فوبیا یا ترس مرضی نوعی اختلال اضطرابی است که باعث می شود فرد ترس شدید و غیرمنطقی نسبت به یک وضعیت، موجودات زنده، مکان یا شی را تجربه کند. فرد مبتلا اغلب زندگی خود را به گونه ای طراحی می کند تا از خطرناک بودن عوامل ترس پیشگیری کند و از آن اجتناب می نماید.
ترس مرضی نوعی اختلال روانی قابل تشخیص است و جدی تر از احساس ترس ساده می باشد و محدود به ترس از محرک های خاص نیست.
فرد هنگام مواجهه با منبع ترس خود، دچار پریشانی شدید خواهد شد. این فوبیا می تواند مانع از عملکرد عادی فرد شود و گاهی منجر به حملات هراس (پانیک) شود.
در ایالات متحده، تقریباً 19 میلیون نفر به فوبیا مبتلا هستند.
علیرغم اینکه افراد می دانند ترس آن ها غیر منطقی است، اما آن ها نمی توانند واکنش ترس خود را کنترل کنند.
علائم این بیماری ممکن است شامل تعریق، درد قفسه سینه و خواب رفتگی دست و پاها و سوزن سوزن شدن اندام ها باشد. درمان می تواند شامل دارو و رفتار درمانی باشد.
اصطلاح “فوبیا” غالباً برای ترس از یک محرک خاص به کار می رود. با این حال، سه نوع ترس وجود دارد که توسط انجمن روان پزشکی آمریکا (APA) شناخته شده اند.
انواع ترس مرضی
فوبیای خاص
این ترس شدید و غیرمنطقی از یک محرک خاص است. فوبیای خاص به عنوان نوع ساده شناخته می شوند زیرا می توانند مربوط به یک دلیل قابل شناسایی باشند که ممکن است در زندگی روزمره یک فرد اتفاق نمی افتد و به احتمال زیاد بر زندگی روزمره فرد تأثیر چشم گیری نمی گذارد.
رایج ترین فوبیای خاص در ایالات متحده عبارتند از:
- ترس از تونل
- ترس از استفراغ
- آکوفوبیا: ترس از آب
- زئوفوبیا: ترس از حیوانات
- فلایت فوبیا: ترس از پرواز
- آکروفوبیا: ترس از ارتفاعات
- اسکالافوبیا: ترس از پله برقی
- هیپوکندریا: ترس از بیمار شدن
- ترس مرضی از آسیب تزریق خون
- هراس رانندگی: ترس از رانندگی اتومبیل
- کلاستروفوبیا: ترس از بودن در فضاهای محدود و کوچک
- اریتروفوبیا: ترس از سرخ شدن ناشی از خجالت کشیدن
این موارد جدا از فوبیاهای خاص هستند. افراد می توانند تقریباً هر هراسی داشته باشند. همچنین، با تغییر جامعه، لیست ترس های احتمالی تغییر می یابد.
به عنوان مثال، نوموفوبیا (nomophobia) که ترس از بدون تلفن همراه یا رایانه بودن است.
فوبیا پیچیده
ترس پیچیده بسیار بیشتر از یک ترس خاص بر سلامتی فرد تأثیر می گذارد.
به عنوان مثال، کسانی که آگورا فوبیا را تجربه می کنند، ممکن است تعدادی فوبیای دیگر هم داشته باشند که با هم ترکیب شوند.
این موارد می تواند شامل فوبیا یا ترس از تنها ماندن و ترس از احساس گرفتاری در فضاهای بسته باشد.
یکی از انواع فوبیای یپیچیده، به نام اضطراب اجتماعی و آگورافوبیا شناخته می شوند، زیرا محرک های آنها به راحتی شناخته نمی شوند. افراد مبتلا به فوبیای پیچیده همچنین می توانند برای جلوگیری از مواجه شدن با محرک ها پیچیده تر عمل كنند.
گاهی فردی که شروع به سازماندهی زندگی خود می کند به دنبال این است تا علت ترس خود را کشف کند .
فوبیا از یک واکنش ترس معمولی شدیدتر است.
مبتلایان به فوبیا بیش از حد نیاز دارند که از بروز هرگونه نگرانی و ایجاد اضطراب خودداری کنند.
در موارد شدید، فرد مبتلا به آگورافوبیا به ندرت از خانه خود خارج می شود.
فوبیای اجتماعی یا اضطراب اجتماعی
فوبیای اجتماعی شامل ترس عمیق از تحقیر عمومی و قضاوت شدن توسط دیگران می باشد.
تصور حضور در اجتماعات بزرگ، برای کسی که اضطراب اجتماعی دارد وحشتناک است. فوبیای اجتماعی فقط به معنی خجالتی بودن نیست.
آگورافوبیا
ترس از موقعیت هایی است که اگر شخص دچار وحشت شدید شود، فرار از آن موقعیت برای او دشوار خواهد بود. معمولاً اشتباها به عنوان ترس از فضای باز، تعریف می شوند، اما می تواند در فضاهای محدود و بسته مانند آسانسور یا تاکسی نیز صدق کند.
در افراد مبتلا به آگورافوبیا خطر ابتلا به اختلال هراس افزایش می یابد.
علائم ترس مرضی
این علائم در اکثر فوبیاها رایج هستند:
- وقتی فرد، در معرض منبع ترس قرار می گیرد احساس اضطراب غیرقابل کنترل دارد.
- هنگام قرار گرفتن در معرض ترس قادر به عملکرد درست نیست.
- بیمار از غیر منطقی و اغراق آمیز بودن ترسش مطلع است، بیمار قادر به کنترل احساسات خود نیست.
- احتمالاً فرد هنگام مواجهه با موضوع فوبیا خود احساس وحشت و اضطراب شدید را دارد.
علائم جسمی این احساسات می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تعریق
- تنفس غیر طبیعی
- ضربان قلب شدید
- لرزش
- گرگرفتگی یا لرز
- احساس خفگی
- درد قفسه سینه
- دلشوره
- گزگز شدن دست و پا
- خشکی دهان
- سردرگمی و گیجی
- حالت تهوع
- سرگیجه
- سردرد
احساس اضطراب، به سادگی با فکر کردن به علت یا منبع ترس ایجاد می شود.
در كودكان كوچك تر، والدین ممكن است مشاهده كنند كه کودک گریه می كند، بسیار وابسته می شوند یا سعی در پنهان شدن دارند.
علت ترس مرضی
بیشتر فوبیاها در دوران کودکی، سال های نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود.
شروع فوبیا بعد از30 سالگی غیر معمول است. فوبیا می توانند ناشی از یک تجربه استرس زا، یک واقعه ترسناک یا وجود یک عضو خانواده مبتلا بخصوص والدین باشند که کودک می تواند از اعضای خانواده خود یاد بگیرد.
علت فوبیا های خاص
این موارد معمولاً قبل از 4 تا 8 سالگی ایجاد می شود. در بعضی موارد، ممکن است نتیجه یک تجربه اولیه آسیب زا باشد.
به طور مثال کلاستروفوبیا، در دوران کودکی در یک فضای محدود، تجربه ناخوشایندی را تجربه می کند، ایجاد می شود.
فوبیاهایی که در دوران کودکی شروع می شوند معمولا به دنبال ابتلای فوبیا یک عضو خانواده، ایجاد شود.
به عنوان مثال کودکی که مادرش آراکنو فوبیا داشته باشد، احتمال ابتلا به همان فوبیارا، دارد.
برای تأیید دقیق دلیل ایجاد اضطراب اجتماعی، تحقیقات بیشتری لازم است.
محققان در حال حاضر بر این باورند که فوبیاهای های پیچیده ناشی از ترکیبی از تجربیات زندگی، شیمی مغز و ژنتیک است.
فوبیا ها همچنین ممکن است گوشه ای از عادت های انسان های اولیه باشند، تا جای که فضاهای باز و افراد ناشناس عموماً به عنوان تهدیدی برای امنیت شخصی قلمداد شده اند.
نحوه عملکرد مغز در ترس ها
برخی از مناطق مغز، وقایع را ثبت کرده و آنها را به فرد یاد آوری می کنند.
اگر فرد بعداً در زندگی با یک اتفاق مشابه روبرو شود، آن نواحی از مغز، حافظه استرس زا را بازیابی می کنند.
این امر باعث می شود بدن همان واکنش را تجربه کند.
در فوبیا، مناطقی از مغز که با ترس و استرس سر و کار دارند، بازیابی این رویداد ترسناک را به طور نامناسب انجام می دهند.
محققان دریافته اند که فوبیا اغلب به آمیگدال مربوط می شود، که در پشت غده هیپوفیز در مغز قرار دارد.
آمیگدال می تواند باعث ترشح هورمون های جنگ یا گریز شود. ترشح هورمون های جنگ یا گریز، بدن و ذهن را در حالت هوشیاری و استرس قرار می دهد.
درمان ترس مرضی
فوبیا قابل درمان است، درمان شامل انواع مختلف روان درمانی است. بیمار تقریباً همیشه از اختلال خود، آگاه هست و این به تشخیص بسیار کمک می کند.
صحبت با روان شناس یا روان پزشک اولین قدم مفید برای درمان فوبیا است که از قبل تشخیص داده شده است.
اکثر مردم می دانند که صرفاً پرهیز از منبع ترس به آنها کمک می کند تا آرامش خود را حفظ کنند.
بسیاری از مبتلایان به فوبیا خاص به دنبال درمان نیستند زیرا این ترس ها اغلب قابل کنترل هستند.
اما اجتناب از عوامل ایجادکننده، به خصوص در انواع پیچیده، ممکن نیست. در این موارد مراجعه کردن به یک روان پزشک می تواند اولین قدم برای بهبودی باشد.
اکثر فوبیاها را می توان با درمان مناسب معالجه نمود. هیچ روش درمانی واحدی وجود ندارد که برای همه افراد مبتلا موثر باشد.
درمان، باید متناسب با نوع فوبیا باشد. پزشک، روان پزشک یا روانشناس ممکن است رفتار درمانی، مصرف داروها یا ترکیبی از هر دو را توصیه کند.
درمان با هدف کاهش علائم ترس و اضطراب و کمک به افراد در مدیریت واکنش های خود نسبت به علت فوبیا انجام می شود.
داروها
داروهای زیر برای درمان فوبیا مؤثر است.
مسدود کننده های بتا
اینها می تواند به کاهش علائم جسمی اضطراب که همراه با هراس هستند، کمک کند. عوارض جانبی ممکن است شامل ناراحتی معده، خستگی، بی خوابی و سردی انگشتان باشد.
داروهای ضد افسردگی
مهارکننده های جذب مجدد سروتونین (SSRI) معمولاً برای مبتلایان تجویز می شود.
آنها بر میزان باز جذب سروتونین در مغز تأثیر می گذارند و این تغییر می تواند منجر به خلق و خوی بهتر شود.
SSRI ها در ابتدا ممکن است باعث حالت تهوع، مشکلات خواب و سردرد شوند.
اگر SSRI تاثیر نکند، پزشکتان ممکن است یک مهار کننده مونوآمین اکسیداز (MAOI) برای هراس اجتماعی تجویز کند.
افراد دارای MAOI ممکن است مجبور شوند از انواع خاصی از غذا ها پرهیز کنند.
عوارض جانبی ممکن است در ابتدا شامل سرگیجه، ناراحتی معده، بی قراری، سردرد و بی خوابی باشد.
مصرف داروی ضد افسردگی سه حلقه ای (TCA) به عنوان کمک کننده به علائم فوبیا است.
عوارض جانبی اولیه می تواند شامل: خواب آلودگی، تاری دید، یبوست، مشکلات ادرار، ضربان قلب نامنظم، خشکی دهان و لرز باشد.
رفتار درمانی
تعدادی از گزینه های درمانی برای درمان وجود دارد.
حساسیت زدایی
این نوع درمان می تواند به افراد مبتلا به فوبیا کمک کند تا پاسخ خود را به منبع ترس کاهش دهند.
آنها به تدریج در معرض علت فوبیای خود طی یک سری مراحل تشدید کننده قرار می گیرند.
به عنوان مثال، فردی که دارای ترس از پرواز با هواپیما است، ممکن است مراحل زیر را برای درمان خود انجام دهد:
- آنها ابتدا در مورد پرواز فکر می کنند.
- پزشک به آنها اجازه می دهد تا تصاویر هواپیماها را ببینند.
- فرد به فرودگاه می رود.
- با نشستن آنها در یک کابین هواپیما شبیه سازی شده، از شدت ترس آنها کاسته می شود.
- سرانجام آنها سوار هواپیما می شوند.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
پزشک، درمانگر یا مشاور به فرد مبتلا به فوبیا کمک می کند تا منبع فوبیا ی خود را بهتر درک کند و واکنش درست نسبت به آن را آموزش ببیند.
درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند، مقابله با علت یا منبع را آسان تر کند. از همه مهم تر CBT می تواد به بیمار آموزش دهد تا بتواند احساسات و افکار خود را کنترل کند.
اگر مبتلا به هر نوع فوبیا هستید، تنها چیزی که نباید از آن بترسید درخواست کمک است.
آخرین دیدگاه‌ها