اختلالات شناختی؛ علل و عوارض

اختلالات شناختی، اغلب به طور خفیف شروع می شوند. اما با گذشت زمان پیشرفت کرده و به مرحله ای می رسند که بر کیفیت زندگی‌ فرد مبتلا، تاثیر عمیقی می گذارند. شناخت اختلالات شناختی مختلف، علائم آن ها و گزینه های درمانی مربوط به هر یک‌ از این اختلالات، بسیار مهم است.

انواع اختلالات شناختی کدامند؟

این اختلالات، بخشی از طبقه بندی اختلالات عصبی شناختی در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-V) هستند. اختلالات شناختی به هر نوع اختلالی اطلاق می شوند که عملکرد شناختی فرد را به میزان قابل توجهی مختل می کنند. تا جایی که عملکرد طبیعی در جامعه، بدون درمان اختلال فرد، غیرممکن خواهد بود. برخی از اختلالات شناختی شایع، عبارت اند از:

• آلزایمر
• فراموشی
• زوال عقل
• اختلالات رشدی
• اختلالات مهارت های حرکتی
• اختلال شناختی ناشی از مصرف مواد
• بیماری آلزایمر، یکی از شایع ترین اختلالات شناختی است.

چه عاملی باعث بروز اختلالات شناختی می شود؟

مانند بسیاری از اختلالات روانی، این اختلالات نیز توسط عوامل مختلفی ایجاد می شوند. برخی از اختلالات شناختی، به دلیل عدم تعادل هورمونی در رحم، برخی دیگر به دلیل استعداد ژنتیکی و بروز برخی دیگر از این اختلالات، به عوامل محیطی مربوط می شوند.

علل شایع محیطی اختلالات شناختی، شامل فقدان مصرف مواد مغذی مورد نیاز و تعاملات مخرب در مراحل آسیب پذیر رشد شناختی، به ویژه در دوران نوزادی، است.

سایر علل شایع بروز اختلال شناختی، شامل سوء مصرف مواد و آسیب های جسمی است. هنگامی که ناحیه ای از مغز که عملکرد شناختی را کنترل می کند، آسیب ببیند. چه در اثر مصرف زیاد مواد مخدر، چه در اثر مصرف الکل و چه در اثر ضربه جسمی. این تغییرات عصبی فیزیولوژیکی می توانند منجر به بروز اختلال شناختی شوند.

علائم اختلال شناختی کدامند؟

علائم اختلالات شناختی، با توجه به نوع اختلال شناختی بروز یافته، متفاوت است. اما برخی از علائم و نشانه های شایع این مشکلات روانی، در بیشتر اختلالات، با هم شباهت هایی دارند. برخی از شایع ترین علائم ابتلا به اختلال شناختی، عبارت اند از:

• گیجی
• بروز اختلال در قضاوت
• اختلال در هماهنگی حرکتی
• سردرگمی در شناخت هویت
• از دست دادن حافظه کوتاه مدت یا بلند مدت

برخی از این اختلالات، در طی مراحل مختلف، فرد را مبتلا کرده و علائم با شدت یافتن بیماری بیشتر می شود. به عنوان مثال، بیماری آلزایمر، از آنجا شروع می شود که بیمار علائم بسیار جزئی فراموشی را بروز می دهد. مبتلایان ممکن است نامهای افرادی را که به خوبی می شناسند، فراموش کنند. یا ممکن است در به خاطر سپردن آنچه اخیراً انجام داده اند دچار مشکل شوند.

علائم اولیه بیماری آلزایمر زودرس، اغلب با خطاهای حافظه معمولی تفاوتی ندارند. با این حال، با پیشرفت بیماری، حافظه فرد مبتلا به آلزایمر، به طور مداوم دچار اختلال می شود. بیماران مبتلا به آلزایمر، ممکن است زمان های اندکی را به صورت طبیعی سپری کنند. اما در اغلب اوقات، زندگی آن ها مبهم و گیج کننده خواهد بود.

اگر شما یا یکی از عزیزان تان، هر کدام از این علائم را دارید، باید سریعا با یک پزشک تماس بگیرید. می توانید سوالاتی را که درباره علل، علائم و درمان بیماری آلزایمر دارید، با تماس با یک‌ پزشک، بر طرف کنید.

علائم عاطفی مشکلات شناختی

مشکلات شناختی به شکل های مختلفی بروز پیدا می کنند. به طور کلی، عدم تعادل احساسی، یکی از شایع ترین علائم اختلالات شناختی مختلف است. ابتلا به اختلال شناختی، ناامید کننده است. کسانی که از آن رنج می برند، اغلب با طغیان های احساسی، واکنش نشان می دهند. این شرایط، دریافت کمک از دوستان و خانواده را دشوار می کند.

همین موضوع باعث می شود که گاهی اوقات، تلاش برای رفع مشکلات فرد مبتلا به اختلال شناختی، شرایط را بدتر کند. همچنین، سایر اختلالات شناختی اثر معکوس دارند. حتی باعث می شوند فرد دچار احساسات مبهم یا ناواضح شود.

علائم جسمی مشکلات شناختی

مشکلات شناختی، اغلب به شکل علائم جسمی و قابل رویت، بروز پیدا می کنند. فرد مبتلا به اختلال شناختی، ممکن است گیج و سردرگم به نظر برسد. چشمان او حالت گیجی و مبهم داشته باشد. هماهنگی حرکتی اغلب در اختلالات شناختی عصبی و روانی تحت تأثیر قرار می گیرد. حتی ممکن است فرد دارای رفتارهای غیر معمول، یا به سادگی، عدم تعادل و حالت طبیعی باشد.

بی ثباتی و اختلالات شناختی، دارای اثرات کوتاه مدت و بلند مدت هستند. برخی از اثرات کوتاه مدت شایع این اختلالات، شامل از دست دادن حافظه، حالت گیجی و عدم هماهنگی است. اثرات بلند مدت این اختلالات، شامل از دست دادن روزافزون حافظه، مانند فراموش کردن نام ها و چهره های مهم، و فقدان ثبات عاطفی و کنترل بر اعمال فرد است.

آیا برای تشخیص اختلالات شناختی آزمون یا تست تشخیصی وجود دارد؟

تست های مختلف حافظه و عملکردهای شناختی به صورت آنلاین در دسترس هستند. اما مهم است بدانید که این آزمایشات تنها می توانند به شما یک نظر و تصور کلی در مورد برخی از علائمی که فرد مبتلا به اختلال شناختی ممکن است آن ها را تجربه کند، ارائه دهند.

برای انجام تشخیص قطعی و علمی، یک معاینه کامل پزشکی ضروری است. قبل از شروع هر نوع برنامه درمانی باید با یک پزشک متخصص، مشورت کنید.

دارو؛ یکی از گزینه های درمانی برای رفع مشکلات شناختی

خوشبختانه در مورد داروها، برای درمان بیماری های شناختی، گزینه های مختلفی در دسترس است. با وجود این که اکثر اختلالات شناختی را نمی توان به طور دائمی درمان کرد. اما می توان علائمی را که زندگی را برای فرد مبتلا، دشوار می کنند، درمان و کاهش دهد.

درمان این علائم آزاردهنده، می تواند کیفیت زندگی فرد مبتلا به اختلالات شناختی را بهبود بخشد. همچنین، از مکمل ها و داروهای طراحی شده برای کاهش از دست دادن حافظه و بهبود عملکرد شناختی گرفته تا آن هایی که به درمان افسردگی و اضطراب، که اغلب می توانند ناشی از اختلالات شناختی باشند، کمک می کنند. گزینه های دارویی برای رفع اختلالات و مشکلات شناختی، بسیار متنوع است.

پرکاربردترین داروها برای درمان اختلالات شناختی، داروهای ضدافسردگی و داروهایی هستند. آنها از نقص و تخریب  بیشتر حافظه، جلوگیری می کنند. چنین داروهایی می توانند آگاهی افراد مبتلا به مسائل شناختی را برای سال ها، افزایش دهند. برای تعیین اینکه کدام داروها برای یک بیماری و اختلال شناختی، مناسب تر است. باید تحت ارزیابی کامل پزشکی قرار بگیرید.

عوارض جانبی مصرف داروهای ضد اختلالات شناختی

مصرف همه داروها، عوارض جانبی خاص خود را دارند و درمان اختلالات شناختی نیز تفاوتی با سایر بیماری ها، ندارند. بسیاری از این داروهای ضد اختلالات شناختی، قدرتمند هستند و می توانند منجر به بروز علائمی مانند خواب آلودگی، بی خوابی و ناراحتی معده شوند. این موارد، تنها برخی از علائم شایع مصرف داروهای ضد اختلالات شناختی هستند.

برای تعیین اینکه آیا یک داروی خاص، به ازای عوارض جانبی آن، ارزش مصرف دارد یا خیر، باید با یک پزشک متخصص، مشورت کنید.

اعتیاد، وابستگی و ترک مواد مخدر

بروز اختلال در عملکرد شناختی، می تواند باعث ناامیدی فرد شود، و ممکن است برای بدست آوردن دوباره کنترل بر وضعیت روانی خود، به منابع نامطلوب و مضر، مراجعه کند. مواد مخدر و نوشیدنی های مورد سوء استفاده، معمولاً شامل الکل، مواد مخدر غیرقانونی و داروهای تجویزی است.

محرک ها، معمولاً برای افرادی که با مسائل شناختی سروکار دارند و باعث سریع و شفاف شدن فرایندهای ذهنی آنها می شود، مورد سوء استفاده قرار می گیرند. همچنین ممکن است فرد معتاد به داروهای تجویز شده قانونی شود که در ابتدا با هدف درمان اختلال شناختی مصرف می شده است.

افرادی که دارای اختلالات شناختی هستند ممکن است به داروهای خود وابسته شده و در صورت تلاش برای رهایی از آنها بدون نظارت مناسب پزشکی، دچار علائم ترک دارو شوند.

اگر شما یا یکی از عزیزان خود به دلیل اختلال شناختی به دارو معتاد هستید، می توانید برای برطرف کردن این مشکل، از پزشک کمک بگیرید. برای رفع مشکلات اعتیاد به مواد مختلف، می توانید با تماس با یک‌ پزشک، مشکل خود را مطرح کرده و در مورد آن، با پزشک خود مشورت کنید.

مصرف بیش از حد دارو های ضد اختلالات شناختی

مصرف بیش از حد یک دارو، یک مسئله جدی است که اغلب ناشی از وابستگی به داروی تجویز شده، از جمله داروهای مربوط به اختلالات شناختی، است. هنگامی که اثربخشی یک دارو متوقف می شود، بسیاری از افراد بدون مشورت با پزشک، دوز مصرفی خود را افزایش می دهند تا تلاش کنند که دارو دوباره موثر شود.

مصرف بیش از مقدار تجویز شده دارو، به راحتی می تواند منجر به مصرف بیش از حد دارو یا اووردز شود. اوور دز، عواقبی جدی، خطرناک و کشنده به دنبال دارد.

افسردگی و مشکلات شناختی

اختلالات شناختی و افسردگی ارتباط زیادی با هم دارند و بسیاری از بیماری های مرتبط با افسردگی حداقل منجر به اختلال عملکرد شناختی خفیف در افراد مختلف، می شوند. عدم توانایی تفکر واضح، صحیح و شفاف یا به خاطر سپردن کامل اطلاعات گوناگون، به طور طبیعی می تواند منجر به بروز افسردگی شود.

اگر فرد مبتلا احساس کند چیزی را از دست داده است که هرگز قادر به بازگرداندن آن نخواهد بود، مانند حافظه و قدرت تفکر، به شدت ناامید خواهد شد. در مواردی که افسردگی و مشکلات شناختی به هم مرتبط هستند و افسردگی بیش از چند ماه طول می کشد، پزشکان ممکن است داروهای ضد افسردگی یا سایر شیوه های زندگی را برای مبارزه با اثرات افسردگی تجویز کنند.

تشخیص دوگانه: اعتیاد و اختلالات شناختی

اعتیاد و اختلالات شناختی میزان ارتباط و تاثیر متقابل بالایی دارند. در حقیقت، بسیاری از محققان معتقدند اعتیاد نوعی اختلال شناختی است و ممکن است نتیجه فعالیت های عصبی غیر معمول باشد. اختلال شناختی نیز در نتیجه سوء مصرف مواد ایجاد می شود و تحقیقات نشان می دهند که بزرگسالان مبتلا به سوء مصرف مشروبات الکلی 10 برابر بیشتر از مردم عادی به ADHD مبتلا هستند.

اگر برای یافتن اطلاعات در مورد مسائل شناختی، چه برای خودتان و چه برای یک دوست، به کمک نیاز دارید، ما می توانیم به شما کمک کنیم. می توانید با تماس با یک پزشک متخصص، سوالات خود را از او بپرسید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اختلالات شناختی، بیماری های ناشی از سوء مصرف مواد و گزینه های درمانی مختلف در دسترس، می توانید با یک پزشک تماس بگیرید.