ارتباط مستقیمی بین لوزالمعده و دیابت وجود دارد. لوزالمعده عضوی است که در عمق و پشت شکم شما قرار دارد و بخش مهمیاز سیستم گوارشی محسوب میشود. لوزالمعده آنزیم ها و هورمون هایی تولید میکند که به هضم غذا کمک خواهند کرد. یکی از این هورمون ها، انسولین است که برای تنظیم گلوکز مهم و ضروری شناخته میشود.
گلوکز به قندهای موجود در بدن شما اشاره دارد. هر سلول در بدن شما برای انرژی به گلوکز نیاز دارد. انسولین را به عنوان قفلی برای سلول در نظر بگیرید. انسولین باید سلول را باز کند تا بتواند از گلوکز برای انرژی استفاده کند.
اگر لوزالمعده شما به اندازه کافی انسولین تولید نکند یا بدن شما به طور موثر از آن استفاده نکند، گلوکز در جریان خون انباشته میشود و سلولهای شما برای دریافت انرژی گرسنه میمانند. هنگامیکه گلوکز در جریان خون شما جمع میشود، این به عنوان هیپرگلیسمی شناخته میشود. علائم هیپرگلیسمی شامل تشنگی، حالت تهوع و تنگی نفس است. هایپرگلیسمی میتواند به سرعت جدی و خطرناک شود.
مطالعه بیشتر: ساختار و عملکرد پانکراس
چگونه پانکراس با دیابت مرتبط است؟
همه انواع دیابت باعث اختلال در عملکرد پانکراس میشود. نحوه عملکرد درست لوزالمعده بسته به نوع دیابت میتواند متفاوت باشد. مهم نیست که چه نوع دیابتی دارید، اما باید به طور مداوم بر سطح گلوکز خون خود نظارت داشته باشید.
دیابت با قند خون بالا مشخص میشود. این وضعیت ناشی از کاهش تولید یا عملکرد ناکافی انسولین است که میتواند یکی از عوارض مشکلات پانکراس باشد. افراد مبتلا به دیابت بسته به اینکه چه میخورند، چقدر ورزش میکنند و اینکه آیا انسولین یا داروهای دیابت مصرف میکنند، سطوح قند خون بالا یا پایین را در زمان های مختلف تجربه میکنند. دیابت نوع 1 و نوع 2 هر دو پانکراس را درگیر میکنند.
مطالعه بیشتر: رژیم غذایی برای بهبود مقاومت به انسولین
در هر زمان و مکانی که هستی سوالتو از متخصص یا پزشک آنلاین بپرس.
پانکراس و دیابت نوع 1
در دیابت نوع 1 ، سیستم ایمنی بدن به سلول های بتا حمله میکند. سلول های بتا در لوزالمعده شما انسولین تولید میکنند. این حمله باعث آسیب دائمی میشود. حتی ممکن است پانکراس دیگر قادر به تولید انسولین نباشد. علت دقیق حمله توسط سیستم ایمنی نامشخص است، اما عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است نقش داشته باشند. اگر سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت نوع ا را داشته باشید، احتمال ابتلا شما به آن بیشتر است.
از آنجایی که علت دقیق آن مشخص نیست، دیابت نوع 1 نه قابل پیشگیری است و نه قابل درمان است. هر فرد مبتلا به دیابت نوع 1 به انسولین درمانی نیاز دارد زیرا پانکراس آنها کار نمیکند.
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 میتوانند با تزریق انسولین یا استفاده از پمپ انسولین هر روز سطح گلوکز خون خود را متعادل کنند. پزشکان زمانی این نوع را «دیابت نوجوانی» نامیدند، زیرا اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی ایجاد میشود. هیچ دلیل مشخصی برای دیابت نوع 1 وجود ندارد. برخی شواهد حاکی از آن است که ناشی از عوامل ژنتیکی یا محیطی است. حدود 1.25 میلیون نفر در ایالات متحده با دیابت نوع 1 زندگی میکنند.
مطالعه بیشتر:نارسایی برون ریز پانکراس
دیابت نوع 2
دیابت نوع 2 با مقاومت به انسولین شروع میشود. در این شرایط بدن شما دیگر نمیتواند به درستی از انسولین استفاده کند، بنابراین سطح گلوکز خون شما میتواند خیلی افزایش و یا کاهش پیدا کند.
دیابت نوع 2 همچنین میتواند نشان دهنده این باشد که پانکراس شما انسولین تولید میکند اما میزان آن کافی نیست. اغلب اوقات، دیابت نوع 2 به دلیل ترکیبی از کمبود انسولین و استفاده نادرست از آن بروز پیدا میکند. این نوع دیابت ممکن است علت ژنتیکی یا محیطی نیز داشته باشد. سایر عوامل موثر در ابتلا به دیابت نوع 2 عبارتند از:
- رژیم غذایی ضعیف
- کمبود ورزش
- چاقی
درمان دیابت نوع 2 به طور کلی شامل تغییر در رژیم غذایی و برنامه های ورزشی است. داروها همچنین میتوانند به شما در کنترل دیابت نوع 2 کمک کنند.
برخی از داروها به کاهش میزان گلوکز در خون کمک میکنند. برخی دیگر پانکراس را برای تولید انسولین بیشتر تحریک میکنند.
در برخی موارد، لوزالمعده در نهایت تولید انسولین را متوقف میکند، بنابراین استفاده و مصرف انسولین در مبتلایان به دیابت نوع 2 ضروری و مهم است.
پیش دیابت و پانکراس
در صورت ابتلا به پیش دیابت احتمالا سطح گلوکز خون شما خارج از محدوده استاندارد و طبیعی خودش قرار دارد ، اما به اندازه کافی بالا نیست که شما به دیابت مبتلا شده باشید. اگر لوزالمعده شما انسولین کمی را تولید کند یا بدن شما به درستی از آن استفاده نکند، این شرایط ممکن است اتفاق بیفتد.
اما با برخی راهکارها ممکن است بتوانید از بروز دیابت نوع 2 جلوگیری کرده یا آن را به تاخیر بیندازید، از جمله:
- تغییر رژیم غذایی
- مدیریت وزن خود
- ورزش منظم
دیابت بارداری و پانکراس
بارداری میتواند باعث دیابت نوع 2 شود که به دیابت بارداری معروف است. این میتواند ناشی از عوارض دوران بارداری و زایمان باشد.
دیابت بارداری فقط در دوران بارداری اتفاق میافتد. از آنجایی که خطراتی را برای مادر و نوزاد به همراه دارد، زنان بهتر است در دوران بارداری و زایمان به وضعیت خود اهمیت بدهند. دیابت بارداری معمولا بعد از زایمان برطرف میشود. اما سابقه ابتلا به دیابت بارداری ممکن است شما را در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده قرار دهد.
ارتباط دیابت و پانکراتیت
التهاب پانکراس، پانکراتیت نامیده میشود. هنگامی که التهاب به طور ناگهانی ایجاد میشود و برای چند روز طول میکشد، به آن پانکراتیت حاد میگویند. زمانی که در طی سالیان متمادی اتفاق بیفتد، پانکراتیت مزمن نامیده میشود .
برخی از افراد ممکن است به دلیل پانکراتیت نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند، که این وضعیت میتواند جدی و خطرناک باشد. اما در بسیاری از موارد، پزشکان میتوانند این بیماری را با دارو درمان کنند. التهاب مزمن پانکراس میتواند به سلول های تولید کننده انسولین آسیب برساند. حتی ممکن است منجر به دیابت شود.
پانکراتیت و دیابت نوع 2 عوامل خطر مشابهی را دارند. بررسی ها نشان میدهد که در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 ممکن است خطر پانکراتیت حاد دو تا سه برابر افزایش پیدا کند .سایر علل احتمالی پانکراتیت عبارتند از:
- سنگ کیسه صفرا
- سطح تری گلیسیرید بالا
- سطح کلسیم بالا
- مصرف بیش از حد الکل
مطالعه بیشتر: غذاهای مناسب برای سلامت پانکراس
در صورت لزوم همین الان با متخصص گوارش در پزشکت تلفنی مشورت کنید.
ارتباط دیابت و سرطان پانکراس
اگر بیش از 5 سال دیابت داشته باشید، این وضعیت شما میتواند خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهد. دیابت همچنین میتواند یکی از علائم سرطان پانکراس باشد، به خصوص اگر بعد از 50 سالگی به دیابت نوع 2 مبتلا شده باشید.
شروع دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی ممکن است از علائم این نوع سرطان باشد. یکی دیگر از علائم این است که سطح قند خون پس از کنترل مشکل ساز میشود. ارتباط بین دیابت و سرطان پانکراس پیچیده است. دیابت خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش میدهد و سرطان لوزالمعده گاهی میتواند منجر به دیابت شود.
اگر دیابت شما به خوبی کنترل شده است، اما نمیتوانید قند خون خود را کنترل کنید، ممکن است علائم اولیه سرطان پانکراس را داشته باشید. در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و سرطان لوزالمعده، تشخیص اینکه کدام یک باعث بروز دیگری شده است، مشکل خواهد. این بیماری ها دارای عوامل خطر خاصی هستند، از جمله:
- رژیم غذایی ضعیف
- عدم تحرک بدنی
- چاقی
- افزایش سن
سرطان پانکراس ممکن است در مراحل اولیه علائمی ایجاد نکند. افراد معمولاً زمانی متوجه بیماری خود میشوند که این بیماری تا مرحله نهایی پیشرفته است. سرطان با جهش سلول های پانکراس شروع میشود. در حالی که پزشکان همیشه نمیتوانند علت سرطان لوزالمعده را تعیین کنند، عوامل موثر ممکن است شامل ژنتیک و سیگار کشیدن باشد.
سایر اختلالات پانکراس
فیبروز کیستیک میتواند منجر به ایجاد دیابت نیاز به انسولین شود. در یک فرد مبتلا به فیبروز کیستیک، مخاط چسبنده باعث ایجاد بافت اسکار بر روی لوزالمعده میشود و جای زخم میتواند از تولید انسولین کافی توسط اندام جلوگیری کند. در نتیجه، فرد میتواند به دیابت مرتبط با فیبروز کیستیک (CFRD) مبتلا شود.
علائم و نشانه های CFRD میتواند شبیه به فیبروز کیستیک باشد. ممکن است فردی تا زمانی که آزمایش معمول دیابت انجام ندهد، متوجه وضعیت خودش نشود.
مطالعه بیشتر: زندگی بدون پانکراس
پیش آگهی سلامت پانکراس و دیابت
ابتلا به دیابت به این معنا نیست که شما حتما مشکلات دیگری در پانکراس خود دارید. همچنین، تشخیص پانکراتیت یا سرطان لوزالمعده به معنای ابتلا به دیابت نیست.
اما از آنجایی که سلامت و عملکرد مناسب لوزالمعده شما برای مدیریت انسولین ضروری است، بهتر است در مورد این ارتباط با پزشک خود مشورت کنید. همچنین میتوانید تغییرات سبک زندگی را برای کاهش خطر ابتلا به دیابت یا پانکراتیت اعمال کنید، مانند:
- یک رژیم غذایی مناسب و متعادل را حفظ کنید.
- مصرف کربوهیدرات های ساده را کاهش دهید.
- اگر الکل مصرف میکنید، مصرف خود را کاهش دهید.
- به طور منظم تمرین کنید.
- با یک پزشک در مورد بهترین راه های حفظ وزن مناسب صحبت کنید.
- اگر دیابت دارید، برنامه درمانی تجویز شده توسط پزشک را دنبال کنید.
سخن آخر
پانکراس اندامی است که انسولین تولید میکند و نقش مهمیدر تنظیم سطح گلوکز خون دارد. دیابت نوع 1 زمانی رخ میدهد که پانکراس به اندازه کافی یا انسولین تولید نمیکند. دیابت نوع 2 زمانی ایجاد میشود که بدن نتواند از انسولین به درستی استفاده کند. برخی از بیماری های مزمن مانند پانکراتیت و فیبروز کیستیک میتوانند باعث دیابت نوع 2 شوند. یک فرد میتواند با سیگار نکشیدن، حفظ وزن مناسب، خوردن یک رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم بتواند از دیابت نوع 2 پیشگیری کند. دیابت نوع 1 و 2 هر دو شرایط سلامت قابل کنترل هستند. اصلاح شیوه زندگی و داروها میتوانند به افراد در مدیریت علائم خود کمک کنند.