عوارض مصرف بیش از حد ویتامین D

شایع ترین عوارض مصرف بیش از حد ویتامین D را جدی بگیرید. مصرف بیش از حد ویتامین D می تواند عوارض جدی در بدن داشته باشد. ویتامین D نقش مهمی در حفظ سلامت کلی شما دارد. که برای رشد و توسعه سلول های عضلانی، عملکرد مناسب سیستم ایمنی ذاتی و سازگار، حفظ سلامت سیستم اسکلتی شما و موارد دیگر ضروری است. به همین دلیل است که سطوح ناکافی یا کمبود ویتامین D ممکن است خطر ابتلا به بیماری و عفونت، تخریب استخوان و بسیاری از پیامدهای منفی دیگر را افزایش دهد.

کمبود ویتامین D بسیار رایج است. در واقع، به نظر می رسد تا 40 درصد از بزرگسالان ایالات متحده دارای سطوح ناکافی (به اندازه کافی) ویتامین D هستند، در حالی که حدود 6 درصد کمبود ویتامین D در نظر گرفته می شوند. در سراسر جهان، کمبود ویتامین D حدود 1 میلیارد نفر را تحت تأثیر قرار می دهد. عواملی که خطر کمبود ویتامین D را افزایش می دهند، عبارتند از:

• وزن بدن
• رنگ پوست
• شرایط پزشکی
• جایی که شما زندگی می کنید.
• قرارگیری در معرض نور خورشید
• توانایی شما برای جذب ویتامین D

از آنجایی که کمبود ویتامین D شایع است، بسیاری از افراد برای حفظ سطح سالم ویتامین D از مکمل های ویتامین D استفاده می کنند. مکمل های ویتامین D بسیار ایمن در نظر گرفته می شوند و مسمومیت آنها غیر معمول است. این به این دلیل است که یک فرد سالم برای رسیدن به سطوح سمی یا خطرناک در بدن نیاز به مصرف دوزهای بسیار زیاد ویتامین D در طول زمان دارد.

مطالعه بیشتر: کمبود ویتامین D و سقط جنین

عوامل خطر مسمومیت با ویتامین D

با این حال، مسمومیت با ویتامین D در افراد مبتلا به بیماری های خاص شایع تر است. بیماری های نظیر:

• برخی از لنفوم
• اختلالات مادرزادی
• اختلالات گرانولوماتوز
• متابولیسم ویتامین D نامنظم

اگرچه غیر معمول است، اما مسمومیت با ویتامین D ممکن است در شرایط زیر رخ دهد، به ویژه در موارد:

• خطاهای نسخه
• مصرف بیش از حد تصادفی
• استفاده نادرست از مکمل های ویتامین D با دوز بالا

مسمومیت با ویتامین D با نام‌های دیگری از جمله هیپرویتامینوز D شناخته می‌شود.

مطالعه بیشتر: تست ۲۵ هیدروکسی ویتامین D چیست؟

افزایش سطح ویتامین D در خون

برای اینکه ویتامین D به سطوح سمی یا خطرناک در بدن برسد، باید بیش از 100 نانوگرم (ng) در میلی لیتر باشد. هیپرویتامینوز D به عنوان سطوح ویتامین D خون بیش از 100 نانوگرم در میلی لیتر تعریف می شود، در حالی که مسمومیت با ویتامین D به عنوان سطوح سرمی بیش از 150 نانوگرم در میلی لیتر تعریف می شود. توصیه‌ها در مورد سطوح بهینه ویتامین D متفاوت است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که سطوح بین 30 تا 60 نانوگرم در میلی‌لیتر احتمالاً مطلوب هستند و ممکن است به محافظت در برابر بیماری کمک کنند.

هنگام مصرف مکمل های ویتامین D با دوز بالا، بعید است که سطح ویتامین D خون یک فرد سالم به سطوح بیش از حد یا سمی برسد.

بیشتر موارد مسمومیت با ویتامین D ناشی از دوز نامناسب مکمل و اشتباهات تجویزی است. به عنوان مثال، در یک گزارش موردی در سال 2020، یک مرد 73 ساله پس از مصرف 10000 واحد بین‌المللی ویتامین D در روز برای سال‌ها، دچار سمیت ویتامین D شد.

در گزارش مورد دیگری در سال 2020، زنی 56 ساله که به‌مدت 20 ماه روزانه 130000 واحد بین‌المللی ویتامین D مصرف می‌کرد، به دلیل علائمی از جمله تهوع، استفراغ و ضعف عضلانی در بیمارستان بستری شد. زیرا سطح ویتامین D او 265 نانوگرم در میلی لیتر بود

توجه داشته باشید که 130000 IU بیش از 30 برابر حد بالای ایمن توصیه شده 4000 IU در روز است. حتی اگر میزان مصرف روزانه خود را کمتر از 10000 واحد بین‌المللی در روز نگه دارید و از مصرف بیش از حد مکمل‌های ویتامین D اجتناب کنید، احتمال مسمومیت وجود ندارد، کارشناسان توصیه می‌کنند که افراد دارای سطوح معمولی ویتامین D باید از 4000 واحد بین‌المللی ویتامین D در روز تجاوز نکنند.

مطالعه بیشتر: تفاوت بین ویتامین D2 و D3 چیست؟

شایع ترین عوارض مسمومیت با ویتامین D

افرادی که کمبود ویتامین D دارند، معمولاً برای رسیدن و حفظ سطوح بهینه ویتامین D، نیاز به دریافت سطوح بسیار بالاتر از سطح مصرف بالای قابل تحمل (UL) فعلی 4000 IU در روز دارند. با این حال، برای اطمینان از دوز های صرفی خود با پزشک مشورت کنید. این به شما کمک می کند تا از دوز نامناسب یا خطرناک بالقوه جلوگیری کنید.

سطوح ویتامین D بیشتر از 100 نانوگرم در میلی لیتر ممکن است مضر باشد. در مواردی که افراد مگادوز (دوزهای بسیار بالا) مکمل های ویتامین D را برای مدت طولانی مصرف می کردند، علائم مسمومیت در سطوح خونی بسیار بالا گزارش شده است.

افزایش سطح کلسیم خون

ویتامین D به بدن شما کمک می کند تا کلسیم غذایی را که می خورید جذب کند. در واقع این یکی از مهمترین نقش های آن است.ئبا این حال، اگر مصرف ویتامین D شما بیش از حد باشد، کلسیم خون شما ممکن است به سطوحی برسد که علائم ناخوشایند و بالقوه خطرناک ایجاد کند. علائم مسمومیت با ویتامین D در درجه اول مربوط به هیپرکلسمی است که به معنای سطح کلسیم خون بیش از حد است.

علائم هیپرکلسمی عبارتند از:

• کم آبی بدن
• ادرار بیش از حد
• از دست دادن اشتها
• خستگی، سرگیجه، توهم و گیجی
• فشار خون بالا و ناهنجاری های قلبی
• سنگ کلیه، آسیب کلیه و حتی نارسایی کلیه
• ناراحتی های گوارشی، مانند استفراغ، حالت تهوع، یبوست و درد معده

هیپرکلسمی معمولاً پس از مصرف مگادوز ویتامین D برای مدت طولانی ایجاد می شود. به عنوان مثال، یک مطالعه موردی در سال 2015 گزارش داد که یک مرد مسن مبتلا به زوال عقل که روزانه 50000 واحد ویتامین D به مدت 6 ماه دریافت می کرد، به طور مکرر با علائم مربوط به سطوح بالای کلسیم در بیمارستان بستری شد.

در گزارش موردی 2020 که قبلاً ذکر شد، زنی که به طور متوسط 130000 واحد بین المللی ویتامین D در روز به مدت 20 ماه مصرف کرده بود همچنین به دلیل علائم مربوط به هیپرکلسمی در بیمارستان بستری شد ه بود. که علائم آن شامل تهوع، استفراغ، ضعف عضلانی و آسیب کلیه بود.  زیرا سطح کلسیم خون او 3.23 میلی مول در لیتر (12.9 میلی گرم در دسی لیتر) بود. بنابراین هیپرکلسمی می تواند بسیار خطرناک باشد و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. چرا که مصرف بیش از حد ویتامین D ممکن است منجر به جذب بیش از حد کلسیم شود که می تواند چندین علامت بالقوه خطرناک را ایجاد کند.

علائم گوارشی و عوارض مصرف بیش از حد ویتامین D

عوارض جانبی اصلی سطوح بیش از حد ویتامین D مربوط به کلسیم بیش از حد در خون است. برخی از علائم اصلی هیپرکلسمی عبارتند از:

• اسهال
• یبوست
• استفراغ
• حالت تهوع
• اشتهای ضعیف

با این حال، همه افراد مبتلا به هیپرکلسمی دقیقاً علائم مشابهی را تجربه نمی کنند. به عنوان مثال یک زن پس از مصرف مکملی که بعداً مشخص شد حاوی ۷۸ برابر بیشتر از آنچه روی برچسب ویتامین D ذکر شده بود، دچار حالت تهوع و کاهش وزن شد.

نکته مهم این است که این علائم در پاسخ به دوزهای بسیار بالای ویتامین D3 رخ می دهد که منجر به سطوح کلسیم بیش از 12 میلی گرم در دسی لیتر می شود.

در یک مطالعه موردی، پسری پس از مصرف مکمل‌های ویتامین D با برچسب نادرست دچار معده درد و یبوست شد، در حالی که برادرش سطوح خونی بالا را بدون هیچ علامت دیگری تجربه کرد.در مطالعه موردی دیگر، کودک 18 ماهه ای که 50000 واحد بین المللی ویتامین D3 به مدت 3 ماه دریافت کرده بود، اسهال، معده درد و سایر علائم را تجربه کرد. این علائم پس از قطع مصرف مکمل ها از بین رفت .

 بنابراین می توان گفت که مصرف ویتامین D می تواند سطح کلسیم را در خون افزایش دهد و کلسیم بیش از حد نیز می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. اگر دوزهای زیادی از ویتامین D مصرف کنید، ممکن است در نتیجه افزایش سطح کلسیم، درد معده، کاهش اشتها، یبوست یا اسهال را تجربه کنید.

مطالعه بیشتر:7راه موثر برای افزایش ویتامین D

تغییر وضعیت ذهنی

هیپرکلسمی می تواند منجر به تغییر وضعیت ذهنی در افراد مبتلا به سمیت ویتامین D شود. افراد مبتلا به هیپرکلسمی ناشی از سمیت ویتامین D معمولاً علائمی مانند گیجی، افسردگی و روان پریشی دارند. در موارد شدید، کما گزارش شده است.

در گزارش موردی در سال 2021، مردی 64 ساله به طور تصادفی 200000 واحد بین المللی ویتامین D در روز مصرف می کرد زیرا دستورالعمل های دارویی را اشتباه متوجه شده بود.  تغییر وضعیت ذهنی و سایر علائم جدی مربوط به هیپرکلسمی علائمی بود که در اثر این مصرف اشتباه در این مرد ایجاد شد. او در 10 روز اول اقامتش در بیمارستان آشفته و گیج بود، اما با کاهش سطح کلسیم علائمش به تدریج بهبود یافت. حدود 18 روز طول کشید تا کلسیم او به سطح مورد انتظار بازگردد.

عوارض کلیوی و سمیت ویتامین D

در برخی موارد، سمیت ویتامین D می تواند منجر به آسیب کلیه و حتی نارسایی کلیه شود. این به این دلیل است که وجود ویتامین D بیش از حد در بدن می تواند منجر به سطوح بالای کلسیم و در نتیجه از دست دادن آب از طریق ادرار زیاد و کلسیفیکاسیون کلیه ها شود.

هیپرکلسمی همچنین می تواند باعث انقباض عروق خونی کلیه شود که منجر به کاهش عملکرد کلیه می شود. در واقع، بسیاری از مطالعات، آسیب کلیوی متوسط تا شدید را در افرادی که دچار سمیت ویتامین D می‌شوند، گزارش کرده‌اند. جالب اینجاست که کمبود ویتامین D می تواند به کلیه ها نیز آسیب برساند و در مبتلایان به بیماری کلیوی منجر به عوارض شدید شود. این یکی از دلایلی است که چرا حفظ سطح بهینه ویتامین D خون ضروری است

کمبود و مسمومیت ویتامین D 

ویتامین D در جذب کلسیم، عملکرد سیستم ایمنی و محافظت از استخوان، ماهیچه و سلامت قلب نقش دارد. این به طور طبیعی در غذا وجود دارد. بدن شما همچنین می تواند آن را زمانی که پوست شما در معرض نور خورشید قرار می گیرد تولید کند. با این حال، به غیر از ماهی های چرب، برخی غذاهای غنی از ویتامین D وجود دارد. علاوه بر این، بیشتر مردم برای تولید ویتامین D کافی در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند.

بنابراین، کمبود بسیار رایج است. در واقع، تخمین ها نشان می دهد که حدود 1 میلیارد نفر در سراسر جهان دچار کمبود ویتامین D هستند، در حالی که 50 درصد از افراد ممکن است سطوح ناکافی برای حفظ سلامت مطلوب را داشته باشند. تنها راه برای تشخیص کمبود این است که یک پزشک سطح ویتامین D شما را آزمایش کند.

کمبود ویتامین D به طور کلی به عنوان سطوح سرمی ویتامین D کمتر از 20 نانوگرم در میلی لیتر شناخته می شود. افرادی که سطح آنها بین 21 تا 29 نانوگرم در میلی لیتر است، سطح ویتامین D کافی ندارند. اگر پزشک شما متوجه شد که کمبود ویتامین D دارید یا سطح ویتامین D کافی ندارید، احتمالاً مکمل یا تزریق ویتامین D را توصیه می کند.

اگر از مکمل‌های ویتامین D با دوز بسیار بالا استفاده می‌کنید یا تزریق ویتامین D دریافت می‌کنید، پزشک سطح ویتامین D شما را کنترل می‌کند تا مطمئن شود که به طور بالقوه خطرناک نیستند. بنابراین از مصرف مکمل های ویتامین D با دوز بالا خودداری کنید مگر اینکه پزشک مصرف آنها را توصیه کند.

سخن آخر

ویتامین D برای سلامت کلی شما بسیار مهم است. حتی اگر از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید، ممکن است برای رسیدن به سطوح خونی مطلوب به مکمل ها نیاز داشته باشید. با این حال مطمئن شوید که از مصرف بیش از حد ویتامین D اجتناب کنید. به طور کلی، برای افرادی که سطح ویتامین D کافی دارند، مصرف مکمل‌های 4000 واحد بین‌المللی یا کمتر در روز بی‌خطر تلقی می‌شود.پزشکان ممکن است مکمل های ویتامین D را برای افراد مبتلا به کمبود ویتامین D تجویز کنند. آنها سطح خون شما را برای اطمینان از ایمنی شما کنترل می کنند و پس از رسیدن به سطوح مطلوب، دوز شما را کاهش می دهند یا مکمل را قطع می کنند.

همچنین مهم است که توجه داشته باشید که برخی از موارد مسمومیت با ویتامین D به دلیل مصرف مکمل‌هایی با برچسب نامناسب اتفاق افتاده است. اگر می‌خواهید مکمل‌های ویتامین D مصرف کنید، آن‌ها را از تولیدکنندگان معتبر خریداری کنید تا خطر مصرف بیش از حد تصادفی ناشی از برچسب‌گذاری نامناسب را کاهش دهید. اگر از مکمل‌های ویتامین D استفاده می‌کنید و هر یک از علائم ذکر شده در این مقاله را تجربه می‌کنید، در اسرع وقت با پزشکت مشورت کنید.