مشکلات تیروئید در نوجوانان می تواند بر رشد جسمی و ذهنی آنها تأثیر منفی بگذارد. تیروئید غده ای پروانه ای شکل در قسمت جلوی گردن است که هورمون های تیروئیدی را برای تنظیم متابولیسم بدن و عملکرد صحیح اندام ها ترشح می کند. همچنین غده تیروئید با قلب و سایر اندام های حیاتی مرتبط است. اختلالات تیروئید می تواند باعث کم کاری یا و یا پرکاری تیروئید شود.
هر دوی این اختلالات می توانند بر عملکرد طبیعی بدن تأثیر بگذارند. اگرچه کم کاری تیروئید در نوجوانان نسبت به بزرگسالان کمتر شایع است، اما این احتمال وجود دارد که برخی از نوجوانان به دلیل ابتلا به بیماری خود ایمنی به نام تیروئیدیت هاشیموتو به آن مبتلا شوند. بنابراین تشخیص زودهنگام اختلالات تیروئید و درمان آن ضروری است. در این متن به علت، علائم، عوارض، درمان و پیشگیری از مشکلات تیروئید در نوجوانان می پردازیم.
انواع اختلالات تیروئید در نوجوانان
کم کاری تیروئید، شایع ترین اختلال تیروئید در کودکان و نوجوانان است. همچنین کم کاری تیروئید به وضعیتی گفته می شود که در آن غده تیروئید نمی تواند هورمون ها را به اندازه کافی تولید کند. کم کاری تیروئید در کودکان می تواند به صورت اکتسابی و یا مادرزادی باشد. همچنین دو نوع کم کاری تیروئید وجود دارد که با نام های کم کاری تیروئید اولیه و ثانویه شناخته می شوند. کم کاری تیروئید اولیه به دلیل عملکرد نادرست خود غده تیروئید رخ می دهد در حالیکه کم کاری تیروئید ثانویه اغلب ناشی از ابتلا به بیماری هیپوفیز یا هیپوتالاموس است.
پرکاری تیروئید به وضعیتی گفته می شود که در آن غده تیروئید مقادیر بیشتری از هورمون ها را تولید می کند. این مقدار هورمون اغلب بیش از نیاز بدن است و در نتیجه باعث بروز اختلالاتی در کارکرد اندام های مختلف بدن می شود. ابتلا به پرکاری تیروئید در نوجوانان زیاد شایع نیست و این اختلال فقط در مورد بیماری گریوز دیده می شود. گریوز یک بیماری خودایمنی است که بر غده تیروئید تاثیر می گذارد. این تاثیر منفی باعث می شود غده تیروئید پرکار شده و مقدار زیادی هورمون ترشح کند. تولید بیش از اندازه هورمون ها با عوارض زیادی مانند افزایش دمای بدن، افسردگی، خستگی و حتی کاهش وزن ناخواسته در نوجوانان همراه است. اختلالات تیروئید ممکن است گذرا یا دائمی باشند. به طور کلی علل مختلفی وجود دارند که می توانند باعث ابتلا به اختلالات تیروئید در نوجوانان شوند.
مطالعه بیشتر: کم کاری تیروئید و ضربان قلب پایین
علل ابتلا نوجوانان به اختلالات تیروئید
مشکلات تیروئید در نوجوانان می تواند به دلایل مختلفی باشد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود.
مادرزادی
کودکانی که نارس به دنیا می آیند یا مبتلا به سندرم داون هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات مادرزادی تیروئید قرار دارند. همچنین وزن کم نوزاد در هنگام تولد نیز یکی دیگر از عوامل خطر ابتلا به اختلالات تیروئید در نوزادان است. گاهی اوقات، بیماری های خود ایمنی مادر نیز می توانند باعث کم کاری تیروئید در نوزادان شوند. در مجموع همه این عوامل می توانند دلایلی برای ابتلا کودکان به مشکلات تیروئید در بدو تولد باشند که ممکن است این اختلالات گاهی تا دوران بلوغ نیز ادامه پیدا کنند.
بیماری های خود ایمنی
تیروئیدیت هاشیموتو و تیروئیدیت آتروفیک بیماری های خود ایمنی هستند که در آن آنتی بادی های بدن به غده تیروئید حمله کرده و آن را از بین می برند. این امر باعث اختلال در عملکرد غده تیروئید و در نتیجه کم کاری تیروئید در دوران بلوغ می شود.
بیماری گریوز نیز یک بیماری خود ایمنی دیگر است که می تواند باعث پرکاری تیروئید در نوجوانان شود. این بیماری ناشی از آنتی بادی هایی است که به گیرنده های هورمونی محرک تیروئید متصل می شوند و غده تیروئید را به تولید بیشتر هورمون ها تحریک می کنند. تولید بیش از حد هورمون های تیروئید نیز باعث ابتلا به پرکاری تیروئید می شود.
کودکانی که سابقه خانوادگی بیماری های خودایمنی دارند خطر ابتلا به این بیماری در آنها به مراتب بیشتر است. همچنین بررسی ها نشان می دهد که خطر ابتلا به این بیماری در نوزادان دختر بیشتر از نوزادان پسر است.
مطالعه بیشتر: رژیم غذایی تیروئیدیت هاشیموتو
رژیم غذایی
ید یکی از مهمترین عناصر مورد نیاز بدن است. بدن انسان قادر به تولید ید نیست. بنابراین ید مورد نیاز بدن فقط از طریق مصرف مواد غذایی حاوی این عنصر تامین می شود. بنابراین رعایت سبک تغذیه متعادل در مادران و نوزادان اهمیت بسیار زیادی دارد. زمانی که نیاز کودک شما به ید برآورده نشود، غده تیروئید نمی تواند به درستی فعالیت کند و این مساله باعث ابتلا به کم کاری تیروئید می شود.
کم کاری تیروئید ثانویه
کم کاری تیروئید ثانویه یکی از اختلالات بسیار خطرناک در نوزادان است که ابتلا به آن عوارض وخیمی را به همراه دارد. این بیماری به دلیل اختلال در عملکرد غده هیپوفیز رخ می دهد که وظیفه تنظیم عملکرد غده تیروئید را برعهده دارد. غده هیپوفیز یکی از مهمترین بخش های سیستم غدد درون ریز بدن است. در کم کاری تیروئید ثانویه غده هیپوفیز نمی تواند به اندازه کافی هورمون های محرک تیروئید را ترشح کند. تشخیص زودرس بیماری و درمان به موقع آن به خصوص در نوزادان در پیشگیری از عوارض اهمیت بسیار زیادی دارد.
مطالعه بیشتر: راهکارهای کاهش وزن با کاری تیروئید
علائم اختلالات تیروئید در نوجوانان
بیشتر علائم مربوط به مشکلات تیروئید در نوجوانان به تدریج رخ می دهد و اغلب به سختی قابل تشخیص است. عدم وجود گواتر در صورت کم کاری تیروئید تشخیص آن را دشوارتر می کند. گواتر یک اصطلاح پزشکی است که به بزرگ شدن غده تیروئید جلوی گردن گفته می شود. به طور کلی مشاهده علائم زیر می تواند نشان دهنده ابتلا فرزند شما به کم کاری تیروئید باشد. مهمترین علائم کم کاری غده تیروئید عبارتند از:
- یبوست
- فراموشی
- افسردگی
- افزایش وزن
- افتادگی پلک
- خشکی پوست
- خشن شدن صدا
- تاخیر در بلوغ
- حساسیت به سرما
- کند شدن ضربان قلب
- ضعف و خستگی شدید
- خشک و شکننده شدن موها
- قاعدگی های نامنظم و یا سنگین
- رشد آهسته کودک و به خصوص کوتاه ماندن قد
- ریزش مو، مشاهده موهای ریخته شده روی برس مو، بالش و حمام
پرکاری تیروئید
در پرکاری تیروئید مقدار زیادی هورمون تیروئید در خون آزاد می شود. این اختلال در نوجوانان اغلب علل زمینه ای دارد و در اثر ابتلا به بیماری های خود ایمنی رخ می دهد. ابتلا به پرکاری تیروئید باعث می شود متابولیسم بدن افزایش پیدا کند. عدم تحمل گرما و بهم خوردن نظم چرخه های قاعدگی از مهمترین علائم ابتلا به پرکاری تیروئید هستند. سایر علائم که باید به آنها دقت کنید، عبارتند از:
- خستگی
- بی قراری
- کاهش وزن
- تعریق مفرط
- کاهش تمرکز
- افزایش ضربان قلب
- افزایش حساسیت به گرما
- عملکرد ضعیف در مدرسه
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- بی نظمی در چرخه های قاعدگی
- برآمده شدن و بیرون زدگی چشم ها
- احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان دست
مطالعه بیشتر: روغن های ضروری برای تیروئید
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در هر بیماری تشخیص زودرس و درمان به موقع اهمیت بسیار زیادی در رفع یا کاهش علائم دارد. علائم مشکلات تیروئید در کودکان اغلب نامحسوس است و به همین علت امکان دارد مورد توجه والدین قرار نگیرد. بنابراین مراقب باشید که رشد جسمی و سلامت کلی فرزندتان را با ورود به سنین نوجوانی و رسیدن به بلوغ تحت نظر داشته باشید. کودکان در سنین بسیار حساسی هستند و هرگونه بیماری در کودکان می تواند به سرعت مزمن شود. اهمیت این مساله زمانی آشکار می شود که بدانید بسیاری از بیماری ها در کودکان بدون علامت هستند و می توانند به صورت پنهان در بدن گسترش پیدا کنند.
توقف رشد به خصوص قد و تاخیر در رسیدن به بلوغ یا بروز علائم آن، دو علامت مهم مشکلات تیروئید در نوجوانان است. علاوه بر این، اگر علائم دیگری که در بالا ذکر شد را در فرزند خود مشاهده کردید، بهتر است هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.
مطالعه بیشتر: آنهایی که تیرویید ندارند، بخوانند.
تشخیص مشکلات تیروئید در نوجوانان
پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی از گردن کودک انجام می دهد و سپس سوالاتی را در مورد سابقه پزشکی کودک از شما می پرسد. ابتلا به اختلالات تیروئید گاهی ممکن است هیچ گونه علائمی را در کودک ایجاد نکند، به همین علت این مساله باعث بروز مشکلات زیادی در تشخیص درست بیماری می شود. به همین علت ممکن است پزشک برای کمک به تشخیص بهتر یک آزمایش خون را تجویز کند. تست های بسیار زیاد و دقیقی برای کمک به تشخیص اختلالات تیروئید وجود دارند. تست ها برای اندازه گیری هورمون های زیر به کار می روند:
- تیروکسین (T4)
- تری یدوتیرونین (T3)
- هورمون محرک تیروئید (TSH)
گاهی اوقات، عکس برداری با اشعه ایکس از گردن نیز می تواند برای درک بهتر علت بیماری انجام شود. تشخیص زودهنگام برای شروع درمان و پیشگیری از هر گونه عارضه ضروری است.
مطالعه بیشتر: شایع ترین عوارض لووتیروکسین
عوارض اختلالات تیروئید در کودکان
ابتلا به هر بیماری با عوارض خاص خود همراه است. اما معمولا عوارض بیماری ها در کودکان به صورت شدیدتری ظاهر می شود. کودکان به دلیل سن کم آسیب پذیرتر هستند و در نتیجه درمان به موقع بیماری در آنها اهمیت بیشتری دارد. عدم درمان به موقع روند رشد و وزن گیری نوزادان را تحت تاثیر قرار می دهد. در صورت عدم درمان، اختلال در عملکرد تیروئید می تواند منجر به موارد زیر شود:
- مشکلات رشد و نمو در دوران بلوغ
- خطر بالای ابتلا به بیماری های قلبی
- مشکلات باروری در مراحل بعدی زندگی
بررسی ها نشان می دهند که تیروئیدیت هاشیموتو در کودکان ممکن است با ایجاد سرطان تیروئید مرتبط باشد.
درمان اختلالات تیروئید در کودکان
شناسایی زودهنگام و درمان اختلالات تیروئید ممکن است به روند رشد و تکامل کودک کمک کند.
هدف اولیه درمان اصلاح سطح هورمون های تیروئید و بازگرداندن رشد و نمو در کودک است. با این حال، دوره درمان اختلالات تیروئید به علت اصلی آن بستگی دارد.
به عنوان مثال اگر مشکلات تیروئید کودک به دلیل کاهش عملکرد این غده باشد، ممکن است پزشک درمان جایگزین هورمونی را تجویز کند. دارودرمانی بهترین راه جل برای رفع مشکل کم کاری تیروئید است. در اینگونه موارد فرزند شما باید به صورت منظم و روزانه قرص های هورمون تیروئید مصنوعی را مصرف کند. در برخی موارد ممکن است کودک مجبور باشد تا آخر عمر به مصرف این داروها ادامه بدهد.
اگر مشکلات تیروئید کودک به دلیل کمبود ید است، مصرف روزانه نمک یددار می تواند به بازیابی سطح هورمون های تیروئید کمک کند.
در برخی موارد، ممکن است پزشک برداشتن یک قسمت یا کل غده تیروئید با جراحی را توصیه کند. این عمل جراحی معمولا در مواردی توصیه می شود که غده تیروئید دارای عملکرد بیش از حد است و مقدار زیادی هورمون تیروئید به داخل خون ترشح می شود.
سخن آخر
مشکلات تیروئید در نوجوانان می تواند مادرزادی باشد یا به دلیل بیماری های خودایمنی رخ بدهد. دریافت ناکافی ید یکی دیگر از دلایل مهم افزایش خطر ابتلا به تیروئید در نوجوانان است. به خصوص کودکانی که سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های خود ایمنی را دارند، خطر ابتلا به اختلالات غده تیروئید در آنها به مراتب بیشتر است. تیروئید می تواند بی سر و صدا و بدون علامت بر رشد جسمی و ذهنی نوجوان شما تأثیر بگذارد. بنابراین تشخیص و درمان به موقع آن ضروری است. مشکلات تیروئید در صورت عدم درمان، می تواند عوارض زیادی را در سلامت فرزند شما ایجاد کند. خوشبختانه، مداخلات پزشکی به موقع و تغییر سبک زندگی می تواند به فرزند شما کمک کند تا زندگی سالم، شاد و سازنده ای داشته باشد.
آخرین دیدگاه‌ها