ویژه در کودکان
• بیماری التهابی روده مانند بیماری کرون
• فشار یک قسمت از روده به قسمت بعدی
• سنگ های کیسه صفرا، اگرچه به ندرت باعث انسداد می شوند.
• ناهنجاری روده، اغلب در نوزادان، اما در کودکان و نوجوانان هم ممکن است رخ دهد.
• چسبندگی شکم، که از بافت فیبری تشکیل شده است و می تواند بعد از هر عمل جراحی شکم یا لگن یا بعد از التهاب شدید ایجاد شود.

انسدادهای مکانیکی همچنین می توانند روده بزرگ یا راست روده را مسدود کنند، البته این موارد به ندرت دیده می شوند و علت های اصلی آن عبارتند از:

• دیورتیکولیت
• سرطان تخمدان
• مدفوع سفت شده
• سرطان روده بزرگ
• تنگی در روده بزرگ ناشی از زخم یا التهاب
• چسبندگی ناشی از عفونت های لگن یا جراحی ها
• سفت شدن مکونیوم در نوزادان (مکونیوم اولین مدفوع نوزاد است)

انسداد غیر مکانیکی

روده های کوچک و بزرگ به طور معمول در یک سیستم هماهنگ منقبض می شوند. هر عاملی که بتواند این انقباضات هماهنگ را مختل کند، ممکن است باعث انسداد عملکردی روده شود که به طور کلی به عنوان یک انسداد غیر مکانیکی شناخته می شود. انسداد غیر مکانیکی موقت را ایلئوس و انسداد مزمن یا طولانی مدت را انسداد کاذب می گویند.

علت های اصلی ایلئوس، عبارتند از:

• جراحی شکم یا لگن
• عدم تعادل الکترولیت
• عفونت ها، مانند گاستروانتریت یا آپاندیسیت
• برخی از داروها، از جمله داروهای ضد درد اپیوئید

انسداد کاذب

انسداد کاذب روده (ایلئوس کاذب) می تواند باعث علائم و نشانه های انسداد شود، اما انسداد جسمی واقعی وجود ندارد و مشکلات عضلانی یا عصبی باعث انقباض عضلات هماهنگ طبیعی روده ها، کند و یا متوقف کردن حرکت غذا و مایعات از طریق دستگاه گوارش می شود.

ایلئوس پارالیتیک یا کاذب می تواند بر هر بخشی از روده تأثیر بگذارد. علت های مختلف آن می تواند شامل موارد زیر باشد:

• عفونت
• کم کاری تیروئید
• جراحی شکم یا لگن
• اختلالات ناشی از آسیب عصبی مانند دیابت قندی
• بیماری هیرشپرونگ، اختلالی که در آن فقدان اعصاب در بخش هایی از روده بزرگ وجود دارد.
• اختلالات عضلانی و عصبی مانند بیماری پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس و سایر اختلالات عصبی و ماهیچه ای
• برخی از داروهای موثر بر ماهیچه ها و اعصاب، از جمله داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، مانند آمیتریپتیلین و ایمی پرامین (توفرانیل)، و داروهای ضد درد افیونی، مانند داروهای حاوی هیدروکودون (ویکودین) و اکسی کدون (اکسی کننتین).

در صورت بروز علائم انسداد مانند نفخ شکم، یبوست شدید و از بین رفتن اشتها، به خصوص اگر اخیراً تحت عمل جراحی شکم قرار گرفته اید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

انسداد روده در نوزادان

مسدود شدن روده در نوزادان به طور معمول ناشی از عفونت ها، بیماری های اندام ها و کاهش جریان خون به روده ها (خفه شدن) است. برخی از کودکان پس از ابتلا به آنفولانزا معده، این بیماری را تجربه می کنند. آنفولانزای معده می تواند باعث التهاب در روده نوزادان شود. تشخیص هر نوع انسداد روده در نوزادان دشوار است زیرا آنها نمی توانند علائم خود را توصیف کنند. درعوض، والدین باید فرزندان خود را برای تغییرات و علائمی که ممکن است نشان دهنده انسداد روده است، بشناسند و در صورت بروز سریعا به پزشک مراجعه کنند.

برخی از علائم انسداد در نوزادان، عبارتند از:

• تب
• درد
• تورم شکم
• خون در مدفوع
• گریه بسیار بلند
• خواب آلودگی بیش از حد
• نمایش علائم حیاتی ضعف
• کشیدن زانو ها به سمت سینه
• استفراغ، به خصوص استفراغ مانند صفرا که به رنگ زرد سبز است.

عوامل خطر انسداد روده

بیماری ها و شرایطی که می تواند خطر انسداد روده را افزایش دهند، عبارتند از:

• بیماری کرون که می تواند باعث ضخیم شدن دیواره های روده شود.
• جراحی شکم یا لگن، که اغلب باعث چسبندگی انسداد شایع روده می شود.
• سرطان در شکم، به ویژه اگر برای از بین بردن تومور شکم یا پرتودرمانی جراحی انجام شده باشد.

علائم انسداد روده

مسدود شدن روده طیف وسیعی از علائم ناراحت کننده را ایجاد می کند، از جمله:

• اسهال
• یبوست
• استفراغ
• درد شکم
• حالت تهوع
• تورم شکم
• نفخ شدید
• کاهش اشتها
• گرفتگی شدید شکم
• عدم توانایی در عبور گاز یا مدفوع

برخی از علائم ممکن است به محل و مدت زمان انسداد بستگی داشته باشد. به عنوان مثال، استفراغ نشانه اولیه انسداد روده کوچک است. در صورت ادامه، احتمالا انسداد روده بزرگ نیز رخ می دهد. انسداد جزئی می تواند منجر به اسهال شود، در حالی که انسداد کامل به عدم توانایی عبور گاز یا مدفوع ختم می شود. انسداد همچنین ممکن است باعث عفونت و التهاب جدی حفره شکمی شود که به پریتونیت معروف است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که قسمتی از روده دچار پارگی شده و منجر به تب و افزایش درد شکم گردد. این علایم یک وضعیت خطرناکی است که نیاز به جراحی دارد.

تشخیص انسداد روده

پزشک در مورد تاریخچه پزشکی و علائم بیمار سؤال خواهد کرد و برای ارزیابی وضعیت او یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. پزشک ممکن است در صورت تورم شکم به انسداد روده شک کند و حتی با یک استتوسکوپ به صداهای روده گوش دهد.

وجود توده سخت یا انواع خاصی از صداها، به ویژه در کودک، ممکن است به تعیین وجود انسداد کمک کند.

علاوه بر آن، پزشک می تواند آزمایشات تشخیصی دیگر را تجویز کند، از جمله:

• اشعه ایکس. برای تأیید تشخیص بیماری، پزشک ممکن است پرتونگاری شکمی را توصیه کند. با این حال، برخی از انسداد روده با استفاده از اشعه X استاندارد دیده نمی شود.
• توموگرافی کامپیوتری (CT). سی تی اسکن ترکیبی از مجموعه ای از تصاویر اشعه ایکس را دارد که از زوایای مختلف تهیه شده است تا تصاویر مقطعی تولید کند. این تصاویر از پرتونگاری استاندارد جزئیات بیشتری دارند و احتمالاً انسداد روده را نشان می دهند.
• سونوگرافی. هنگامی که انسداد در کودکان رخ می دهد، سونوگرافی اغلب نوع تصویربرداری ارجح است. در جوانانی که درک بینایی دارند، یک سونوگرافی به طور معمول “چشم گاو” را نشان می دهد که روده را در روده پیچیده می کند.
• تست باریم آنما. تست باریم آنما در اصل تصویربرداری از روده بزرگ است که برای برخی از دلایل مشکوک به انسداد انجام می شود. در این روش، پزشک از طریق رکتوم، هوا یا مایع باریم را در روده بزرگ بیمار وارد می کند. برای تشخیص انسداد در کودکان، تست باریم می تواند در بیشتر مواقع مشکل را برطرف کند و دیگر نیازی به درمان بیشتر نیست.

عوارض انسداد روده

عدم درمان، انسداد روده می تواند عوارض جدی و خطرناکی را به همراه داشته باشد، از جمله:

• نارسایی کلیه
• کمبود آب بدن
• عدم تعادل الکترولیت
• سوراخ شدن روده که می تواند منجر به عفونت می شود.

اگر انسداد مانع از رسیدن خون به بخشی از روده شود، ممکن است عوارض بیشتری را ایجاد کند:

• عفونت
• سوراخ شدن روده
• نارسایی چند اندام
• سپسیس، یک عفونت خونی خطرناک و جدی
• مرگ بافت، انسداد روده می تواند جریان خون بخشی از روده را قطع کند.کمبود خون باعث از بین رفتن دیواره روده و مرگ بافت می شود. مرگ بافت می تواند منجر به پارگی (سوراخ شدن) در دیواره روده و عفونت شود.
• مرگ

پیش آگهی انسداد روده

در صورت عدم درمان، انسداد روده می تواند باعث از بین رفتن بافت در قسمت آسیب دیده روده و یا سوراخ شدن دیواره روده، عفونت شدید و شوک شود. به طور کلی، پیش آگهی شرایط بیمار به علت آن بستگی دارد. بیشتر موارد انسداد روده قابل درمان است. با این حال، علل دیگر، مانند سرطان، نیاز به درمان و نظارت طولانی مدت دارد.

درمان انسداد روده

درمان مناسب به محل، شدت انسداد و نوع انسداد بستگی دارد. برای انسداد جزئی یا ایلئوس، تزریق مایعات داخل وریدی (IV) و استراحت دادن به روده می تواند مفید باشد. استراحت روده به این معنی است که بیمار برای یک مدت خاص غذا نخورد. در این شرایط پزشک می تواند برای درمان کم آبی بدن مایعات IV را تجویز کند و برای تخلیه ادرار یک سوند را به مثانه بیمار وصل کند. علاوه بر آن، احتمال دارد بیمار برای از بین بردن فشار و التهاب و خارج کردن استفراغ در گلو و روده نیاز به قرار گرفتن لوله داشته باشد.

در صورت عدم موفقیت این اقدامات یا بدتر شدن علائم بیمار نیاز به جراحی و بستری در بیمارستان دارد. یک عارضه جدی انسداد روده می تواند آسیب دائمی به روده باشد. در این شرایط جراح برای برداشتن قسمتی از بافت مرده و اتصال دو انتهای سالم روده عمل جراحی را انجام می دهد.

به طور کلی درمان شامل مراحل کلی زیر است:

بستری برای تثبیت وضعیت

با مراجعه بیمار به بیمارستان، پزشکان ابتدا بر روی تثبیت وضعیت بیمار کار می کنند.

این روند ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• قرار دادن سوند در مثانه برای تخلیه و جمع آوری ادرار
• قرار دادن یک خط داخل وریدی (IV) به داخل رگ در بازوی بیمار به منظور تجویز مایعات
• قرار دادن یک لوله نازوگاستریک از طریق بینی و معده بیمار برای مکیدن هوا و مایعات و رفع ورم شکم

درمان انسداد جزئی

بیمار در شرایط انسداد جزئی، بعد از تثبیت نیاز به درمان بیشتری ندارد. پزشک ممکن است یک رژیم غذایی کم فیبر را توصیه کند.

درمان انسداد کامل

درمان انسداد کلی معمولاً به عمل جراحی، علت و محل انسداد بستگی دارد. جراحی به طور معمول شامل رفع انسداد و برداشتن بخشی از روده آسیب دیده می باشد. برای برخی از افراد که به دلیل تنگی روده دچار انسداد مزمن می شوند، پزشک ممکن است استنت فلزی را که با استفاده از لوله بلند به نام آندوسکوپ در داخل روده منبسط می شود، قرار دهد. استنت، روده را باز می کند. ممکن است این عمل نیازی به بریدن شکم نداشته باشد. استنت ها معمولاً برای معالجه مبتلایان به سرطان روده بزرگ یا به منظور تسکین موقتی در افرادی که جراحی اورژانس خطرناک دارند، استفاده می شود. این احتمال وجود دارد بیمار پس از پایدار شدن وضعیت، هنوز به عمل جراحی نیاز داشته باشد.

داروهای تجویزی نمی توانند خود انسداد را درمان کنند، اما ممکن است به کاهش حالت تهوع بیمار کمک کنند. برخی از داروهایی که پزشک ممکن است تجویز کند، عبارتند از:

• مسکن
• آنتی بیوتیک ها برای کاهش عفونت
• داروهای ضد درد برای جلوگیری از استفراغ

درمان انسداد کاذب

اگر پزشک تشخیص دهد که علائم و نشانه های بیمار به دلیل انسداد کاذب (ایلئوس فلج) ایجاد شده ، ممکن است برای نظارت بیشتر یک یا دو روز بیمار را در بیمارستان بستری کند و در صورت شناخته شدن علت آن را درمان کند. ایلئوس پارالیتیک به خودی خود بهتر و درمان می شود. در ضمن، به منظور جلوگیری از سوء تغذیه، احتمالاً از طریق لوله بینی یا IV به بیمار غذا داده می شود.

اگر ایلئوس کاذب به تنهایی بهبود نیابد، پزشک ممکن است داروهای تزریقی در عضلات را تجویز کند، که می تواند به انتقال غذا و مایعات از طریق روده کمک کند. اگر ایلئوس فلج در اثر بیماری یا دارو ایجاد شده باشد، پزشک بیماری زمینه ای را درمان و یا مصرف دارو را متوقف می کند. به ندرت ممکن است برای برداشتن بخشی از روده به عمل جراحی نیاز باشد. در مواردی که انسداد در راست روده ایجاد شده باشد، درمانی به نام رفع فشار با کولونوسکوپی انجام می شود، روشی که در آن یک لوله نازک به داخل مقعد بیمار وارد و به راست روده هدایت می شود. رفع فشار نیز می تواند از طریق عمل جراحی انجام شود.