لثه، بافت اطراف دندان است و تورم لثه، شایع ترین شکل بیماری های پریودنتال (بیماری های بافت های اطراف دندان) می باشد. تورم لثه با توجه به شدت آن طبقه بندی می شود. شدت این عفونت از خفیف تا شدید و نوع ulcerative (زخم شده) غیر معمول اما جدی تر متغیر است و می تواند نشانه ای از یک بیماری عمومی با خطر جدی باشد. باکتری ها می توانند باعث تورم لثه شوند. اگرچه باکتری ها به طور معمول در بدن ما یافت می شوند و بیشتر اوقات اثرات محافظتی را باعث می شوند، باکتری ها می توانند مضر هم باشند.
دهان مکانی ایده آل برای زندگی باکتری ها است. محیط گرم و مرطوب و مواد غذایی کافی همه عواملی است که باکتری ها برای رشد و تکثیر لازم دارند. اگر این سیستم ایمنی سالم نباشد، رشد باکتری های موجود در دهان به سرعت از کنترل خارج می شوند و سیستم دفاعی بدن را تحت الشعاع قرار می دهند و باعث بروز عفونت می شود.
بیماری تورم لثه، بیماری عفونی است که با حمله باکتری ها به بافت های نرم و استخوان مجاور دندان ها ایجاد می شود.
انواع تورم لثه
دو دسته اصلی از بیماری های لثه وجود دارد:
ضایعات لثه ای پلاکی دندان: این تورم می تواند در اثر پلاک، عوامل سیستمیک (عمومی)، داروها یا سو تغذیه ایجاد شود.
ضایعات لثه ای غیر پلاکی دندان: این نوع تورم می تواند توسط یک باکتری، ویروس یا قارچ خاص ایجاد شود. همچنین ممکن است در اثر عوامل ژنتیکی، شرایط سیستمیک (از جمله واکنش های آلرژیک و بیماری های خاص)، زخم ها یا واکنش های بدنی خارجی مانند پروتزها (دندان های مصنوعی) ایجاد شود. بعضی اوقات، دلیل خاصی برای ایجاد ضایعات لثه ای غیر پلاکی وجود ندارد.
علت تورم لثه
تورم لثه، یک عفونت باکتریایی لثه است. علت دقیق ایجاد تورم مشخص نشده است، اما چندین نظریه وجود دارد.
تشکیل پلاک
برای ایجاد تورم لثه، پلاک باید در نواحی بین دندان جمع شود. این پلاک حاوی تعداد زیادی باکتری است که تصور می شود عامل تورم می باشد. اما فقط پلاک نیست که باعث ایجاد این بیماری می شود.
سیستم ایمنی ضعیف بدن
در موارد خاص، فرد ممکن است یک بیماری زمینه ای داشته باشد که سیستم ایمنی بدن را مستعد ابتلا به تورم لثه کند. به عنوان مثال، مبتلایان به دیابت و سایر بیماری های سیستم ایمنی بدن (مانند HIV یا ایدز) توانایی ضعیف تری در مبارزه با باکتری های حمله کننده به لثه ها را دارند.
مصرف دخانیات
افرادی که سیگار می کشند، تنباکو می جوند یا مشکل سو مصرف مواد دارند نیز مستعد ابتلا به این عارضه هستند.
الکل
مصرف بیش از حد الکل می تواند منجر به تورم لثه شود.
عوامل موضعی
عوامل موضعی، مانند درهم بودن دندان و نامتناسب بودن یا آناتومی (ساختار دندان تغییر یافته) دندان تغییر یافته ناشی از کار دندان پزشکی، باعث افزایش حساسیت فرد به تورم لثه می شود.
تغییرات هتورمون ها
این تغییرات ممکن است در دوران بلوغ، یائسگی، سیکل قاعدگی و بارداری رخ دهد. لثه ممکن است حساس تر شود و خطر تورم افزایش یابد.
داروها
سلامتی دهان ممکن است تحت تأثیر برخی از داروها باشد، به خصوص اگر جریان بزاق کاهش یابد. دیلانتین، یک داروی ضد تشنج و برخی از داروهای ضد آنژین می تواند باعث رشد غیر طبیعی بافت لثه شود.
سن
خطر ابتلا به تورم لثه با بالا رفتن سن افزایش می یابد.
رژیم غذایی ضعیف
به عنوان مثال، کمبود ویتامین C با بیماری تورم لثه مرتبط است.
سابقه خانوادگی
افرادی که والدین آنها دچار تورم لثه شده اند، خطر ابتلا به تورم در آن ها نیز بیشتر است. تصور می شود که این موضوع به دلیل نوع باکتری هایی است که ما در دوران جنین زندگی به ما منتقل می شود.
علائم تورم لثه
لثه های سالم به صورت صورتی محکم و کم رنگ و در اطراف دندان ها قرار دارند.
علائم و نشانه های تورم لثه شامل موارد زیر است:
- لثه های متتورم یا پف دار (هیپرپلازی لثه)
- لثه های قرمز تیره یا پر رنگ
- لثه هایی که هنگام مسواک زدن یا نخ دندان به راحتی خون ریزی می کنند.
- وجود پلاک دندان، یک ماده چسبنده روی دندان
- لثه های برگشتی (امکان دارد منجر به بیماری پریودنتال شود.)
- شل شدن دندان یا ریزش دندان
- بوی بد دهان یا Halitosis
یک تلاش هماهنگ بین بهداشت خوب، از جمله مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به طور منظم و صحیح، و مراجعه منظم به دندان پزشکی تمام مواردی هستند که برای درمان و پیشگیری از این عارضه لازم است. تورم لثه معمولاً در منزل با بهداشت خوب دندان قابل درمان است. اگر این عارضه علیرغم تلاش برای جلوگیری از آن ادامه یابد، به پزشکتان مراجعه کنید تا احتمال ابتلا به بیماری زمینه ای بررسی شود. اگر شرایط دیگری وجود دارد که به نظر می رسد با علائم تورم لثه توام شده است، به دنبال درمان های پزشکی باشید. به عنوان مثال، پزشکان معتقدند تورم لثه مزمن و پریودنتیت (بیماری های دهان و دندان) عوامل خطر برای ایجاد آرتریت روماتوئید هستند.
عوارض تورم لثه
درمان و رعایت دستورالعمل های متخصص بهداشت دندان می تواند به طور عادی از بروز عوارض آن جلوگیری کند. اما بدون درمان، این بیماری می تواند در بافت دندان و استخوان ها انتشار یافته و بر سلامت دندان تأثیر بگذارد.
عوارض تورم لثه شامل موارد زیر است:
- آبسه یا عفونت در لثه یا استخوان فک
- پریودنتیت، یک وضعیت جدی تر که می تواند منجر به از بین رفتن استخوان و دندان شود.
- تورم لثه مکرر
- مطالعات متعددی بیماری های لثه مانند پریودنتیت را به بیماری های قلبی عروقی از جمله حمله قلبی یا سکته مغزی مرتبط كرده است. در گزارش های دیگر ارتباط این عارضه با بروز خطر بیماری های دیگر مشاهده شده است.
تشخیص تورم لثه
تورم لثه زودرس و حاد با پاک سازی کامل دندان درمان می شود که همراه با معاینات منظم و تشخیص توسط دندان پزشک صورت می گیرد. در مواردی که تورم مزمن شده یا به عنوان لثه زخم نکروز شونده حاد (ANUG) یا لثه جوانی تشخیص داده شود، ممکن است یک پریودنتیست (متخصص بیماری های دهان دندان) برای کمک به معالجه و درمان بیماری مورد نیاز باشد. تورم لثه یک تشخیص بالینی است. این بدان معنی است که پزشکتان یا دندان پزشکتان با بررسی سابقه پزشکی و دندان پزشکی و انجام معاینه دهان و دندان می تواند به تشخیص خود برسد. برای افرادی که به درمان اولیه پاسخ نمی دهند، ممکن است آزمایش خون، عکس برداری از دندان و تهیه نمونه های بافت انجام شود. با این وجود فرد باید به دلیل بیماری زمینه ای که ممکن است باعث این عارضه شود، ارزیابی گردد.
روش های تشخیصی دیگر عبارتند از:
اندازه گیری عمق شیار بین لثه و دندان: در دهان سالم عمق شیار معمولاً بین 1 تا 3 میلی متر است. شیارهای عمیق تر از 4 میلی متر ممکن است نشان دهنده بیماری لثه باشد.
اشعه ایکس دندان: برای بررسی مناطقی که دندان پزشک شما شیارهای عمیق تری می بیند.
پیشگیری از تورم لثه
بهداشت دهان و دندان
- حداقل دو بار در روز، صبح و قبل از خواب مسواک بزنید و حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
- با این وجود بهتر است بعد از هر وعده غذایی یا میان وعده مسواک بزنید.
- نخ دندان قبل از مسواک زدن به شما امکان تمیز کردن ذرات و باکتری های غذایی را می دهد.
ویزیت های منظم دندان پزشکی
- برای تمیز کردن، معمولاً هر شش تا 12 ماه به طور مرتب به دندان پزشک مراجعه کنید.
- اگر شما عوامل خطر زا دارید که احتمال ابتلا به پریودنتیت را افزایش می دهد مانند: خشکی دهان، مصرف برخی داروها یا سیگار کشیدن، ممکن است بیشتر اوقات به تمیز کردن حرفه ای نیاز داشته باشید.
- پرتونگاری دندان پزشکی سالانه می تواند به تشخیص بیماری هایی که با معاینه دندان مشاهده نمی شود کمک کند.
اقدامات بهداشتی
در صورت داشتن دیابت، روش هایی مانند خوردن سالم و مدیریت قند خون نیز برای حفظ سلامتی لثه مهم هستند.
پیش آگهی تورم لثه
بیشتر موارد ابتلا به این عارضه ساده و به راحتی با بهداشت دهان و دندان و مراقبت های دندان پزشکی قابل مدیریت و درمان است. با التهاب لثه شدید، شاید نیاز به ترمیم جراحی لثه نیاز داشته باشد. درک این نکته مهم است که لثه نتیجه از سلامت و بهداشت فردی و عمومی شخص است و یک بیماری مسری نیست. بنابراین، کنترل عوامل خطر به صورت جداگانه منجر به پیش آگهی مطلوب در پیشگیری و درمان بیماری خواهد شد.
درمان تورم لثه
درمان سریع، معمولاً علائم لثه را رفع می کند و از پیشرفت بیماری به شکل جدی تر از التهاب لثه و ریزش دندان جلوگیری می کند. شما همچنین وقتی روال روزمره مراقبت از دهان را خوب انجام می دهید و مصرف دخانیات را متوقف می کنید، بهترین فرصت برای درمان موفق را دارید.
مراقبت از لثه حرفه ای شامل موارد زیر است:
نظافت حرفه ای دندان پزشکی
تمیز کردن حرفه ای اولیه شما شامل از بین بردن تمام آثار پلاک، تارتار و محصولات باکتریایی، روشی است که به عنوان پوسته پوسته شدن شناخته می شود. پوسته پوسته شدن پلاک و باکتری ها را از سطح دندان و زیر لثه خارج کرده و مانع رشد بیشتر تارتار و باکتری ها و باعث بهبودی مناسب می شود. پوسته پوسته شدن ممکن است با استفاده از ابزار لیزر یا دستگاه اولتراسونیک انجام شود.
در صورت نیازبه ترمیم دندان
دندان های ناسالم و یا تاج های نامناسب، پل ها یا سایر ترمیم های دندان ممکن است لثه ها را تحریک کرده و حذف پلاک در حین مراقبت روزانه از دهان را سخت تر کند. اگر مشکلات مربوط به ترمیم دندان به تورم لثه کمک می کند، شاید دندان پزشک برای رفع این مشکلات، ترمیم دندان را توصیه کند.
درمان خانگی تورم لثه
اگر با بهداشت دهان و دندان خانگی خود موافق هستید، باید در طی روزها یا هفته ها شاهد بازگشت بافت لثه صورتی و سالم باشید.
از بین بردن منبع عفونت، در درجه اول نحوه درمان تورم لثه ساده است.
درمان خانگی چون درنهایت، می توانند منجر به درمان اولیه برای تورم لثه شوند نقش مهمی را ایفا می کنند.
نمونه های از درمان های خانگی عبارتند از:
- مسواک زدن به طور مرتب با مسواک نرم و خمیردندان فلوراید
- نخ دندان حداقل یک بار در روز
- معاینات منظم دندان پزشکی (حتی با رعایت بهداشت خوب دندان، احتمال تجمع پلاک وجود دارد).
- ترک سیگار
- محدود کردن مصرف قند
- نوشیدن مقدار زیادی آب
- استفاده از دهانشویه برای ضدعفونی
- استفاده از روغن نارگیل: نارگیل تکه تکه شده به مدت 20 تا 30 دقیقه روی لثه قرار داده و بعد از آن دندان ها را مسواک بزنید. این امر باعث کاهش تورم و آلودگی باکتریایی لثه های شما می شود.
- برخی مطالعات نشان داده اند که مسواک زدن با محلول ساخته شده از جوش شیرین و پراکسید باعث کاهش باکتری های ایجاد کننده تورم لثه می شود.
آخرین دیدگاه‌ها