خطرات قطع ناگهانی داروهای ضد افسردگی

یکی از مهمترین خطرات قطع ناگهانی داروهای ضد افسردگی، شروع مجدد افسردگی بیمار می باشد. اکثر بیماران بدون نظر پزشک داروها را قطع می کنند. این در حالی است که برخی از مصرف کنندگان این دارو ها به محض اینکه، احساس بهتری دارند، فکر می کنند حال آنها بسیار خوب شده و مصرف دارو را به طورخودسرانه قطع می کنند.

اما در بیشتر موارد قطع ناگهانی دارو های ضد افسردگی منجر به بروز علائم قطع می شود. بر همین اساس بهتر است حتی با احساس بهبودی کامل، مصرف داروهای خود را تا پایان دوره درمان ادامه دهید.

داروهای ضد افسردگی در درمان افسردگی موفقیت آمیز هستند، اما هیچ دارویی به تنهایی اثربخش نیست و درمان کاملاً به بیمار و شرایط فردی وی بستگی دارد. برای نتایج موثر و مشاهده هرگونه عارضه جانبی باید به طور منظم داروها را برای چندین هفته مصرف کنید.

داروهای ضد افسردگی به تعادل مواد شیمیایی مغز موسوم به انتقال دهنده های عصبی کمک می کنند. این مواد شیمیایی مغز، بر روحیه و احساسات شما تأثیر می گذارد. عدم تعادل این مواد می تواند باعث افسردگی اساسی یا اختلالات اضطرابی شود. داروهای ضد افسردگی این عدم تعادل را اصلاح می کنند اما مصرف آنها برای تاثیر گذاری کامل ممکن است چهار هفته یا بیشتر طول بکشد.

اگر به دلیل عوارض جانبی احتمالی دارو ها تصمیم گرفته اید مصرف دارو را قطع کنید، به این نکته توجه کنید که تشخیص هر روش درمانی مناسب با وضعیت شما به آزمون و خطا نیاز دارد. بر همین اساس باید دارو و دوز های مختلفی را مصرف کنید تا بهترین گزینه درمان برای شما مشخص شود.

بدون مشورت با پزشک، هرگز مصرف دارو خود را قطع نکنید. حتی در برخی شرایط ممکن است بعد از قطع دارو، علائم بیماری برگردند. قطع بدون مشورت با پزشک می تواند خطرناک باشد.  اگر علائم بیماری بعد از قطع دارو برگردند احتمال دارد مصرف دوباره داروهای ضد افسردگی هفته ها طول بکشد. از طرفی هم خودکشی یک از عوارض جدی قطع ناگهانی دارو است.

خطرات قطع ناگهانی داروهای ضد افسردگی

قطع ناگهانی دارو ها ممکن است باعث علائم قطع و حتی شدیدتر شدن افسردگی شود. برخی از عوارض جانبی قطع، عبارتند از:

سندرم قطع یکی از خطرات قطع ناگهانی داروهای ضد افسردگی

سندرم قطع دارو ضد افسردگی که به آن قطع ضد افسردگی نیز گفته می شود، هنگامی رخ می دهد که فرد به طور ناگهانی مصرف داروی ضد افسردگی را متوقف کند. بسیاری از افراد ممکن است در این شرایط مشکلات جسمی مثل آنفولانزا یا ناراحتی معده را داشته باشند. همچنین احتمال دارد بیمار افکار یا تصاویر مزاحم را تجربه کنند.

طولانی شدن دوره درمانی ناشی از قطع دارو

قطع دارو می تواند برنامه درمانی شما را به تاخیر بیاندازد. حتی ممکن است منجر به بدتر شدن علائم شما و طولانی شدن دوره درمانی بعدی شود.

افکار خودکشی

عدم مصرف درست دارو های ضد افسردگی ممکن است خطر افکار خودکشی و احتمال بروز خودکشی را افزایش دهد. انجمن پیشگیری از خودکشی آمریکا در این باره هشدار می دهد که خودکشی یکی از رایج ترین مشکلات روانی در بیماران مبتلا به افسردگی است.

بدتر شدن علائم

قطع داروی ضد افسردگی ممکن است سایر علائم افسردگی مانند سردرد، درد یا بی خوابی را بدتر کند. علاوه بر این، افسردگی درمان نشده می تواند مدیریت سایر بیماری ها را برای شما دشوار کند.

سایر علائم قطع داروی ضد افسردگی

• اسهال
• سردرد
• تعریق
• کابوس
• استفراغ
• اضطراب
• خستگی
• حالت تهوع
• مشکل خواب
• گرفتگی شکم
• علائم شبیه آنفولانزا
• افسردگی و تغییرات خلقی

داروهای ضد افسردگی و بارداری

خانم های که متوجه بارداری خود شده اند، بهتر است مصرف داروهای ضد افسردگی خود را قطع نکنند. طبق انجمن زنان و زایمان آمریکا، خانم هایی که مشکلات روانی دارند اما مشکل خود را درمان نکرده اند و یا به دنبال درمان مشکل خود نیستند، در دوران بارداری ممکن است کمتر از خودشان مراقبت کنند. علاوه بر آن، خانم هایی که در دوران بارداری ، دارو های ضد افسردگی مصرف می کنند بهتر است به پزشک خود در مورد روند درمانی خود اطلاع بدهند.

روند قطع داروهای ضد افسردگی

 برخی از بیماران مبتلا به افسردگی مجبورند مصرف داروهای خود را در طولانی مدت ادامه بدهند؛ اما برخی از بیماران دوره درمانی آنها از چند هفته تا چند ماه متغیر است. بهترین راه برای قطع مصرف داروی ضد افسردگی این است که مصرف دارو را زیر نظر پزشک به تدریج کاهش دهید. علاوه بر آن می توانید با پزشک خود در مورد تغییرات سبک زندگی برای بهبود سلامت کلی خود، کاهش علائم افسردگی و پیشگیری از بروز دوباره افسردگی مشورت کنید. برخی از مواردی که می توانید در مورد آن با پزشک مشورت کنید، عبارتند از:

• ورزش
• مراقبه
• خواب زیاد
• کاهش و مدیریت استرس
• سوء استفاده از الکل و مواد مخدر
• خوردن وعده های غذایی سالم و متعادل

علائم و عوارض قطع دارو در افراد مختلف، متفاوت است. هیچ راهی برای تشخیص اینکه چه افرادی علائم قطع را تجربه می کنند و چه افرادی علائمی از قطع دارو را نخواهند داشت، وجود ندارد.

تعویض داروهای ضد افسردگی

معمولا پزشک و یا روانپزشک روند درمانی مبتلایان به افسردگی را با داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) یا مهارکننده جذب مجدد سروتونین-نوراپی نفرین (SNRI) شروع می کند.  بررسی علائم و عوارض این داروها در بیماران ممکن است چند هفته طول بکشد. با این حال، اکثر بیماران با اولین داروی ضد افسردگی که مصرف می کنند، خوب نمی شود. در شرایطی که مصرف یک داروی ضد افسردگی موثر نباشد، پزشکان ممکن است دوز دارو را افزایش دهند یا سایر روش های درمانی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) را تجویز کنند.

اگر دارو اولیه در شما منجر به بروز عوارض جانبی مانند افزایش وزن یا کاهش میل جنسی شود که نتوانید این عوارض را تحمل کنید پزشک ممکن است نوع دارو را تغییر دهد. بدون مشورت با پزشک، تحت هیچ شرایطی مصرف دارو را قطع نکنید. تعویض دارو یک فرایند دقیق و کامل است.

پزشک از چهار روش مختلف برای تغییر دارو های ضد افسردگی استفاده می کند، این راهکارها عبارتند از:

سوئیچ مستقیم. در این روش، بیمار مصرف داروی فعلی خود را متوقف کرده و از روز بعد داروی ضد افسردگی جدیدی را شروع می کند.  این روش تغییر دارو برای داروهای ضد افسردگی SSRI یا SNRI کاربرد دارد.

سوئیچ مخروطی و فوری. در این روش بیمار به تدریج مصرف داروی فعلی خود را کاهش می دهد. به محض قطع کامل داروی اول، مصرف دارو دوم شروع می شود.

سوئیچ، مخروطی و شستشو. در این روش، بیمار به تدریج مصرف دارو اول را کاهش می دهد. سپس بعد از یک یا شش هفته که اثرات دارو در بدن بیمار از بین برود، مصرف دارو جدید شروع می شود. این روش از تداخل دو دارو جلوگیری می کند.

مخروطی متقاطع. در این روش، بیمار همراه با افزایش دوز دارو دوم، به تدریج مصرف دارو اول خودش را کاهش می دهد.

اینکه پزشک کدام یک از این روش ها را برای تغییر دارو انتخاب کند به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله:

• شدت علائم بعد از قطع دارو
• نگرانی در مورد علائم. روش مخروطی متقاطع می تواند از بروز علائم قطع جلوگیری کند.
• نوع دارو. برخی از  داروهای ضد افسردگی ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشند در این شرایط از روش مخروط متقاطع نمی توان برای تغییر دارو استفاده کرد. به عنوان مثال، کلومیپرامین (آنافرانیل) را نمی توان با SSRI ها، دولوکستین (Cymbalta) یا ونلافاکسین (Effexor XR) قطعیب کرد.

کاهش مصرف داروهای ضد افسردگی

در شرایطی که بیش از شش هفته از داروهای ضدافسردگی استفاده کرده باشید، بدن شما ممکن است به دارو عادت کند. بر همین اساس قطع ناگهانی دارو می تواند منجر به بروز علائم زیر شود:

• سردرد
• سرگیجه
• اضطراب
• خستگی
• حالت تهوع
• اختلال خواب
• تحریک پذیری
• علائم شبیه آنفولانزا
• بازگشت علائم افسردگی
• احساساتی مانند شوک الکتریکی

داروهای ضد افسردگی باعث اعتیاد نمی شوند. از طرفی هم علائم قطع نشانه ای از اعتیاد شما به این دارو نیست. چون اعتیاد باعث تغییرات شیمیایی واقعی در مغز می شود که شما را وادار به مصرف بیشتر دارو می کند؛ اما در دارو های ضد افسردگی این گونه نیست؛ کاهش مصرف تدریجی داروهای ضدافسردگی در پیشگیری از بروز این علائم موثر است. با کاهش تدریجی دوز دارو طی یک دوره چهار هفته یا بیشتر، به بدن خود فرصت سازگاری با دارو جدید را می دهید.

دوره بدون دارو

 دوره بدون دارو زمان انتظار چند روزه یا چند هفته پس از قطع داروی قدیمی و قبل از شروع داروی جدید است، البته این دوره حتما باید با نظر پزشک باشد. در طی این دوره بدن فرصت مناسب را برای از بین بردن اثرات دارو قبلی پیدا می کند. پس از پایان دوره بدون دارو، مصرف دارو جدید معمولاً با دوز کم شروع می شود. پزشک به تدریج دوز دارو را افزایش می دهد تا زمانی که علائم شما تسکین پیدا کند.

عوارض جانبی تغییر داروها

تغییر از یک داروی ضد افسردگی به داروی دیگر می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. مصرف داروی جدید قبل از تمام شدن اثرات داروی قبلی در بدن می تواند منجر به بروز بیماری به نام سندرم سروتونین (SS) شود.

علائم سندرم سروتونین، عبارتند از:

• گیجی
• لرزش
• اسهال
• تعریق زیاد
• عصبی بودن
• تحریک پذیری
• ضربان قلب سریع

این سندرم حتی در موارد شدیدتر می تواند منجر به بروز علائم زیر شود:

• تشنج
• فشار خون بالا
• اسپاسم عضلات
• افزایش دمای بدن
• ضربان قلب نامنظم

در صورت مشاهده هر یک از این علائم بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.

در این شرایط مصرف داروی جدید ممکن است عوارض جانبی متفاوتی نسبت به داروی مصرفی شما داشته باشد. عوارض جانبی ضد افسردگی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• یبوست
• خستگی
• تاری دید
• حالت تهوع
• افزایش وزن
• خشکی دهان
• اختلال در خواب
• از دست دادن میل جنسی

اگر عوارض جانبی دارید که بهبود نمی یابند، با پزشک خود مشور کنید.

انتخاب داروی ضد افسردگی مناسب

افراد ممکن است نسبت به یک داروی ضد افسردگی، واکنش مختلف نشان دهند. به عنوان مثال، یک داروی خاص امکان دارد برای شما مناسب تر از شخص دیگری باشد یا نسبت به مصرف یک داروی ضد افسردگی خاص عوارض جانبی بیشتر و یا کمتر داشته باشید.

صفات ارثی در تأثیر دارو های ضد افسردگی ها نقش دارند. اگر یک خویشاوند نزدیک دارید که به یک داروی ضد افسردگی خاص پاسخ داده است، به پزشک بگویید، زیرا این می تواند انتخاب خوبی برای نوع دارو باشد.

در بعضی موارد، نتایج آزمایش خون، می تواند سرنخ هایی درباره نحوه پاسخ بدن شما به یک داروی ضد افسردگی خاص نشان دهد. با این وجود متغیرهای دیگر می توانند در پاسخ شما به دارو تأثیر بگذارد.

در هنگام انتخاب داروی ضد افسردگی، پزشک علائم ، هرگونه مشکلات مربوط به سلامتی، سایر داروهایی که مصرف می کنید را در نظر می گیرد.

به طور طبیعی، ممکن است چندین هفته یا بیشتر طول بکشد تا یک داروی ضد افسردگی به طور کامل اثر کند و عوارض جانبی اولیه را کاهش دهد. پزشک می تواند برخی از تنظیمات دوز یا داروهای ضد افسردگی مختلف را توصیه کند، اما با صبر و شکیبایی، شما و پزشک معالج خود می توانید دارو مناسب را برای وضعیت خود شناسایی کنید.