تجمع مایع در پشت پرده گوش می تواند تحت هر شرایطی که عملکرد لوله شنوایی را مختل می کند، رخ دهد. لوله شنوایی اجازه می دهد مایعات از گوش به پشت گلو تخلیه شود. در صورت برروز هر گونه انسداد در لوله شنوایی، مایع در فضای گوش میانی گیر می کند. متخصصان گوش و حلق و بینی به این مایعات، افیوژن می گویند. اگر التهاب یا مخاط از تخلیه لوله شنوایی جلوگیری کند، علاوه بر عفونت گوش بزرگسالان، سرماخوردگی و آلرژی اغلب می تواند منجر به مایع در گوش شود. برای یادگیری علت اصلی تجمع مایعات در پشت پرده گوشف چگونگی پیشگیری از آن و تشخیص و درمان بیماری ادامه مقاله را تا انتها بخوانید.
علل تجمع مایعات در پشت پرده گوش
تجمع مایعات در پشت پرده گوش ممکن است در هر فردی رخ دهد، اما به دلیل آناتومی لوله شنوایی کودکان که قطر آن کوچکتر و افقی تر از لوله شنوایی یک بزرگسال است، احتمال بروز آن در کودکان بسیار بیشتر است. سالانه حدود 2.2 میلیون مورد اوتیت میانی با افیوژن در ایالات متحده رخ می دهد و از هر 100 کودک حدود 90 کودک در برخی از نقاط قبل از رسیدن به 5 یا 6 سالگی این وضعیت را تجربه می کنند.
تمام موارد مایع در گوش به دلیل نوعی اختلال در عملکرد لوله شنوایی است که از تخلیه کافی لوله استاش جلوگیری می کند. دلایل عمده ایجاد مایعات در گوش برای بزرگسالان و کودکان، عبارتند از:
- آلرژی
- قرار گرفتن در معرض مواد تحریک کننده شیمیایی، به ویژه دود سیگار
- هر نوع احتقان، از ویروس سرماخوردگی، عفونت مشابه یا حتی بارداری
- ناهنجاری های دهانی که می تواند با سندرم داون یا شکاف کام همراه باشد.
- تهاجم گوش به گوش (تغییرات سریع فشار هوای محیط مانند حین پرواز در هواپیما یا غواصی)
- آسیب به لوله شنوایی در اثر اشعه ناشی از سرطان سر و گردن یا جراحی های قبلی که ممکن است لوله شنوایی را مختل کند (نادر)
- بافت سینوس بزرگ شده، پولیپ بینی، لوزه ها و آدنوئیدها یا سایر رشد هایی که لوله شنوایی را مسدود می کنند و معمولاً ناشی از سینوزیت مزمن است.
علائم تجمع مایعات در پشت پرده گوش
علائم مایع در گوش ها در افراد مختلف، متفاوت است. در كودكان كوچك معمولاً گفته می شود كه این بیماری بدون علامت است، گرچه به احتمال زیاد كودكان در این سن قادر به بیان ناراحتی و علائم خودشان نیستند. در صورت عدم وجود درد شدید در گوش، بیشتر علائم مورد توجه مراقبان آنها قرار نمی گیرد.
در اکثر بزرگسالان، احساس تجمع مایعات در گوش میانی ممکن است ظریف باشد. اما برخی از بزرگسالان درد مداوم گوش و علائم ناتوان کننده را گزارش داده اند. در برخی از بزرگسالان و کودکان که به طور مداوم با مشکل مایعات مزمن در گوش خود روبرو بوده اند، نشان داده است که مایعات دوباره تجمع یافته و نیاز به درمان دارند. به طور کلی، علائم مایع در گوش ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گوش درد
- کاهش شنوایی
- مشکلات رفتاری
- وز وز گوش (زنگ زدن در گوش)
- افزایش درد گوش هنگام تغییر ارتفاع
- عملکرد ضعیف مربوط به کم شنوایی
- احساس پری یا گرفتگی در گوش ها
- از دست دادن تعادل یا سرگیجه (نادر)
- احساس اینکه گوش “بهم چسبیده” است.
چندین بیماری وجود دارد که علائم مشابهی را در مایع گوش ایجاد می کند یا ممکن است همزمان با مایع در گوش وجود داشته باشد از جمله:
- گوش درد
- تخلیه گوش
- باروتروما گوش
- عفونت گوش میانی
تشخیص تجمع مایعات در پشت پرده گوش
از آنجا که مایع در گوش اغلب بدون علامت است، به خصوص در کودکان، تشخیص داده نمی شود. اگر کودک شما علائم مایع در گوش دارد بهتر است آنها را نزد پزشک متخصص اطفال یا متخصص گوش و حلق و بینی ببرید. اما ممکن است یک متخصص به تجهیزات تشخیصی بهتری دسترسی داشته باشد، از همه مهمتر تجربه کافی برای تشخیص علت وضعیت شما را داشته باشد.
معاینه اتوسکوپی
بهترین روش برای تشخیص مایعات در گوش، معاینه گوش با استفاده از اتوسکوپ یا اتومیکروسکوپ است. پزشک شما به احتمال زیاد از اتوسکوپ استفاده می کند.، اگرچه اتومایکروسکوپ امکان تشخیص دقیق تر را فراهم می کند.
ارزیابی گوش با اتوسکوپ بسیار ساده است و شامل عقب کشیدن گوش و قرار دادن نوک اتوسکوپ در گوش است. این وسیله به پزشک اجازه می دهد تا لاله گوش (غشای تمپان) را بررسی کند. پزشکان باتجربه ممکن است در واقع یک سطح مایع در پشت لاله گوش، یک حباب یا بی حرکت بودن لاله گوش را مشاهده کنند.
متأسفانه، استفاده از این روش همیشه موثر نیست تنها چیزی که نشان دهنده مایع در گوش است، ممکن است جمع شدن کمی لاله گوش یا رنگ آمیزی کمی غیرطبیعی باشد. به همین دلیل، تشخیص مایعات در گوش به یک پزشک ماهر نیاز دارد.
معاینه تمپانومتری
تجمع مایعات در گوش با آزمایش دیگری به نام تمپانومتری قابل تأیید است. این تست از نظر گوش با استفاده از اتوسکوپ شباهت هایی دارد به این معنا که گوش به عقب کشیده می شود و نوک ساز که به آن اسپکولوم نیز گفته می شود، در قسمت خارجی کانال گوش قرار می گیرد. در این معاینه بیمار باید سعی کند که در طی این آزمایش خیلی بی حرکت بوده و در صورت امکان از صحبت کردن یا بلعیدن خودداری کنند.
از تمپانومتری می توان برای شناسایی علت های کاهش شنوایی مانند مایع در گوش (اوتیت میانی حاد) یا اتوسکلروز استفاده کرد. از دست دادن شنوایی به دلیل مایع در گوش یکی از مشکلات رایج در کودکان است و می توان از تمپانومتری برای افزودن یک تجزیه و تحلیل عینی (کمی) از پرده گوش و گوش میانی استفاده کرد.
تیماپنومتری با قرار دادن ابزاری به نام تمپانومتر در مجرای گوش انجام می شود. تمپانومتر مانند اتوسکوپ یا شبیه دماسنج گوش به نظر می رسد. در این آزمایش تشخیصی خلا ء فشارهای مثبت و منفی را در مجرای گوش ایجاد می کند. انرژی برگشتی، نمودار موجی ایجاد می کند که پزشک می تواند از آن برای ارزیابی اختلالات گوش میانی استفاده کند. شکل موج تولید شده را تمپانوگرام می نامند که پزشک از آن برای ارزیابی عملکرد لاله گوش استفاده شود.
اگر مایعی در گوش وجود داشته باشد، غشای تمپ سفت شده و مقدار غیرطبیعی صدا منعکس می شود.
درمان تجمع مایعات در پشت پرده گوش
به طور طبیعی، تجمع مایعات در گوش نیازی به درمان ندارد. مایع معمولاً طی چند هفته به خودی خود تخلیه می شود. با این حال، اگر اینگونه نباشد، درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد.
- اگر مایعات به مدت 6 هفته وجود داشته باشد، درمان ممکن است شامل آزمایش شنوایی سنجی، مصرف آنتی بیوتیک یا مراقبت بیشتر باشد.
- اگر مایعات پس از 12 هفته هنوز هم وجود داشته باشد، باید آزمایش شنوایی انجام شود. اگر کاهش شنوایی قابل توجهی همزمان با تجمع مایعات وجود داشته باشد، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک ها یا قرار دادن لوله در گوش را در نظر بگیرد.
- اگر مایع پس از 4 تا 6 ماه همچنان وجود داشته باشد، قرار دادن لوله های گوش در معرض جراحی احتمالاً لازم است .حتی اگر دچار کم شنوایی نشوید.
- در صورت بزرگ بودن آدنوئیدها و انسداد قابل توجهی در لوله استاش ممکن است نیاز به جراحی برای از بین بردن آن داشته باشید.
تجمع مایعات در گوش می تواند همراه یا بدون عفونت فعال باشد. در این وضعیت مصرف آنتی بیوتیک ها هیچ فایده ای ندارند، مگر اینکه در حال حاضر عفونت گوش وجود داشته باشد. علاوه بر آن، آنتی هیستامین ها برای درمان مایع در گوش توصیه نمی شود.
کودکانی که در معرض خطر ابتلا به تجمع مایعات در گوش هستند، از جمله کسانی که از تاخیر رشد رنج می برند، ممکن است به درمان فوری نیاز داشته باشند. برای کودکانی که نیازی به درمان ندارند، مدیریت علائم و انتظار برای رفع مایعات به خودی خود می تواند بهترین کار باشد. حتی در بین کودکانی که نیاز به مداخله جراحی دارند، بهبودی کامل تقریباً همیشه حاصل می شود.
پیشگیری از تجمع مایعات در پشت پرده گوش
این مراحل ممکن است برای پیشگیری از تجمع مایع در گوش موثر باشند:
- از دود سیگار خودداری کنید.
- از مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک ها خودداری شود.
- از مواد حساسیت زای شناخته شده خودداری شود.
- دست ها و اسباب بازی های کودک خود را مرتبا بشویید.
- در صورت امکان، حتی فقط برای چند هفته، شیردهی را تشویق کنید. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند کمتر مریض و حتی سالها بعد به عفونت گوش مبتلا می شوند.
- در مورد واکسن ها به روز باشید. واکسن پنوموکوک (Prevnar) و واکسن آنفولانزا در پیشگیری از شایعترین نوع عفونت گوش موثر است.
برخلاف تصور عمومی، ورود آب به گوش کودک خردسال باعث ایجاد اوتیت مدیای جدی نخواهد شد. کودکانی که مرتبا شنا می کنند و گوش خود را به اندازه کافی خشک نمی کنند، ممکن است به گوش شناگر مبتلا شوند، اما این وضعیت با تجمع مایعات در پشت پرده گوش کاملاً متفاوت است.
سخن آخر
تجمع مایع در گوش به ویژه برای کودکان در سال های اولیه یک مشکل شایع است. اما در اکثر مواقع تجمع مایعات گوش هم در کودکان و هم بزرگسالان، بدون درمان برطرف می شود.
اگر علائم شما بیش از شش هفته باقی مانده یا علائم قابل توجهی ایجاد می کند، باید به پزشک مراجعه کنید. تجمع مایع طولانی مدت و درمان نشده در گوش می تواند بر کیفیت زندگی و عملکرد شما در مدرسه یا محل کار تأثیر بگذارد.
5 دیدگاه
سلام ببخشید جناب دکتر ما بخاطر شستشوی سینوس
پمپ با فشار زدیم مقداری آب رفته پشت پرده گوشمون بیرون نمیاد باید چیکار کنیم
دکتر هم دوتا اسپری داده بزنیم تا از بینی بزنیم تا آب پشت پرده گوش بیاد تو حلقمون ولی نشد ممنون یه راهنمایی کنید تشکر
سلام مجدد به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه فرمایید.
سلام.وقت بخیر،من حدودا یک سال هست ک دچار این مشکل شدم و گوش راستم انگار گرفته و سوت میکشه،چند بار ب دکتر متخصص گوش مراجعه کردم شستشو دادن و دارو و شنوایی سنجی و ام ار ای هم انجام دادم ولی گفتن مشکلی نیست و گوش من هم بهتر نشده.میخواستم بدونم امکانش هست ک دچار همین تجمع مایع گوش شده باشم؟چون نوشتین ک خود ب خود خوب میشه اما برای من تغییری نکرده.ممنون
سلام معاینه گوش لازم دارید اگر اوتیت مزمن باشه پرده گوش رو با جراحی سوراخ میکنن تا ترشحات بیرون بیاد
سلام وقتتون بخیر میشه لطف کنید بگین هزینه جراحی خارج کردن مایع یا همون ترشح از پشت گوش چقدر میشخ؟؟