عفونت گوش در کودکان و دوران شیرخوارگی و نوزادی نسبتا شایع هستند. بیشتر عفونت ها به سرعت بهبود می یابند و معمولاً جدی نیستند. انواع عفونت گوش در کودکان شامل عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا) و عفونت گوش بیرونی (اوتیتوز خارجی) می شود. در بین این دو نوع عفونت گوش در کودکان عفونت های گوش میانی شیوع بیشتری دارد که از تجمع مایعات در پشت پرده گوش ناشی می شود. در شرایط معمولی این مایع به تدریج از بین می رود اما در برخی از کودکان با عفونت های مکرر ممکن است عفونت برای مدت طولانی در پشت پرده گوش ها باقی بماند به گوش چسب تبدیل شود. گوش چسب ممکن است برای هفته ها یا ماه ها دوام داشته باشد و شنوایی کودک را مختل کند. در برخی مواقع گوش چسب ممکن است به طور موقت بر رشد زبان و تکلم بیمار هم تأثیر بگذارد.
شیوع عفونت گوش در کودکان
بی قراری، گریه های بیش از حد، دست بردن به سمت گوش ها و تلاش برای گرفتن آنها احتمالا نشان دهنده ابتلا نوزاد شما به عفونت گوش است. بنا به گفته موسسه ملی ناشنوایی و دیگر اختلالات ارتباطی آمریکا از هر 6 کودک 5 کودک تا قبل از 3 سالگی حداقل یکبار به این عارضه مبتلا می شود. بنابر اعلام موسسه ملی بهداشت و درمان کودکان آمریکا تقریبا 5 تا 10 درصد از کودکان مبتلا به عفونت گوش دچار پارگی پرده گوش می شوند. این عارضه معمولا در طی یکی دو هفته بهبود یافته و به ندرت باعث آسیب دائمی به شنوایی نوزادان می شود.
علت عفونت گوش در کودکان
نوزادان و کودکان خردسال نسبت به کودکان بزرگتر بیشتر به عفونت گوش میانی مبتلا می شوند. شیپور استاش در کودکان کوتاهتر و باریکتر از بزرگسالان است؛ که گوش میانی را به گلو وصل می کنند همچنین مجرای استاش در کودکان افقی تر است که این مساله انسداد بیشتر مجرا را باعث می شود. هنگامی که کودک شما دچار سرماخوردگی می شود، میکروب هایی از گلو می توانند تا گوش میانی حرکت کنند و باعث عفونت شوند. عفونت ها در لوله های کوچکتر آسان تر رشد می کنند و برای کودکان کوچک طبیعی است که در یک سال بیشتر از یکبار به عفونت گوش مبتلا شود.
علت عفونت گوش میانی
عفونت گوش میانی که با نام اوتیت مدیا نیز شناخته می شود التهاب دردناک گوش میانی است. اغلب عفونت های گوش میانی در حد فاصل پرده گوش و شیپور استاش رخ می دهد. عفونت های گوش اغلب به دنبال ابتلا به یک سرماخوردگی و در اثر عوامل ویروسی و باکتریایی رخ می دهند. ابتلا به این عفونت باعث التهاب و تورم در لوله استاش و در نتیجه باریکتر شدن این مجرا می شود. به این ترتیب مایع در پشت پرده گوش تجمع کرده و در نهایت باعث ایجاد فشار و درد در این ناحیه می شود.
علت عفونت گوش خارجی
عفونت گوش خارجی معمولاً به دلیل رطوبت بیش از حد در مجرای گوش، به عنوان مثال بعد از شنا یا حمام ایجاد می شد. آنها همچنین می توانند در اثر آسیب دیدگی به کانال (مثلاً از خراشیدن یا تمیز کردن با گوش پاک کن) ایجاد شوند.
علائم عفونت گوش در کودکان
نوزادان و کودکان ممکن است با هر دو عفونت گوش میانی و بیرونی دچار درد گوش شوند و در پی آن تحریک پذیری شوند. کودک ممکن است علائم سرماخوردگی (مثلاً آبریزش بینی، گلو درد) را تجربه کند.
علائم عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا)
- تجمع مایعات در پشت پرده گوش، باعث برآمدگی پرده و در نتیجه درد شدید گوش می شود.
- گاهی اوقات افزایش برآمدگی پرده گوش منجر به خروج ترشحات زرد از گوش می شود.
عفونت پرده گوش بطور معمول بدون درمان بهبود می یابد. کودکان مبتلا به عفونت گوش میانی اغلب تب را بروز می دهند و گاهی اوقات تب تنها علامت عفونت گوش میانی است.
علائم عفونت گوش بیرونی
- عفونت در گوش میانی ممکن است منجر به خروج ترشحات از گوش یا گرفتگی شود.
- این عفونت می تواند با قرمزی و التهاب گوش همراه شود. در این شرایط احتمال دارد گوش کودک به لمس و درد حساس و دردناک شود و کودک تب داشته باشد.
گوش چسب
گوش چسب عفونت نیست، اما معمولاً از یک یا چند عفونت پی در پی گوش میانی ایجاد می شود.
علائم و نشانه های گوش چسب می تواند شامل موارد زیر باشد:
- فشار یا درد در گوش
- مشکلات مربوط به تعادل
- تحریک پذیری یا مشکلات خواب
- مشکلات شنوایی. در این شرایط کودک مجبود است حرف های خود را تکرار کند و یا با صدای بلند حرف بزند و یا صدای تلویزیون را زیاد کند. در كودكان كوچكتر، مشكلات شنوایی ممكن است منجر به تاخیر رشد زبانی هم شود.
زمان ضرورت مراجعه به پزشک در عفونت گوش در کودکان
اگر فکر می کنید فرزند شما به عفونت گوش مبتلا شده بهتر است به پزشک مراجعه کنید. عفونت گوش میانی ممکن است در ناحیه سفت و استخوانی پشت گوش انتشار یابد. در صورت وجود قرمزی، التهاب یا درد در این منطقه باید به دنبال درمان عفونت باشید. اگر کودک به عفونت گوش مکرر مبتلا شده یا به نظر می رسد شنوایی او دچار مشکل شده بهتر است به متخصص شنوایی (شنوایی شناسی) مراجعه کنید. ابتلا به عفونت گوش می تواند منجر به بروز سرگیجه شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا CDC توصیه می کند که در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در نوزاد خود بلافاصله به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید:
- خروج خون و ترشحات چرکی از گوش
- تب بالاتر از 38 درجه در نوزادان زیر 3 ماه
- تب بالاتر از 39 درجه در نوزادان بزرگتر از 3 ماه
چنانچه پس از گذشت 3 الی 4 روز از مصرف دارو هیچ گونه بهبودی در علائم نوزاد مشاهده نشد در اسرع وقت به یک پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
درمان عفونت گوش در کودکان
آنتی بیوتیک ها اغلب برای درمان عفونت گوش میانی استفاده نمی شوند، زیرا اغلب عفونت ها از ویروس ناشی می شوند و آنتی بیوتیک ها ویروس ها را درمان نمی کنند. در كودكان کوچکتر یا در صورت بروز درد شدید، پزشك می تواند برای پیشگیری از بروز خطر عفونت باكتریایی دوره كوتاهی از آنتی بیوتیك ها را تجویز كند.
آنتی بیوتیک
در طول سالیان متوالی استفاده از داروهای آنتی بیوتیک به عنوان خط اول درمان توصیه می شد. در حالی که امروزه می دانیم آنتی بیوتیک ها بهترین گزینه نیستند و از این رو پزشکان آنها را با درایت بیشتری تجویز می کنند. حاصل مطالعاتی که در ژورنال انجمن پزشکی آمریکا منتشر شد نشان داد که در حدود 80 درصد نوزادان مبتلا به عفونت گوش پس از گذشت سه روز بدون استفاده از آنتی بیوتیک بهبود می یابند. در واقع استفاده نابجا از آنتی بیوتیک ها می تواند باعث مقاوم شدن باکتری های مولد عفونت شود. این امر درمان عفونت های بعدی را دشوار می کند.
بنا به گفته آکادمی پزشکی اطفال آمریکا AAP مصرف آنتی بیوتیک در 15 درصد از کودکان باعث ابتلا آنها به عوارضی از جمله اسهال و استفراغ می شود. این آکادمی همچنین خاطر نشان می کند که مصرف آنتی بیوتیک در 5 درصد از کودکان منجر به بروز واکنش های آلرژیک می شود که عارضه ای بسیار خطرناک و درمواردی تهدید کننده زندگی است. آکادمی پزشکان اطفال AAP و پزشکان خانواده آمریکا توصیه می کنند که تا فاصله 48 الی 72 ساعت پس از مشاهده اولین علائم بیماری از دادن داروی آنتی بیوتیک به نوزاد خود اجتناب کنید؛ زیرا این احتمال وجود دارد که در این فاصله علائم عفونت خود به خود از میان برود.
AAP استفاده از آنتی بیوتیک در عفونت گوش نوزادان را تنها در موارد زیر توصیه می کند:
- نوزادان بالای 6 ماه
- نوزادان 6 ماهه تا یکساله با علائم شدید عفونت گوش
- عفونت گوش بیرونی همیشه نیاز به درمان با قطره های آنتی بیوتیکی دارد.
درمان عفونت در گوش چسب
گوش چسب نیازی به درمان ندارد و معمولاً به مرور زمان از بین می رود. بعضی اوقات آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن هر میکروب باقی مانده در گوش میانی تجویز می شوند و ممکن است باقی مانده عفونت را برطرف کند. تداوم گوش چسب در طولانی مدت در طی ماه ها می تواند بر شنوایی کودک تأثیر بگذارد که در این شرایط ممکن است پزشک عمل جراحی را پیشنهاد دهد؛ که در طی آن لوله‌های کوچک در گوش کودک قرار می گیرد تا به تخلیه مایعات از گوش میانی کمک شود.
مراقبت در خانه
- اگر فرزند شما درد دارد، می توانید برای تسکین درد به آن ها داروهای بدون نسخه مانند پاراستامول یا ایبوپروفن بدهید. اگر پزشک قطره گوش را تجویز می کند، از فرزندتان بخواهید از سمت گوش آسیب دیده به طرف سقف دراز بکشد. قطره ها را داخل گوش قرار داده و کودک خود را برای چند دقیقه در همان حالت نگه دارید تا قطره جذب شود.
- کودکان مبتلا به عفونت گوش خارجی باید برای بهبودی سریع تر تا یک هفته از شنا خودداری کنند. اگر کودک در هفته های بعد از عفونت گوش میانی دچار مشکل شنوایی شده حتما به پزشک مراجعه کنید. به کسی اجازه ندهید که در خانه یا اطراف فرزندتان سیگار بکشد. بررسی ها نشان داده شده که دود سیگار مانع از خروج مایعات از پرده گوش می شود.
راهکارهای طبیعی برای درمان عفونت گوش نوزادان
ابتلا به عفونت گوش باعث ایجاد درد می شود ولی با می توانید این درد را کاهش دهید.
برخی از راهکارهای طبیعی برای درمان عفونت گوش در کودکان، عبارتند از:
کمپرس گرم
یک حوله گرم و مرطوب را به مدت 10 الی 15 دقیقه بر روی گوش نوزاد قرار دهید. گرما می تواند در کاهش درد موثر باشد.
استامینوفن
چنانچه نوزادان بزرگتر از 6 ماه است استامینوفن (تایلنول) می تواند درد و تب ناشی از عفونت را تسکین دهد. دارو را بر اساس دستور پزشک و یا دستورالعمل مندرج بر روی بسته بندی محصول مصرف کنید. همچنین برای کسب نتایج بهتر سعی کنید دارو را پیش از خواب به کودک خود بدهید.
روغن گیاهی
در صورتی که هیچ گونه مایع یا ترشحاتی از گوش خارج نشده و نوزاد مشکوک به پارگی پرده گوش نیست چند قطره روغن زیتون یا روغن کنجد هم دما با محیط را در گوش آسیب دیده نوزاد بچکانید.
آبرسانی به بدن
تا حد امکان شیر و مایعات بیشتری به نوزاد خود بدهید. این راهکار می تواند باعث باز شدن مجرای استاش و در نتیجه تخلیه مایع به دام افتاده در گوش میانی شود.
بالاترنگه داشتن سر نوزاد
به منظور کمک به تخلیه سینوس ها سر نوزاد را در گهواره کمی بالاتر ببرید تا در زاویه عمودی تری نسبت به بدن قرار بگیرد. همچنین از گذاشتن مستقیم بالش زیر سر نوزاد خودداری کرده و به جای این کار یک یا دو بالش را در زیر تشکش قرار دهید.
شیردهی پستانی
سعی کنید حداقل به مدت 6 تا 12 ماه به شیردهی پستانی به نوزاد خود ادامه دهید. آنتی بادی های موجود در شیر مادر می توانند نوزاد شما را از ابتلا به عفونت گوش و بسیاری دیگر از بیماری ها محافظت کنند.
اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود بازدم دیگران
- نوزاد خود را از قرار گرفتن در معرض دود سیگار محافظت کنید.
- دود سیگار می تواند باعث تشدید و تکرار عفونت گوش در نوزادان شود.
حفظ موقعیت صحیح شیردهی به نوزاد
اگر نوزاد شما شیرخشک می خورد هنگام تغذیه بطری شیر را در حالت نیمه نشسته قرار دهید تا شیر از حلق وارد مجرای استاش نشود. به همین ترتیب در هنگام تغذیه شیشه شیر را نیز به حالت نیمه عمود نگه دارید.
رعایت بهداشت
در صورت امکان نوزاد را به مکان های که خطر ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوانزا وجود دارد نبرید. به منظور پیشگیری از سرایت بیماری به نوزاد دست های خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویید.
واکسیناسیون
- از به روز بودن برنامه واکسیناسیون نوزاد خود مطمئن شوید.
- واکسن آنفلوانزا و پنوموکوک در پیشگیری از ابتلا نوزادان به عفونت های گوش موثر است.
آخرین دیدگاه‌ها