آنژیوپلاستی و استنت گذاری عروقی

 آنژیوپلاستی و استنت گذاری عروقی، یک روش درمان کم تهاجمی است. این روش برای بهبود جریان خون در مواقعی که رگ یا شریان خیلی باریک یا مسدود است استفاده می شود.

در آنژیوپلاستی، از فلوروسکوپی با اشعه ایکس یا تصویربرداری دیگر برای هدایت کاتتر نوک بالونی (یک لوله پلاستیکی بلند و نازک) به داخل شریان یا ورید به جایی که باریک یا مسدود شده باشد استفاده می شود. بادکنک برای باز شدن رگ باد می شود، سپس تخلیه و خارج می شود.

یک لوله مش سیم به نام استنت ممکن است به طور دائمی در عروق تازه باز شده قرار گیرد تا به باز نگه داشتن آن کمک کند. استنت ها انواع مختلفی دارند. استنت های پوشیده شده از مواد از نوع پارچه را پیوند استنت می نامند.

انواع آنژیوپلاستی

چگونه باید برای آنژیوپلاستی آماده شوم؟

قبل از انجام این روش بهتر است در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید، از جمله مکمل های گیاهی، به پزشک خود اطلاع دهید. انواع آلرژی ها را به ویژه به بی حسی موضعی، بیهوشی عمومی را به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است به شما بگوید که قبل از انجام عمل خود، مصرف آسپرین، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) یا داروهای رقیق کننده خون را متوقف کنید.

در مورد بیماری های اخیر یا سایر شرایط پزشکی به پزشک خود اطلاع دهید. به غیر از داروها، پزشک ممکن است به شما بگوید چندین ساعت قبل از عمل چیزی نخورید و ننوشید.

تجهیزات آنژیوپلاستی چیست؟

در این روش ها از تجهیزات تصویربرداری با اشعه ایکس، کاتتر بالون، غلاف، استنت و سیم راهنما استفاده می شود.

تجهیزات معمولاً برای این معاینه از یک جدول رادیوگرافی، یک یا دو لوله اشعه ایکس و یک مانیتور تلویزیونی مانند تشکیل شده است که در اتاق معاینه قرار دارد. از فلوروسکوپی که اشعه ایکس را به تصاویر ویدئویی تبدیل می کند هم استفاده می شود. این فیلم توسط دستگاه اشعه ایکس و یک آشکارساز تولید می شود که بر روی میزی که بیمار روی آن قرار دارد معلق است.

سیم راهنما

سیم راهنما سیم نازکی است که برای هدایت محل قرارگیری کاتتر، سوند بالون آنژیوپلاستی و استنت عروقی استفاده می شود. غلاف یک لوله عروقی است که در شریان مانند شریان استخوان ران در کشاله ران قرار می گیرد.

کاتتر بالونی

کاتتر بالونی یک لوله پلاستیکی بلند و باریک است که در انتهای آن یک بالون کوچک قرار دارد. استنت یک لوله مش کوچک و مفتولی است. بادکنک ها و استنت ها در اندازه های مختلف متناسب با اندازه شریان بیمار هستند.

استنت ها

استنت ها به صورت مشبک و لوله های فلزی طراحی شده اند که همزمان با کاتتر به بدن وارد می شوند. آنها در داخل رگ منبسط می شوند تا دیواره ها باز گردند. در برخی موارد، یک استنت ممکن است دارای یک پارچه مصنوعی باشد.

تجهیزات دیگری که ممکن است در طی این روش استفاده شود شامل خط داخل وریدی (IV)، دستگاه سونوگرافی و دستگاه هایی است که ضربان قلب و فشار خون بیمار را کنترل می کنند.

در این روش کاتتر بالون از طریق پوست وارد یک سرخرگ شده و به محل انسداد جایی که بادکنک باد می شود پیش می برد تا رگ باز را باز کند. در این فرآیند، بالون دیواره شریان را منبسط می کند و جریان خون را از طریق شریان افزایش می دهد. ممکن است یک استنت در محل درمان قرار گیرد تا شریان را باز نگه دارد. آنژیوپلاستی و استنت گذاری باید فقط توسط پزشکی انجام شود که در این روش های کم تهاجم آموزش های لازم را دیده باشد.

روش آنژیوپلاستی چگونه انجام می شود؟

برای انجام گرفتن این روش بیمار بر روی یک میز دراز می کشد و مانیتورهایی برای کنترل ضربان قلب، فشار خون، سطح اکسیژن و نبض به بیمار متصل می شود. در این روش ممکن است از آرام بخشی متوسط استفاده شود. بیمار معمولا نیازی به لوله تنفس ندارد. با این حال، برخی از بیماران ممکن است به بیهوشی عمومی نیاز داشته باشند. ناحیه ای از بدن که قرار است کاتتر در آن قرار گیرد، استریل شده و با یک پارچه جراحی پوشانده می شود.

پزشک ناحیه را با بی حسی موضعی بی حس می کند. یک برش پوست بسیار کوچک در محل ایجاد می شود.

غلاف ابتدا به داخل رگ خونی وارد می شود.با هدایت اشعه ایکس زنده، پزشک کاتتر را از طریق پوست وارد کرده و از طریق رگ های خونی هدایت می کند تا زمانی که به انسداد برسد. هنگامی که کاتتر در محل قرار گرفت، مواد حاجب به داخل رگ تزریق می شود تا آنژیوگرام انجام شود. آنژیوگرام تصویر اشعه ایکس از داخل رگ های خونی است. این تصاویر به پزشک کمک می کند تا انسداد را تشخیص دهد

با استفاده از هدایت اشعه ایکس، پزشک با سیم راهنما از محل انسداد عبور می کند… پس از عبور از انسداد، بالون برای مدت کوتاهی باد می شود. گاهی اوقات بالون باید بیش از یک بار باد شود. یا رگ های خونی دیگر باید در همان روش درمان شوند.

بسیاری از اوقات، استنت ها باید به طور دائمی در داخل رگ خونی قرار بگیرند تا به باز نگه داشتن آن کمک کنند. برخی از استنت ها می توانند به تنهایی باز شوند. برخی دیگر ممکن است برای باز شدن به یک بادکنک نیاز داشته باشند. استنت های بادکنکی معمولاً در برابر دیواره رگ های خونی منبسط می شوند. وقتی بادکنک تخلیه و برداشته شود، استنت باقی می ماند. استنت دائمی مانند داربست برای شریان عمل می کند. استنت های روکش دارویی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مورد استفاده قرار گرفته است.

در طی آنژیوپلاستی چه حسی را تجربه خواهم کرد؟

وقتی آنژیوپلاستی انجام گرفت، کاتتر برداشته می شود و برای جلوگیری از خونریزی به محل برش داده شده فشار زیادی وارد می شود. هیچ بخیه ای روی پوست دیده نمی شود. دهانه ریز پوست با پانسمان پوشانده خواهد شد.

وقتی این روش انجام شد، بیمار به یک اتاق ریکاوری منتقل می شود. این روش اغلب به صورت سرپایی انجام می شود. با این حال، برخی از بیماران ممکن است به دنبال این روش نیاز به پذیرش داشته باشند. در صورت نیاز به بستری شدن از پزشک خود علت آن را بپرسید.

در طی آنژیوپلاستی و هنگام قرار دادن کاتتر ممکن است احساس فشار جزئی کنید اما هیچگونه ناراحتی جدی ایجاد نمی شود. هنگامی که ماده حاجب از طریق بدن عبور می کند، شما ممکن است احساس گرما کنید. این شرایط به سرعت برطرف می شود.

معمولاً هنگام باد کردن بادکنک، احساس ناراحتی خفیف در بیماران می شود. این به این دلیل است که شریان کشیده می شود. ناراحتی هنگام باز شدن یا گشاد شدن رگها بیشتر می شود. با تخلیه بادکنک، این ناراحتی باید کاهش یابد.

بعد از جراحی، دستگاه هایی برای کنترل ضربان قلب و فشار خون به بدن شما متصل می شوند. محلی که سوند در آن قرار داده شده ممکن است کبود و زخم باشد؛ اما این وضعیت کاملا موقتی است. فشار خون و ضربان قلب شما برای چندین ساعت کنترل می شود. محل سوند شما نیز از نظر خونریزی یا تورم بررسی خواهد شد. پزشک ممکن است برای شل کردن عروق، محافظت در برابر اسپاسم عروق و جلوگیری از لخته شدن خون، دارویی برای شما تجویز کند.

بعد از آنژیوپلاستی چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟

اگر در طی آنژیوپلاستی از ماده حاجب استفاده شده باشد، بدن سعی می کند بعد از جراحی با ادرار آن را دفع کند.

در خانه باید استراحت کنید و مایعات زیادی بنوشید. حداقل به مدت 24 ساعت از بلند کردن اجسام سنگین و ورزش شدید خودداری کنید. باید از کشیدن سیگار به صورت دائمی خودداری کنید. استعمال دخانیات دلیل اصلی تصلب شرایین است. اگر خونریزی از محل قرارگیری سوند شروع شد، باید دراز بکشید. به محل فشار آورده و با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت تغییر رنگ پا یا احساس درد یا گرم شدن محل قرارگیری کاتتر، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

بعد از انجام این روش، ممکن است برای شما آسپرین یا رقیق کننده خون تجویز شود. این داروها می توانند از تشکیل لخته خون جلوگیری کنند. پزشک با آزمایش مکرر خون، تأثیر برخی از داروها را کنترل می کند.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) احتمالاً می تواند بلافاصله پس از استنت گذاری انجام شود. استنت های امروزی برای ام آر آی بی خطر تلقی می شوند، اما ممکن است چندین هفته بعد از استنت گذاری به ام آر آی نیاز داشته باشید. ردیاب های فلزی تأثیری در استنت ندارند.

مزایای آنژیوپلاستی چیست؟

در مقایسه با جراحی بای پس آنژیوپلاستی با بالون و قرار دادن استنت بسیار کمتر تهاجمی و نسبتاً کم خطر و کم هزینه هستند. این روش ها با استفاده از بی حسی موضعی انجام می شود. از آنجا که در اکثر بیماران بیهوشی عمومی مورد نیاز نیست، بنابراین نیازی به بستری شدن طولانی مدت ندارد. جراحی آنژیوپلاستی نیازی به برش ندارد و بیمار بعد از مدت کوتاهی می تواند به فعالیت های روزمره خودش برگردد.

عوارض آنژیوپلاستی 

عوارض عمده بعد از آنژیوپلاستی نادر است. با این حال، قرار دادن کاتتر ممکن است به رگ آسیب برساند. همچنین خطر لخته شدن خون یا پارگی رگ بسیار کم است.

انسداد مجدد

وقتی آنژیوپلاستی به تنهایی انجام می شود، انسداد می تواند دوباره عود کند. بیشتر این شریان ها می توانند دوباره با موفقیت باز شوند. این امر همچنین می تواند در زمان قرارگیری استنت در شریان در آنژیوپلاستی رخ دهد.

خونریزی شدید

خونریزی شدید از محل قرار دادن کاتتر ممکن است به داروی خاص یا تزریق خون نیاز داشته باشد. در صورت انجام آنژیوپلاستی و یا استنت گذاری روی شریان کاروتید، خطر سکته مغزی وجود دارد.

یک عارضه نادر همراه با آنژیوپلاستی بستن ناگهانی رگ است. این انسداد در ناحیه تحت درمان معمولاً طی 24 ساعت پس از عمل اتفاق میفتد. در این شرایط ممکن است از دارویی برای حل لخته ها و به دنبال آنژیوپلاستی یا استنت گذاری استفاده شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی بای پس اورژانسی باشد.

سایر عوارض نادر شامل حمله قلبی و مرگ ناگهانی قلبی است. علاوه بر آن، در صورت تزریق ماده حاجب، احتمال بروز واکنش آلرژیک بسیار ناچیز است.

هر روشی که کاتتر را درون رگ خونی قرار دهد خطرات خاصی را به همراه دارد. این خطرات شامل آسیب به رگ خونی، کبودی یا خونریزی در محل سوراخ شدن و عفونت است. پزشک اقدامات احتیاطی را برای کاهش این خطرات انجام می دهد.

مواد حاجب ممکن است باعث کاهش عملکرد کلیه شود، به خصوص اگر از قبل وجود داشته باشد. پزشک شما عملکرد کلیه شما را قبل از عمل بررسی می کند تا این خطر را کاهش دهد.

محدودیت های آنژیوپلاستی و استنت گذاری 

آنژیوپلاستی با استنت گذاری عروقی تنها یکی از راه های درمان عروق تنگ یا مسدود شده است.

آنژیوپلاستی بیماری زمینه ای تصلب شرایین را معکوس یا درمان نمی کند. ایجاد تغییر در شیوه زندگی، از جمله رعایت رژیم غذایی سالم که چربی اشباع شده کمی داشته باشد، ورزش و سیگار نکشیدن برای بیماران بسیار مهم است. بیماران مبتلا به دیابت، فشار خون بالا و یا کلسترول بالا باید از برنامه درمانی تجویز شده توسط پزشکان پیروی کنند. در صورت مسدود شدن مجدد همان شریان، آنژیوپلاستی ممکن است تکرار شود، حالتی که به آن تنگی مجدد گفته می شود. اگر استنت قرار داده شود، احتمال تنگی مجدد کاهش می یابد اما هنوز هم می تواند رخ دهد.

فقط در حدود نیمی از بیماران مبتلا به فشار خون عروقی کلیوی ناشی از تصلب شرایین، فشار خون آنها با موفقیت درمان شده یا با آنژیوپلاستی یا استنت گذاری بهبود می یابد. تا زمان انجام این کار، بسیاری از این بیماران در شریان های کوچک کلیه دچار بیماری هستند که به آنژیوپلاستی پاسخ نمی دهد.

آنژیوپلاستی در کدام بیماری ها تاثیر کمتری دارد؟

آنژیوپلاستی و استنت گذاری عروق برای بیماری شریان محیطی (PAD) که بر عروق لگن و پاها تأثیر می گذارد، در صورت باریک شدن عروق متعدد پا یا در هنگام باز شدن رگ های کوچک، موفقیت کمتری دارد. بیماران مبتلا به PAD می توانند از ترک سیگار، رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و کنترل کلسترول خون بهره مند شوند.

آنژیوپلاستی و استنت گذاری شریان کاروتید مورد تأیید FDA است. ممکن است از دستگاه فیلتر اختصاصی در هنگام استنت گذاری برای جلوگیری از عبور لخته های خون و پلاک های دیگر به مغز استفاده شود. روش جراحی سالهاست که انجام می شود. اثبات شده است که موثر و بی خطر است که توسط جراحان ماهر انجام شود. با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای استنت گذاری شریان کاروتید مشورت کنید.