پارگی مینیسک یکی از شایع ترین آسیب های زانو است. هرگونه فعالیت بدنی که باعث شود تا زانو به شدت دچار چرخش شده یا پیچ بخورد می تواند باعث پارگی مینیسک زانو شود. به خصوص هنگامی که وزن کامل فرد بر روی زانوی چرخیده بیفتد، احتمال پارگی مینیسک نیز تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
هر زانو دارای دو قطعه C شکل از غضروف است که در بین ساق پا و استخوان ران همانند کوسن عمل کرده و مانع ساییده شدن این استخوان ها می شود. پارگی ناشی از مینیسک می تواند با درد، تورم و مشکلات حرکتی در زانو همراه باشد. همچنین فرد در نتیجه پارگی مینیسک زانو ممکن است مشکلاتی در تکان دادن زانو داشته باشد و نتواند به طور کامل زانوی خود را تکان بدهد.
درمان های مراقبتی بعد از پارگی مینیسک شامل استراحت، استفاده از یخ و داروها است. گاهی اوقات با گذشت زمان و استفاده از مسکن ها برای کاهش درد، پارگی خود به خود بهبود می یابد. حتی نیاز به درمان خاصی برای آن نخواهد بود. با این حال در بعضی از موارد پارگی مینیسک ممکن است فرد برای بهبود نیاز به انجام عمل جراحی داشته باشد.
علت پارگی مینیسک
پارگی مینیسک می تواند ناشی از هرگونه فعالیتی باشد که باعث چرخش و پیچیده شدن یکباره زانو شود. حتی حرکاتی مثل زانو زدن، حرکت اسکوات یا بلند کردن اجسام سنگین نیز می تواند باعث بروز پارگی مینیسک زانو در فرد شود.
در بزرگسالان و افراد مسن، تغییرات مربوط به افزایش سن می تواند با کوچک ترین ضربه و آسیبی باعث بروز پارگی مینیسک زانو شود.
عوامل خطر پارگی مینیسک
انجام فعالیت هایی که باعث چرخش یکباره زانو و تغییر ناگهانی محور زانو در حین حرکت شوند، بدون شک احتمال بروز پارگی مینیسک را تا حد قابل توجهی افزایش خواهند داد. به همین خاطر احتمال پارگی مینیسک زانو به خصوص در ورزشکارانی که در رشته های تماسی مثل فوتبال، تنیس یا بسکتبال فعالیت می کنند بسیار بیشتر از دیگران خواهد بود.
همچنین با افزایش سن خطر پاره شدن مینیسک نیز تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت. علاوه بر این اضافه وزن از جمله مواردی است که با وارد کردن فشار بیشتر به زانو و افزایش آسیب دیدگی، احتمال پارگی مینیسک را بیشتر خواهد کرد.
علائم پارگی مینیسک
در صورتی که فردی دچار پارگی مینیسک شده باشد، احتمالاً شاهد بروز علائم و نشانه های زیر در ناحیه زانو خواهد بود:
- سر و صدا زانو
- تورم و خشکی مفصل
- درد به خصوص در هنگام چرخش یا تغییر جهت زانو
- مشکل در صاف کردن زانو به طور کامل
- احساس قفل شدن زانو در هنگامی که فرد سعی در حرکت کردن دارد
- احساس ضعف در ناحیه زانو در هنگام حرکت
زمان مراجعه به پزشک
اگر دچار درد یا تورم در ناحیه زانو شدید و نمی توانید به هیچ وجه زانوی پای آسیب دیده خود را تکان دهید، بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک متخصص مراجعه کنید.
عوارض پارگی مینیسک
پارگی مینیسک زانو می تواند با احساس ضعف در زانو و ناتوانی در حرکت دادن زانو یا درد دائمی همراه باشد. علاوه بر این احتمال بروز آرتروز در زانوی آسیب دیده تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
تشخیص پارگی مینیسک
پارگی مینیسک غالباً با معاینه وضعیت فرد توسط پزشک قابل تشخیص است. در حین این معاینه احتمالاً پزشک از فرد درخواست می کند تا زانوی خود را در وضعیت های مختلف قرار داده و سپس پیاده روی کوتاهی در داخل مطب داشته و حرکت اسکوات را انجام دهد تا در صورت بروز پارگی مینیسک، علائم و نشانه ها به تشخیص دقیق تر آن کمک کند.
تصویر برداری ها
- اشعه ایکس. مینیسک زانو از جنس غضروف است. به همین خاطر تصویر برداری اشعه ایکس به تشخیص پارگی مینیسک کمکی نخواهد کرد. اما تصویر گرفته شده از زانو می تواند به تشخیص مشکلات دیگر زانو کمک زیادی کند.
- ام آر آی. در این شیوه تصویر برداری از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی برای تصویر برداری دقیق از بافت نرم و سخت در داخل زانو استفاده خواهد شد. این شیوه تصویر برداری بدون شک بهترین گزینه برای تشخیص دقیق پارگی مینیسک زانو است.
آرتوسکوپی
در بعضی موارد، پزشک شما ممکن است از ابزاری موسوم به آرتروسکوپ برای معاینه وضعیت داخلی زانو استفاده کند. آرتروسکوپ از طریق یک برش کوچک در نزدیکی زانوی شما وارد بافت زانو شده و به تشخیص پارگی مینیسک کمک خواهد کرد.
این دستگاه دارای یک چراغ و یک دوربین بسیار کوچک است که یک تصویر بزرگ شده از بخش های داخلی زانو را بر روی صفحه نمایش نشان خواهد داد. در صورت لزوم، می توان ابزارهای جراحی مورد نیاز را از طریق شکاف ایجاد شده برای دستگاه آرتروسکوپ یا از طریق برش های کوچک جدید در زانو وارد بافت زانو کرده تا در صورت امکان پارگی به وجود آمده را اصلاح یا ترمیم کرد.
درمان پارگی مینیسک
درمان اولیه
درمان پارگی مینیسک بسته به نوع، اندازه و محل پارگی فرد با احتیاط زیاد شروع خواهد شد.
پارگی های مرتبط با آرتروز اغلب به مرور زمان با درمان آرتروز بهبود خواهد یافت. بنابراین معمولاً در این موارد از جراحی استفاده نخواهد شد. بسیاری از پارگی های دیگر مینیسک نیز که با قفل شدن یا مشکلات حرکتی برای زانو همراه نیستند با گذشت زمان درد ناشی از آن ها کمتر شده و در نتیجه نیازی به انجام عمل جراحی نخواهند داشت.
پزشک ممکن است درمان های زیر را توصیه کند:
- استراحت. پرهیز از فعالیت هایی که باعث شدت گرفتن درد زانو به خصوص فعالیت هایی که شامل چرخاندن یا انداختن وزن بر روی پای آسیب دیده می شوند، بپرهیزید. در صورتی که درد شدیدی در ناحیه زانو احساس می کنید با استفاده از عصا می توانید فشار بر روی زانوها را کمتر کرده و روند بهبودی زانو را تسهیل کنید.
- یخ. استفاده از یخ تا حد زیادی به کاهش درد و تورم ناشی از پارگی مینیسک کمک خواهد کرد. می توانید از یک کیسه سبزیجات یخ زده یا کیسه حاوی یخ برای کمپرس زانوی خود استفاده کرده و بعد از پیچیدن کیسه در داخل حوله آن را به مدت 15 دقیقه بر روی زانوی خود قرار دهید. بهتر است هر 4 یا 6 ساعت این حرکت را تکرار کنید.
- دارو. مسکن های بدون نیاز به نسخه نیز می تواند تا حد زیادی به کاهش دردهای ناشی از پارگی مینیسک کمک کند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی دیگر از اقدامات درمانی است که با تقویت عضلات اطراف زانو به تثبیت مفصل زانو کمک کرده و فشار بر روی زانو را تا حد زیادی کاهش خواهد داد.
عمل جراحی برای درمان پارگی مینیسک
اگر زانوی آسیب دیده علی رغم توانبخشی و درمان های اولیه بازهم دردناک باقی ماند، پزشک ممکن است عمل جراحی را به عنوان شیوه درمانی توصیه کند. گاهی اوقات می توان مینیسک پاره شده در کودکان و نوجوانان را با انجام عمل جراحی ترمیم کرد.
اما در صورتی که پارگی به وجود آمده قابل ترمیم نباشد، مینیسک ممکن است در طی جراحی از طریق برش آرتروسکوپ اصلاح شود. بعد از جراحی نیز می توان با استفاده از ورزش های به خصوصی قدرت و استحکام زانو را افزایش داد.
اگر دچار آرتروز دژنراتیو پیشرفته باشید، پزشک ممکن است عمل جراحی جایگزین کردن زانو را برای شما توصیه کند. برای جوانانی که بعد از عمل جراحی بازهم دچار علائم هستند ولی دچار آرتروز پیشرفته نیستند، پیوند مینیسک ممکن است گزینه مناسبی باشد. این عمل جراحی شامل پیوند مینیسک از ناحیه کشکک می شود.
سبک زندگی و درمان خانگی پارگی مینیسیک
تا حد امکان از فعالیت های شدید به ویژه ورزش هایی که باعث چرخش و پیچیدن یکباره زانوها می شود تا زمان بهبود کامل درد خودداری کنید. داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه و استفاده از یخ می تواند به کاهش درد تا زمانی بهبودی کمک کند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
درد و ناتوانی ناشی از پارگی مینیسک ممکن است باعث شود تا برای تشخیص این عارضه به اورژانس مراجعه کنید. اما در صورتی که به پزشک مراجعه می کنید، بهتر است موارد زیر را در نظر داشته باشید.
از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کنید. از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید. بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:
- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
- اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
- سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.
سوالات پزشک معالج
احتمالاً در حین معاینه پزشک برای تشخیص دقیق تر و انتخاب بهترین شیوه درمانی سؤالاتی را مطرح خواهد کرد. در نتیجه بهتر است آمادگی پاسخگویی به سؤالات زیر را داشته باشید:
- از چه زمانی دچار آسیب دیدگی شدید؟
- در حال حاضر مشغول چه کاری هستید؟
- آیا متوجه صدای شبیه ترکیدن در حین بروز آسیب دیدگی شدید؟
- آیا بعد از عارضه دچار تورم در ناحیه آسیب دیده شدید؟
- آیا در گذشته دچار آسیب دیدگی در ناحیه زانو شده اید؟
- علائم ناشی از این آسیب موقتی است یا به صورت دائمی؟
- آیا انجام حرکات خاصی باعث بهبود یا بدتر شدن علائم ناشی از این آسیب می شود؟
- آیا در حین حرکت و تکان دادن زانو احساس می کنید که زانوی شما قفل شده است؟
- آیا هنگام انداختن وزن خود بر روی زانوی آسیب دیده دچار مشکل شده و احساس ضعف در ناحیه زانو می کنید؟
نتیجه گیری
پارگی مینیسک یکی از شایع ترین آسیب های زانو است. هرگونه فعالیت بدنی که باعث شود تا زانو به شدت دچار چرخش شده یا پیچ بخورد می تواند باعث پارگی مینیسک زانو شود.حتی حرکاتی مثل زانو زدن، حرکت اسکوات یا بلند کردن اجسام سنگین نیز می تواند باعث بروز پارگی مینیسک زانو در فرد شود. در بزرگسالان و افراد مسن نیز، تغییرات مربوط به افزایش سن می تواند با کوچک ترین ضربه و آسیبی باعث بروز پارگی مینیسک زانو شود.
پارگی های مرتبط با آرتروز اغلب به مرور زمان با درمان آرتروز بهبود خواهد یافت. بنابراین معمولاً در این موارد از جراحی استفاده نخواهد شد. بسیاری از پارگی های دیگر مینیسک نیز که با قفل شدن یا مشکلات حرکتی برای زانو همراه نیستند با گذشت زمان درد ناشی از آن ها کمتر شده و در نتیجه نیازی به انجام عمل جراحی نخواهند داشت.
آخرین دیدگاه‌ها