پوسیدگی دندان

پوسیدگی ها، نواحی آسیب دیده دائمی در سطح سخت دندان های شما هستند که به دهانه های کوچک یا سوراخ ها تبدیل می شوند. حفره ها که به آن ها پوسیدگی دندان نیز گفته می شود، ناشی از ترکیب عواملی مانند باکتری های موجود در دهان، تنقلات مکرر، مصرف نوشیدنی های شیرین و عدم تمیز کردن مناسب دندان ها می باشد. حفره ها می توانند به درد شدید دندان، عفونت و پوسیدگی دندان منجر شوند.

مراجعه منظم به دندان پزشکی و عادت های خوب مسواک زدن و استفاده از نخ دندان بهترین راه پیشگیری در برابر حفره ها و پوسیدگی دندان است.

علائم پوسیدگی دندان

• علائم و نشانه های حفره دندان بسته به میزان و موقعیت آن ها متفاوت است.
• در حفره تازه تشکیل شده، ممکن است به هیچ وجه علائمی نداشته باشد.

با بزرگتر شدن پوسیدگی، ممکن است علائم زیر مشاهده شود:

• حساسیت دندان
• درد هنگام گاز زدن
• سوراخ ها یا چاله های قابل مشاهده در دندان
• درد دندان، درد خود به خود یا درد بدون دلیل ظاهری
• لکه های قهوه ای، سیاه و سفید بر روی هر سطح دندان

علت پوسیدگی دندان

حفره ها در اثر پوسیدگی دندان به مروز زمان ایجاد می شوند.

علل پوسیدگی دندان عبارتند از:

تشکیل پلاک

پلاک دندان یک ماده چسبنده است که دندان را می پوشاند. تشکیل پلاک به دلیل خوردن قند و نشاسته زیادی است. هنگامی که قندها و نشاسته ها از روی دندان پاک نشوند، باکتری ها به سرعت شروع به تغذیه از روی دندان می کنند و پلاک تشکیل می شوند. پلاک هایی که روی دندان باقی می ماند می تواند زیر یا بالای لثه را به حالت تارتار سفت کند.

تارتار جداشدن پلاك را دشوارتر كرده و محفظه ای براي باكتري ها ايجاد مي كند.

حمله پلاک

اسیدهای موجود در پلاک مواد معدنی موجود در مینای دندان سخت و بیرونی را از بین می برند و این فرسایش باعث سوراخ شدن مینای دندان می شود. هنگامی که قسمت های مینای دندان از بین بروند، باکتری ها و اسید می توانند به لایه بعدی دندان بنام عاج انتقال پیدا کنند. عاج از مینای دندان نرمتر بوده و نسبت به اسید از مقاومت کمتری برخوردار است. عاج دارای لوله های ریز است که به طور مستقیم با عصب دندان ارتباط برقرار می کند و باعث ایجاد حساسیت در دندان می شود. در صورتی که تخریب ادامه یابد، با پوسیدگی دندان، باکتری ها و اسید پیشروی خود را از طریق دندان ادامه می دهند و در کنار مواد داخلی دندان (پالپ) حاوی اعصاب و رگ های خونی حرکت می کنند.

پالپ به وسیله باکتری متورم و تحریک می شود. از آنجا که جایی برای گسترش تورم در داخل دندان وجود ندارد، عصب فشرده شده و باعث درد می شود.

ناراحتی حتی می تواند در خارج از ریشه دندان تا استخوان نیز پیش روی کند.

عوامل خطر پوسیدگی دندان

عوامل زیر می توانند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهند:

محل قرارگیری دندان، پوسیدگی، بیشتر در دندان های پشت (مولر و پرمولر) رخ می دهد. دندان های پشت دارای شیارها، چاله ها و ریشه های متعدد هستند که می توانند ذرات غذا در این قسمت ها تجمع کنند. در نتیجه، تمیز نگه داشتن آن ها نسبت به دندان های جلوی صاف، دشوارتر است.

غذاها و نوشیدنی های خاص، غذاهایی که به مدت طولانی به دندان می چسبند (مانند عسل، شکر میوه خشک، کیک، کلوچه، آب نبات و نعناع سخت) بیشتر باعث پوسیدگی می شوند.

تغذیه نوزاد در زمان خواب، وقتی به نوزادان در هنگام خواب بطری های شیر، آب میوه یا سایر مایعات حاوی قند داده می شود، این نوشیدنی ها ساعت ها در حالی که نوزاد خواب است روی دندان های آن ها باقی می مانند و باعث پوسیدگی دندان می شود که به آن، اغلب پوسیدگی دندان بطری کودک گفته می شود.

مسواک زدن ناکافی، اگر به سرعت بعد از خوردن و آشامیدن دندان خود را تمیز نکنید، پلاک به سرعت تشکیل می شود و اولین مراحل پوسیدگی می تواند آغاز شود.

استفاده ناکافی از فلوراید، فلوراید، یک ماده معدنی طبیعی است که به جلوگیری از حفره ها کمک می کند و حتی می تواند اولین مراحل آسیب به دندان را به تعویق بیاندازد.

فلوراید، یک ماده رایج در خمیر دندان و شست و شوی دهان است. اما آب بطری معمولاً فاقد فلوراید است.

سن، در ایالات متحده آمریکا، شیوع پوسیدگی دندان در کودکان و نوجوانان بسیار کم است.

هشدار

سالمندان در معرض خطر بیشتری هستند. با گذشت سن، دندان ها می توانند از بین بروند و در برابر پوسیدگی ریشه آسیب پذیرتر شوند. بزرگسالان همچنین ممکن است از داروهای بیشتری استفاده کنند که جریان بزاق را کاهش و خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهد.

خشکی دهان، خشکی دهان در اثر کمبود بزاق ایجاد می شود. برخی از داروهای خاص، برخی شرایط پزشکی، رادیو تراپی به سر یا گردن یا برخی داروهای شیمی درمانی می توانند با کاهش تولید بزاق خطر ابتلا به پوسیدگی را افزایش دهند.

سوزش سر دل یا بیماری رفلاکس معده، دستگاه گوارش (GERD) می تواند باعث رفلاکس معده شود، مینای دندان را از بین ببرد و آسیب قابل توجهی به دندان وارد کند.

• اختلالات اشتها، بی اشتهایی و پرخوری عصبی می تواند منجر به فرسایش و حفره های قابل توجه در دندان شود. اسید معده ناشی از استفراغ مکرر روی دندان ها باعث حل شدن مینا دندان می شود.
• اختلالات خوردن هم می تواند در تولید بزاق اختلال ایجاد کند.

عوارض پوسیدگی دندان

حفره و پوسیدگی دندان به قدری شایع است که ممکن است آن ها را جدی نگیرید و فکر کنید اهمیتی ندارد که کودکان حفره ای در دندان خود داشته باشند. اما حفره ها و پوسیدگی دندان حتی امکان دارد برای کودکانی که هنوز دندان های دائمی ندارند، عوارض جدی داشته باشند.

عوارض حفرات دندان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد
• آبسه دندان
• مشکلات جویدن
• تورم یا چرک اطراف دندان
• آسیب دیدن دندان یا دندان های شکسته
• تغییر موقعیت دندان ها بعد از ریزش دندان

هنگامی که حفره ها و پوسیدگی شدیدتر شوند، ممکن است عوارض بیشتری ایجاد کند:

• درد زیاد
• کاهش وزن یا مشکلات تغذیه ای
• از بین رفتن دندان، که ممکن است بر ظاهر و اعتماد به نفس فرد تأثیر بگذارد.
• در موارد نادر آبسه دندان که می تواند منجر به عفونت های جدی تر شود.

پیشگیری از پوسیدگی دندان

• بعد از خوردن یا آشامیدن با خمیردندان فلوراید مسواک بزنید.
• بهداشت مناسب دهان و دندان می تواند در جلوگیری از حفره و پوسیدگی دندان کمک کند.
• با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید حداقل دو بار در روز و به طور مناسب مسواک بزنید.
• برای تمیز کردن بین دندان های خود، از نخ دندان استفاده کرده یا از پاک کننده بین دندانی استفاده کنید.

دهان خود را بشویید.

• • اگر دندان پزشک احساس کند که ریسک بالایی در احتمال تشکیل حفره دارید، ممکن است توصیه کند که از دهان شویه ها با فلوراید استفاده کنید.

مرتباً به دندان پزشک مراجعه کنید.

• • تمیز کردن حرفه ای دندان ها و معاینات منظم دهان و دندان را انجام دهید، که می تواند در جلوگیری از بروز مشکلات کمک کند.

مقداری آب شیر بنوشید.

• • بیشتر منابع آب عمومی فلوراید اضافه شده است که می تواند به کاهش چشمگیر پوسیدگی دندان کمک کند.
  • اگر فقط آب بطری بنوشید که فلوئورید نداشته باشد، از فواید فلوئورید محروم می شوید.

از ریزه خوری خودداری کنید.

• • هر زمان که نوشیدنی های دیگری به غیر از آب بخورید یا بنوشید، به باکتری های دهان خود کمک می کنید اسیدهایی ایجاد کنند که می تواند مینای دندان را از بین ببرد.
  • اگر در طول روز میان وعده میل  می کنید، احتمال دارد دندان های شما مورد حمله مداوم قرار می گیرند.

غذاهای سالم و مقوی بخورید.

• • برخی غذاها و نوشیدنی ها برای دندان های شما بهتر از سایر غذا هستند.

استفاده از درزگیر

از درزگیر دندان استفاده کنید.

• • درزگیر یک پوشش پلاستیکی محافظ است که روی سطح جویدگی دندان های پشتی قرار می گیرد. درزگیر دندان شیارها و میخچه هایی را که تمایل به جمع آوری مواد غذایی دارند، را از مینای دندان در مقابل پلاک و اسید محافظت می کند. مراكز كنترل و پيشگيري از بيماري ها (CDC) درزگيري را براي كودكان سن مدرسه توصيه مي كند.
  • درزگیرها ممکن است قبل از تعویض چندین سال دوام بیاورند، اما باید به طور مرتب بررسی شوند.

فلوراید درمانی

• • اگر از طریق آب آشامیدنی فلوئوریده و منابع دیگر فلوئورید کافی استفاده نکنید، دندان پزشک ممکن است درمان های دوره ای فلوراید را توصیه کند.

درمان های ترکیبی

• • جویدن آدامس دارای زایلیتول همراه با نسخه فلوراید و یک شست و شوی ضد باکتریایی می تواند به کاهش خطر پوسیدگی دندان ها کمک کند.

درمان پوسیدگی دندان

بررسی های منظم می تواند حفره ها و سایر شرایط دندان را قبل از ایجاد علائم نگران کننده تشخیص دهد و منجر به مشکلات جدی تر شود. اگر قبل از شروع درد، حفره درمان شود، احتمالاً نیازی به درمان دیگری نخواهید داشت. درمان حفره ها بستگی به میزان وخامت آن ها و وضعیت خاص شما دارد.

گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:

درمان های فلوراید

 درمان های حرفه ای فلوراید حاوی فلوراید بیشتری نسبت به مقدار موجود در آب شیر، خمیر دندان و شست و شوی دهان می باشد.

ترمیم دندان

تاج ها

برای پوسیدگی گسترده یا ضعیف شدن دندان ها، ممکن است شما نیاز به تاج داشته باشید (یک پوشش مناسب که جایگزین کل تاج طبیعی دندان شما می شود).

کانال های ریشه

هنگامی که پوسیدگی به مواد درونی دندان (پالپ) رسید، ممکن است به یک کانال ریشه نیاز داشته باشید. بعضی اوقات داروها برای پاک کردن هرگونه عفونت در کانال ریشه قرار می گیرند. سپس پالپ را با یک پر کننده جایگزین می شود.

کشیدن دندان

• بعضی از دندان ها به حدی پوسیده می شوند که نمی توان آن ها را ترمیم کرد و باید برداشته شوند.
• کشیدن دندان می تواند شکافی را به وجود آورد که باعث تغییر سایر دندان ها شود.
• در صورت امکان، برای تعویض دندان از دست رفته، دریافت یک پل یا یک کاشت دندان می تواند جایگزین شود.