آرتریت واکنشی درد و تورم مفصلی است که در اثر عفونت در قسمت دیگر بدن فرد روده ها، دستگاه تناسلی یا مجاری ادراری به وجود می آید. آرتریت واکنشی در بیشتر موارد زانوها، مفاصل مچ پا و پا را هدف قرار گرفته و همچنین می تواند باعث التهاب چشم، پوست و مجاری ادراری شود. پیش از این آرتریت واکنشی به عنوان سندرم یا نشانگان رایتر شناخته می شد که با ویژگی هایی مثل التهاب چشم، مجرای ادراری و مفاصل مشخص می شد. بیماری آرتریت واکنشی بیماری چندان شایعی نبوده و برای بیشتر افراد مبتلا، علائم و نشانه ها به صورت موقتی ظاهر و سپس ناپدید خواهند شد. نهایتاً علائم این بیماری ظرف 12 ماه از بین رفته و اثری از آن باقی نخواهد ماند.
علت آرتریت واکنشی
آرتریت واکنشی در واکنش به عفونت در بدن، اغلب در روده، دستگاه تناسلی یا مجاری ادراری به وجود خواهد آمد. در صورتی که علائم این عفونت ها خفیف باشند، ممکن است حتی متوجه بروز این عفونت های تحریک کننده بیماری آرتریت واکنشی نشوید. باکتری های بی شماری وجود دارند که می توانند باعث ابتلا به آرتریت ری اکتیو شوند. برخی از این باکتری ها از طریق رابطه جنسی و برخی دیگر از طریق مواد غذایی منتقل خواهند شد. رایج ترین باکتری ها برای ابتلا به بیماری آرتریت واکنشی شامل موارد زیر می شوند:
- کلامیدیا
- سالمونلا
- شیگلا
- یرسینیا
- کامپیلوباکتر
- کلستریدیوم دیفیسیل
البته بیماری آرتریت واکنشی مسری نبوده و نمی تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. با این حال باکتری های ایجاد کننده این بیماری می توانند از طریق جنسی یا مصرف مواد غذایی آلوده به افراد دیگر منتقل شوند. نکته مهم دیگر این است که تنها تعداد معدودی از افرادی که در معرض این باکتری ها قرار می گیرند دچار آرتریت واکنشی می شوند.
عوامل خطر آرتریت واکنشی
برخی از عواملی که احتمال ابتلا به بیماری آرتریت واکنشی را افزایش می دهند، شامل موارد زیر می شوند:
- سن. آرتریت واکنشی بیشتر در بزرگسالان بین 20 تا 40 سال رخ می دهد.
- جنسیت. معمولاً احتمال ابتلای زنان و مردان در پاسخ به عفونت های مربوط به مواد غذایی یکسان خواهد بود. اما از طرف دیگر احتمال ابتلای مردان به بیماری آرتریت ری اکتیو از طریق انتقال باکتری در حین رابطه جنسی بسیار بیشتر از زنان است.
- عوامل ارثی. در حال حاضر یک نشانه ژنتیکی خاص با ابتلا به بیماری آرتریت واکنشی مرتبط است. اما حتی بسیاری از افرادی که این نشانه را دارند هرگز دچار این بیماری نمی شوند.
علائم آرتریت واکنشی
علائم و نشانه های آرتریت واکنشی عموماً یک تا چهار هفته پس از قرار گرفتن در معرض عفونت محرک، بروز پیدا خواهد کرد.
این علائم و نشانه ها معمولاً شامل موارد زیر می شود:
- درد و سفتی مفاصل. درد مفاصل همراه با آرتریت واکنشی بیشتر زانوها، مچ پا و پا فرد مبتلا را درگیر خواهد کرد. همچنین ممکن است شاهد بروز درد در پاشنه پا، کمر یا باسن باشید.
- التهاب چشم. بسیاری از افراد مبتلا به آرتریت واکنشی علاوه بر موارد گفته شده دچار التهاب چشم (ملتحمه) می شوند.
- مشکلات ادراری. ممکن است فرد مبتلا دچار علائمی مثل مشکل و ناراحتی در حین ادرار کردن شود. زیرا این بیماری با التهاب غده پروستات یا دهانه رحم همراه خواهد بود.
- التهاب بافت نرم استخوانی (آنتوزیت). این ممکن است شامل التهاب عضلات، تاندون ها و رباط ها باشد.
- تورم انگشت دستان و پاها. در بعضی موارد، انگشتان دست و پا افراد مبتلا دچار تورم شدیدی شده و شبیه سوسیس به نظر خواهند رسید.
- مشکلات پوستی. آرتریت واکنشی می تواند به شیوه های مختلفی از جمله ضایعات کف پا، کف دست و زخم دهان روی پوست فرد مبتلا تأثیر بگذارد.
- کمر درد. این درد معمولاً در شب هنگام یا صبح ها شدت پیدا می کند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر در طی یک ماه بعد از بروز اسهال یا عفونت دستگاه تناسلی دچار درد مفصل شده اید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری آرتریت واکنشی
به نظر می رسد که عوامل ژنتیکی در احتمال ابتلا به آرتریت واکنشی نقش بسیار مؤثری دارند. با توجه به این موضوع قطعاً قادر به تغییر در ساختار ژنتیکی خود نخواهید بود اما می توانید میزان قرار گرفتن خود در معرض باکتری های مؤثر در ابتلا به آرتریت واکنشی را کاهش دهید. بهتر است از قرار دادن مواد غذایی در دمای مناسب اطمینان حاصل کرده و غذاها را قبل از مصرف به خوبی بپزید. این کار از ورود باکتری های ناقل مثل سالمونلا، شیگلا، یرسینیا و کمپیلوباکتر از طریق مواد غذایی و ابتلا به آرتریت واکنشی جلوگیری خواهد کرد. البته دقت داشته باشید که عفونت های مقاربتی نیز می تواند باعث ابتلا به آرتریت واکنشی شود، در نتیجه با استفاده از کاندوم می توانید از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید.
تشخیص آرتریت واکنشی
در طول معاینه برای تشخیص بیماری آرتریت واکنشی، پزشک احتمالاً مفاصل فرد را از نظر علائم و نشانه های التهاب مثل تورم، گرما، حساسیت در برابر لمس و دامنه حرکتی مورد آزمایش قرار خواهد داد. همچنین پزشک ممکن است چشم ها را از نظر التهاب و پوست را از نظر ضایعات پوستی مورد بررسی قرار دهد.
آزمایش خون برای تشخیص آرتریت واکنشی
پزشک ممکن است برای بررسی های زیر آزمایش خون را تجویز کند:
- علائم التهاب
- شواهدی از عفونت گذشته یا فعلی
- نشانهژنتیکی مرتبط با آرتریت واکنشی
- آنتی بادی های مرتبط با انواع دیگر آرتروز
آزمایش مایع مفصلی
پزشک ممکن است برای آزمایش مایع مفصلی با استفاده از یک سوزن قسمتی از مایع داخل مفصل آسیب دیده را خارج کند.
این مایع مفصلی از نظر موارد زیر مورد بررسی قرار خواهد گرفت:
- شمارش گلبول های سفید. افزایش تعداد گلبولهای سفید ممکن است نشان دهنده ابتلا به التهاب یا عفونت باشد.
- عفونت ها. باکتری های موجود در مایع مفصلی ممکن است نشان دهنده آرتریت سپتیک باشند که منجر به آسیب شدید مفصلی می شود.
- کریستال ها. بلورهای اسید اوریک موجود در مایع مفصل شما ممکن است نشان دهنده ابتلا به نقرس باشد. این نوع آرتروز بسیار دردناک اغلب روی انگشتان بزرگ تأثیر می گذارد.
تصویربرداری
تصویر برداری اشعه ایکس کمر، لگن و مفاصل می تواند نشان دهنده علائم و نشانه های مربوط به بیماری آرتریت واکنشی باشد. البته این تصویربرداری می تواند به تأیید یا رد ابتلای فرد به دیگر آرتریت ها کمک کند.
درمان آرتریت واکنشی
هدف از درمان این بیماری مدیریت علائم و درمان عفونت هایی است که ممکن است هنوز در بدن وجود داشته باشند.
داروها برای درمان آرتریت واکنشی
در صورتی که آرتریت واکنشی توسط یک عفونت باکتریایی به وجود آمده باشد، پزشک ممکن است با توجه به علائم موجود برای درمان این عفونت آنتی بیوتیک تجویز کند. البته تشخیص بهترین نوع آنتی بیوتیک برای درمان بستگی به باکتری های به وجود آورنده بیماری خواهد داشت. داروهای دیگر برای درمان آرتریت واکنشی شامل موارد زیر می شود:
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی. (NSAID) های تجویز شده مانند ایندومتاسین (ایندوکین) می توانند التهاب و درد آرتریت واکنشی را تا حدی تسکین دهند.
- کورتیکواستروئیدها. تزریق کورتیکواستروئید به مفاصل آسیب دیده می تواند التهاب را کاهش داده و به شما اجازه دهد تا فعالیت طبیعی و روزانه خود را از سر بگیرید.
- استروئیدهای موضعی. این داروها ممکن است برای درمان ضایعات پوستی ناشی از آرتریت واکنشی استفاده شود.
- داروهای آرتریت روماتوئید. شواهد محدودی نشان می دهد كه تجویز داروهایی مانند سولفاسالازین (Azulfidine)، متوتركسات (Trexall) یا etanercept (Enbrel) می تواند در بعضی از افراد مبتلا به آرتریت واکنشی، درد و خشکی مفاصل را کاهش دهد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپ با تمرینات هدفمند می تواند به بهبود عملکرد عضلات و مفاصل افراد مبتلا به این بیماری کمک کند. تمرینات تقویتی به تقویت عضلات اطراف مفاصل آسیب دیده کمک کرده و در نتیجه حمایت از مفاصل را تا حد زیادی بهبود خواهند بخشید. علاوه بر این تمرینات ورزشی می توانند خشکی مفاصل را کاهش داده و به بهبود محدوده حرکتی افراد کمک کنند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالاً بعد از بروز علائم و نشانه های این بیماری به پزشک عمومی مراجعه خواهید کرد. پزشک نیز با توجه به علائم و نشانه های بیماری شما را برای ارزیابی بیشتر به پزشک متخصص آتروز (روماتولوژیست) ارجاع خواهد داد. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.
بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:
- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
- اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
- سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.
سوالات بیمار از پزشک
بهتر است در مورد بیماری آرتریت واکنشی سؤالات زیر را از پزشک بپرسید:
- آیا علت احتمالی دیگری وجود دارد؟
- علت احتمالی بروز علائم این بیماری چیست؟
- آیا راهکاری برای کاهش درد مفاصل وجود دارد؟
- برای تشخیص نیاز به انجام چه آزمایشاتی خواهم داشت؟
- چه شیوه درمانی را برای بهبود این بیماری توصیه می کنید؟
- بهبود و درمان این بیماری چه مدت زمان طول خواهید کشید؟
- عوارض جانبی این بیماری در دراز مدت چه مواردی خواهد بود؟
- مبتلا به بیماری های دیگری هستم. چگونه می توانم این بیماری ها را در کنار هم مدیریت کنم؟
- آیا برگه چاپی یا بروشور در مورد این بیماری دارید؟ برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه چه سایتی را پیشنهاد می کنید؟
سوالات پزشک
پزشک احتمالاً در حین تشخیص و معاینه سؤالاتی را مطرح خواهد کرد که بهتر است آمادگی پاسخگویی به آن ها را داشته باشید:
- آیا اخیراً دچار عفونت شده اید؟
- از چه زمانی علائم این بیماری آغاز شد؟
- علائم این بیماری تا چه میزان شدید است؟
- آیا عاملی باعث بهبود علائم این بیماری می شود؟
- آیا علائم دائمی است یا به صورت موقت ظاهر می شود؟
- آیا عاملی باعث شدت گرفتن علائم این بیماری می شود؟
نتیجه گیری
آرتریت واکنشی درد و تورم مفصلی است که در اثر عفونت در قسمت دیگر بدن فرد روده ها، دستگاه تناسلی یا مجاری ادراری به وجود می آید. آرتریت واکنشی در بیشتر موارد زانوها، مفاصل مچ پا و پا را هدف قرار گرفته و همچنین می تواند باعث التهاب چشم، پوست و مجاری ادراری شود. باکتری های بی شماری وجود دارند که می توانند باعث ابتلا به آرتریت ری اکتیو شوند. برخی از این باکتری ها از طریق رابطه جنسی و برخی دیگر از طریق مواد غذایی منتقل خواهند شد. هدف از درمان این بیماری مدیریت علائم و درمان عفونت هایی است که ممکن است هنوز در بدن وجود داشته باشند.
آخرین دیدگاه‌ها